Informacja na temat rynku stolarki budowlanej w Portugalii

Transkrypt

1 Informacja na temat rynku stolarki budowlanej w Portugalii 1. Wielkość rynku mieszkaniowego (ilość mieszkań, wiek budynków) W 2008 r. całkowitą wielkość zasobów mieszkalnych w Portugalii szacowano na 3,4 mln budynków mieszkalnych i 5,7 mln mieszkań, co w stosunku do roku 2007 oznacza wzrost o, odpowiednio, 0,1% i 1,6%. Biorąc pod uwagę ilość budynków mieszkalnych - przewaŝająca ich większość znajduje się w północnym regionie Portugalii 35% (Porto, Viana do Castelo, Braga, Vila Real i Bragança), region centralny kraju (Coimbra, Castelo Branco i Leiria) reprezentuje 31,2% całkowitej liczby mieszkań, a sam region Lizbony 12,5%. Jeśli chodzi natomiast o liczbę mieszkań - spośród 5,7 mln lokali mieszkalnych istniejących w 2008 r., 32,4% znajdowała się w północnym regionie Portugalii, 24,8% w regionie Lizbony a 24,6% w centralnym regionie kraju. Od roku 1998 średnioroczna stopa wzrostu rynku wynosi ok. 1%. Analiza dynamiki wzrostu wskazuje, iŝ w latach była ona systematycznie wyŝsza niŝ 1,5% a w roku 2006 wynosiła 1,2%. Po lekkim spadku w roku 2007 i na przełomie lat 2007/2008 odnotowano niewielki spadek tempa wzrostu, który jednak na koniec roku 2008 powrócił do poziomu 1,6%. Bez względu na wahania koniunkturalne i nieznaczne osłabienie wzrostu na rynku w roku 2006 region Algarve (południowe wybrzeŝe Portugalii) oraz Region Autonomiczny Madery notują stale wysoką dynamikę rynku mieszkaniowego. Według danych opracowanych w 2001 r. i zaktualizowanych w maju 2007 r. przez Krajowy Instytut Statystki Portugalii (INE), średni wiek budynków w Portugalii wynosi 33,92 lata. NaleŜy przy tym zaznaczyć, iŝ wiek mieszkań, pośrednio równieŝ wskazujący na wiek budynków w tym kraju, wskazuje, iŝ z 5,7 mln lokali mieszkalnych w roku 2008: - 5% to mieszkania sprzed 1919 r., - 7% mieszkania z lat , - 9% mieszkania z lat , - 11% mieszkania z lat , - 16% mieszkania z lat , - 10% mieszkania z lat % mieszkania z lat % mieszkania z lat % mieszkania z lat % mieszkania wybudowane po roku Wielkość rynku budownictwa kubaturowego (ilość oddawanej w ostatnich latach powierzchni mieszkalnej, biurowej, hotelowej i budynków uŝyteczności publicznej) W latach całkowita liczba budynków mieszkaniowych wzrosła o około 7,6%, co odpowiada ok. 244 tys. nowych budynków. Biorąc pod uwagę liczbę mieszkań, w latach średni wzrost wyniósł 11,8%, co oznacza, iŝ w tym okresie powstało ok. 600 tys. nowych mieszkań. 1 1 Na przestrzeni ostatniej dekady ( ) ilość budynków mieszkalnych wzrosła o 12%, a liczba mieszkań zwiększyła się o 19,6%. 1

2 W 2008 r. ukończono budowę nowych budynków mieszkalnych, co oznacza wzrost o 5,3% w stosunku do liczby zarejestrowanej w 2007 r. W roku 2008 ukończonych zostało mieszkań, co odpowiada łącznej powierzchni wynoszącej 8,8 mln m2. 2 Według analiz rynkowych i szacunkowych kalkulacji w 2009 r. oddano do uŝytku m2 powierzchni biurowej na samym rynku Lizbony. 3. Rządowe sposoby wspierania inwestorów budujących budynki lub właścicieli budynków prowadzących remonty Rządowe środki wsparcia fiskalnego i finansowego jednostek budujących budynki mieszkalne skierowane są wyłącznie do promotorów programu Mieszkania po Kosztach Kontrolowanych (Habitações a Custos Controlados, HCC). Mieszkania takie przeznaczone są do długotrwałego zamieszkania lub pod wynajem. Za mieszkania objęte programem uznaje się mieszkania, które spełniają następujące warunki: powierzchnia brutto nie przekracza wyznaczonych limitów, koszt budowy i cena sprzedaŝy są zbieŝne z ustaleniami zawartymi w Rozporządzeniu nr 500 z 21 lipca 2007 r., i które są budowane przy wsparciu państwa głównie przez: - urzędy miejskie, - instytucje prywatne uŝytku publicznego, - spółdzielnie mieszkaniowe, - przedsiębiorstwa prywatne. Promotorzy mieszkań po kosztach kontrolowanych mają dostęp do specjalnych linii kredytowych, które obejmują zróŝnicowane elementy systemu wspierania budownictwa mieszkaniowego, od zakupu i zagospodarowania infrastrukturalnego gruntów do realizacji projektów budowlanych i wyposaŝenia socjalnego. Maksymalny poziom finansowania moŝe sięgać 80% wartości sprzedaŝy mieszkań, przy stopie procentowej premiowanej do poziomu 1/3 stopy referencyjnej dla wyliczenia premii, lub stopy kontraktowej, w przypadku gdy jest niŝsza. Przyznawanie mieszkań w ramach programu HCC przysługuje radom miejskim, i moŝe odbywać się w drodze konkursów klasyfikujących lub otwartych losowań, o których społeczeństwo jest informowane za pośrednictwem ogłoszeń w prasie bądź obwieszczeń. W celu uzyskania takich mieszkań, rodziny mogą przystępować do spółdzielni mieszkaniowych lub nabyć je bezpośrednio od prywatnych firm będących promotorami projektów HCC. Mieszkania budowane w ramach programu HCC podlegają reŝimowi niezbywalności przez okres 5 lat. Postępująca degradacja i niszczenie miast portugalskich, spowodowane częściowo w wyniku starzenia, nadmiernego uŝytkowania, lub niedostosowania projektu budynku i jego struktury do nowego stylu Ŝycia, sprawia, iŝ nieodzowne stają się rozwój i realizacja procesów zintegrowanej rewitalizacji miejskiej. Obecnie funkcjonują następujące instrumenty umoŝliwiające rewitalizację miejską: - Recria (Specjalny ReŜim Udziału w Odzyskiwaniu Nieruchomości DzierŜawionych) przewiduje wsparcie finansowe dla realizacji prac 2 Przeciętna powierzchnia mieszkalna przypadająca na mieszkanie wynosi 96,2 m2. 2

3 konserwatorskich i ulepszających mieszkania i nieruchomości dzierŝawione znajdujące się w stanie degradacji, za pośrednictwem przyznania zachęt przez państwo i gminy. - Recriph (Specjalny ReŜim Udziału i Finasowania Odzyskiwania Budynków Miejskich funkcjonujacych w ramach Własności Horyzontalnej) przewiduje wsparcie finansowe dla realizacji prac konserwatorskich i ulepszających prowadzonych na rzecz elementów starych budynków funkcjonujących na zasadzie własności wspólnej. - Rehabita (ReŜim wsparcia w Odzyskiwaniu Powierzchni Mieszkaniowej w Starych Obszarach Miejskich) przedłuŝenie programu Recria przewiduje wsparcie finansowe dla jednostek samorządowych w procesie rewitalizacji starych obszarów miejskich, zadeklarowanych jako obszary krytyczne do odzyskania i przywrócenia urbanistycznego, i które posiadają szczegółowe plany lub zatwierdzone regulaminy. - Solarh przewiduje wsparcie finansowe dla realizacji prac konserwacyjnych i usprawienia mieszkań własnych lub pustych, za pośrednictwem przyznania poŝyczek nieoprocentowanych przez Instutut Mieszkaniowy i Rewitalizacji Miejskiej (IHRU). Jest to program, na który od kilku lat odnotowywany jest największy popyt. W 2009 roku Instytut Mieszkaniowy i Rewitalizacji Miejskiej (Instituto de Habitação e da Reabilitação Urbana, IHRU, przeznaczył na rewitalizację budynków 6,2 mln euro (wobec 5,2 mln w 2008 r.). W ramach całkowitej kwoty: - 3,5 mln euro przeznaczono na program Recria - 1,6 mln euro wydano w ramach realizacji programu Solarh. Dodatkowym instrumentem stymulującym procesy przekwalifikowania miejskiego mającym na celu zachęcenie podmiotów prywatnych do aktywnego udziału w procesie rewitalizacji i w procesach nawiązywania współpracy z jednostkami administracji publicznej, rząd portugalski stworzył szereg korzyści o charakterze fiskalnym. W ramach korzyści przewidziano m.in.: obniŝenie stawki VAT (5%) dla umów na prace rewitalizacji miejskiej realizowane w ramach nieruchomości i obszarach publicznych, zlokalizowanych na terenach podlegających rewitalizacji miejskiej. Przewidziane korzyści podatkowe oznaczają w praktyce przyznanie zbioru korzyści fiskalnych w przypadku realizacji działań rewitalizacyjnych - budynków dzierŝawionych podlegających stopniowej aktualizacji czynszów lub budynków zlokalizowanych w Obszarach Rewitalizacji Miejskiej, zwłaszcza tych sklasyfikowanych jako Obszary Krytyczne do Odzyskania i Przywrócenia Miejskiego i dotyczą korzyści na trzech poziomach: podatku dochodowego od osób fizycznych (IRS), podatku dochodowego od osób prawnych (IRC) i podatku miejskiego od nieruchomości (IMI). Zaprojektowane zostały równieŝ zachęty dla tworzenia Funduszy Inwestycji w Nieruchomości są one zwolnione z podatku dochodowego od osób prawnych, o ile co najmniej 75% ich aktywów to nieruchomości podlegające rewitalizacji na Obszarach Rewitalizacji Miejskiej, lub podlegają opodatkowaniu specjalną stawką 10% od dochodów z jednostek udziałowych, w miejscu składania podatku od osób fizycznych i prawnych. Ponadto, w przypadku budynków miejskich, wobec których podejmowane są działania rewitalizacyjne podlegają zwolnieniu od podatku miejskiego od nieruchomości (IMI) w okresie 5 lat, prawo do zwolnienia moŝe być przedłuŝone na okres dodatkowych 3 lat. 3

4 PowyŜsze środki korzyści podatkowych obowiązują dla działań rewitalizacyjnych rozpoczętych w okresie od 1 stycznia 2008 r. do 31 grudnia 2010, których zakończenie planowane jest do 31 grudnia Wielkość i asortyment rynku stolarki budowlanej (ilość wytwarzanych okien, drzwi i ew. fasad szklanych oraz rodzaje konstrukcji i materiałów stosowanych do produkcji ram drewno, plastik, aluminium) Głównym materiałem wykorzystywanym przy produkcji ram okiennych jest aluminium okna z ramami aluminiowymi stanowią ponad 50% sprzedaŝy okien w Portugalii. Okna drewniane są rzadko wykorzystywane w budownictwie mieszkalnym ze względu na klimat panujący w Portugalii, charakteryzujący się wysoką wilgotnością oraz zimami z intensywnymi opadami deszczu, a co się z tym wiąŝe istniejącą koniecznością ich odpowiedniego zabezpieczenia. Na rynku portugalskim nie istnieje natomiast praktycznie Ŝaden producent okien z ramami plastikowymi podaŝ na rynek zapewniana jest przez dystrybutorów i przedstawicieli firm np. z Niemiec. W przypadku drzwi podstawowym materiałem wykorzystywanym w produkcji jest drewno. Zgodnie z danymi opublikowanymi przez INE, w 2007 r. wyprodukowanych zostało 2,4 mln drzwi, okien i ich ram, framug i progów aluminiowych (wobec 2,5 mln w 2006 r.). Wartość sprzedaŝy wyniosła 280,3 mln euro. Jeśli chodzi o drzwi, okna i ich ramy, framugi i progi, wytwarzane z Ŝeliwa, Ŝelaza lub stali poziom produkcji w 2007 r. wyniósł Wartość sprzedaŝy w tej kategorii wyniosła 102,6 mln euro. W grupie obejmującej drzwi drewniane, ich ramy, framugi i progi drewniane produkcja w 2007 r. wyniosła w 2,7 mln (praktycznie bez zmian w stosunku do roku 2006). Produkcja drzwi drewnianych stanowiła 52% całkowitej produkcji w zakresie stolarki budowlanej drewnianej, co odpowiada wartości 163,8 mln euro. Dla porównania produkcja okien drewnianych stanowiła 4% całkowitej produkcji w zakresie stolarki budowlanej drewnianej, co reprezentuje wartość 12,6 mln euro. 5. Specyficzne wymagania dla rynku okien i drzwi (np. parametry cieplne, akustyczne). Dokumenty dopuszczające do obrotu handlowego, bariery dostępu do rynku. Od dnia 1 lutego 2010 wchodzi w Ŝycie regulacja zobowiązująca do znakowania CE drzwi i okien podlegających zharmonizowanej Normie Europejskiej EN (dotyczącej drzwi i okien zewnętrznych). W związku z tym produkty posiadające oznakowanie CE będą mogły na równych zasadach być wprowadzane na dowolne rynki członkowskie Unii Europejskiej, co oznacza, Ŝe wraz z wejściem w Ŝycie wymienionej powyŝej regulacji nie będą istniały jakiekolwiek bariery w dostępie do rynku. Wejście w Ŝycie regulacji unijnej zdominuje istniejące wcześniej portugalskie przepisy krajowe, tym niemniej obszar rynku budowlanego (włącznie z sektorem stolarki budowlanej) objęty jest Generalnym Regulaminem ws. Budowli Miejskich (Regulamento Geral das Edificações Urbanas, RGEU), zatwierdzonym przez Dekret na mocy ustawy nr z dn. 7 sierpnia 1951, z ostatnimi zmianami wprowadzonymi przez Dekret na mocy ustawy nr 50/2008 z dnia 19 marca 2008 r. i regulującym zasady funkcjonowania rynku budowlanego, sztuki konstrukcyjnej oraz zasad uŝytkowania budowli. Dodatkowo, legislacja portugalska transponuje prawo unijne w tym zakresie przykładem jest 4

5 Dekret na mocy ustawy nr 4/2007 adaptujący Dyrektywę dot. Produktów Budowlanych, które stanowią część stałą budowy. Ponadto, w Portugalii istnieje szereg kluczowych regulacji prawnych dotyczących niezbędnych wymogów dla prowadzonych prac budowlanych. Są to: - Regulamin dot. Charakterystyk Zachowania Termicznego Budynków (Regulamento das Caracerísticas de Comportamento Térmico dos Edificíos, RCCTE) zatwierdzony Dekretem na mocy ustawy nr 80/2006 określający współczynnik transmisji termicznej - Regulamin dot. Systemów Energetycznych i Klimatyzacyjnych Budynków (Regulamento dos Sistemas Energéticos e de Climatização dos Edificíos, RSECE), zatwierdzony Dekretem na mocy ustawy nr 79/2006 określający emisje substancji niebezpiecznych oraz współczynnik transmisji termicznej. - Regulamin dot. Wymogów Akustycznych Budynków (Regulamento dos Requisitos Acústicos dos Edifícios, RRAE), zatwierdzony Dekretem na mocy ustawy nr 96/2008 określający parametry związane z akustyką. Poza wymienioną powyŝej regulacją prawną w Portugalii adaptowane są przez kadry techniczne poziom techniczne sektora budowlanego (projektantów, producentów i instalatorów ram i firmy budowlane) rekomendacje Krajowego Laboratorium InŜynierii Cywilnej (Laboratório Nacional de Engenharia Civil, LNEC, mających na celu specyfikację klas parametrów okien, uwzględniając podział na następujące charakterystyki: - wodoszczelność ITE 51 - odporność na wiatr ITE 51, - odporność na uderzenia ITE 51 i ITE 52, - bezpieczeństwo związane z pracami instalacji okien ITE 51, - przepuszczalność powietrza ITE 51. Dodatkowo w Portugalii obowiązują następujące normy dla okien i drzwi: - drzwi: EN 1192:1999 EN 1191:2000 EN 947:1998 EN 948:1999 EN :2006 EN 179:2008 EN 1125:2008 EN 1154:1996 EN 1155:1997 EN 1158:1997 EN 12209:2003 EN :2004 EN :2003 EN 13830: futryny: EN 1026:2000 EN 1191:2000 EN :2006 5

6 - okna i ramy okienne: EN 13115:2001 EN 1026:2000 EN 1191:2000 EN : Kanały dystrybucji okien i drzwi i ich udział w ogólnej sprzedaŝy: składy budowlane, hipermarkety, developerzy, zakupy bezpośrednie od producenta. Według informacji udostępnionych WPHI wśród kanałów dystrybucji okien i drzwi w Portugalii dominuje sprzedaŝ bezpośrednio na rzecz producentów budowlanych (80%), natomiast ok. 20% przekazywana jest do składów działających w obszarze dystrybucji materiałów budowlanych. 7. Aktualne ceny detaliczne okien z róŝnych materiałów (dla okna 150x150 cm lub za 1 m2 bez podatku VAT). Standardowym wymiarem okien w Portugalii jest wymiar 120x110 cm. Ceny okien plastikowych i z aluminium w tym rozmiarze wynoszą ok. 220 euro, natomiast okna drewniane są odpowiednio droŝsze i kosztują ok. 400 euro. 8. Perspektywy rozwoju budownictwa mieszkaniowego i budownictwa uŝyteczności publicznej w najbliŝszych latach (np. do 2015) Według oceny Instytutu Budownictwa i Nieruchomości (Instituto Nacional da Construção e do Imobiliário, INCI, oraz Stowarzyszenia Firm Budowlanych i Robót Publicznych i Usług (Associação de Empresas de Construção e Obras Públicas e Serviços, AECOPS, w najbliŝszych latach portugalski rynek budowlany, zwłaszcza mieszkaniowy pozostanie w stanie stagnacji po głębokim kryzysie, którego doświadczył w ostatnich latach. Oprac.: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Lizbonie 6