Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 10/2010. Rynek mleka 15,5 15,0 14,5 14,0. w tys. ton 13,5 13,0 12,5 12,0 11,5. zł/hl 30,0 28,0 26,0 24,0 22,0

Transkrypt

1 Rynek mleka Czynniki podaŝowo-popytowe Skup mleka surowego We wrześniu 2010 r. odnotowano dalszy sezonowy spadek dostaw mleka do skupu. Jednocześnie podaŝ surowca przekroczyła poziom sprzed roku i dwóch lat. W analizowanym miesiącu br. (wg GUS) producenci dostarczyli prawie 750 mln litrów mleka, tj. o prawie 5% mniej niŝ w sierpniu br., ale o ok. 2% więcej niŝ rok wcześniej. W okresie pierwszych dziewięciu miesięcy 2010 r., do zakładów mleczarskich dostarczono ok. 6,7 mld litrów mleka, tj. o blisko 3% mniej niŝ w porównywalnym okresie 2009 r. w mln litrów III 2009 Skup i skupu mleka wg danych GUS V VII IX XI I 2010 s k u p 85 III V VII IX c e n a s k u p u Według danych przekazywanych przez podmioty skupujące do OT ARR, w roku kwotowym 2010/2011 (tj. w okresie od kwietnia do września 2010 r.) skupiono ok. 4,78 mld kg mleka (po przeliczeniu na mleko o referencyjnej zawartości tłuszczu). Stopień wykorzystania kwot indywidualnych przysługujących dostawcom hurtowym wyniósł ok. 51%. Produkcja artykułów mleczarskich Od lipca br. rośnie produkcja masła. We wrześniu br. wyprodukowano 14,7 tys. ton zł/hl tego tłuszczu, tj. o 7% więcej niŝ w sierpniu i o ponad 6% więcej niŝ przed rokiem. w tys. ton 15,5 15,0 14,5 14,0 13,5 13,0 12,5 12,0 11,5 Produkcja masła wg danych GUS We wrześniu br. (po dwumiesięcznym wzroście) obniŝono natomiast produkcję serów podpuszczkowych dojrzewających. W tym okresie wyniosła ona 23,4 tys. ton i była o ponad 7% mniejsza niŝ sierpniu, ale zbliŝona do notowanej przed rokiem. w tys. to n 30,0 28,0 26,0 24,0 22,0 20,0 18,0 Produkcja serów podpuszczkowych dojrzewających wg danych GUS Po sierpniowym wzroście ograniczeniu uległa równieŝ produkcja odtłuszczonego mleka w proszku. We wrześniu br. ukształtowała się ona na poziomie 8,5 tys. ton i była o ponad 15% mniejsza niŝ miesiąc wcześniej, ale o 14% większa niŝ w porównywalnym okresie 2009 r. 1

2 w tys. ton 13,0 12,0 11,0 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 Produkcja odtłuszczonego mleka w proszku wg danych GUS Łącznie, w miesiącach styczeńwrzesień 2010 r., produkcja masła była o ok. 4% mniejsza, serów i odtłuszczonego mleka w proszku o ok. 6% mniejsza niŝ w tym samym okresie 2009 r. Handel zagraniczny Od początku 2010 r. wywóz masła z Polski utrzymuje się na poziomie znacząco wyŝszym niŝ rok wcześniej. Według danych Ministerstwa Finansów łącznie w okresie ośmiu miesięcy był on o 26% większy niŝ w porównywalnym okresie ub.r. i wyniósł ponad 17 tys. ton. Jednocześnie, po raz pierwszy w 2010 r., wywóz serów podpuszczkowych dojrzewających przekroczył poziom sprzed roku. W analizowanym okresie z kraju wywieziono 69,5 tys. ton serów, tj. o 1,3% więcej niŝ rok wcześniej. Na poziomie zbliŝonym do notowanego w pierwszych ośmiu miesiącach 2009 r. utrzymał się natomiast eksport odtłuszczonego mleka w proszku, który wyniósł 54 tys. ton. W 2010 r., istotnie zwiększył się przywóz głównych produktów mleczarskich, jednak nadal stanowi on tylko niewielkie uzupełnienie krajowej podaŝy. W okresie pierwszych ośmiu miesięcy br. import masła był ponad dwukrotnie większy niŝ rok wcześniej i wyniósł 6,5 tys. ton. W tym czasie przywóz odtłuszczonego mleka w proszku wzrósł o 24%, do 8,6 tys. ton, a serów podpuszczkowych o 9,5%, do blisko 17 tys. ton. Działania wspierające rynek Rozporządzeniem Komisji (UE) nr 967/2010, z dniem 28 października 2010 r. zamknięto sprzedaŝ masła w drodze przetargu (otwartą na mocy rozporządzenia Komisji (UE) nr 446/2010 z dnia 21 maja 2010 r.). W ramach przeprowadzonych w br. przetargów sprzedaŝą objęto ok. 24 tys. ton masła (po ch EUR/100 kg). Nadal prowadzona jest sprzedaŝ OMP z zapasów interwencyjnych zgromadzonych w 2009 r. (rozporządzenie Komisji (UE) nr 447/2010). Dotychczas Komisja zaakceptowała sprzedaŝ ok. 2,7 tys. ton proszku odtłuszczonego (po ch EUR/100 kg). Według stanu z 21 października br., na zapasach interwencyjnych UE znajdowało się 1,5 tys. ton masła i ok. 195 tys. ton OMP zakupionych w poprzednim sezonie. W polskich magazynach pozostaje 2,6 tys. ton OMP. Ponadto w prywatnych magazynach UE przechowywane było blisko 64 tys. ton masła objętego dopłatami do prywatnego przechowywania. Część zgromadzonych w 2009 r. zapasów OMP i masła, w 2011 r. zostanie przekazana na pomoc dla osób najbardziej potrzebujących w Unii. Zgodnie z rozporządzeniem Komisji (UE) nr 945/2010 z 21 października br. na ten cel przeznaczono 93,9 tys. ton OMP (ok. 48% obecnych zapasów) oraz pozostałą w magazynach ilość 2

3 masła, tj. 1,5 tys. ton. Polsce z tej puli przyznano 15,7 tys. ton odtłuszczonego mleka w proszku (tj. 16,7% dostępnego wolumenu OMP). Zgodnie z art. 4 ww. rozporządzenia, operacja wycofywania OMP i masła z unijnych zapasów rozpoczyna się 1 czerwca a kończy 30 września 2011 r. ARR kontynuuje wypłaty refundacji do wywozu realizowanego na podstawie pozwoleń, na które wnioski moŝna było składać przed 20 listopada 2009 r. Od początku br. do 31 października w ramach tego wsparcia beneficjentom wypłacono 13,8 mln zł refundacji (łącznie z produktami non-aneks I). W roku szkolnym 2010/2011 Agencja kontynuuje realizację programu Szklanka mleka. W okresie od 1 września do 31 października 2010 r. (łącznie ze środków unijnych i krajowych oraz z Funduszu Promocji Mleka) na wsparcie to wypłacono 18 mln zł. Tendencje cenowe Ceny krajowe Ceny skupu mleka (bez VAT) Od połowy 2010 r. ceny skupu mleka (po wcześniejszej stabilizacji) wykazują stopniowy wzrost. We wrześniu br. (wg GUS) średnio w kraju płacona za mleko wzrosła do 106,58 zł/hl i była o 2,7% wyŝsza niŝ w sierpniu. W porównaniu do cen sprzed roku mleko w skupie było droŝsze o ok. 22%. Przeciętnie najwyŝsze ceny mleka uzyskiwali dostawcy z woj.: zachodniopomorskiego 112,73 zł/hl i podlaskiego 112,15 zł/hl, a najniŝsze z woj.: podkarpackiego 91,69 zł/hl i małopolskiego 92,04 zł/hl. Ceny zbytu wybranych artykułów mleczarskich Od marca 2010 r., na krajowym rynku produktów mleczarskich przewaŝają wzrostowe tendencje cen. We wrześniu br., według danych GUS odnotowano ok. 2-procentowy, miesięczny wzrost cen tłuszczu mlecznego. Za masło w blokach przeciętnie płacono 14,81 zł/kg, a za konfekcjonowane 16,04 zł/kg (z VAT). W porównaniu do notowań sprzed roku ceny masła wzrosły o ok %. zł/kg 15,50 14,50 13,50 12,50 11,50 10,50 9,50 8,50 7,50 6,50 Ceny zbytu masła w blokach i mleka odtłuszczonego w proszku (z VAT) wg GUS ceny masła w 2009 ceny masła w 2010 ceny OMP w 2009 ceny OMP w 2010 Rosną takŝe ceny serów podpuszczkowych dojrzewających. We wrześniu br. sera typu Edam, w odniesieniu do notowań z sierpnia, wzrosła o prawie 2%, do 13,31 zł/kg, a sera Gouda o 2,5%, do 13,36 zł/kg (z VAT). Wymienione gatunki serów były droŝsze niŝ przed rokiem o 20-22%. W analizowanym miesiącu (po sierpniowym spadku) ponownie podroŝało odtłuszczone mleko w proszku. Krajowi wytwórcy za produkt ten przeciętnie uzyskiwali 9,51 zł/kg (z VAT), tj. o 0,6% więcej niŝ w sierpniu i o 29% więcej niŝ we wrześniu 2009 r. W październiku br. notowano dalszy wzrost cen serów dojrzewających. Wzrosły równieŝ ceny OMP, podczas gdy ceny masła uległy obniŝeniu. W zakładach objętych 3

4 monitoringiem Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW, w trzech pierwszych tygodniach października br. ceny serów, w odniesieniu do średniej ceny z września, wzrosły o 2-3%. Za Edam uzyskiwano 12,63 zł/kg, a za Goudę 12,60 zł/kg. W październiku br. odtłuszczone mleko w proszku podroŝało o 1,5%, do 8,86 zł/kg. W tym czasie za masło w blokach średnio w kraju płacono 14,09 zł/kg (bez VAT), tj. o 1% mniej niŝ przeciętnie we wrześniu. Ceny na rynkach zagranicznych Na monitorowanych rynkach Niemiec, Francji i Holandii (po wrześniowym wzroście) w październiku br. odnotowano spadek cen mleka w proszku. W dniach r. (za FAMMU/FAPA) za odtłuszczone mleko w proszku unijni wytwórcy uzyskiwali 2,15-2,18 EUR/kg, tj. o 5-8% mniej niŝ w porównywalnym okresie września br. Jednocześnie pełne mleko w proszku potaniało o 2-4%, do 2,68-2,75 EUR/kg. Ceny masła w blokach w październiku br. były względnie stabilne. W dniach r. na rynku francuskim za produkt ten, tak jak miesiąc wcześniej, płacono 3,70 EUR/kg. W Holandii i w Niemczech ceny masła były tylko nieznacznie niŝsze niŝ w porównywalnym okresie września br. i wyniosły odpowiednio 3,77 EUR/kg i 3,78 EUR/kg. W porównaniu do notowań sprzed roku masło na wewnętrznych rynkach monitowanych krajów było droŝsze o 18-34%, OMP o 6-8%, a PMP o 7-12% droŝsze. USD/t Ceny masła i odtłuszczonego mleka w proszku na giełdach Europy Zachodniej (na bazie FOB) wg USDA ceny OMP w 2009 r. ceny OMP w 2010 r. ceny masła w 2009 r. ceny masła w 2010 r. Na giełdach zachodnioeuropejskich od lutego utrzymują się wzrostowe tendencje cen masła. Według danych United States Department of Agriculture, w połowie października br. w portach Europy Zachodniej (baza FOB) za masło płacono USD/t, tj. o prawie 8% więcej niŝ miesiąc wcześniej i o 26% więcej niŝ przed rokiem. Od początku br. ceny odtłuszczonego mleka w proszku oscylują w granicach USD/t, a proszku pełnego USD/t. W połowie października br. mleko w proszku, w odniesieniu do poprzedniego miesiąca, podroŝało o ok. 8% i za OMP płacono USD/t, a za PMP USD/t. Ceny proszku mlecznego były takŝe o 12-14% wyŝsze niŝ w porównywalnym okresie 2009 r. W porównaniu do cen notowanych na giełdach europejskich, w Oceanii masło było tańsze o 18%, a OMP i PMP odpowiednio o 1% i o 11%. Na giełdach amerykańskich masło i OMP było tańsze niŝ na giełdach zachodnioeuropejskich odpowiednio o 10% i o 17%. 4

5 Miesięczny skup mleka surowego, produkcja masła, odtłuszczonego mleka w proszku oraz serów podpuszczkowych dojrzewających Rok Skup mleka IX 737,6-7,4-0,3 13,8-5,8-11,6 7,4-26,7-30,7 23,5 2,6-5,2 X 700,6-5,0-1,6 14,2 2,3-9,2 6,5-12,8-38,7 22,7-3,4-8,1 XI 648,5-7,4 0,2 13,0-8,4-3,6 5,1-21,8-26,0 19,6-13,7-15,9 XII 671,7 3,4-0,6 14,0 7,8-9,4 5,8 14,9-38,5 19,9 1,5-15,7 2009* Miesiąc mln l Zmiana wielkości skupu w % w % tys. ton Produkcja masła Zmiana wielkości produkcji w % w % Produkcja odtłuszczonego mleka w proszku 8878,2 x 2,2 170,2 x -6,5 116,9 x -2,5 285,2 x 1, I 680,2 1,4 2,5 13,6-2,6-3,2 4,9-15,4-8,0 19,4-2,5-32,2 II 625,0-8,1-7,3 11,9-12,7-8,1 3,7-24,7-41,4 19,3-0,5-10,6 III 714,6 14,3-3,1 14,3 20,4-5,2 4,5 21,3-46,2 23,0 19,2-3,0 IV 734,5 2,8-2,3 13,7-4,3-1,0 9,4 109,7 8,5 20,4-11,3-8,9 V 799,3 8,8-4,2 14,7 7,1 2,9 11,1 17,9 6,2 21,6 6,2-8,9 VI 788,8-1,3-3,7 13,2-9,9-6,4 10,6-4,6-14,1 21,5-0,7-12,3 VII 798,7 1,3-1,5 13,4 1,1-11,4 9,5-10,6-16,3 23,2 8,4-6,7 VIII 788,0-1,3-1,0 13,8 2,8-6,4 10,0 5,2-1,4 25,2 8,3 9,8 IX 749,6-4,9 1,6 14,7 7,1 6,4 8,5-15,2 14,1 23,4-7,2-0,4 tys. ton Zmiana wielkości produkcji w % w % Produkcja serów podpuszczkowych dojrzewających tys. ton Zmiana wielkości produkcji w % w % I-IX ,5 x -2,9 123,0 x -3,7 75,2 x -6,1 197,0 x -5,8 *-skup i produkcja z danych sprawozdawczych GUS Źródło : GUS i obliczenia własne zielonek zielonek 5

6 Miesięczne ceny skupu mleka (bez VAT) oraz ceny zbytu masła, odtłuszczonego mleka w proszku i serów podpuszczkowych dojrzewających (z VAT) Masło Odtłuszczone mleko Sery podpuszczkowe dojrzewające Mleko surowe Rok Miesiąc w blokach formowane w proszku Gouda Edam zł/hl ceny ceny zł/kg ceny ceny zł/kg ceny ceny zł/kg ceny ceny zł/kg ceny ceny zł/kg ceny ceny w % w % w % w % w % w % w % w % w % w % w % w % IX 87,64 2,4-6,1 10,83 4,7 6,0 11,89 3,5 2,9 7,36 1,1-9,0 10,92 2,0-8,0 11,07 2,0-4,0 X 91,93 4,9 1,2 13,34 23,2 37,8 13,56 14,0 18,9 7,82 6,3 3,9 11,73 7,4 0,1 11,83 6,9 4,0 XI 99,35 8,1 10,1 14,96 12,1 57,5 14,85 9,5 31,1 8,59 9,8 16,9 12,47 6,3 10,6 12,46 5,3 12,5 XII 104,87 5,6 17,9 14,80-1,1 54,6 15,06 1,4 34,1 8,85 3,0 24,8 12,79 2,6 16,0 12,62 1,3 16, ,62 x -12,4 11,14 x 7,2 12,16 x 2,7 7,54 x -11,4 11,19 x -9,2 11,23 x -7, I 102,22-2,5 16,3 12,92-12,7 33,7 14,48-3,9 27,7 8,58-3,1 27,1 12,66-1,0 18,0 12,58-0,3 17,8 II 102,22 0,0 17,7 12,35-4,4 24,6 14,37-0,8 26,5 8,38-2,3 19,4 12,56-0,8 16,1 12,53-0,4 16,6 III 102,13-0,1 17,3 12,37 0,2 24,3 14,29-0,6 26,5 8,46 1,0 17,3 12,60 0,3 15,5 12,60 0,6 15,9 IV 101,05-1,1 15,2 12,47 0,8 26,3 14,25-0,2 25,4 8,68 2,6 17,6 12,50-0,8 14,6 12,53-0,6 14,3 V 101,06 0,0 16,4 13,44 7,8 37,0 14,68 3,0 31,7 9,27 6,8 26,0 12,53 0,2 16,0 12,65 1,0 15,7 VI 102,04 1,0 18,1 14,18 5,5 42,4 15,14 3,1 34,8 9,56 3,1 29,0 12,70 1,4 18,2 12,85 1,6 18,2 VII 102,59 0,5 19,6 14,44 1,8 41,4 15,45 2,0 35,5 9,57 0,1 28,8 12,80 0,8 19,6 12,91 0,5 18,8 VIII 103,75 1,1 21,2 14,57 0,9 40,9 15,78 2,1 37,3 9,45-1,3 29,8 13,03 1,8 21,7 13,06 1,2 20,4 IX 106,58 2,7 21,6 14,81 1,6 36,7 16,04 1,6 34,9 9,51 0,6 29,2 13,36 2,5 22,3 13,31 1,9 20,2 I-IX ,79 x 18,7 13,51 x 34,3 14,94 x 31,2 9,05 x 24,9 12,75 x 18,0 12,78 x 17,5 Źródło : GUS i obliczenia własne 6

7 Ceny zbytu (bez VAT) mleka spoŝywczego pasteryzowanego i mleka UHT zł/kg Mleko spoŝywcze pasteryzowane Mleko spoŝywcze UHT Rok Miesiąc 2% 3,2% Ogółem* 2% 3,2% Ogółem* 2009 IX 1,60-0,4-2,2 1,58-0,2-4,5 1,58-0,4-3,6 1,77-0,2-3,2 1,62-1,2-8,0 1,63-0,5-7,6 X 1,61 0,6-1,4 1,62 2,7-2,0 1,61 1,7-1,9 1,76-0,5-3,5 1,63 0,5-7,6 1,63-0,4-7,5 XI 1,61 0,0-0,8 1,63 0,5-2,1 1,61 0,3-1,5 1,79 1,4-1,3 1,69 3,5-3,2 1,68 3,3-3,2 XII 1,61-0,1-0,3 1,63 0,1-1,2 1,61 0,0-0,8 1,81 1,5 0,2 1,72 2,2 0,2 1,71 1,9-0, ,61 x -1,8 1,61 x -3,6 1,61 x -2,4 1,78 x -3,3 1,66 x -7,8 1,66 x -7, I 1,62 0,5-0,6 1,64 0,8-1,8 1,62 0,6-1,1 1,80-0,9 0,5 1,72 0,0 1,7 1,71-0,1 1,0 II 1,60-0,8-0,4 1,64-0,2-0,4 1,61-0,6-0,5 1,81 0,5 2,2 1,72-0,2 1,6 1,72 0,2 1,6 III 1,60-0,1 0,3 1,63-0,5-0,4 1,61-0,2-0,1 1,80-0,1 1,5 1,72 0,1 3,4 1,70-0,7 2,2 IV 1,60 0,1 0,2 1,62-0,4 0,3 1,61 0,0 0,8 1,82 0,6 2,0 1,73 0,5 3,5 1,72 1,0 3,0 V 1,60-0,3-0,5 1,62-0,1 1,7 1,61-0,2 0,6 1,80-0,7 1,4 1,71-1,2 4,0 1,71-0,7 4,0 VI 1,60-0,2-0,4 1,63 0,1 2,8 1,61 0,0 1,1 1,81 0,6 2,1 1,72 0,6 5,4 1,72 0,5 4,9 VII 1,61 0,8 0,1 1,62-0,2 1,7 1,61 0,4 0,9 1,81-0,2 2,2 1,71-0,6 4,2 1,70-0,7 4,7 VIII 1,62 0,7 0,8 1,64 0,8 3,5 1,62 0,8 2,3 1,81-0,1 1,9 1,72 0,9 4,9 1,72 0,7 4,5 IX 1,62-0,1 1,1 1,64 0,4 4,2 1,63 0,2 2,9 1,81 0,3 2,4 1,74 1,0 7,4 1,73 0,9 6,0 * średnia dla produktów o zawartości tłuszczu od 0,5% do pow. 3,5% Źródło: MRiRW i obliczenia własne 7

8 Ceny mleka w przekroju wojewódzkim wg siedziby producenta Ceny skupu mleka bez VAT - zł/hl Województwa IX POLSKA 106,58 2,7 21,6 dolnośląskie 109,30 3,8 18,5 kujawsko-pomorskie 107,91 3,8 26,9 lubelskie 102,39 2,1 21,1 lubuskie 107,45 2,3 19,0 łódzkie 100,47 3,2 24,7 małopolskie 92,04 0,6 8,1 mazowieckie 107,41 3,6 31,3 opolskie 108,12 3,7 16,8 podkarpackie 91,69 1,2 20,9 podlaskie 112,15 2,9 15,0 pomorskie 106,87 5,4 34,2 śląskie 103,37 2,8 15,9 świętokrzyskie 99,95 4,4 23,1 warmińsko-mazurskie 109,35 5,1 24,5 wielkopolskie 103,06-1,9 13,2 zachodniopomorskie 112,73 4,4 29,9 Źródło: GUS i obliczenia własne Ceny przetworów mleczarskich na rynkach zagranicznych Towar/Kraj Jednostka miary Średnia % średniej ceny Miesięczna Roczna Średnia w zł/kg* Ceny na rynkach wewnętrznych UE w okresie masło w blokach Niemcy EUR/kg 3,78-0,5 18,1 15,01 Francja EUR/kg 3,70 0,0 34,1 14,69 Holandia EUR/kg 3,77-0,5 18,6 14,97 odtłuszczone mleko w proszku Niemcy EUR/kg 2,18-6,8 6,3 8,65 Francja EUR/kg 2,15-8,1 7,5 8,54 Holandia EUR/kg 2,18-5,2 7,4 8,65 pełne mleko w proszku Niemcy EUR/kg 2,74-4,2 7,0 10,88 Francja EUR/kg 2,75-1,8 12,2 10,92 Holandia EUR/kg 2,68-3,9 10,3 10,64 Ceny światowe (na bazie FOB - w portach Europy Zachodniej) z dnia masło USD/t ,8 25,7 14,76 OMP USD/t ,1 13,9 8,80 PMP USD/t ,6 11,9 10,74 * z przeliczenia według kursu NBP: 1 EUR = 3,9700 PLN ( ) 1 USD = 2,7717 PLN ( ) Źródło: FAMMU/FAPA i USDA; ceny walut przeliczono wg kursu dnia NBP 8

9 9