Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 04/2010. Rynek mleka 15,5 15,0 14,5 14,0. tys. ton 13,5 13,0 12,5 12,0 11,5. zł/hl III 30,0 28,0 26,0. w tys.

Transkrypt

1 Rynek mleka Czynniki podażowo-popytowe Skup mleka surowego W marcu 2010 r. sezonowo wzrosły dostawy mleka do skupu. Według danych GUS, w tym czasie do podmiotów skupujących dostarczono blisko 715 mln l mleka, tj. o ponad 14% więcej niż w lutym, ale jednocześnie o 3% mniej niż rok wcześniej. W pierwszym kwartale 2010 r. zakłady mleczarskie skupiły ok. 2 mld l mleka, tj. o 2,6% mniej niż w porównywalnym okresie 2009 r. w mln litrów IX XI I 2009 Skup i skupu mleka wg danych GUS s k u p III V VII IX XI I 2010 c e n a s k u p u III Według danych przekazywanych przez podmioty skupujące do OT ARR, w roku kwotowym 2009/2010 (tj. w okresie od kwietnia 2009 r. do marca 2010 r.) skupiono ok. 9,07 mld kg mleka (po przeliczeniu na mleko o referencyjnej zawartości tłuszczu). Stopień wykorzystania kwot indywidualnych przysługujących dostawcom hurtowym wyniósł ok. 96%. Najwyższy stopień wykorzystania kwoty odnotowano na terenie OT ARR Poznań i Białystok, a najniższy na terenie OT Lublin i Rzeszów. Produkcja artykułów mleczarskich W marcu br., w efekcie wzrostu podaży mleka do skupu oraz spodziewanego zł/hl zwiększenia popytu w okresie przedświątecznym na wyroby mleczarskie do bezpośredniej konsumpcji, wytwórcy (po wcześniejszym ograniczaniu) zwiększyli produkcję podstawowych artykułów mleczarskich. Jednak nadal była ona znacząco niższa niż rok wcześniej. tys. ton 15,5 15,0 14,5 14,0 13,5 13,0 12,5 12,0 11,5 Produkcja masła wg danych GUS Produkcja masła oraz serów podpuszczkowych dojrzewających była o ok. 20% większa niż w lutym i wyniosła odpowiednio ponad 14 tys. ton oraz blisko 23 tys. ton. W porównaniu do marca 2009 r. masła wyprodukowano o ponad 5% mniej, a serów o 3% mniej. w tys. t 30,0 28,0 26,0 24,0 22,0 20,0 18,0 Produkcja serów podpuszczkowych dojrzewających wg danych GUS W analizowanym miesiącu do 4,5 tys. ton (tj. o ponad 21% w porównaniu do lutego) wzrosła produkcja odtłuszczonego mleka w proszku. Jednocześnie była 18

2 ona o ponad 46% mniejsza niż rok wcześniej. w tys. ton 13,0 12,0 11,0 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 Produkcja odtłuszczonego mleka w proszku wg danych GUS W pierwszym kwartale 2010 r. produkcja OMP w odniesieniu do porównywalnego okresu 2009 r. była mniejsza o ok. 36%, serów dojrzewających o blisko 13% mniejsza, a masła o ponad 5% mniejsza. Handel zagraniczny Na początku 2010 r. utrzymywała się spadkowa tendencja w eksporcie polskich produktów mleczarskich. Według danych Ministerstwa Finansów eksport odtłuszczonego mleka w proszku w miesiącach styczeń-luty br. wyniósł 9,2 tys. ton i był o 32% mniejszy niż rok wcześniej. W tym czasie wywóz masła zmniejszył się o 8%, do 4 tys. ton, a serów podpuszczkowych dojrzewających o 2%, do 15,1 tys. ton. Dynamicznie rozwija się natomiast import masła i serów dojrzewających. W pierwszych dwóch miesiącach 2010 r. do kraju sprowadzono ok. 1 tys. ton masła, tj. o 78% więcej niż rok wcześniej i 4,5 tys. ton serów podpuszczkowych, tj. o 63% więcej. W tym czasie przywóz OMP ograniczono do 1,5 tys. ton, tj. o 2%. Działania wspierające rynek Do 30 kwietnia 2010 r. producenci mleka spełniający wymagania określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 29 marca 2010 r. (Dz. U. Nr 57, poz. 360) mogli składać do OT ARR wnioski o udzielenie unijnego wparcia ze szczególnych środków dla rynku mleczarskiego. Do podziału między producentów w Polsce KE przeznaczyła 20,2 mln euro. ARR zakończyła proces przyjmowania wniosków o udzielenie wsparcia finansowego. Do dnia 6 maja br. (godz. 7.55) do ARR wpłynęło ok. 81 tys. wniosków (dane nieostateczne). W ramach programu Dostarczanie nadwyżek żywności najuboższej ludności Unii Europejskiej, zgodnie z rozporządzeniem Komisji (nr 1111/2009) z magazynów interwencyjnych UE (od 1 maja do 30 września 2010 r.) zostanie wycofane 51,1 tys. ton masła oraz 65,3 tys. ton OMP. Według stanu na 21 kwietnia br. na zapasach UE znajdowało się 76 tys. ton masła i 257 tys. ton OMP, w tym w Polsce odpowiednio 1,9 tys. ton i 20,5 tys. ton. Polsce, do rozdysponowania w 2010 r. z zapasów składowanych w krajowych magazynach, KE przyznała 1,9 tys. ton masła i prawie 18 tys. ton OMP. W przetargu przeprowadzonym przez ARR wyłoniono przedsiębiorców, którzy dostarczą najuboższym osobom w Polsce (za pośrednictwem organizacji charytatywnych) gotowe artykuły spożywcze. W zamian za zapasy masła i OMP o łącznej wartości interwencyjnej ok. 35 mln EUR, w 2010 r. na pomoc żywnościową przekazane zostaną następujące produkty mleczarskie: 2,6 tys. ton serów pod- 19

3 puszczkowych dojrzewających, 2,1 tys. ton serów topionych, 1,9 tys. ton masła, 673,5 tony pełnego mleka w proszku (ekstra) oraz 38,5 tys. litrów mleka UHT. Od 1 marca br. w UE (RK nr 158/2010 z dnia 25 lutego 2010 r.) można składać oferty na dopłaty do prywatnego przechowywania masła. Do 18 kwietnia br. zgłoszono blisko 14 tys. ton masła m.in. w Holandii, Francji, Danii, Niemczech i w Belgii. Na terenie Polski przedsiębiorcy dotychczas nie skorzystali z tego wsparcia. Jednocześnie od początku br. do końca kwietnia ARR wystawiła 8 certyfikatów jakości na ogólną ilość 220 ton masła przeznaczonego do przechowywania w Niemczech i w Holandii. Według stanu na 21 kwietnia br. w prywatnych magazynach UE przechowywane było 30,4 tys. ton masła objętego dopłatami (łącznie z masłem zgromadzonym w poprzednim sezonie interwencyjnym). Od 1 marca do 31 sierpnia 2010 r. producenci ponownie mają możliwość sprzedaży masła i odtłuszczonego mleka w proszku na zapasy interwencyjne UE. Jednak przy obecnym poziomie cen nie są zainteresowani tą formą wsparcia. W 2010 r. ARR wypłaca refundacje do wywozu realizowanego na podstawie pozwoleń, na które wnioski można było składać przed 20 listopada 2009 r. Od początku br. do 30 kwietnia w ramach tego wsparcia Agencja wypłaciła beneficjentom 10,6 mln zł refundacji (łącznie z produktami non-aneks I). W roku szkolnym 2009/2010 (do 30 kwietnia br.) w ramach programu Szklanka mleka promującego konsumpcję artykułów mleczarskich wśród dzieci i młodzieży, ARR wypłaciła (łącznie ze środków unijnych i krajowych) 96,3 mln zł. Ceny krajowe Tendencje cenowe Ceny skupu mleka (bez VAT) W pierwszym kwartale 2010 r. ceny skupu mleka były względnie stabilne. W marcu 2010 r., za dostarczone mleko producenci (wg GUS) uzyskiwali 102,13 zł/hl, tj. o ponad 17% więcej niż rok wcześniej. Przeciętnie najwyższe ceny mleka uzyskiwano w woj.: podlaskim 113,46 zł/hl i zachodniopomorskim 111,59 zł/hl, a najniższe w woj.: podkarpackim 90,14 zł/hl i małopolskim 90,40 zł/hl. Ceny zbytu wybranych artykułów mleczarskich Od marca br. na rynku krajowym przeważały wzrosty cen produktów mleczarskich. W analizowanym miesiącu ceny odtłuszczonego mleka w proszku ukształtowały się na poziomie 8,46 zł/kg (z VAT) i były o 1% wyższe niż miesiąc wcześniej i o ponad 17% wyższe niż w porównywalnym okresie 2009 r. W tym czasie podrożały również sery podpuszczkowe dojrzewające. Producenci za ser typu Edam i Gouda uzyskiwali w zbycie po 12,60 zł/kg (z VAT) wobec 12,53-12,56 zł/kg w lutym br. W porównaniu do cen notowanych przed rokiem sery te były droższe o ok. 16%. W marcu br. za masło w blokach 20

4 średnio w kraju płacono 12,37 zł/kg (z VAT), tj. nieznacznie (o 0,2%) więcej niż w lutym br. Jednocześnie ceny masła formowanego obniżyły się o 0,6% i wyniosły 14,29 zł/kg (z VAT). Masło było droższe niż przed rokiem o 24-27%. zł/kg 15,50 14,50 13,50 12,50 11,50 10,50 9,50 8,50 7,50 6,50 Ceny zbytu masła w blokach i mleka odtłuszczonego w proszku (z VAT) wg GUS ceny masła w 2009 ceny masła w 2010 ceny OMP w 2009 ceny OMP w 2010 W kwietniu br. w efekcie wzrostu cen produktów mleczarskich na rynku unijnym, również na rynku krajowym ceny stopniowo rosły. W zakładach objętych monitoringiem Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW, w okresie trzech pierwszych tygodni kwietnia br. były one o 1-2% wyższe niż w marcu. Za masło w blokach przeciętnie uzyskiwano 10,92 zł/kg (bez VAT), a za OMP 7,78 zł/kg (bez VAT). Sery Gouda i Edam podrożały w tym czasie odpowiednio do 11,85 zł/kg i 11,92 zł/kg (bez VAT). Ceny na rynkach zagranicznych Od połowy lutego br., w wyniku poprawy koniunktury na światowym rynku mleka, również u głównych unijnych producentów przeważają wzrostowe tendencje cen produktów mleczarskich. We Francji, Holandii i Niemczech w dniach ceny odtłuszczonego mleka w proszku kształtowały się w granicach 2,25-2,38 EUR/kg i były o 10-15% wyższe niż przed miesiącem. W tym czasie o 8-11% wzrosły także ceny proszku pełnego, za który uzyskiwano 2,60-2,75 EUR/kg. W odniesieniu do notowań sprzed roku OMP było droższe o 36-42%, a PMP o 35-53%. W ciągu miesiąca wzrosły również ceny masła w blokach. W monitorowanych krajach UE za artykuł ten płacono przeciętnie 2,92-3,13 EUR/kg, tj. o 3-10% więcej niż miesiąc wcześniej. W porównaniu do cen sprzed roku masło było droższe o 36-44%. Od lutego br. wzrost cen przetworów mleczarskich notowany jest także na giełdach zachodnioeuropejskich. Według danych Ministerstwa Rolnictwa USA, 16 kwietnia 2010 r. w portach Europy Zachodniej za masło (baza FOB) płacono USD/t (11,93 zł/kg), tj. o ponad 4% więcej niż przed miesiącem. W tym czasie pełne mleko w proszku podrożało o ok. 6%, do USD/t (10,18 zł/kg). Jednocześnie ceny odtłuszczonego mleka w proszku wzrosły o 8%, do USD/t (8,71 zł/kg). W porównaniu do cen notowanych przed rokiem, masło na giełdach Europy Zachodniej było droższe o 49%, a proszek mleczny o 43-53% droższy. USD/t Ceny masła i odtłuszczonego mleka w proszku na giełdach Europy Zachodniej (na bazie FOB) wg USDA ceny OMP w 2009 r. ceny OMP w 2010 r. ceny masła w 2009 r. ceny masła w 2010 r. 21

5 Miesięczny skup mleka surowego, produkcja masła, odtłuszczonego mleka w proszku oraz serów podpuszczkowych dojrzewających Rok Skup mleka * 8686,4 x 3,7 182,0 x 4,3 120,0 x -7,6 282,0 x 14, I 663,3-1,7 2,4 14,1-8,8 2,3 5,4-43,0-16,3 28,6 21,2 34,9 II 673,9 1,6 5,6 12,9-8,1-1,6 6,3 16,7-3,5 21,6-24,5-0,9 III 737,4 9,4 7,2 15,1 16,8 1,5 8,4 32,9-0,9 23,7 9,7 5,3 IV 752,0 2,0 8,9 13,8-8,4 0,6 8,7 4,0-10,6 22,4 0,2 2,4 V 834,6 11,0 6,2 14,3 3,2-6,0 10,5 20,5-10,0 23,7 5,7 8,9 VI 818,9-1,9 6,5 14,1-0,9 5,5 12,4 18,0-24,1 24,5 3,2 1,8 VII 811,2-0,9 2,3 15,1 6,9-1,4 11,3-8,3-29,5 24,9 1,9-2,7 VIII 796,2-1,9 2,1 14,7-2,8 0,8 10,1-10,7-14,8 23,1-7,3-5,6 IX 737,6-7,4-0,3 13,8-5,8-11,6 7,4-26,7-30,7 23,6 2,5-4,5 X 700,6-5,0-1,6 14,2 2,3-9,2 6,5-12,8-38,7 22,9-3,1-7,2 XI 648,5-7,4 0,2 13,0-8,4-3,6 5,1-21,8-26,0 19,7-14,0-15,4 XII 671,7 3,4-0,6 14,0 7,8-9,4 5,8 14,9-38,5 20,0 1,5-15,4 2009** Miesiąc mln l Zmiana wielkości skupu tys. ton Produkcja masła Zmiana wielkości produkcji Produkcja odtłuszczonego mleka w proszku 8878,2 x 2,2 169,0 x -5,7 97,7 x -18,5 276,0 x -1, I 680,2 1,4 2,5 13,6-2,6-3,2 4,9-15,4-8,0 19,6-2,0-23,2 II 625,0-8,1-7,3 11,9-12,7-8,1 3,7-24,7-41,4 19,2-2,0-11,2 III 714,6 14,3-3,1 14,3 20,4-5,2 4,5 21,3-46,2 22,9 19,5-3,1 tys. ton Zmiana wielkości produkcji Produkcja serów podpuszczkowych dojrzewających tys. ton Zmiana wielkości produkcji I-III ,8 x -2,6 39,8 x -5,4 12,9 x -35,5 61,6 x -13,1 *-skup i produkcja z danych sprawozdawczych GUS ** skup z danych sprawozdawczych, produkcja według danych meldunkowych Źródło : GUS i obliczenia własne zielonek zielonek 22

6 Miesięczne ceny skupu mleka (bez VAT) oraz ceny zbytu masła, odtłuszczonego mleka w proszku i serów podpuszczkowych dojrzewających (z VAT) Masło Mleko surowe Rok Miesiąc w blokach formowane Odtłuszczone mleko w proszku Sery podpuszczkowe dojrzewające zł/hl zł/kg zł/kg zł/kg zł/kg zł/kg Gouda Edam ,26 x -4,5 10,39 x -17,4 11,84 x -5,3 8,51 x -28,9 12,31 x -9,3 12,15 x -10, I 87,92-1,2-29,4 9,66 0,9-15,6 11,34 1,0-11,8 6,75-4,8-31,3 10,73-2,7-23,1 10,68-1,7-25,5 II 86,84-1,2-28,0 9,91 2,6-9,8 11,36 0,1-8,4 7,02 4,0-27,2 10,82 0,8-21,1 10,75 0,7-23,4 III 87,05 0,2-25,4 9,95 0,4-9,6 11,29-0,6-8,4 7,21 2,7-23,4 10,91 0,8-17,8 10,87 1,1-19,8 IV 87,71 0,8-20,9 9,87-0,8-8,4 11,36 0,6-5,8 7,38 2,4-17,1 10,91 0,0-15,5 10,96 0,8-12,9 V 86,84-1,0-17,3 9,81-0,6-6,1 11,15-1,8-4,9 7,36-0,3-14,4 10,80-1,0-10,7 10,93-0,3-6,7 VI 86,40-0,5-15,2 9,96 1,5-4,1 11,23 0,7-4,4 7,41 0,7-14,5 10,74-0,6-10,4 10,87-0,5-6,0 VII 85,77-0,7-12,1 10,21 2,5-1,4 11,40 1,5-3,1 7,43 0,3-14,1 10,70-0,4-10,8 10,87 0,0-5,9 VIII 85,58-0,2-9,8 10,34 1,3 0,5 11,49 0,8-2,0 7,28-2,0-13,3 10,71 0,1-10,4 10,85-0,2-6,3 IX 87,64 2,4-6,1 10,83 4,7 6,0 11,89 3,5 2,9 7,36 1,1-9,0 10,92 2,0-8,0 11,07 2,0-4,0 X 91,93 4,9 1,2 13,34 23,2 37,8 13,56 14,0 18,9 7,82 6,3 3,9 11,73 7,4 0,1 11,83 6,9 4,0 XI 99,35 8,1 10,1 14,96 12,1 57,5 14,85 9,5 31,1 8,59 9,8 16,9 12,47 6,3 10,6 12,46 5,3 12,5 XII 104,87 5,6 17,9 14,80-1,1 54,6 15,06 1,4 34,1 8,85 3,0 24,8 12,79 2,6 16,0 12,62 1,3 16, ,62 x -12,4 11,14 x 7,2 12,16 x 2,7 7,54 x -11,4 11,19 x -9,2 11,23 x -7, I 102,22-2,5 16,3 12,92-12,7 33,7 14,48-3,9 27,7 8,58-3,1 27,1 12,66-1,0 18,0 12,58-0,3 17,8 II 102,22 0,0 17,7 12,35-4,4 24,6 14,37-0,8 26,5 8,38-2,3 19,4 12,56-0,8 16,1 12,53-0,4 16,6 III 102,13-0,1 17,3 12,37 0,2 24,3 14,29-0,6 26,5 8,46 1,0 17,3 12,60 0,3 15,5 12,60 0,6 15,9 I-III ,19 x 17,1 12,55 x 27,5 14,38 x 26,9 8,47 x 21,2 12,61 x 16,5 12,57 x 16,7 Źródło : GUS i obliczenia własne 23

7 Ceny zbytu (netto) mleka spożywczego pasteryzowanego i mleka UHT zł/kg (netto) Mleko spożywcze pasteryzowane 2% 3,2% Ogółem* 2% Mleko spożywcze UHT 3,2% Ogółem* Rok Miesiąc ceny ceny ceny ceny ceny ceny 2009 I 1,63 0,8-1,7 1,67 1,3-0,5 1,64 0,9-1,3 1,79-1,2-4,9 1,69-1,5-11,3 1,69-1,4-10,1 II 1,61-1,1-2,8 1,65-1,5-2,0 1,62-1,2-2,4 1,77-1,1-5,8 1,69 0,0-10,3 1,69-0,4-9,7 III 1,60-0,7-3,2 1,64-0,5-2,0 1,61-0,7-2,8 1,78 0,6-5,0 1,66-1,7-10,3 1,67-1,3-9,9 IV 1,60 0,2-3,4 1,62-1,0-3,2 1,60-0,9-3,9 1,78 0,1-4,2 1,67 0,4-9,2 1,67 0,2-9,1 V 1,61 0,4-2,8 1,60-1,4-4,5 1,60 0,0-3,8 1,78-0,2-4,1 1,64-1,7-9,7 1,64-1,7-9,7 VI 1,60-0,4-2,0 1,58-1,0-4,7 1,59-0,5-3,4 1,77-0,1-3,5 1,63-0,7-8,5 1,64-0,4-8,2 VII 1,61 0,3-1,3 1,60 0,8-4,2 1,60 0,7-2,6 1,77-0,3-3,6 1,64 0,5-8,1 1,63-0,5-8,6 VIII 1,61 0,0-1,9 1,58-0,9-4,3 1,59-0,6-3,3 1,77 0,2-2,8 1,64 0,2-7,4 1,64 0,9-7,3 IX 1,60-0,4-2,2 1,58-0,2-4,5 1,58-0,4-3,6 1,77-0,2-3,2 1,62-1,2-8,0 1,63-0,5-7,6 X 1,61 0,6-1,4 1,62 2,7-2,0 1,61 1,7-1,9 1,76-0,5-3,5 1,63 0,5-7,6 1,63-0,4-7,5 XI 1,61 0,0-0,8 1,63 0,5-2,1 1,61 0,3-1,5 1,79 1,4-1,3 1,69 3,5-3,2 1,68 3,3-3,2 XII 1,61-0,1-0,3 1,63 0,1-1,2 1,61 0,0-0,8 1,81 1,5 0,2 1,72 2,2 0,2 1,71 1,9-0, ,61 x -1,8 1,61 x -3,6 1,61 x -2,4 1,78 x -3,3 1,66 x -7,8 1,66 x -7, I 1,62 0,5-0,6 1,64 0,8-1,8 1,62 0,6-1,1 1,80-0,9 0,5 1,72 0,0 1,7 1,71-0,1 1,0 II 1,60-0,8-0,4 1,64-0,2-0,4 1,61-0,6-0,5 1,81 0,5 2,2 1,72-0,2 1,6 1,72 0,2 1,6 III 1,60-0,1 0,3 1,63-0,5-0,4 1,61-0,2-0,1 1,80-0,1 1,5 1,72 0,1 3,4 1,70-0,7 2,2 * średnia dla produktów o zawartości tłuszczu od 0,5% do pow. 3,5% Źródło: dane MRiRW i obliczenia własne 24

8 Ceny mleka w przekroju wojewódzkim wg siedziby producenta Ceny skupu mleka bez VAT - zł/hl Województwa marzec POLSKA 102,13-0,1 17,3 dolnośląskie 103,97 1,3 10,8 kujawsko-pomorskie 100,21-0,9 18,4 lubelskie 96,41-1,8 13,5 lubuskie 105,81-0,2 19,3 łódzkie 92,71-0,5 13,3 małopolskie 90,40-0,7 5,2 mazowieckie 100,07-1,2 22,5 opolskie 102,47 0,8 6,4 podkarpackie 90,14 1,7 12,9 podlaskie 113,46 0,7 18,3 pomorskie 101,65 2,6 26,4 śląskie 98,92 0,6 9,2 świętokrzyskie 91,33 1,4 12,2 warmińsko-mazurskie 105,03-1,0 22,1 wielkopolskie 100,04 0,2 13,7 zachodniopomorskie 111,59 8,0 26,5 Źródłó: dane GUS i obliczenia własne 25

9 Ceny przetworów mleczarskich na rynkach zagranicznych Towar/Kraj Jednostka miary Średnia % średniej ceny Miesięczna Roczna Średnia w zł/kg* Ceny na rynkach wewnętrznych UE w okresie masło w blokach Niemcy EUR/kg 3,13 9,8 43,6 12,10 Francja EUR/kg 2,92 2,8 35,8 11,29 Holandia EUR/kg 3,10 8,8 42,2 11,99 odtłuszczone mleko w proszku Niemcy EUR/kg 2,38 15,0 41,7 9,20 Francja EUR/kg 2,25 9,8 35,5 8,70 Holandia EUR/kg 2,30 14,4 39,4 8,89 pełne mleko w proszku Niemcy EUR/kg 2,75 11,3 52,8 10,63 Francja EUR/kg 2,60 8,3 35,4 10,05 Holandia EUR/kg 2,67 10,8 41,3 10,32 Ceny światowe (na bazie FOB - w portach Europy Zachodniej) z dnia masło USD/t ,4 1/ 49,1 2/ 11,93 OMP USD/t ,0 1/ 42,7 2/ 8,71 PMP USD/t ,6 1/ 53,2 2/ 10,18 1/ średniej ceny - okres porównawczy: / średniej ceny - okres porównawczy: poł.kwietnia 2009 * z przeliczenia według kursu NBP: 1 EUR = 3,8662 PLN ( ) 1 USD = 2,8573 PLN ( ) Źródło: FAPA; ceny walut przeliczono wg kursu dnia NBP 26