Globalny Eksperyment w ramach Międzynarodowego Roku Chemii. Wody słone

Transkrypt

1 Globalny Eksperyent w raach Międzynarodowego Roku Cheii Wody słone Tekst ten opisuje zadanie Słone wody, które jest częścią Globalnego Eksperyentu przeprowadzanego w raach Międzynarodowego Roku Cheii, Prawie wszystkie wody na Ziei są forą roztworu zawierającego rozpuszczone sole. To zadanie zachęca uczniów do ierzenia zasolenia próbki wody słonej. Podczas przeprowadzania analizy zdobędą wiedzę na teat rodzaju roztworów, w ty składu słonej wody. Wyniki ich analizy będą przesyłane do Bazy Danych Globalnego Eksperyentu, dzięki czeu będą ieli wkład w globalne badanie zasolenia. Zadanie to ożna wykonać jako część zestawu czterech zadań składających się na Globalny Eksperyent lub jako odrębne ćwiczenie, dzięki któreu uczniowie wezą udział w Międzynarodowy Roku Cheii. Spis treści Wytyczne dotyczące przekazywania wyników do Globalnej Bazy Danych 1 Wytyczne dotyczące zadania 3 Arkusz wyników 5 Karta wyników klasy 7 Uwagi dla nauczyciela 8 Wyniki próbek 13 Przekazywanie wyników do Globalnej Bazy Danych. Do bazy danych należy przekazać następujące inforacje. Jeżeli inforacje dotyczące szkoły i lokalizacji zostały już przekazane w związku z jedny z innych tych zadań, wyniki te należy dołączyć do poprzedniego zgłoszenia. Data pobrania próbki: Rodzaj wody: (orska, z estuariu, z fali przypływu przy ujściu rzeki, z jeziora itp.) Zasolenie wody: (g/kg) (% w stosunku wagowy) Miejsce pobrania próbki (opisz iejsce) Liczba zaangażowanych uczniów Nuer rejestracyjny szkoły/klasy Sponsorzy 1

2 Zadania Globalnego Eksperyentu zostały przygotowane przez Zespół Globalnego Cheicznego Eksperyentu w raach Międzynarodowego Roku Cheii. Zadania te są dostępne na licencji Creative CoonsAttribution- NonCoercial-ShareAlike, (CC BY-NC-SA), (pol. Uznanie Autorstwa - Użycie Niekoercyjne - Na tych saych warunkach). Licencja ta zezwala inny osobo na działania takie jak ponowne przetwarzanie, ulepszanie i tworzenie na bazie czyjejś pracy w celach niekoercyjnych, jeżeli ww. działania pozostają w związku z teatyką Międzynarodowego Roku Cheii, a nowo powstałe eleenty będą licencjonowane na takich saych zasadach. Sponsorzy 2

3 Badanie Wód Słonych Woda zajuje w naszy życiu specjalne iejsce! Jest jej nóstwo (pokrywa 70 procent powierzchni Ziei) i stanowi więcej niż połowę twojej asy ciała. Główną częścią tego zadania jest pokazanie tej właściwości wody, która sprawia, że woda jest niezwykle ważna, czyli jej zdolność do rozpuszczania szerokiego zakresu substancji. Wiele substancji, jak cukier lub sól pozornie znika po rozpuszczeniu w wodzie, jednak wygląd jest zwodniczy, ponieważ cukier i sól ogą być odzyskane poprzez odparowanie wody. W ty zadaniu wykorzystay te właściwości wody w celu zierzenia zawartości soli w wodach naturalnych. Cheicy ierzą ilości wielu substancji obecnych w próbkach wody, a y wykorzystujey te inforacje, aby rozuieć procesy zachodzące w otaczający nas świecie oraz by być zdrowy i bezpieczny. Potrzebne będą Sposób na ierzenie zasolenia. 1. Pobierz próbkę (przynajniej 100 l) wody orskiej lub innej wody o znaczącej zawartości soli. (Jeżeli to odpowiednie dla zadania, oże to być ta saa próbka, której użyto w ćwiczeniu ph naszej planety ). 2. Zważ naczynie najdokładniej jak to ożliwe i zapisz wynik na Karcie wyników, D 1. płytki szklane lub plastikowe naczynie lub szalka Petriego (najlepiej jasne żeby ożna było łatwo zobaczyć sól). Pokrywka naczynia, która uożliwia przepływ powietrza. Cylinder iarowy lub dzbanek. Waga, na której ożna ważyć z dokładnością do 0.1 g, naczynie wraz z wodą (zob. sposób wykonania zadania). 3. Odierz próbkę wody o objętości około 100 l najdokładniej jak to ożliwe i wlej ją do naczynia, V W. 4. Zważ naczynie raze z wodą, D+W. Odparuj wodę za poocą jednej z etod: 5. Odparowanie słoneczne: uieść naczynie w pełny słońcu i, jeżeli to potrzebne aby uchronić je przed zanieczyszczenie, przykryj je przezroczystą pokrywką, która pozwoli na przepływ powietrza. Parowanie oże potrwać dzień lub dwa, więc co jakiś czas sprawdzaj naczynie. 1 Oznaczenia, jak na iędzynarodowej karcie wyników, nie wprowadzono polskiego tłuaczenia Sponsorzy 3

4 6. LUB - Odparowanie na płycie grzewczej: Rozgrzej płytę grzewczą do teperatury około 80 0 C i uieść na niej naczynie. Co jakiś czas obserwuj proces, aby upewnić się, że woda nie wrze i nie pryska. Sprawdzenie suchości - upewnij się, że próbka jest sucha. Proces ten polega na odparowywaniu wody aż do osiągnięcia stałej wagi. 7. Zważ naczynie zawierające sól i zapisz wynik na Karcie Wyników. 8. Uieść naczynie z powrote na słońcu lub płycie grzewczej i pozostaw ta na inut. 9. Poczekaj aż wystygnie i zważ je ponownie, zapisując wynik. 10. Jeżeli po drugi zważeniu wynik będzie niejszy niż po pierwszy, powtórz ten proces jeszcze raz i zapisz wyniki. 11. Kontynuuj ten proces, dopóki waga będzie niezienna. 12.Ostateczną wagą będzie asa naczynia i Soli, D+ S. Obliczanie zasolenia 13.Najpierw oblicz ilość soli poprzez odjęcie początkowej asy naczynia od wyniku dodawania asy naczynia z solą. asa soli S = D +S D (g) 14.Teraz oblicz asę słonej wody w eksperyencie: Masa słonej wody SW = D +SW D (g) 15.Ostatecznie oblicz zasolenie używając wzoru na zasolenie: Całkowite S S = 1000 (g/kg) zasolenie SW Jest to wartość, którą powinieneś przekazać swojeu nauczycielowi, aby doliczył ją do klasowej średniej, która zostanie wprowadzona do Globalnej Bazy danych. Kiedy porównasz wartości, będą one wyrażone przy poocy procentu wagowego. Całkowite zasolenie wynosi 10 krotną wartość procentu Sponsorzy 4

5 wagowego. Możesz także przekazać tę liczbę do Bazy Danych Globalnego Eksperyentu. Zadanie nadobowiązkowe - obliczanie zasolenia innych próbek Jeżeli do badania dostępne są inne próbki wody, powtórz procedurę poiaru zasolenia dla jednej z innych próbek. Zadanie nadobowiązkowe poiary zasolenia za poocą konduktoetru. Jeżeli jest dostępny konduktoetr, ożna go użyć jako uzupełniający poiar zasolenia. Sprawdź z nauczyciele. Sponsorzy 5

6 Arkusz wyników Zapisz wyniki swojej analizy zasolenia w poniższej tabeli, a następnie wykonaj ćwiczenia znajdujące się poniżej. Próbka słonej wody Inna próbka (Opcjonalnie) Masa naczynia D (g) Objętość słonej wody V SW (L) Masa naczynia i próbki wody D+SW (g) Osiąganie stałej wagi poprzez odparowywanie wody Masa naczynia i soli - 1 badanie Masa naczynia i soli - 2 badanie Masa naczynia i soli - 3 badanie (g) (g) (g) Ostateczna asa naczynia +soli D+S (g) Obliczenia Masa soli Masa słonej wody Całkowite zasolenie Gęstość S D S D SW = + (g) = + (g) S = σ = V D SW S SW SW SW 1000 D (g/kg) (g/l) Opcjonalnie badanie przewodnictwa Ilość zasolenia obliczona na podstawie przewodnictwa wody (psu) Ćwiczenie 1 Zbadaj naczynie zawierające sól i sprawdź czy widać kryształki. Kryształki błyszczą w świetle dzięki teu, że ają płaskie powierzchnie, które, jeżeli kryształki są odpowiednio duże, odbijają światło. Kryształki będzie ożna lepiej dostrzec za poocą lupy lub prostego ikroskopu. Opisz wygląd soli znajdującej się w twoi naczyniu. Sponsorzy 6

7 Ćwiczenie 2 Porównaj wartość zasolenia twojej próbki ze średnią klasową. Czy potrafisz wyjaśnić, jakie czynniki ogły wpłynąć na różnicę w tych wartościach? Ćwiczenie 3 Jeżeli przebadałeś próbkę słonej wody, porównaj średni wynik twojej klasy ze wspólną wartością dla wody orskiej wynoszącą 3.5 % soli (procent wagowy). Określ wszystkie ożliwe przyczyny, dla których wartość klasy oże się różnić od średniej. (Jeżeli badałeś inny rodzaj wody, sprawdź jakie są dla niej wspólne wartości i skoentuj jak się one ają do twojego poiaru). Ćwiczenie 4 Pływając w słonej wodzie przekonasz się, że jest gęstsza od czystej wody, której gęstość wynosi trochę niej niż 1g/L przy teperaturze wynoszącej 20 C. Sponsorzy 7

8 Karta wyników klasy Zanotuj średnie wartości całkowitego zasolenia zierzonego przez uczniów dla próbki słonej wody badanej dla celów Globalnego Eksperyentu (i innych próbek wody, jeżeli są dostępne - zob. Uwagi dla nauczycieli). Zapisz dane poocnicze gotowe do przekazania do Bazy Danych Globalnego Eksperyentu. (Nadobowiązkowe) Inne próbki przebadane przez klasę Grupa Średnia Próbka słonej wody A B C D E Miejsce pobierania próbek wody Rodzaj wody: Data pobrania próbki: Sponsorzy 8

9 Teperatura: Liczba zaangażowanych uczniów: Sponsorzy 9

10 Uwagi dla nauczyciela Wytyczne dotyczące zadania Poniższe uwagi ają za zadanie poóc nauczycielo w wykonywaniu z uczniai swoich klas zadania Słone Wody. Zadanie to jest przewidziane jako wykonywane raze z innyi zadaniai należącyi do Globalnego Eksperyentu oraz w połączeniu z lokalnyi źródłai, co pooże ucznio zrozuieć wodę, jej skład cheiczny oraz jej kluczową rolę i znaczenie w naszy życiu. Jednakże, zadanie to będzie równie użyteczne, jeżeli zostanie przeprowadzone saodzielnie, aby uczniowie ieli okazję do współpracy z kolegai z całego świata. W ty zadaniu uczniowie będą badali właściwości roztworów i koncentrowali się na substancjach rozpuszczonych. Zarówno w ty zadaniu, jak i w zadaniu Destylator Słoneczny, wykorzystają proces odparowywania aby oddzielić składniki roztworu. W taki przypadku, o ile to ożliwe, użyją wody orskiej lub innych naturalnych wód słonych i zierzą ilość soli w wodzie, czyli jej zasolenie. Efekty kształcenia W trakcie zadania uczniowie: Zbadają właściwości roztworów wodnych zawierających sole. Użyją procesu odparowywania do otrzyania soli zawartej w roztworze. Zierzą stężenie soli w próbce wody i użyją średniej klasowej aby określić jakość poiaru. (Nadobowiązkowo) poznają inne etody ierzenia zasolenia i proces krystalizacji. Planowanie przebiegu zadania Strategia opierająca się na pracy uczniów w parach to często dający dobre efekty sposób na przeprowadzenie tego rodzaju zadania, ponieważ dzięki teu ożna podzielić na pół ilość wyaganego sprzętu, a uczniowie wzajenie się wspierają. Zadanie to ożna przeprowadzić w czasie 1-2 godzin, jeżeli użyto źródła ogrzewania takiego jak płyta grzewcza. Jeżeli woda oże odparować na słońcu, zadanie ożna przeprowadzić w ciągu 2 dni. Podczas wybierania naczynia służącego do odparowania, naczynia o większej średnicy pozwolą na szybsze odparowanie wody. Odpowiednia jest szalka Petriego o średnicy 15 c oraz talerze o porównywalnej średnicy. Należy sprawdzić, czy na wadze da się zważyć naczynie raze z wodą. I większa będzie asa użytej wody, ty dokładniejszy będzie poiar, jednak wydłuży to czas parowania. Wykonanie zadania Zadanie to podzielono na 3 części: Najpierw uczniowie przygotują się do eksperyentu, ierząc asę przygotowanego naczynia, a także objętość słonej wody, którą będą dodawać oraz połączoną asę wody i naczynia. Uczniowie ogą ulepszyć precyzję swoich poiarów, jeżeli będą ierzyli każdą wartość kilka razy, a proces przenoszenia opanują tak, że ożna będzie uniknąć wychlapania wody. Sponsorzy 10

11 Długość czasu wyaganego do wykonania części zadania polegającej na odparowaniu zależy całkowicie od lokalnych warunków. Wcześniejsze sprawdzenie ilości czasu wyaganego dla sprzętu, który wykorzystają uczniowie, zagwarantuje prawidłowy przepływ eksperyentu. Jeden z największych źródeł błędów w poiarach a iejsce, kiedy próbka nie jest całkie sucha, nawet jeżeli taka się wydaje. Dlatego zaleca się stosowanie standardowej etody analitycznej osiągania stałej wagi poprzez odparowywanie wody. Przeprowadzenie powyższych procedur pozwoli na uświadoienie ucznio, że dbałość o jakość wykonania eksperyentu przynosi dobre wyniki. Jednakże, szczególnie łodsi uczniowie ogą ieć probley z wykonanie procedury i ożna będzie tego uniknąć, jeżeli uprzednio przetestuje się czas potrzebny do całkowitego wysuszenia próbki. Trzecia część polega na przeprowadzeniu obliczeń. Opisana etoda została zaprojektowana dla uczniów starszych klas szkoły podstawowej i łodszych klas ginazju i należy ją zaadaptować także dla innych grup uczniów. Zwykle zaleca się powtórzenie poiarów w celu sprawdzenia jakości wyników, jednak w ty przypadku długość czasu potrzebnego na dokonanie poiarów znacznie spowolniłaby zadanie, a powtórzenie ożna osiągnąć poprzez obliczenie średniej wszystkich pojedynczych wyników osiągniętych przez klasę. Oznacza to także, że wszyscy uczniowie ają wkład w wyniki, które są przekazywane do Bazy danych Globalnego Eksperyentu. Próbki wody: Próbki słonej wody są odpowiednie dla tego zadania, ponieważ w ty przypadku ilość soli w wodzie orskiej ożna od razu określić, jest to zwykle ok 3.5 %, co oznacza, że uczniowie badający próbki wody o pojeności 100 L ierzą asę soli o wartości poiędzy 3 a 4g. Próbki pobrane z orza lub estuariu będą odpowiednie. Próbki wód pochodzącej ze źródeł, które zwykle uważa się za wody słodkie, będą zawierały niej soli. W tych przypadkach, zalecane będzie sporządzenie "sztucznego" roztworu zawierającego 35g soli kuchennej (chlorku sodu) na litr wody. Uczniowie ogą wypróbować etodę na syntetycznej wodzie słonej przed podjęcie próby badania lokalnego źródła wody. Filtrowanie: W przypadku wód zawierających aterię zawieszoną, przed odparowanie zaleca się przefiltrowanie wody. Zadania nadobowiązkowe Próbki innej wody Uczniowie ogą przebadać zasolenie innych próbek wody aby zrozuieć w jaki stopniu zasolenie zienia się w różnych powszechnie stosowanych płynach, jak na przykład roztwory soli powszechnie stosowane w edycynie. Można zachęcić uczniów do przyniesienia roztworów stosowanych w życiu codzienny w celu ich przebadania. W taki wypadku każdy z uczniów przebada inną próbkę wody a klasa uzyska wyniki służące dyskusji na teat szerokiego wachlarza roztworów. (Jednak należy przywiązać wagę do sprawdzenia czy próbki wody nie zawierają znaczących ilości innych rozpuszczonych substancji, które nie są solai.) Sponsorzy 11

12 Obliczanie zasolenia za poocą elektrycznego konduktoetru Jeżeli szkoła posiada konduktoetry, uczniowie ogą uzyskać drugie źródło danych dotyczących zasolenia dla porównania z wyposażenie służący do odparowywania. Proste jakościowe konduktoetry ożna pobrać z ogólnego wyposażenia laboratoryjnego aby pokazać, że roztwory soli przewodzą prąd i że jest on proporcjonalny do stężenia roztworu. Kalibrację należy przeprowadzić na wodzie słonej o znany stopniu zasolenia lub na równorzędny roztworze chlorku potasu. Uzyskana wartość jest zate względna, a zasolenie jest wyrażone w bezwyiarowych praktycznych jednostkach zasolenia (Practical Salinity Units- PSU). Pozioy trudności Szkoła podstawowa W szkołach podstawowych zadanie to będzie dla uczniów doskonałą ożliwością do nauki posługiwania się zwykły sprzęte oraz rozwinięcia przydatnych uiejętności zapisywania obserwacji. Obliczenia powinny być przedstawione w sposób odpowiadający pozioowi wiedzy danej klasy. Jakość wody i jej dostępność jest jedny z ważnych teatów cheii, ający ocne odzwierciedlenie w doświadczeniach uczniów z wodą pitną i chorobai ającyi źródło w wodzie. Zadanie to pooże ucznio w zrozuieniu, że czysta woda oże zawierać różne substancje, przydatne lub szkodliwe, o różnych pozioach stężenia, i że ożna je oddzielać od wody za poocą odpowiednich środków. Dzięki teu zadaniu, uczniowie zdobędą również wiedzę na teat zian skupienia, które zachodzą w przyrodzie oraz zapoznają się z takii procesai jak parowanie czy krystalizacja. Zadanie to stwarza także ożliwość uwrażliwienia na zasoby ineralne, które ożna uzyskać z systeów wodnych. Ginazja Oprócz wyników nauczania określonych dla szkół podstawowych, uczniowie ają okazję do ugruntowania rozwijającej się wiedzy na teat algebry obecnej w obliczeniach oraz proporcjonalności, w której zawiera się objętość i asa oraz określenia stężeń i gęstości. Teat jednostek układu SI, który wyraża różne wielkości, oże być także poruszony w ty iejscu. Należy sprawdzić rozuienie pojęcia rozpuszczalnych i nierozpuszczalnych substancji, roztworów i rozpuszczalności. Należy przedyskutować proces forowania się kryształów. Można go rozszerzyć o ponowne rozpuszczenie, a następnie ponowną krystalizację jako nadobowiązkowe zadanie związane z powstawanie kryształów. Można przeprowadzić dokładniejszą dyskusję na teat zian stanu skupienia, zawierającą teorię cząsteczek oraz zagadnienia ciepła, Sponsorzy 12

13 teperatury oraz ciśnienia pary. Szkoły ponadginazjalne Dzięki podejściu ilościoweu, uczniowie ają ożliwość zbadania ważnych danych związanych z wartościai zierzonyi i obliczonyi. Zadanie to ożna poszerzyć o cheiczną identyfikację niektórych substancji w roztworze, a dokładnie chlorku sodu, poprzez rozpisanie prostych równań reakcji cheicznych. Powinno się wprowadzić pojęcia ilości substancji, stężenia oraz współczynników stechioetrycznych oraz ćwiczyć pisanie wzorów i równań cheicznych. Wykorzystanie elektrycznych konduktoetrów jest szczególnie zalecane do zilustrowania różnych ożliwych podejść do otrzyywania danych ilościowych. Kontekst Ocean jest naturalny roztwore soli zawierający około 3.5% soli. Zasolenie to iernik zawartości soli rozpuszczonych w wodzie, np. ilości soli (w graach) rozpuszczonej w 1000 graów (1 kilogra). Jest to całkowite zasolenie (ang. - salinity), S (g/kg) słonej wody. Sybol jest używany w odniesieniu do części na tysiąc. Skład słonej wody jest dosyć złożony, szereg różnych soli występuje ta w znaczących ilościach. Wszystkie sole złożone są z jonów, takich jak jony sodu i chloru w chlorku sodu. Jony w wodzie są odseparowane i dlatego jony występują niezależnie w wodzie orskiej (Tabela jeden). Sponsorzy 13

14 Tabela 1 Typowe stężenia jonów w wodzie Jon g/kg Chlorowy Cl Sodu Na Siarczanowy(VI) SO Magnezowy Mg Wapniowy Ca Potasowy K Wodorowęglanowy HCO Brokowy Br Boranowy BO Strontowy Sr Fluorkowy F Metody ierzenia zasolenia. Pierwszą etodą, jaką zalecano przy ierzeniu zasolenia była etoda cheiczna Knudsen- Morh oparta na analizie objętościowej chlorku, Cl -, broku, Br - oraz jodku, I -. Metoda ta polega na wydzielaniu jonów za poocą azotanu srebra AgNO 3(aq). Teraz ożna obliczyć asę wytrąconego osadu oraz stężenie jonów chlorku. Pierwszy epiryczny wzór uożliwiający przetwarzanie stopnia zawartości chloru (Cl ) na całkowite zasolenie został ustalony w 1902 roku. S= 0,03 + 1,805 (Cl). W przypadku poziou chloru wynoszącego zero, zasolenie nie będzie wynosiło zero, co jest niezgodne z Prawe Stałych stosunków asowych. Aby oinąć tę sprzeczność, UNESCO zaproponowała nową proporcję S = 1,80655 (Cl). Pozio zasolenia o wysokości 35 odpowiada pozioie chloru o wysokości 19,374. Przewodnictwo elektryczne wody oże być także użyte jako iara składu jonowego, skutkie tego jej zasolenia. Metoda instruentalna oparta jest na porównaniu przewodnictwa w próbce wody i standardów przewodnictwa, przyjując proporcjonalność poiędzy przewodnictwe a zasolenie. Roztwory chlorku potasu, KCl (aq) używa się jako standardy przewodnictwa. W roku 1978 oceanografowie ponownie zdefiniowali zasolenie w Praktycznych Jednostkach Zasolenia (psu), w której obliczono stosunek próbki wody słonej do standardowego roztworu KCl. Proporcji tych nie wyraża się w jednostkach, a więc 35 odpowiada 35. W celu zapewnienia standardowych ateriałów do kalibrowania soloierzy, które są specjalnie zaprojektowanyi konduktoetrai używanyi do oceniania zasolenia słonej wody, opracowano specjalne próbki wody o znany przewodnictwie. Sponsorzy 14

15 Ocena wysokiej jakości wartości dot. zasolenia stała się szczególnie ważna i badana na cały świecie z uwagi na rolę jaką gra zasolenie, w kontekście bieżących probleów środowiska związanych z globalną zianą kliatu. Wyniki próbek - arkusz wyników Próbka słonej wody Zwykłe zasolenie Masa naczynia D (g) Zapisz wyniki swojej analizy zasolenia w poniższej tabeli a, następnie wykonaj ćwiczenia znajdujące się poniżej: Sponsorzy 15

16 Objętość słonej wody V SW (L) Masa naczynia i próbki wody D+SW (g) Osiąganie stałej wagi poprzez odparowywanie wody Masa naczynia i soli - 1 badanie (g) Masa naczynia i soli - 2 badanie (g) Masa naczynia i soli - 3 badanie (g) 77.0 Ostateczna asa naczynia +soli D+ S (g) Obliczenia Masa soli Masa słonej wody Całkowite zasolenie Gęstość σ = V SW SW (g/l) S D S D SW = + (g) 3.8 1,2 = + (g) D SW S = S SW D 1000 Opcjonalnie - badanie przewodnictwa Ilość zasolenia obliczona na podstawie przewodnictwa wody (g/kg) (psu) Ćwiczenie 1 Zbadaj naczynie zawierające sól i sprawdź czy widać kryształki. Kryształki błyszczą w świetle dzięki teu, że ają płaskie powierzchnie, które, jeżeli kryształki są odpowiednio duże, odbijają światło. Kryształki będzie ożna lepiej dostrzec za poocą lupy lub prostego ikroskopu. Opisz wygląd soli znajdującej się w twoi naczyniu. Większość ateriału znajdującego się w naczyniu iało konsystencję proszku i brązowawy kolor. Część ateriału pośrodku naczynia iało większe powierzchnie błyszczące, kiedy poświeciliśy na nie latarką. Ćwiczenie 2 Porównaj wartość zasolenia twojej próbki ze średnią klasową. Czy potrafisz wyjaśnić, jakie czynniki ogły wpłynąć na różnicę w tych wartościach? Sponsorzy 16

17 Średnia klasowa dla próbki słonej wody wynosiła 36.7 g/kg i byłą trochę wyższa niż obliczona przez nas wartość. Ale wiele grup uzyskało liczby, które były jeszcze bardziej odległe od średniej. Ćwiczenie 3 Jeżeli przestudiowałeś próbkę słonej wody, porównaj średni wynik twojej klasy ze wspólną wartością dla wody orskiej wynoszącą 3.5 % soli (procent wagowy).określ wszystkie ożliwe przyczyny, dla których wartość klasy oże się różnić od średniej. (Jeżeli badałeś/aś inny rodzaj wody, sprawdź jakie są dla niej wspólne wartości i skoentuj ich związek z twoi poiare). Nasza klasowa wartość pokazała, że zasolenie było bardzo bliskie noralnej wartości słonej wody. Odrobinę wyższa wartość oże być spowodowana ty, że próbka została pobrana na płyciźnie, gdzie woda była bardzo ciepła, ogło więc wyparować więcej wody. Ćwiczenie 4 Pływając w słonej wodzie przekonasz się, że jest gęstsza do czystej wody (której gęstość wynosi trochę niej niż 1g/L przy teperaturze wynoszącej 20 0C). Tak, ponieważ łatwiej utrzyać się na powierzchni wody orskiej niż słodkiej. Sponsorzy 17