Promocja zdrowia z punktu widzenia dzisiejszego stanu wiedzy. Teoria i praktyka.

Transkrypt

1 III MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA INTERDYSCYPLINARNA ZDROWIE I ODPORNOŚĆ PSYCHICZNA KRAKÓW, R. Promocja zdrowia z punktu widzenia dzisiejszego stanu wiedzy. Teoria i praktyka. BARBARA KOSTECKA(1, 2), WOJCIECH ORONOWICZ(1, 2, 3) 1- INSTYTUT PSYCHOLOGII, UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI 2- STOWARZYSZENIE NAUKOWE PSYCHOLOGIA I SEKSUOLOGIA LGBT 3- COLLEGIUM INVISIBILE

2 Plan referatu 1. Wprowadzenie 2. Definicja zdrowia seksualnego (WHO) i jej aspekty 3. Opieka zdrowotna dot. zdrowia seksualnego, a ICD Zdrowie seksualne wg salutogenetycznej koncecpcji Antovsky`ego 5. Konkretne zalecenia 6. Podsumowanie

3 Zdrowie seksualne - stan fizycznego, emocjonalnego, psychicznego i społecznego dobrego samopoczucia związanego z seksualnością (WHO,2002) Definicja zdrowia seksualnego - aspekty biologiczny i psychiczny Zdrowie seksualne - prawidłowy rozwój seksualny, wolność od chorób, niedomagań, niemocy, przemocy, innych (Rzepka, 2007)

4 WHO Zdrowie seksualne podstawowe prawo człowieka Definicja zdrowia seksualnego - aspekt prawny (Lew-Starowicz, 2007) Deklaracja Praw Seksualnych (Światowe Towarzystwo Seksuologiczne, 2002) -> prawno-obyczajowe regulacje

5 Zdrowie seksualne zdolność do zdobywania satysfakcjonujących i bezpiecznych doświadczeń seksualnych Definicja zdrowia seksualnego - aspekt relacyjny Relacje partnerskie (Sadovsky, Nusbaum, 2006)

6 -> Zaburzenia dot. sfery psychoseksualnej,relacji(f 52) - X m.in. * brak/utrata potrzeb seksualnych (52.0) * awersja seksualna i brakprzyjemności (52.1) * brakreakcji genitalnej (52.2) i pozostałe Klasyfikacja ICD-10 -> Ważniejsze, niż przypuszczano -> 17 redefinicji celów i zadań edukacji seksualnej oraz działań prewencyjno-promocyjnych w zakresie zdrowia seksualnego.

7 * podmiotowość i odpowiedzialność człowieka * prawo gwarantem dostępu do wiedzy * (Karta Praw Seksualnych i Reprodukcyjnych Międzynarodowej Federacji Planowania Rodzicielstwa(IPPT) Promocja zdrowia seksualnego Człowieka promocja Każdy ma prawo dostępu do wiedzy przedstawionej w sposób rzetelny, transparentny ideologicznie, wymagający od odbiorcy krytycyzmu (Platforma Działania, Kair, 1994, za: Kasperek, Piorunek, 2001)

8 cechy Priorytety wychowania seksualnego rozwój akceptacja

9 Salutogenetyczna koncepcja Antovsky`ego poważna choroba -> promocja zdrowia -> zachowanie zdrowia -> dążenie do zdrowia pełne zdrowie (Antonovsky, 1997)

10 -> pełna akceptacja swojej płci -> podjęcie ról (2S!!!) zadowolenie i antycypowanie psychologicznych korzyści z tego faktu płynących" (Obuchowska, Jaczewski, 2002). Zdrowie seksualne wg Antovsky`ego -> satysfakcjonujące role w relacjach partnerskich -> bezlękowe wyrażanie swojej seksualności (P+F) -> poczucie odpowiedzialności za skutki (Calderone, 1976, za: Obuchowska, Jaczewski, 2002).

11 Promocja zdrowia seksualnego w praktyce uwzględnianie złożonych uwarunkowań i czynników determinujących zachowania seksualne, relację i satysfakcję kreowanie pozytywnych postaw wobec seksualności przeciwdziałanie wszelkim formom dyskryminacji, izolacji i segregacji z powodu płci, orientacji seksualnej, niepełnosprawności czy stanu zdrowia, przeciwdziałanie przemocy seksualnej, dążenie do stworzenia regulacji prawnych gwarantujących dostępność do poradnictwa i terapii

12 Promocja zdrowia seksualnego w praktyce prewencję chorób/infekcji przenoszonych drogą płciową, udostępnianie metod sterowania płodnością propagowanie monogamicznego modelu więzi seksualnych zwiększenie dostępności do poradnictwa i terapii, uwzględnianie tradycji kulturowych danego społeczeństwa (WHO, za: Gapik, Kasperek, 1998; por. Kasperek, Piorunek, 2001; Lew-Starowicz, 2007).

13 -> źródła wiedzy młodych (61,7% rówieśnicy, 60,5% internet) -> wstępna skuteczność programów edukacji, ale brak danych Dlaczego promować? -> coraz częściej, lecz nadal zbyt rzadko -> cel: zakorzenienie, szczególnie u młodych osób, postaw zgodnych z ideą promocji zdrowia seksualnego (Zaitsev, 2006).

14 Literatura

15 Literatura Antonovsky A., (1997). Poczucie koherencji jako determinanta zdrowia, (ss ), [w:] Heszen)Niejodek I., Sęk H., (red.). Psychologia zdrowia, Warszawa, PWN Kasperek E., Piorunek M., (2001), Promocja zdrowia seksualnego w praktyce oświatowej, (ss ), [w:] Gapik, L., Woźniak, A., (red.), Terapia w seksuologii. Zagadnienia wybrane, Poznań, Interfund. Lew-Starowicz, Z. (2007), Zdrowie seksualne: historia, kryteria, promocja, (ss.7-14), [w:] Rzepka J., (red.), Zdrowie seksualne. Mysłowice, Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda w Mysłowicach. Obuchowska I., Jaczewski A., (2002), Rozwój erotyczny, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak. Rzepka J., (2007), Zdrowie seksualne. Wstęp. Mysłowice, Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda w Mysłowicach. Sadovsky R., Nusbaum, M., (2006), Sexual Health Inquiry and Support Is a Primary Care Priority, "Journal of Sexual Medicine", nr 3, ss. 3)11. WHO (2001), WHO Regional Strategy on Sexual and Reproductive Health. Reproductive health/pregnancy programme, Copenhagen. Zaitsev G.K, Zaitsev A.G., (2006), Promoting Sex Education for a Heathly Life, "Russian Education and Society", vol. 48, nr 7, ss

16 Dziękuję za uwagę Kostecka, B., Oronowicz, W. (2016, wrzesień). Promocja zdrowia seksualnego z punktu widzenia dzisiejszego stanu wiedzy. Teoria i praktyka. Referat zaprezentowany na Konferencji Naukowej: III Międzynarodowa Konferencja Interdyscyplinarna - Zdrowie i Odporność Psychiczna, Kraków.