Prowadzenie zajęć szachowych w pełnym oddziale klasowym. Magdalena Zielińska Stowarzyszenie HANZA UMKS Jaćwież Polski Związek Szachowy

Transkrypt

1 Prowadzenie zajęć szachowych w pełnym oddziale klasowym Magdalena Zielińska Stowarzyszenie HANZA UMKS Jaćwież Polski Związek Szachowy

2 W takiej sytuacji nauczyciel ma przewagę nad instruktorem/trenerem Dla instruktora taka sytuacja to nowość, dla nauczyciela chleb powszedni Doświadczenie Warsztat pracy Znajomość klasy i rodziców Wypracowane metody wychowawcze

3 Organizacja przestrzeni i sprzętu Układ optymalny to 1 szachownica + komplet bierek na 1 parę uczniów Ustawienie ławek (tradycyjne, klubowe, koło, podkowa) Przestrzeń wolna (zabawy, ćwiczenia ruchowe) Boisko z szachami plenerowymi

4 Organizacja czasu Podział na 4 fazy zajęć (organizacyjna tematyczna swobodna organizacyjna) Okres skupienia uwagi na jednym zagadnieniu / czynności ok. 15 min (różnicowanie form i metod pracy, poziomu trudności zadań) Na wprowadzanie nowego materiału powinno być przeznaczone każdorazowo nie więcej niż 15 min Nie ma potrzeby i sensu spieszyć się z materiałem

5 Organizacja pracy Biorąc pod uwagę stopień rozwoju dzieci, należy w toku każdej lekcji, przeplatać i umiejętnie łączyć różne metody nauczania i organizacji pracy uczniów, by nie dopuścić do znużenia czy zniechęcenia grupy Świadomy dobór dzieci w pary i podgrupy Dostosowanie wymagań dla uczniów słabszych i dla uczniów zdolnych Jednak pracujemy z klasą jako grupą, a nie zbiorem jednostek. Jak najwięcej metod i form angażujących całą grupę praca zespołowa, warsztatowa, ćwiczenia w parach, dyskusja, burze mózgów, inscenizacje, ale także praca w parach i samodzielna Jeżeli jest możliwość podzielić klasę np. na 2 grupy, to warto to zrobić

6 Wybór/stworzenie odpowiedniego dla naszych uczniów programu nauczania (i dostosowanie go do potrzeb i możliwości szkoły) Należy realizować cele zawarte w programie nauczania (nie można pięć razy pod rząd prowadzić zajęć na macie ) Uczniowie powinni jak najczęściej rozgrywać partie szachowe ze sobą nawzajem (jeśli nie przez minut na każdej lekcji, to przynajmniej na co drugiej), ale z poczuciem celowości tego działania Nauczyciel powinien zadbać o to, by dzieci brały jak najbardziej aktywny udział w lekcji, także na etapie wprowadzania w niej nowego materiału.

7 Dobrą praktyką (zwłaszcza w przypadku uczniów starszych lub uzdolnionych) jest również zachęcanie uczniów do samodzielnego opracowywania projektów, dotyczących treści programu (np. prezentacji na temat jednego lub kilku wybranych wybitnych szachistów i szachistek) oraz wykraczających poza program (np. samodzielnie przygotowana prezentacja i analiza na potrzeby grupy debiutu nieprzewidzianego programem). Pozornie oczywistą, choć także wymagającą odnotowania, kwestią jest również zachęcanie dzieci do częstego udziału w różnorodnych turniejach, z różnym tempem gry i na różnym szczeblu. Niezwykle istotne i potrzebne jest również organizowanie turniejów szkolnych (wewnętrznych i otwartych), które umożliwią start, sprawdzenie się i rozwój dzieciom, które z różnych względów nie wzięłyby udziału w imprezie na zewnątrz.

8 Kwestie wychowawcze i subiektywne Należy pogodzić się z faktem, że na zajęciach szachowych w całej klasie nigdy nie będzie absolutnej ciszy i dyscypliny w grę wchodzą silne emocje Nauka wygrywania i przegrywania może uczniom trochę zająć należy ich mądrze wspierać i nie dopuszczać do poddawania się i zniechęcenia Klasa nie składa się tylko z dzieci szachowo uzdolnionych i zainteresowanych Dzieci reprezentują bardzo zróżnicowany poziom, zarówno szachowo, jak i pod względem innych umiejętności i predyspozycji. Grupa nie jest stworzona ad hoc w celu przeprowadzenia tylko tych jednych w tygodniu zajęć, ale zna się o wiele lepiej, niż my znamy ją, grają w niej różne emocje, problemy, sympatie, antypatie, ambicje itd.

9 W klasie zdarzą się dzieci w ogóle niezainteresowane szachami, a nawet im niechętne. Celem nauczyciela staje się wtedy przede wszystkim zachęcenie ich do opanowania przynajmniej podstaw gry. W takiej sytuacji nie należy ani się zniechęcać, ani karać dziecka za brak szachowej pasji. Nie należy mu też jednak odpuszczać i pozwalać na ignorowanie przedmiotu i nauczyciela. Należy pogodzić się z faktem, że pracując wyłącznie z całą klasą, jedną godzinę w tygodniu nie zdoła się wychować arcymistrza 45 min na zajęcia szachowe to mało nie należy ich przeładowywać. Zajęcia takie mają być wsparciem ogólnego rozwoju uczniów, a nie treningiem sportowym

10 Zadaniem nauczyciela uczącego szachów w klasie szkolnej nie jest wyszkolenie jednego czy dwóch wybitnych zawodników, ale zapoznanie jak najszerszej grupy dzieci z podstawami gry w szachy, co wpłynie pozytywnie na ich rozwój ogólny oraz zapewni im solidne podstaw. Uczniom szczególnie uzdolnionym i zainteresowanym szachami umożliwi to rozwijanie kompetencji w wymiarze sportowym, na zajęciach pozalekcyjnych, treningach klubowych i indywidualnych Zajęć szachowych można i warto używać do kształtowania pożądanych postaw, zachowań i cech osobowościowych uczniów (fair play, uczciwość, odpowiedzialność, determinacja, nie poddawanie się, wola walki i zwycięstwa, cierpliwość, opanowanie). Warto promować i doceniać takie zachowania.

11 Magdalena Zielińska - instruktor i sędzia szachowy (uprawnienia Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu oraz PZSzach.) - nauczyciel przedmiotu szachy w jednej ze stołecznych szkół podstawowych (podyplomowe studia pedagogiczne) - Koordynator Ogólnopolskiego Projektu PZSzach. Edukacja przez szachy w szkole - autorka serii podręczników dla najmłodszych Grajmy w szachy - wiceprezes Stowarzyszenia Promocji i Odtwórstwa Kultury i Sportów Dawnych HANZA - członek i wykładowca UMKS Jaćwież - członek Komisji Sportu Powszechnego Polskiego Związku Szachowego Kontakt: m.zielinska@pzszach.org.pl