PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY PRZEDMIOTU

Transkrypt

1 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY PRZEDMIOTU (SYLABUS) NAZWA JEDNOSTKI PROWADZĄCEJ KIERUNEK: Zakład Biologii Molekularnej NAZWA KIERUNKU: Biotechnologia PROFIL KSZTAŁCENIA: ogólnoakademicki SPECJALNOŚĆ: Biotechnologia medyczna POZIOM KSZTAŁCENIA: Studia I stopnia 1. Nazwa przedmiotu: Wolne rodniki w biologii i medycynie 2. Kod przedmiotu: /9/19/40/114/4/ Typ przedmiotu: podstawowy 4. Cele przedmiotu: Głównym celem przedmiotu "Wolne rodniki w biologii i medycynie" jest przyswojenie przez studentów szerszej wiedzy na temat roli wolnych rodników w przyrodzie oraz ich wpływu na organizmy żywe. 5. Forma studiów: Stacjonarne 6. Rok studiów: 2 7. Forma zajęć i liczba godzin dla poszczególnych form zajęć: Całość 35 godzin Wykłady 10 godzin Ćwiczenia 15 godzin Seminaria 10 godzin 8. Liczba punktów ECTS i ich rozkład z uwzględnieniem poszczególnych form pracy studenta: 3 punkty 9. Imię i nazwisko osoby prowadzącej /osób prowadzących: dr Tomasz Płoszaj, dr hab. Henryk Witas, profesor UM 10. Wymagania wstępne:

2 Wymagane jest wcześniejsze zaliczenie kursów chemii i biochemii. Znajomość podstawowych obliczeń w pracowni chemicznej i biochemicznej. Umiejętności w zakresie podstawowych technik laboratoryjnych. 11. Metody dydaktyczne: Przekaz słowny, prezentacja multimedialna, dyskusja, ćwiczenia praktyczne. 12. Treści programowe przedmiotu: Wykłady 1. Tlen, jako pierwiastek życia i śmierci. Rodniki a wolne rodniki, podstawowe informacje, dzieje tlenu na ziemi i historia jego odkrycia. Źródła wolnych rodników w środowisku i w organizmach żywych. 2. Wpływ wolnych rodników na organizmy żywe (stres oksydacyjny, starzenie się). Wolno-rodnikowe reakcje łańcuchowe. Najczęściej występujące wolne rodniki w organizmie - przegląd. 3. Oddziaływanie wolnych rodników na podstawowe struktury i organella komórkowe oraz ich konsekwencje zdrowotne. 4. Metody oznaczania wolnych rodników pośrednie i bezpośrednie. Reaktywne formy tlenu w medycynie - szkodliwe i prozdrowotne własności wolnych rodników. 5. Sposoby obrony przed wolnymi rodnikami - równowaga redoks, antyoksydanty. Trzy pod-stawowe linie obrony przed RFT. Seminaria: 1. Mitochondrium, jako źródło wolnych rodników. 2. Rola wolnych rodników w patogenezie chorób ze szczególnym uwzględnieniem nowotworów. 3. Wpływ diety na zdolność antyoksydacyjną organizmu 4. Wybuch tlenowy, czyli wolne rodnik sprzymierzeńcem organizmu. Wysiłek fizyczny a produkcja RFT w organizmie. 5. Tlen i jego reaktywne formy jako związki wykorzystywane w terapiach medycznych Ćwiczenia laboratoryjne: Zadaniem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawowymi technikami biochemii i biologii takimi jak: oznaczenie stężenia reaktywnych form tlenu (RFT) oraz zdolności ich usuwania przez wybrane antyoksydanty, izolowania enzymów antyoksydacyjnych oraz określenie ich zdolności do usuwania RFT, oznaczanie zdolności antyoksydacyjnej płynów biologicznych na podstawie odbarwiania roztworu kationorodnika ABTS oraz na podstawie hamowania szybkości jego powstawania, ocena agregacji białek błony erytrocytarnej w wyniku działania stresu oksydacyjnego oraz oznaczanie markerów stresu oksydacyjnego w materiale biologicznym. Po przeprowadzonych ćwiczeniach laboratoryjnych student powinien posiadać umiejętność: oceny stężenia RFT i zdolności antyoksydacyjnej płynów ustrojowych. Ćwiczenia: 1. Przygotowanie ekstraktów z herbat (zielonej, czarnej, aroniowej) oraz suszonych

3 grzybów. Sporządzenie krzywej wzorcowej z kationorodnikiem ABTS na glutation 2. Oznaczenie całkowitej zdolności antyoksydacyjnej przygotowanych ekstraktów 3. Badanie ochronnego wpływu niskocząsteczkowych antyoksydantów na stopień uszkodzeń deoksyrybozy przez rodnik hydroksylowy 4. Oznaczenie całkowitej zdolności antyoksydacyjnej surowicy oraz lizatu erytrocytarnego 5. Wykrywanie obecności nadtlenków w białkach z oranżem ksylenolowym 13. Efekty kształcenia: Wiedza: Po zakończeniu tego kursu student powinien posiadać wiedzę na temat: - roli i istoty działania wolnych rodników w przyrodzie oraz ich wpływu na struktury komórkowe, - wiedzę na temat możliwych źródeł wolnych rodników oraz ich funkcji biologicznych w organizmach żywych. Umiejętności: Po zakończeniu tego kursu student powinien umieć przygotować i przeprowadzić prosty projekt badawczy z zastosowaniem podstawowych technik laboratoryjnych; opracować wyniki eksperymentu, przeprowadzić ich analizę i sformułować wnioski. Kompetencje społeczne: Umiejętność przekazywania wiedzy i umiejętności innym osobom, sprawność komunikowania się. 14. Wykaz literatury: Literatura podstawowa: 1. G. Bartosz - Druga twarz tlenu. PWN, Warszawa, Z. Antoszewski, J. Skalski. - Tlen, niektóre inne gazy oddechowe i wolne rodniki tlenowe w medycynie. Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Literatura uzupełniająca: 1. B. Halliwell and J. Guttaridge.: Free radicals in Bilogy and Medicine. Oxford, Metody oraz sposoby weryfikacji efektów kształcenia, w tym forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Sposoby oceny: -Wymagania obecności: Wszystkie zajęcia są obowiązkowe (wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, seminaria). Obecność liczone jest osobno dla każdego rodzaju zajęć obowiązkowych. Nieobecność na więcej niż 25% zajęć skutkuje brakiem zaliczenia tej części kursu.

4 Nieobecności usprawiedliwione i nieusprawiedliwione traktowane są jednakowo. -Warunki zaliczenia i ocena końcowa: W trakcie zajęć odbędzie się sprawdzian końcowy (test), który będzie obejmował materiał z wykładów i seminariów. Zajęcia laboratoryjne każdorazowo zaliczane są na podstawie przedstawionego pisemnego sprawozdania, które obejmuje wyniki analizy i ich interpretację. Każdy student przychodzi przygotowany z tematyki, która będzie omawiana na zajęciach (materiały niezbędne do zajęć będą publikowane na stronie internetowej WNBiKP i stronie Zakładu Biologii Molekularnej UM). Każde zajęcia zaczynają się od sprawdzenia czy student przygotował się teoretycznie do zajęć. Formy oceny: Wykłady: Po wkładach odbędzie się sprawdzian obejmujący całość materiału wykładowego i seminaryjnego. Seminaria: Zaliczenia na seminariach będą obejmowały sprawdzian teoretycznego przygotowania studentów do zajęć, umiejętność analizy omawianych tematów oraz udział w dyskusji. Możliwe będzie przygotowanie prezentacji PowerPoint na zadany temat i jej ocena. Obowiązuję również opracowanie jednego z 5 tematów w formie eseju. Ćwiczenia laboratoryjne: Każdorazowo sprawdzane będzie przygotowanie do zajęć, umiejętność omówienia założeń wykonywanych eksperymentów. Ponadto pod uwagę będzie brane opracowanie wyników, analiza i wnioski końcowe oraz protokoły z przeprowadzanych eksperymentów. 16. Informacje dodatkowe: Kurs "Wolne rodniki w biologii i medycynie" prowadzony jest przez Zakład Biologii Molekularnej mieszczący się przy ul. Narutowicza 60. Zajęcia odbywają się w laboratoriach WNBiKP przy ulicy Żeligowskiego 7/9. Każdy student obowiązany jest posiadać fartuch bawełniany długi, z długimi rękawami, rękawiczki lateksowe lub winylowe i ochraniacze na obuwie. Konsultacje: Godzinne konsultacje po każdym wykładzie. W razie pytań dodatkowych kontakt meilowy: tomasz.ploszaj@umed.lodz.pl Henryk W. Witas dr hab. n med. prof. UM kierownik Zakładu henryk.witas@umed.lodz.pl Oświadczenie prowadzącego i jego podpis: Oświadczam, że treści programowe zawarte w niniejszym sylabusie są rezultatem mojej indywidualnej pracy twórczej wykonywanej w ramach stosunku pracy/współpracy wynikającej z umowy cywilnoprawnej oraz że osobom trzecim nie przysługują z tego tytułu autorskie prawa majątkowe.

5 18. Podpis dziekana: 19. Data: :05:31