Dziecko trudne w szkole i w domu. Prof. nadzw. dr hab. n. med. Tomasz Wolańczyk
|
|
- Łukasz Szczepański
- 10 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Dziecko trudne w szkole i w domu Prof. nadzw. dr hab. n. med. Tomasz Wolańczyk
2 Wybrane problemy zaburzeń psychicznych u dzieci Tomasz Wolańczyk Klinika Psychiatrii Wieku Rozwojowego WUM
3 Cywilizacyjne uwarunkowania Występowania zaburzeń? Nazywania zaburzeń? Rozpoznawania zaburzeń? Nadawania znaczenia zaburzeniom?
4 Epidemiologia zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży Badania epidemiologiczne zwykle mają na celu określenie rozpowszechnienie diagnozy lub problemu psychopatologicznego w populacji Mogą jednak także odpowiadać na pytania związane z etiologią, leczeniem i profilaktyką Badania epidemiologiczne przyczyniły się do definiowania podstawowych zagadnień: przypadek, konceptualizacja, kryteria diagnostyczne
5 Początki badań epidemiologicznych Zachowania problemowe u dzieci w wieku 6-12 lat (Lapouse &Monk, 1958) Wysoki odsetek stwierdzonych objawów lękowych otworzył dyskusję nad znaczeniem klinicznym tych objawów Stwierdzono wyraźne różnice pomiędzy informacjami uzyskanymi od dzieci i od rodziców
6 Podstawowa trudność badań epidemiologicznych Definicja zaburzenia (case definition) Pojedynczy problem, objaw Zliczanie objawów Podejście kliniczne Przypadki zgłoszone
7 Gdzie są granice normalności? Nasilenie objawów tworzy kontinuum Efekty leczenia są niespecyficzne Współwystępowania zaburzeń
8 Zgłoszenie determinuje diagnozę
9 Rozpowszechnienie zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży w badaniach populacyjnych Cederblad 1986, Sudan 8% poważne problemy, Connel 1982, Australia 10% Davie 1972, UK 14% Fombonne 1994 Francja 12,4% Glow 1978 Australia 29% istotne, 9,3% poważne Graham&Rutter,1973 UK 13,2% chł., 12,5% dziewczynki Kastrup 1976, Dania - 8% zaburzonych, 15% problemy Kellam 1975, USA 19,4% zaburzonych, 13,6 poważnie Koot&Verhulst 1993, NL 12,6% Langer, 1976 USA, - 13% Larson, 1988, Kanada 11,1% Leslie 1974, UK 17,2% (21% chł, 14% dz) Luk 1991, Hong Kong 18% lekko, 4,5% poważnie
10 Rozpowszechnienie zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży w badaniach populacyjnych Matsura 1993, Japonia 3% Molainen 1988, Finlandia 12% Motti-Stefanidi 1993, Grecja 26% chł, 39% dz Rutter, 1970, UK 6,8 % * Rutter 1975, UK 25,4% Stallard, 1993, UK 10% Vikan, 1985, Norwegia 5% Weyerer, 1988, Niemcy 18,4% Wolańczyk, 2002, Polska 9%, przy uwzgl. jednego respondenta 17% Zimmerman, 1978, Włochy 9,3%
11 Czynniki wpływające na występowanie zaburzeń psychicznych u dzieci Czynniki genetyczne Czynniki epigenetyczne Czynniki biologiczne Czynniki rodzinne Czynniki społeczno-kulturowe
12 Cywilizacja, kultura, zaburzenia psychiczne Niezależne od kultury: schizofrenia, choroba dwubiegunowa, zaburzenia paniczne Częściowo zależne od kultury: depresja, próby samobójcze Zależne od kultury: uzależnienia, zaburzenia odżywiania, PTSD
13 Cywilizacja, kultura, zaburzenia psychiczne Większość zaburzeń psychicznych ma rozpowszechnienie niezależne od kultury i czasu Brak pewnych danych o zwiększaniu się częstości zaburzeń psychicznych u dzieci młodzieży Dla niektórych zaburzeń zwiększa się rozpoznawalność
14 Odsetek chłopców i dziewcząt zgłaszających skargi związane ze zdrowiem psychicznym (smutek, nerwowość, zdenerwowanie) częściej niż 1x tydzień Children's and young people's health Hjern A. Scandinavian Journal of Public Health, 34,S67, 2006
15 Odsetek chłopców i dziewcząt (15 l) zadowolonych ze swojego życia Children's and young people's health Hjern A. Scandinavian Journal of Public Health, 34,S67, 2006
16 Względne ryzyko wystąpienia problemów ze zdrowiem u dzieci słabo wykształconych w porównaniu z dobrze wykształconymi Children's and young people's health Hjern A. Scandinavian Journal of Public Health, 34,S67, 2006
17 Agresja i przemoc jako czynnik etiologiczny zaburzeń
18 Względne ryzyko wystąpienia problemów ze zdrowiem u dzieci wychowywanych przez jednego rodzica Children's and young people's health Hjern A. Scandinavian Journal of Public Health, 34,S67, 2006
19 Cywilizacyjne uwarunkowania zaburzeń odżywiania Zmiana dostępności pokarmów Nadawanie znaczenia jedzeniu Zmiana modelu kobiecości i wzorca urody Epidemia otyłości
20 Wzrost częstości zaburzeń odżywiania u mężczyzn
21 Numbers per 1000 Zmiany w rozpoznawaniu ADHD Point prevalence: ADHD Hyperkinetic disorder US'80 UK'80 US'95 UK'95 US '02 UK '02 Administrative prevalence from local surveys
22 Wzrost rozpoznawalności i leczenia ADHD Oczekiwania społeczne (edukacyjne, zawodowe, prawne) Medykalizacja problemu i możliwość leczenia farmakologicznego Zmiana struktury rodziny Kulturowe nadawanie znaczenia diagnozie
23 ADHD: od zaburzenia w zachowaniu do zaburzenia neurorozwojowego 1902: George Still opisuje objawy ADHD 1937: Bradley; benzedryna 1955: metylfenidat 1960: Minimal Brain Dysfunction 1966: Clements wymienia nie uwagę jako deficyt u dzieci 1980: Attention Deficit Disorder + or Hyperactivity (DSM-III) 1987: Attention Deficit Hyperactivity Disorder (DSM-III- R) 1997: DSM-IV
24 Zaburzenie hiperkinetyczne F90 Europejski termin Zaburzenie hiperkinetyczne odpowiada w zasadzie nasilonemu podtypowi mieszanemu zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD)
25 Zaburzenie hiperkinetyczne F90 zaburzenia uwagi nadruchliwość impulsywność nie później niż w wieku 7 lat. objawy w więcej niż w jednej sytuacji, istotne klinicznie cierpienie lub upośledzenie funkcjonowania nie spełnia kryteriów innych zaburzeń
26 Brak uwagi nie zwracanie bliższej uwagi na szczegóły lub beztroskie błędy w pracy szkolnej, pracy lub w innych czynnościach. niepowodzenia w utrzymaniu uwagi na zadaniach lub czynnościach wydaje się nie słyszeć co zostało powiedziane. niepowodzenia w postępowaniu według instrukcji albo w kończeniu pracy szkolnej, pomocy w domu lub obowiązków w miejscu pracy upośledzona umiejętność organizowania zadań i aktywności. unikanie lub silna niechęć do zadań wymagających wytrwałego wysiłku umysłowego. gubienie rzeczy niezbędnych do niektórych zadań lub czynności, łatwa odwracalność uwagi przez zewnętrzne bodźce zapominanie w toku codziennej aktywności
27 Nadmierna aktywność niespokojnie porusza rękoma lub stopami, albo wierci się na krześle. opuszcza siedzenie w klasie lub w innych sytuacjach, w których oczekiwane jest utrzymanie pozycji siedzącej nadmierne rozbieganie w sytuacjach, w których jest to niewłaściwe przesadna hałaśliwość w zabawie lub trudność zachowania spokoju w czasie wypoczynku. utrwalony wzorzec nadmiernej aktywności ruchowej, praktycznie nie modyfikowany przez społeczny kontekst i oczekiwania.
28 Impulsywność udziela odpowiedzi zanim pytanie jest dokończone nie umie czekać w kolejce lub doczekać się swej rundy w grach lub innych sytuacjach grupowych. przerywa lub przeszkadza innym (np. wtrąca się do rozmów lub gier innych osób). wypowiada się nadmiernie bez uwzględnienia ograniczeń społecznych
29 ADHD trendy rozwojowe: Symptomy zmieniają się z dojrzewaniem Dzieci Nadruchliwość Agresja Niska tolerancja frustracji Impulsywność Łatwość rozpraszania Nieuwaga Dorośli Zmienianie aktywności Łatwe nudzenie się Niecierpliwość Niepokój
30 Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder - ADHD) Częstość występowania w populacji dzieci ok. 5%, w tym 1.5% prezentuje skrajnie nasilone objawy (zaburzenie hiperkinetyczne). Oznacza to że w każdej klasie w Polsce będzie co najmniej jedno albo dwoje dzieci z ADHD. Staje to się więc istotnym problemem.
31 W rodzinach dzieci z ADHD częściej występuje zespół nadpobudliwości inne zaburzenia będące wynikiem zaburzonej kontroli: zachowania antysocjalne, konflikty z prawem, uzależnienie od alkoholu oraz leków specyficzne trudności szkolne zaburzenia somatyzacyjne oraz zaburzenia nastroju (przede wszystkich depresja), zaburzenia lękowe.
32 W rodzinach dzieci z ADHD ADHD u bliźniąt (monozygotyczne 60-80%; dwuzygotyczne 30-40%) Częściej ADHD u rodzeństwa (20-40% w stos do 3-8% w populacji) Częściej ADHD u ojców (15-40% w stos do 1-20% w populacji) Częściej ADHD u matek (18-40% w stos do 1-10% w populacji)
33 Struktury mózgu a ADHD: Zmniejszona objętość mózgu, a zwłaszcza: okolic przedczołowych spoidła wielkiego jąder podkorowych (prążkowia) płata ciemieniowego móżdżku
34 DEFICYTY POZNAWCZE U DZIECI Z ADHD Zaburzenia procesów uwagi Zaburzenia procesów planowania i kontroli Zaburzenia pamięci Zaburzenia funkcji językowych Niezgrabność ruchowa Zaburzenia percepcji czasu Specyficzne zaburzenia umiejętności szkolnych
35 Centralnym deficytem w ADHD jest deficyt funkcji wykonawczych Oto co widzi nadpobudliwe dziecko...
36 Centralnym deficytem w ADHD jest deficyt funkcji wykonawczych...a to zauważy każdy inny człowiek.
37 Implikacje ADHD jest zaburzeniem: częstym upośledzającym funkcjonowanie o wieloczynnikowej etiologii zaburzającym funkcjonowanie dziecka, rodziny i otoczenia najczęściej z współwystępującymi dodatkowymi trudnościami Konieczne jest wczesne rozpoznawanie i wdrażanie interwencji terapeutycznych
38 Współchorobowość utrudnia diagnozę i leczenie ADHD ADHD Tiki 31% 40% Zab. opozycyjno -buntownicze 11% ADHD N = 579 Zab. zachowania 14% 38% Lęk/Depresja Jensen P, et al. Archives of General Psychiatry, MTA study; December, 1999
39 Terapia ADHD: cele i założenia Zmniejszenie objawów nadpobudliwości Zmniejszenie objawów zaburzeń współwystępujących Zmniejszenie ryzyka późniejszych powikłań Edukacja rodziny, otoczenia i dziecka nt. natury nadpobudliwości Zmiana otoczenia, i dostosowanie go do potrzeb dziecka Wzmocnienie strategii radzenia sobie z problemem u dziecka, rodziców i nauczycieli Zmiana niewłaściwych postaw JEST TO BARDZIEJ OPIEKA NIŻ LECZENIE
40 Terapia ADHD rodzaje podstawowych interwencji psychoedukacja Zorientowane na dziecko farmakoterapia terapia poznawczo-behawioralna Zorientowane na rodzica psychoedukacja warsztaty dla rodziców Zorientowane na szkołę psychoedukacja modyfikacje behawioralne w szkole
41 Leczenie Modyfikacja sposobu pracy z dzieckiem Chwalenie dziecka za najmniejsze osiągnięcia, praca na pozytywnych wzmocnieniach, nagradzanie pozytywnych zachowań. Dostosowanie zakresu i czasu trwania obowiązków dziecka do jego potencjalnych możliwości ( opcje ułatwienia ) Rygorystyczne przestrzeganie norm, zasad. Powiązanie przestrzegania i łamania przez dziecko zasad z system nagród i konsekwencji. Skuteczne wyciąganie konsekwencji.
42 RODZINA SZKOŁA DZIECKO NADPOBUDLIWE RÓWIEŚNICY
43 W pierwszej klasie Krzyś czasem wybuchał, ale lubił pomagać wychowawczyni i innym. By dzieckiem ciekawym świata, zadawał wiele pytań, chętnie badał i odkrywał. Nigdy nie był celowo złośliwy, agresywny i nie niszczył z rozmysłem cudzej własności. Bardzo lubił się przytulać, śmiać. Bardzo się denerwował jeśli inne dzieci nie chciały się z nim bawić. Po kilku latach Krzyś stał się agresywny, z rozmysłem kłanie obraża innych, wymyśla najrózniejsze fortele aby uniknąć pisania, często odmawia jakiejkolwiek pracy na lekcji, znudzony głośno rozmawia, rzuca ołówkiem po klasie, aby tylko wzbudzić uwagę. Wiele ze swoich wybryków tłumaczy tym, że ma ADHD.
44 ADHD i szkoła Wymagania szkoły: Uczeń z zespołem ADHD jest: osiągnięcia szkolne odpowiednia dyscyplina właściwe zachowania społeczne nieuważny impulsywny nadruchliwy Dodatkowo często prezentuje następujące problemy: specyficzne trudności szkolne zaburzenia zachowania
45 Szkolny sukces nadpobudliwego dziecka zależy od trzech czynników: 1. Wiedzy nauczyciela na temat ADHD 2. Metod organizacji i utrzymania dyscypliny stosowanych w szkole 3. Pozytywnego nastawienia nauczyciela i jego zaangażowania w proces prowadzenia ucznia.
46 Elementy pracy z dzieckiem nadpobudliwym Akceptacja i zrozumienie sposobu funkcjonowania dziecka Stosowanie specyficznych metod radzenia sobie z objawami Wprowadzanie modyfikacji behawioralnych Wspomaganie dziecka w radzeniu sobie z zaburzeniami współwystępującymi Współpraca z rodzicami
47 ADHD jest zaburzeniem uwarunkowanym biologicznie (genetycznie), które wymaga leczenia, ale którego nie można wyleczyć. Zastosowane interwencje będą skuteczne, ale wymagają stałego ich stosowania. Część objawów będzie stale obecna. ADHD nie jest wynikiem braku wiedzy czy umiejętności, ale jest spowodowane trwałymi trudnościami w utrzymaniu koncentracji, motywacji i kontynuowania aktywności, niemożnością zahamowania zachowania szczególnie w przypadku kiedy konsekwencje są słabe, odroczone lub w ogóle ich brak.
48 Objawy ADHD nie są winą dziecka. Nie są też winą rodziców, ani nauczycieli. Pacjent z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej wymaga pomocy w tych sferach życia, które są zaburzone przez kłopoty z koncentracją, nadruchliwość czy nadmierną impulsywność. ADHD nie jest wymówką na życie tak więc obowiązuje tutaj zasada jak w każdym innym rodzaju rehabilitacji. Dziecko z ADHD ma osiągać te same cele, co jego rówieśnicy, ale przy większym nakładzie swojej pracy i ważnych dorosłych (rodziców i nauczycieli).
49 Objawy ADHD trwają latami. Nie można terapeutycznymi metodami doprowadzić do zniknięcia objawów, można natomiast poprawić funkcjonowanie dziecka pomimo ich obecności. Z dzieckiem z ADHD nie da się pracować na zapas. Można tylko tu i teraz. To, że dobrze poradziliśmy sobie z objawami dzisiaj nie oznacza, że jutro nie wystąpią. Jutro musimy stosować te same metody, i tak przez wiele lat. Ze stosowania danej strategii radzenia sobie z objawami my dorośli możemy zrezygnować dopiero wtedy, gdy dziecko samo jest w stanie sobie poradzić.
50 Okulary na ADHD metoda radzenia sobie z objawami Nadpobudliwy uczeń: siedzi blisko nauczyciela sam lub ze spokojnym rówieśnikiem może wstać i poruszać się w czasie lekcji krótkie polecenia są kierowane bezpośrednio do niego i wielokrotnie powtarzane podczas wykonywania zadań uczeń ma krótkie przerwy nauczyciel dopilnowuje, czy uczeń wychodzi z klasy z zapisanym zadaniem domowym
51 Nadruchliwość Pracę nad nadruchliwością można porównać do regulacji rzeki. Nie można postawić jej tam, które na zawsze zapobiegną płynięciu wody do morza. Można natomiast budować wały przeciwpowodziowe, zbiorniki retencyjne, tamy. Nie można jej zatrzymać, ale można uczynić jak najbardziej bezpieczną i jak najbardziej przewidywalną. Tak, więc podstawą okularów związanych z nadruchliwością jest zaakceptowanie tego, że dziecko musi się ruszać i stworzenie takiej sytuacji, w której to jego chodzenie nie przeszkadza w funkcjonowaniu w otoczeniu.
52 Nadruchliwość Dziecko z ADHD może albo siedzieć nieruchomo, albo skoncentrować się nad tym co mówi do niego nauczyciel. Pozwól dziecku na niewielki niepokój ruchowy w czasie odrabiania lekcji, uczenia się do klasówki lub czytania trudnej dla niego książki (na przykład lektury). Wolno wstać 2 razy w czasie lekcji i podejść do kącika odpoczynku na 3 minuty. Nie wolno podchodzić do dzieci.
53 Impulsywność By móc zmienić swoje zachowanie trzeba o tym pamiętać, a więc nie być impulsywnym. Stąd też dziecko może zapanować nad swoją impulsywnością, dopiero wtedy, gdy ktoś mu o tym przypomni. Problemem nie jest to, że dziecko niewłaściwie się zachowuje, robi coś na złość rodzicom lub lekceważy normy. Problemem jest to, że dziecko we właściwym momencie nie jest w stanie przypomnieć sobie zasad. Dzieci nadpobudliwe znają reguły, chcą się do nich stosować, ale nie są w stanie tego zrobić.
54 Impulsywność PRZYPOMINANIE ZASADY Podejdź do dziecka i skoncentruj jego uwagę na sobie (spójrz mu w oczy, lekko dotknij). Przypomnij zasadę w krótkich słowach np. obiad jemy siedząc przy stole, komputer włączają dzieci, które odrobiły lekcje. Przypomnij zasadę tyle razy ile zazwyczaj potrzebuje tego dziecko, gdy ma średni dzień (np. 3 razy) Pozostań przy dziecku tak długo aż zastosuje się do zasady lub przejdź do instrukcji Konsekwencje.
55 Impulsywność Innym rodzajem okularów jest przewidywanie sytuacji, w których impulsywność dziecka może okazać się dla niego niebezpieczna.
56 Zaburzenia koncentracji uwagi Okulary na zaburzenia koncentracji uwagi dzielą się na dwie główne grupy: 1. Ograniczanie ilości bodźców, które docierają do dziecka w czasie wykonywania jakiegoś zadania. 2. Skracania zakresu zadań do wykonania po jednym poleceniu, tak by zmieścił się on w czasie, w jakim dziecko jest w stanie skoncentrować swoją uwagę
57 Przykładowa instrukcja pakowania tornistra: 1. Razem z dzieckiem bierzemy plan lekcji na następny dzień. (Podział zadań wg uznania rodzica, np. : mama czyta plan, ustalają wspólnie co jest potrzebne, dziecko wkłada to do plecaka) 2. Prosimy by dziecko pakowało każdy przedmiot po kolei, pokazując nam każdy wkładany do teczki zeszyt czy podręcznik. 3. Sprawdzamy zawartość piórnika. 4. Sprawdzamy czy potrzebne są jakieś nietypowe rzeczy kostium, przybory na plastykę, pieniądze na wycieczkę, liście czy kasztany itd. 5. Dorosły dopilnowuje, czy odrobione zadanie domowe trafiło na swoje miejsce w tornistrze, może być jedno, z góry ustalone (część dzieci ma naturalny wstręt do szukania w swoich rzeczach czegokolwiek, a więc na pytanie nauczyciela o zadanie domowe, po pobieżnym sprawdzeniu błyskawicznie odpowie nie mam. Warto więc aby wszyscy zainteresowani, też i nauczyciel wiedział gdzie szukać tego zadania) 6. Po spakowaniu zamknięty tornister wędruje do przedpokoju. Dziecko nie może go już samodzielnie otwierać, ani wyjmować z niego żadnych przedmiotów.
58 AKCEPTACJA Nie wszystkie objawy jesteśmy w stanie obłożyć naszą pomocą, czy zredukować Czasami lepszą także dla dorosłej osoby, (bo jest energio i czasooszczędna) jest metoda akceptowania i nie zauważania objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej. Nie da się zapanować nad wszystkimi objawami. Warto więc pracować nad tymi, które rzeczywiście nam przeszkadzają.
59 Wyjątek Objawy zagrażające innym lub samemu dziecku zawsze wiążą się z koniecznością zastosowania systemu zasad i konsekwencji.
60 Modyfikacje behawioralne 1. ustalenie jasnego i zrozumiałego dla dziecka systemu zasad i konsekwencji 2. stosowanie wzmocnień pozytywnych: pochwał, nagród, systemu żetonowego 3. radzenie sobie z wybuchem dziecka
61 Zasady Zasady formułujemy krótko (im mniej wyrazów tym łatwiej zapamiętać i powtórzyć). Zasady formułujemy pozytywnie są wtedy wskazówkami i nie pokazują innych mniej stosownych sposobów postępowania. Dziecko na raz nie przyswaja więcej niż 2 3 zasad. Maksymalnie pamięta o około dziesięciu. System zasad jest dynamiczny, a nie statystyczny. Dopasowujemy go do rzeczywistości. Zasady są bronią obosieczną, czyli trzeba ich dotrzymywać, nawet, jeśli nam nie do końca się to podoba i nie do końca chce. Zasady przypominamy tak często, jak jest to potrzebne.
62 Klasowe zasady: nie bijemy się jedna osoba mówi inne słuchają sprzątnij po skończeniu pracy jesteś na czas w czasie lekcji siedzisz w ławce przynieś strój sportowy na w-f.
63 Nagroda natychmiastowa umówiona od razu i wypłacona wtedy kiedy dziecko na nią zapracuje, zdwoi przyjemność z jej otrzymania. namacana i określona nie ma niedomówień jaka ma być, ma swoją wielkość, wymiar, czas konkretna (nie: jak będziesz miał dobre stopnie, to pojedziemy na fajne ferie; tylko konkretnie: semestr zaliczony na pozytywne oceny (2-6), jedziemy na tydzień w góry) proporcjonalna do wysiłku dziecka nie ma być przekupstwem, a jedynie osłodą za włożony w pracę trud. dawana konsekwentnie zawsze wtedy, kiedy dziecko na nią zasłuży dopasowana do dziecka w więc wybrana ze sfer ważnych i interesujących wasze dziecko atrakcyjna upragniona przez dziecko, nagroda, która spowszedniała, przestaje być rzeczą dla której warto się starać, trzeba je więc często zmieniać.
64 Nagrody klasowe znaczki, stemple, nalepki możliwość nie odpowiadania na pytania nauczyciela możliwość nie odrobienia pracy domowej przywilej zagrania lub zabawy przez ostatnie minuty lekcji
65 KARTA ZACHOWAŃ UCZNIA Pożądane zachowanie Lekcja 1 Lekcja 2 Lekcja 3 lekcja 4 Aktywność na lekcji Spokojne siedzenie na lekcji Praca domowa Punktualne przychodzenie Podpis nauczyciela Dokładne zdefiniowanie zachowania z określeniem punktacji:
66 Konsekwencje zamiast kar Kara jest zrobieniem przykrości, żeby uniknąć pewnej sytuacji w przyszłości. Karamy wtedy, kiedy czujemy się źli i bezsilni, kiedy chcemy odreagować czy zemścić się za swój wstyd, strach i gniew. Karamy czasem po to, żeby udowodnić, kto tu rządzi i kto jest górą. Kara może być skuteczna, ale rodzi gniew, strach, chęć odwetu. To nie są uczucia, jakie chcemy wzbudzać w naszych dzieciach. Kara czasem jest trudniejsza dla nas. Może także wzmocnić pewne zachowania. Zmniejsza poczucie odpowiedzialności za zachowanie u naszych dzieci.
67 Konsekwencje zamiast kar Konsekwencje różnią się od kar przede wszystkim tym, że nie są formą zemsty, czy odreagowania. To, że się pojawiają nie zależy od naszego humoru, a od zachowania dziecka. Są stałym elementem porządkującym życie. Jeśli przekroczy się pewne zasady trzeba być przygotowanym, że wiąże się to z pewną ceną.
68 Chwaleni i nagradzanie zachowań pożądanych, takich, które powinny pojawiać się częściej Właściwe zachowania są natychmiast zauważane Pochwały są konkretne, są opisem sytuacji Dzieci są często chwalone W urozmaicony sposób
69 Inne ważne interwencje: 1. wzmocnienie współpracy nauczyciela z pedagogiem/ psychologiem szkolnym 2. nawiązanie współpracy z rodzicami
70 Pracując z dzieckiem nadpobudliwym trzeba: Poświęcać mu dużo uwagi Wzmacniać wszystkie przejawy pożądanego zachowania Stosować zrozumiałe dla dziecka reguły Być konsekwentnym. Przekazywane treści powinny być jasne, proste, krótkie, a wszelkie konsekwencje (pozytywne i negatywne) natychmiastowe. Pomóc nadpobudliwemu dziecku zorganizować świat wokół siebie. Stosować zrozumiały dla dziecka system pochwał i kar.
71 Wybór metody pracy w zależności od zakwalifikowania trudnego zachowania Objaw ADHD: 1. Spróbuj zastosować okulary 2. Stosuj pochwały i pracę na pozytywnych motywacjach 3. W razie potrzeby dodaj zasady i konsekwencje Wybuchy impulsywnej agresji 1. Zastosuj strategie radzenia sobie z wybuchem
72 Wybór metody pracy w zależności od zakwalifikowania trudnego zachowania Trudne, niewłaściwe zachowanie, zachowania opozycyjno - buntownicze 1. Zastosuj zasady i konsekwencje 2. Równoważ je odpowiednią ilością pochwał i pracy na pozytywnej motywacji. Zasada wagi:: System ten najlepiej działa, jeśli ilość zasad i konsekwencji pozostaje w równowadze z ilością pochwał i pozytywnych wzmocnień. Poważne zaburzenia zachowania, agresja zsocjalizowana Problem wymyka się spod kontroli stosuj rygorystycznie metody z punktu powyżej, poszukaj profesjonalnej pomocy.
73 Dziękuję Państwu, za bardzo dużo uwagi i czasu
SYLWIA WALERYCH PROFESJONALNE PUBLIKACJE DLA SZKÓŁ I PLACÓWEK OŚWIATOWYCH
SYLWIA WALERYCH ADHD ADHD PROFESJONALNE PUBLIKACJE DLA SZKÓŁ I PLACÓWEK OŚWIATOWYCH Praca z dzieckiem z ADHD Autor: Sylwia Walerych psycholog, psychoterapeuta poznawczo-behawioralny, pracuje z dziećmi
Projekt pt.: Nauczyciel przedmiotów zawodowych współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Zajęcia realizowane w ramach projektu współfinansowanego ze środków Unii nr WND- POKL.03.03.02-00-022/08 pt. Nauczyciel przedmiotów zawodowych, w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet
Jak rozpoznać zaburzenia rozwojowe u dzieci? Dorota Kalinowska - psycholog
Jak rozpoznać zaburzenia rozwojowe u dzieci? Dorota Kalinowska - psycholog ADHD - nazewnictwo Wg DSM - IV TR: ADHD Attention Deficit Hyperactiviti Disorder /zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami
AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi
AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi GENETYCZNIE UWARUNKOWANA, NEUROLOGICZNA DYSFUNKCJA, CHARAKTERYZUJĄCA SIĘ NIEADEKWATNYMI
Czy to już nadruchliwość psychoruchowa, a może tylko norma w rozwoju dziecka?-jak Rodzic może sobie radzić, czy coś poradzić może Nauczyciel?
Czy to już nadruchliwość psychoruchowa, a może tylko norma w rozwoju dziecka?-jak Rodzic może sobie radzić, czy coś poradzić może Nauczyciel? Małgorzata Moszyńska-Dumara WSSD OLSZTYN OBJAWY KLINICZNE Brak
ADHD ZESPÓŁ NADPOBUDLIWOŚCI PSYCHORUCHOWEJ. /opracowanie: mgr Danuta Piątkowska/
ADHD ZESPÓŁ NADPOBUDLIWOŚCI PSYCHORUCHOWEJ /opracowanie: mgr Danuta Piątkowska/ Coraz częściej rodzice, którzy nie dają sobie rady z niespokojnym, łatwo rozpraszającym się dzieckiem, do którego nic nie
Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym - objawy i metody postępowania
Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym - objawy i metody postępowania Dr hab. Aneta R. Borkowska Zakład Psychologii Klinicznej i Neuropsychologii UMCS Lublin Nadpobudliwość
Jeśli, to nie ADHD to co? Jak rozpoznać kiedy dziecko potrzebuje profesjonalnej diagnozy a kiedy są to wyzwania wychowawcze.
Jeśli, to nie ADHD to co? Jak rozpoznać kiedy dziecko potrzebuje profesjonalnej diagnozy a kiedy są to wyzwania wychowawcze. Plan: Co to jest ADHD? Objawy ADHD Jak odróżnić ADHD od innych problemów zachowania
Kategorie trudnych zachowań
Kategorie trudnych zachowań Przyczyny trudnych zachowań 1. czynniki fizjologiczne/biologiczne: -choroby, -ból, -somatyczne, -zespół PMS, -popęd seksualny; 2. czynniki psychiczne: -strach, -obniżone poczucie
ADHD WYZWANIE SPOŁECZNE CZY NEGACJA? Spotkanie drugie - Obraz zespołu -
ADHD WYZWANIE SPOŁECZNE CZY NEGACJA? Spotkanie drugie - Obraz zespołu - mgr inż. Tamara Olszewska Psychopedagog Przewodnicząca Kola Pomocy Dzieciom z ADHD TPD w Szczecinie Kierownik Specjalistycznej Placówki
JAK MOTYWOWAĆ DZIECKO DO NAUKI
JAK MOTYWOWAĆ DZIECKO DO NAUKI Motywacja to: CO TO JEST MOTYWACJA? stan gotowości człowieka do podjęcia określonego działania, w tym przypadku chęć dziecka do uczenia się, dążenie do rozwoju, do zaspokajania
Najczęściej zamawiane szkolenia: Lp. Temat Liczba godzin. Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci praca w szkole. 10 Wykłady i warsztaty.
www.pracowniaterapeutyczna.pl kontakt telefoniczny 501 640 703 OGÓLNE WARUNKI SZKOLEŃ Organizujemy szkolenia z naboru indywidualnego oraz przyjmujemy zamówienia dla grup. Realizacja szkoleń następuje po
ADHD- zespół nadpobudliwości psychoruchowej
ADHD- zespół nadpobudliwości psychoruchowej Zaburzenie rozwojowe wpisane w klasyfikację chorób dzieci i młodzieży : ICD 10 raz DSM IV Diagnozowane przez psychiatrę. Ma ono charakter strukturalny i czynnościowy.
Czy to już nadruchliwość psychoruchowa, a może tylko norma w rozwoju dziecka?-jak Rodzic może sobie radzić, czy coś poradzić może Nauczyciel?
Czy to już nadruchliwość psychoruchowa, a może tylko norma w rozwoju dziecka?-jak Rodzic może sobie radzić, czy coś poradzić może Nauczyciel? Małgorzata Moszyńska-Dumara WSSD OLSZTYN OBJAWY KLINICZNE ICD
ADRESACI SZKOLEŃ : ORGANIZACJA SZKOLEŃ: 24 h ( 4 zjazdy x 6 h) 2 ZJAZDY (2-dniowe: piątek/ sobota) I PROPOZYCJA. 1 ZJAZD (piątek/ sobota)
Ośrodek Rozwoju Edukacji Niepubliczny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Koninie wpisany w rejestr ewidencji Marszałka Województwa Wielkopolskiego Nr DE.III.1.5471.54/3/2014 działający przy Stowarzyszeniu
Pokochaj i przytul dziecko z ADHD. ADHD to zespół zaburzeń polegający na występowaniu wzmożonej pobudliwości i problemów z koncentracją uwagi.
Pokochaj i przytul dziecko z ADHD ADHD to zespół zaburzeń polegający na występowaniu wzmożonej pobudliwości i problemów z koncentracją uwagi. TYPOWE ZACHOWANIA DZIECI Z ADHD: stale wierci się na krześle,
CZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI?
CZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI? mgr Magdalena Jabłońska mgr Dorota Orłowska 1 DLACZEGO RODZICE NIE MAJĄ WIEDZY O ISTOTNYCH PROBLEMACH SWOICH DZIECI? brak czasu mało doświadczeń
DZIECKO Z DEPRESJĄ W SZKOLE I PRZEDSZKOLU INFORMACJE DLA RODZICÓW I OPIEKUNÓW
DZIECKO Z DEPRESJĄ W SZKOLE I PRZEDSZKOLU INFORMACJE DLA RODZICÓW I OPIEKUNÓW CO TO JEST DEPRESJA? Depresja jako choroba czyli klinicznie rozpoznany zespół depresyjny to długotrwały, szkodliwy i poważny
Ewa Sowińska Kinga Szyca
Ewa Sowińska Kinga Szyca Nadruchliwość Zaburzenia koncentracji Nadmierna impulsywność ADHD Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (Attention Deficit Hyperactivity Disorder ADHD) jest zaburzeniem
PRACA Z DZIECKIEM NADPOBUDLIWYM PSYCHORUCHOWO
PRACA Z DZIECKIEM NADPOBUDLIWYM PSYCHORUCHOWO ZALECENIA DLA NAUCZYCIELI Wiele informacji napisano już na temat dzieci nadpobudliwych psychoruchowo. Postępowanie z nimi wciąż jednak stanowi ogromny problem
Rodzina katolicka - Nieposłuszeństwo czy ADHD? czwartek, 24 września :48
Trudne, nieprzewidywalne, szybkie, impulsywne, a z drugiej strony kochane, tryskające energią i pomysłami, kreatywne, nieszablonowe - takie są dzieci z ADHD. I takie trzeba je zaakceptować i kochać - podkreślają
PROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI
PROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY Tematy szkolenia PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI Wykład 2 godz. - Podejście do rozwoju psychicznego w kontekście
ADHD. Opracowanie: Agnieszka Ignatowicz-Witkowska
ADHD Opracowanie: Agnieszka Ignatowicz-Witkowska Objawy ADHD Zaburzenia uwagi: -selektywność, trwałość, przerzutność, podzielność, rozpiętość Nadruchliwość Impulsywność Zaburzenia uwagi Krótki czas skupienia
Zaburzenia psychiczne w dzieciństwie. Iwona A. Trzebiatowska
Zaburzenia psychiczne w dzieciństwie co będzie b w życiu dorosłym Iwona A. Trzebiatowska Schizofrenia Brak możliwości rozpoznanie poniżej 6 rż Wcześniejsze zachorowania u chłopców Udział czynnika organicznego
Dostrzegalne zmiany u pacjenta na tym etapie terapii winny manifestować się tym, że pacjent :
CARE BROK sp. z o.o Szkoła Specjalistów Psychoterapii Uzależnień i Instruktorów Terapii Uzależnień O7-306 Brok ul. Warszawska 25 tel.: 793 607 437 lub 603 801 442 mail.: care@brok.edu.pl www.brok.edu.pl
Elżbieta Chodorowska. Strategia działań wobec uczennicy z symptomami ryzyka dysleksji
Elżbieta Chodorowska Strategia działań wobec uczennicy z symptomami ryzyka dysleksji Elżbieta Chodorowska- nauczyciel wspomagający w Szkole Podstawowej nr 1 im. T. Kościuszki w Kutnie Obserwacja uczennicy
wzrasta drażliwość. Takie objawy nie mieszczą się w ramach klasyfikacji dotyczącej depresji. W związku z tym zdarza się, że u dzieci cierpiących na
Hasło tegorocznych Światowych Dni Zdrowia obchodzonych 7 kwietnia brzmi: Depresja - porozmawiajmy o niej. Specjaliści pracujący w naszej szkole zachęcają wszystkich rodziców do pogłębienia wiedzy na temat
Monika Szewczuk - Bogusławska
Monika Szewczuk - Bogusławska 1. Zaburzenia ze spektrum autyzmu. 2. Upośledzenie umysłowe (Niepełnosprawność intelektualna). 3. Zaburzenie hiperkinetyczne (ADHD) 4. Zaburzenie opozycyjno-buntownicze 5.
Uczniowie z nadpobudliwością psychoruchową
Szkoła Podstawowa nr 9 im. Bohaterów Westerplatte w Koninie Uczniowie z nadpobudliwością psychoruchową Opracowała: Nauczyciel wspierający - Iwona Żak Wstęp Uczniowie z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej
Sprawozdanie ze szkolenia dotyczącego trudności wychowawczych
Sprawozdanie ze szkolenia dotyczącego trudności wychowawczych Trudności wychowawcze mają tak naprawdę najlżejszy ciężar gatunkowy, poważniejsze od nich są zaburzenia emocjonalne, a jeszcze cięższe jest
Pewnym krokiem do szkoły, czyli wszystko, co trzeba wiedzieć na temat gotowości szkolnej.
Pewnym krokiem do szkoły, czyli wszystko, co trzeba wiedzieć na temat gotowości szkolnej. Gotowość szkolna- sylwetka dziecka dojrzałego i niedojrzałego do rozpoczęcia nauki w szkole Edukacja szkolna jest
Uczeńz ADHD w gimnazjum
Uczeńz ADHD w gimnazjum Systemowe wsparcie ucznia z ADHD na terenie szkoły Beata Chrzanowska-Pietraszuk Anna Salwa-Kazimierska Specjalistyczna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Uniwersytet dla Rodziców
Zachowania trudne to zachowania niefunkcjonalne, które ograniczają lub nawet uniemożliwiają uczenie się i codzienne funkcjonowanie zgodnie z
Zachowania trudne to zachowania niefunkcjonalne, które ograniczają lub nawet uniemożliwiają uczenie się i codzienne funkcjonowanie zgodnie z przyjętymi normami. zaburzenie codziennej rutyny/ schematu,
Kwestionariusz wywiadu diagnostycznego (rodzice, opiekunowie prawni)
Kwestionariusz wywiadu diagnostycznego (rodzice, opiekunowie prawni) Prosimy o wypełnienie SZARYCH PÓL przed pierwszą wizytą i wydrukowanie kwestionariusza Imię i nazwisko dziecka: Data urodzenia: Opiekunowie
Program terapii i edukacji dzieci z autyzmem TEACCH Treatment and Education of Autistic Communication Handicapped Children
Program terapii i edukacji dzieci z autyzmem TEACCH Treatment and Education of Autistic Communication Handicapped Children Elementy programu TEACCH w pracy z uczniem z umiarkowaną lub znaczną niepełnosprawnością
ADHD WYZWANIE SPOŁECZNE CZY NEGACJA? Spotkanie trzecie - Niefarmakologicznie i systemowo o ADHD -
ADHD WYZWANIE SPOŁECZNE CZY NEGACJA? Spotkanie trzecie - Niefarmakologicznie i systemowo o ADHD - mgr inż. Tamara Olszewska Psychopedagog Przewodnicząca Kola Pomocy Dzieciom z ADHD TPD w Szczecinie Kierownik
Spis treści. Rysunki i tabele... Wstęp do wydania polskiego... Przedmowa... Podziękowania...
Spis treści Rysunki i tabele... Wstęp do wydania polskiego... Przedmowa... Podziękowania... XI XIII XV XIX Wprowadzenie... 1 Umiejętności społeczne i dziecko w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym...
Dziecko z SLI w szkole - diagnoza i postępowanie Agnieszka Maryniak
Dziecko z SLI w szkole - diagnoza i postępowanie Agnieszka Maryniak Wydział Psychologii, Uniwersytet Warszawski U dzieci w wieku szkolnym zaburzenia językowe mogą być trudne do rozpoznania Poprawa w zakresie
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD). Przyczyny, diagnoza, zasady terapii.
Literka.pl Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD). Przyczyny, diagnoza, zasady terapii. Data dodania: 2012-04-17 22:43:53 W referacie przedstawiłam, w oparciu o fachową literaturę przedmiotu, definicję
Ważne nieważne. Spotkanie 4. fundacja. Realizator projektu:
T Spotkanie 4 Ważne nieważne Projekt finansowany ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach Narodowego Programu Zdrowia Realizator projektu: fundacja e d u k a c j i p o z y t y w n e j Spotkanie
Jak pomóc dziecku w okresie adaptacji w klasie I?
Jak pomóc dziecku w okresie adaptacji w klasie I? Magdalena Czub Zespół Wczesnej Edukacji Instytut Badań Edukacyjnych w Warszawie Uczelnie dla szkół Adaptacja w szkole Nauczyciel Dziecko Rodzic Rozpoznanie
Zaburzenia uwagi, czasu reakcji, impulsywność oraz nadaktywność - broszura informacyjna dla rodziców
Zaburzenia uwagi, czasu reakcji, impulsywność oraz nadaktywność - broszura informacyjna dla rodziców Broszura wydana w ramach projektu: Zwiększenie szans na sukces szkolny oraz społeczny sześciolatków.
ARKUSZ OCENY DOJRZAŁOŚCI PROCESÓW SPOŁECZNO-EMOCJONALNYCH
ARKUSZ OCENY DOJRZAŁOŚCI PROCESÓW SPOŁECZNO-EMOCJONALNYCH Arkusz wypełnia nauczyciel nauczania przedszkolnego placówki, do której uczęszcza Pani/Pana dziecko... (imię i nazwisko dziecka) D dobrze S średnio
ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1. dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna
ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1 dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna EPIDEMIOLOGIA DYSFUNKCJI POZNAWCZYCH U DZIECI Z NF1 Dysfunkcje poznawcze
Temat zajęć: Agresja jak sobie z nią poradzić?
PRZEMOC I AGRESJA WŚRÓD UCZNIÓW Temat zajęć: Agresja jak sobie z nią poradzić? Czas trwania: 45 minut Cel główny: kształtowanie u uczniów postaw zmierzających do eliminowania zachowań agresywnych oraz
1) Najczęstsze problemy dziecka w szkole z ADHD (podtypem mieszanym): nie przestrzega reguł - skłonność do rozkazywania i kierowania
ADHD (ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder) jest to zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi (zaburzenia hiperkinetyczne). Jest to choroba przejawiająca problemy
PROGRAM PROFILAKTYCZNY GIMNAZJUM IM. STEFANA ŻECHOWSKIEGO W KSIĄŻU WIELKIM W LATACH 2014/ /19
PROGRAM PROFILAKTYCZNY GIMNAZJUM IM. STEFANA ŻECHOWSKIEGO W KSIĄŻU WIELKIM W LATACH 2014/15 2018/19 1 Proponowany Program Profilaktyczny wynika z Programu Wychowawczego szkoły, którego głównym celem jest
NOWA JAKOŚĆ DOSKONALENIA NAUCZYCIELI
NOWA JAKOŚĆ DOSKONALENIA NAUCZYCIELI W POWIECIE M Szkoła Podstawowa w Damicach Obszar do wsparcia w roku szkolnym 2013/2014 PRACA Z UCZNIEM ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI Wybór zakresu szkolenia
Zaburzenia eksternalizacyjne prawidłowe rozpoznanie kluczem do sukcesu profilaktyki
Zaburzenia eksternalizacyjne prawidłowe rozpoznanie kluczem do sukcesu profilaktyki Prof. nadzw. dr hab. ANETA R. BORKOWSKA INSTYTUT PSYCHOLOGII UMCS Zaburzenia eksternalizacyjne Obejmują problemy z zachowaniem
Praca ze sprawcą przemocy
Praca ze sprawcą przemocy stawianie granic w stosowaniu przemocy motywowanie do korzystania z pomocy Anna Wojciechowska Plan pracy Ogólne informacje nt przemocy w rodzinie Psychologiczna charakterystyka
INFORMACJA O DZIECKU zachowania społecznie niepożądane, zagrożenie niedostosowaniem społecznym
Pp Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 2 w Elblągu, ul. Kosynierów Gdyńskich 30, 82-300 Elbląg tel./fax. 55 6258251/ 55 6258253 ~ www.poradnia2elblag.pl ~ ppp2@elblag.eu INFORMACJA O DZIECKU zachowania
Jak zapobiegać przemocy domowej wobec dzieci i młodzieży.
Jak zapobiegać przemocy domowej wobec dzieci i młodzieży. (Terapia Krótkoterminowa Skoncentrowana na Rozwiązaniu) Kontakt tel.: +48 600779294 e-mail: iwona@gabinetterapeutyczny.eu Iwona Czerwoniuk psychoterapeuta
WPŁYW POCHWAŁY NA ROZWÓJ DZIECKA
WPŁYW POCHWAŁY NA ROZWÓJ DZIECKA Pochwała jest jednym z czynników decydujących o prawidłowym rozwoju psychicznym i motywacyjnym dziecka. Jest ona ogromnym bodźcem motywującym dzieci do działania oraz potężnym
Oferta Zespołu ds. Młodzieży rok szkolny 2015/2016
Oferta Zespołu ds. Młodzieży rok szkolny 2015/2016 Skład zespołu: pedagog, koordynator zespołu - mgr pedagog - mgr pedagog - mgr pedagog mgr Rafał Peszek psycholog - mgr Aleksandra Kupczyk psycholog -
- występują one w kilku formach aktywności dziecka (np. nie tylko w szkole, ale i w domu);
Urszula Oszwa Rok: Wydawnictwo: Miejsce wydania: Są dzieci, które wyglądają jakby myślały o niebieskich migdałach. Patrzą, ale nie widzą, słyszą ale nie słuchają tego, co się do nich mówi, nie reagują
Terapia behawioralna trudnych zachowań.
Terapia behawioralna trudnych zachowań. ?????????? Zachowanie- co to jest? .. ILE ZACHOWAŃ TRZEBA WYKONAĆ ŻEBY UMYĆ RĘCE? DOKŁADNIE 27 ZACHOWAŃ!! Zapalenie światła Naciśnięcie klamki Wejście do łazienki
Blok tematyczny: Nauczanie przedszkolne i wczesnoszkolne
Blok tematyczny: Nauczanie przedszkolne i wczesnoszkolne Doskonalenie analizy rysunku dziecka i możliwości pracy z rysunkiem Agnieszka Nalepa, Urszula Stobnicka Agnieszka Nalepa nauczyciel dyplomowany,
Trudności w czytaniu / pisaniu / liczeniu Standardowa forma pomocy: 5
Trudności w czytaniu / pisaniu / liczeniu Standardowa forma : 5 1. Wystąpiły wtórne do problemów w czytaniu trudności emocjonalne. m.in.: W razie istotnego nasilenia trudności w tym obszarze wskazana konsultacja
PUBLICZNEGO GIMNAZJUM IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH. na rok szkolny 2015/2016
PROGRAM PROFILAKTYCZNY PUBLICZNEGO GIMNAZJUM IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH na rok szkolny 2015/2016 I PODSTAWA PRAWNA Głównym założeniem programu profilaktyki jest szeroko rozumiana działalność Szkoły
Czy zawsze ADHD? Co lekarz podstawowej opieki zdrowotnej wiedzieć powinien.
Czy zawsze ADHD? Co lekarz podstawowej opieki zdrowotnej wiedzieć powinien. Tomasz Wolańczyk Gabriela Jagielska Monika Gajdzik Klinika Psychiatrii Wieku Rozwojowego WUM Różne przyczyny, które mogą powodować,
Przygotowanie rodziców do wspomagania dziecka w uczeniu się nowej roli bycia uczniem
Przygotowanie rodziców do wspomagania dziecka w uczeniu się nowej roli bycia uczniem Dowiem się wielu ciekawych rzeczy Poznam nowych kolegów Będą ciekawe zajęcia Wiedza i umiejętności Informacja DOBRY
Czym się różni ADHD od ADD? Przy ADD istnieją dwa symptomy: nieuwaga; impulsywność. Przy ADHD stwierdzamy: nieuwagę; impulsywność; hiperaktywność.
Mity, fakty, diagnoza i terapia ADHD, to tylko część informacji, z którymi możesz się zapoznać czytając niniejszy artykuł. Sprawdź jak zachowuje się dziecko dotknięte ADHD i co robić, aby pomóc mu odnaleźć
Ukryty wróg depresja dziecięca
Ukryty wróg depresja dziecięca Depresja jest chorobą. Z powodu depresji leczy się blisko 8 tyś. dzieci w Polsce. Specjaliści twierdzą, że nie jest to pełna skala zjawiska. Chorobę tą diagnozuje się trudno,
PORADNIA PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNA WE WŁOCŁAWKU OFERTA DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH DLA NAUCZYCIELI, RODZICÓW I UCZNIÓW W ROKU SZKOLNYM 2018/2019
PORADNIA PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNA WE WŁOCŁAWKU OFERTA DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH DLA NAUCZYCIELI, RODZICÓW I UCZNIÓW W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 1 Oferta dla nauczycieli, wychowawców i innych osób pracujących
Warsztaty dla rodziców dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym (klasa 1-3)
Warsztaty dla rodziców dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym (klasa 1-3) I warsztaty dla rodziców 2012/13 Warsztaty dla rodziców kierowane są do wszystkich pragnących rozwijać posiadane już umiejętności
Oferta działań wychowawczych i profilaktycznych Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Poddębicach na rok szkolny 2016/2017
Oferta działań wychowawczych i profilaktycznych Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Poddębicach na rok szkolny 2016/2017 Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Poddębicach przesyła Ofertę działań wychowawczych
ZWYCZAJNIK 1. Szkoła Podstawowa. im. gen. J.H. Dąbrowskiego. w Słupi Wielkiej
ZWYCZAJNIK 1 Szkoła Podstawowa im. gen. J.H. Dąbrowskiego w Słupi Wielkiej 1 2 ZWYCZAJNIK Szkolna Umowa Trójstronna: 1. Nasz cel, czyli jakiej szkoły pragniemy. 2. Nasze prawa i obowiązki, czyli za co
PROGRAM PROFILAKTYKI DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ nr 8 im. MIKOŁAJA KOPERNIKA w MALBORKU BEZPIECZNA I PRZYJAZNA SZKOŁA
PROGRAM PROFILAKTYKI DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ nr 8 im. MIKOŁAJA KOPERNIKA w MALBORKU BEZPIECZNA I PRZYJAZNA SZKOŁA Szkoła realizuje cele i zadania wychowawcze na podstawie Ustawy o systemie oświaty
I EDYCJA HARMONOGRAM ZAJĘĆ TEORETYCZNYCH KURSU KWALIFIKACYJNEGO W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA PSYCHIATRYCZNEGO 13 stycznia kwietnia 2017
I EDYCJA HARMONOGRAM ZAJĘĆ TEORETYCZNYCH KURSU KWALIFIKACYJNEGO W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA PSYCHIATRYCZNEGO 13 stycznia 2017 9 kwietnia 2017 Zajęcia teoretyczne odbywają się w sali dydaktycznej XI oddziału
Czym jest autyzm? Jaki świat widzi osoba autystyczna?
Czym jest autyzm? Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym, które najczęściej ujawnia się w ciągu pierwszych trzech lat życia jako rezultat zaburzenia neurologicznego, które oddziałuje na funkcje pracy mózgu.
DIAGNOZOWANIE DZIECI I MŁODZIEŻY
Oferta pomocy psychologiczno- pedagogicznej Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej w Szprotawie na rok szkolny 2013/2014 dla uczniów, rodziców i nauczycieli placówek oświatowych z terenu działania poradni
AKADEMIA RODZICA PROGRAM ZWIĘKSZAJĄCY KOMPETENCJE WYCHOWAWCZE
AKADEMIA RODZICA Jak wychować szczęśliwe dziecko PROGRAM ZWIĘKSZAJĄCY KOMPETENCJE WYCHOWAWCZE Wyjątkowe warsztaty psychoedukacyjne w oparciu o: Szkołę dla Rodziców i Wychowawców oraz metodę KID S SKILLS-DAM
Rozpoznawanie i sposoby pracy z dziećmi z zespołem ADHD
Literka.pl Rozpoznawanie i sposoby pracy z dziećmi z zespołem ADHD Data dodania: 2004-08-29 16:00:00 ADHD (Attention Deficyt Hyperacktivity Disorder)- dla tego zespołu objawów stosuje się dwa określenia:
Co to jest ADHD? Podstawowe informacje dla nauczycieli i rodziców-
Co to jest ADHD? Podstawowe informacje dla nauczycieli i rodziców- Co to jest nadpobudliwość psychoruchowa? Jest to grupa zaburzeń, która charakteryzuje się wczesnym początkiem, połączeniem nadmiernie
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI. ZSO II Liceum Ogólnokształcące im. J. K. Korzeniowskiego w Rumi
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ZSO II Liceum Ogólnokształcące im. J. K. Korzeniowskiego w Rumi Szkolny program profilaktyki II Liceum Ogólnokształcącego jest procesem zmierzającym do: wspierania rozwoju
TRUDNE ZACHOWANIA UCZNIÓW. Co warto (a czego nie warto) robić w ramach działań wychowawczych w szkole
TRUDNE ZACHOWANIA UCZNIÓW. Co warto (a czego nie warto) robić w ramach działań wychowawczych w szkole Jacek Pyżalski Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu www.oskko.edu.pl/konferencjaoskko2015 Prezentacja
KONCENTRACJA UWAGI. Dzieci z zaburzeniami koncentracji uwagi:
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD attention deficit hyperactivity disorder) to zaburzenie charakteryzujące się obecnością trwałych wzorców zachowania obejmujących problemy z
PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W RUDNIE
PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W RUDNIE Podstawy prawne: Ustawa z dnia 7 wrzesnia1991 r. o systemie oświaty ( DZ. U z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, oraz z 2009 r. Nr.6 poz.33, Nr 31 poz. 206
CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE NAWIĄZYWANIU I PODTRZYMYWANIU POZYTYWNYCH RELACJI WYCHOWAWCY KLASY Z RODZICAMI UCZNIÓW
CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE NAWIĄZYWANIU I PODTRZYMYWANIU POZYTYWNYCH RELACJI WYCHOWAWCY KLASY Z RODZICAMI UCZNIÓW (materiał nr 1) 1. Podmiotowe traktowanie wszystkich rodziców (bezpośredni kontakt z każdym z
Nauczyciel: Anna Florczak. Rok szkolny 2018/2019,2019/2020. Kędzierzyn-Koźle
Kryteria oceniania dla II etapu edukacyjnego dla klasy 7 szkoły podstawowej Dostosowane do potrzeb i możliwości oraz tempa pracy uczniów w Publicznej Szkole Podstawowej nr12 im. kadeta Zygmunta Kuczyńskiego
Przedmiotowy system oceniania z języka angielskiego dla klas I - III SP zgodny z nową podstawą programową
Przedmiotowy system oceniania z języka angielskiego dla klas I - III SP zgodny z nową podstawą programową Nauczyciel: Anna Synoradzka Liczba godzin tygodniowo w klasach I-III: 2 godziny 1. Postanowienia
ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA
Depresja Inż. Agnieszka Świątkowska Założenia kampanii Światowy Dzień Zdrowia obchodzony co roku 7 kwietnia, w rocznicę powstania Światowej Organizacji Zdrowia daje nam unikalną możliwość mobilizacji działań
1. Dla dzieci w wieku przedszkolnym:
Oferta dla dzieci i uczniów w roku szkolnym 2016/2017 Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna w Białej Podlaskiej ul. Waryńskiego 3 proponuje następujące formy wspierania: Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna
Gimnazjum nr 1 im. Stanisława Wyspiańskiego w Lubaniu
Gimnazjum nr 1 im. Stanisława Wyspiańskiego w Lubaniu Indywidualny Program Edukacyjno -Terapeutyczny Imię i nazwisko ucznia: Klasa. Data i miejsce urodzenia:. Wychowawca.. Indywidualny Program Edukacyjno
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI NA LATA 2012-2015
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI NA LATA 2012-2015 SZKOŁA PODSTAWOWA IM. KORNELA MAKUSZYŃSKIEGO W ZŁEJWSI WIELKIEJ Szkolny Program Profilaktyki (SPP) to system działań profilaktycznych, skierowany do uczniów,
OFERTA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH ROK SZKOLNY 2011/2012
Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna nr 4 w Łodzi 92-332 Łódź, al. Piłsudskiego 101 tel/fax 42 674 59 73; 42 674 45 88 www.ppp4.edu.lodz.pl OFERTA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH ROK SZKOLNY 2011/2012 Zajęcia warsztatowe
Problemy z zakresu zdrowia psychicznego uczniów gdańskich szkół z perspektywy pracy publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych
Problemy z zakresu zdrowia psychicznego uczniów gdańskich szkół z perspektywy pracy publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych dr Natalia Chojnacka Lucyna Maculewicz Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA. analiza psychologiczna
TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA analiza psychologiczna Beata Dobińska psycholog Zachodniopomorska Szkoła Biznesu CHOROBA PRZEWLEKŁA A FUNKCJONOWANIE DZIECKA 1569,7 tys. dzieci i
PUBLICZNEGO GIMNAZJUM IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH. na rok szkolny 2015/2016
PROGRAM PROFILAKTYCZNY PUBLICZNEGO GIMNAZJUM IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH na rok szkolny 2015/2016 Opracowała: Małgorzata Gęsina I PODSTAWA PRAWNA Program profilaktyki w Publicznym Gimnazjum w Sabniach
Psychologiczne problemy kwalifikacji pacjenta do przeszczepienia nerki.
Zakład Nauczania Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Wydział Nauk o Zdrowiu, WUM Klinika Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej, SKDJ Psychologiczne problemy kwalifikacji pacjenta do przeszczepienia nerki.
KARTA KURSU. Nazwa w j. ang. Psychology of disorders of children and adolescents. Punktacja ECTS*
KARTA KURSU Nazwa Psychologia zaburzeń dzieci i młodzieży (III rok, pedagogika; psychoprofilaktyka zaburzeń i wspomaganie rozwoju) Nazwa w j. ang. Psychology of disorders of children and adolescents Kod
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej...
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej..... Jak pracować z dzieckiem z ADHD? opracowała Beata Osial Zespół nadpobudliwości psychoruchowej ( ADHD ) to schorzenie w większości przypadków przekazywane dziedzicznie.
Przeznaczenie metody Metoda Integracji Sensorycznej jest wykorzystywana w pracy z dziećmi: z autyzmem z Zespołem Aspergera
Metoda Integracji Sensorycznej (SI) jest to nowoczesna i bardzo skuteczna forma diagnozy i terapii dzieci. Integracja Sensoryczna opiera się na neurofizjologicznych podstawach klinicznej obserwacji i standaryzowanych
kilka definicji i refleksji na temat działań wychowawczych oraz ich efektów Irena Wojciechowska
kilka definicji i refleksji na temat działań wychowawczych oraz ich efektów Irena Wojciechowska Nasza ziemia jest zdegenerowana, dzieci przestały być posłuszne rodzicom Tekst przypisywany egipskiemu kapłanowi
GRAŻYNA KOWALCZYK. Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata
GRAŻYNA KOWALCZYK SĄ TYLKO DWA SPOSOBY NA ŻYCIE. JEDEN TO ŻYCIE TAK, JAKBY NIC NIE BYŁO CUDEM. DRUGI TO ŻYCIE TAK, JAKBY WSZYSTKO BYŁO CUDEM (Albert Einstein) Wykaz rzeczy niszczących i zagrażających życiu
Jak motywować dziecko by chciało się dobrze uczyć i zachowywać. Refleksje pedagoga
Jak motywować dziecko by chciało się dobrze uczyć i zachowywać. Refleksje pedagoga Nie da się sformułować gotowej recepty, jak pomagać dziecku. Do każdego należy podchodzić indywidualnie. Rodzice i nauczyciele
10 SEKRETÓW NAJLEPSZYCH OJCÓW 1. OKAZUJ SZACUNEK MATCE SWOICH DZIECI 2. DAJ DZIECIOM SWÓJ CZAS
10 SEKRETÓW NAJLEPSZYCH OJCÓW 1. OKAZUJ SZACUNEK MATCE SWOICH DZIECI Jedną z najlepszych rzeczy, jaką ojciec może zrobić dla swoich dzieci, to okazywać szacunek dla ich mamy. Jeśli jesteś żonaty, dbaj
ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi w klasyfikacji Amerykańskiego Towarzystwa
ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi w klasyfikacji Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, ADD, czyli deficyt uwagi w międzynarodowej klasyfikacji chorób
Agencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 105/2013 z dnia 22 kwietnia 2013r. o projekcie pilotażowej części programu Program zdrowotny dla dzieci dyslektycznych
I EDYCJA HARMONOGRAM ZAJĘĆ TEORETYCZNYCH KURSU KWALIFIKACYJNEGO W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA PSYCHIATRYCZNEGO 13 stycznia kwietnia 2017
I EDYCJA HARMONOGRAM ZAJĘĆ TEORETYCZNYCH KURSU KWALIFIKACYJNEGO W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA PSYCHIATRYCZNEGO 13 stycznia 2017 9 kwietnia 2017 Zajęcia teoretyczne odbywają się w sali dydaktycznej XI oddziału