1) Najczęstsze problemy dziecka w szkole z ADHD (podtypem mieszanym): nie przestrzega reguł - skłonność do rozkazywania i kierowania

Transkrypt

1 ADHD (ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder) jest to zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi (zaburzenia hiperkinetyczne). Jest to choroba przejawiająca problemy związane z brakiem koncentracji, impulsywnością i nad aktywnością. ADHD występuje częściej u chłopców niż u dziewcząt. U chłopców częściej przejawia się nad aktywnością psychoruchową, u dziewcząt natomiast występują częściej zaburzenia uwagi. Jest to choroba zawiązana z zaburzeniami pracy mózgu. Istnieją 3 podtypy ADHD: ADHD- podtyp mieszany (występuje brak koncentracji uwagi i nadpobudliwość psychoruchowa) ADHD- podtyp z dominującym brakiem koncentracji uwagi ADHD- podtyp z dominującą nadpobudliwością psychoruchową. 1) Najczęstsze problemy dziecka w szkole z ADHD (podtypem mieszanym): nie potrafi zachować ciszy - stosowanie siły fizycznej gadatliwość wobec rówieśników nie może rozpocząć pracy - skłonność do dotykania nie przestrzega reguł - skłonność do rozkazywania i kierowania łatwo się zniechęca - brak empatii przeszkadza - odrzucany przez rówieśników nadmierna aktywność Najczęstsze problemy w domu: nie słucha zadania domowe wykonuje pośpiesznie wtrąca się do rozmów jest lekkomyślny nie odkłada przedmiotów na miejsce 2) Najczęstsze problemy dziecka w szkole z ADHD (podtyp z dominującym brakiem koncentracji uwagi (ADD)): marzyciel głowa w chmurach robi wrażenie zmęczonego zagubienie, łatwo się rozprasza, niezorganizowane

2 nie zwraca uwagi na szczegóły ciche, ignorowane prze rówieśników Najczęstsze problemy w domu: bałaganiarz wciąż coś gubi, roztrzepanie robi wrażenie nieobecnego niedokończenie zadań 3) Najczęstsze problemy dziecka w szkole z ADHD (podtyp z dominującą nadpobudliwością psychoruchową): nowy typ podtyp ADHD, mało poznany dzieci są nadmiernie aktywne i impulsywne około połowa dzieci z tym podtypem jest w wieku przedszkolnym lub w pierwszej klasie podtyp ten w miarę dorastania może zmienić się w podtyp mieszany Należy jednak rozróżnić dzieci z zespołem ADHD od dzieci trudnych wychowawczo. Nie każde dziecko z ponadprzeciętną aktywnością psychoruchową jest dzieckiem nadpobudliwym. Aby móc dokładnie postawić diagnozę, konieczne jest zaznajomienie się z objawami oraz dokładna obserwacja dziecka. Dzieci z zespołem nadpobudliwości ruchowej zdradzają różne objawy choroby, które z odmiennym nasileniem pojawiają się różnych okresach życia. Nadpobudliwość (ADHD) ujawnia się wcześnie, między trzecim a piątym rokiem życia dziecka, ale pierwsze objawy zaburzenia mogą dać o sobie znać w różnym wieku: zdarza się, że stają się widoczne dopiero w późnym dzieciństwie lub wręcz w okresie dorastania. Dla nadpobudliwości charakterystyczne są trzy grupy objawów: niemożność skoncentrowania uwagi, nadmierna impulsywność i nadmierna ruchliwość. Bardzo ważne w procesie wychowawczym takiego dziecka są czynniki społeczno - wychowawcze, które powinny być ujednolicone. Wychowanie powinno być procesem kształtującym osobowość dziecka, nie zaś przekazywaniem norm społecznych w formie nakazów i zakazów. Podstawą pracy z takim dzieckiem jest wiedza na ten temat oraz cierpliwa, pełna zrozumienia i życzliwości postawa rodziców. Dzieci nadpobudliwe są bardziej aktywni niż jego rówieśnicy i nie potrafią tej aktywności kontrolować w sposób oczekiwany przez otoczenie. Rodzice mogą ukierunkować aktywność wychowanka, oraz stymulować jego rozwój poprzez:

3 1. Unikanie sytuacji powodujących dodatkowe napięcie u dziecka. Dziecko bardzo przeżywa takie sytuacje, gdyż ich poziom odporności na stres jest niższy niż u rówieśników. 2. Przestrzegać regularnego trybu życia od najwcześniejszych lat: stałe godziny posiłków, odrabiania lekcji, snu i zabawy. 3. Wprowadzenie konsekwentnych i jednolitych dla obojga rodziców form postępowania z dzieckiem, co wolno, a co nie. 4. Niewskazane jest zwracanie uwagi na dziecko jedynie wtedy, gdy zachowuje się ono niepoprawnie, gdyż odnosi to skutek przeciwny od oczekiwanego, powoduje wzmacnianie negatywnych zachowań. 5. Wydawanie poleceń w krótkiej formie (bez zbędnych "kazań"). Instrukcje powinny być zwięzłe i dokładne. Stąd też: -najpierw trzeba sprawdzić czy dziecko nas słucha (zatrzymać w biegu, spojrzeć w oczy,), -wyznaczyć najwyżej trzy czynności do wykonania (dziecko może zapomnieć, pomylić kolejność), -jeżeli zależy nam na dokładności wykonania poleceń, należy wydawać je pojedynczo, a po ich zrealizowaniu- pochwalić, 6. Organizowanie zabaw i czasu wolnego wedle ściśle ustalonych reguł: - umożliwiać z jednej strony zaspokojenie potrzeb ruchu, a z drugiej wdrażać do zajęć wymagających spokoju i skupienia, - przeplatać zajęcia ruchowe zabawami cichymi (lepienie z plasteliny, rysowanie, wydzieranie z papieru), - ograniczać zabawy czasem i regułami gry: bawiąc się z dzieckiem, dając mu czasem wygrać, pokazać jak prawidłowo reagować na przegraną, - kontrolować zabawy na podwórku, gdyż dzieci nadpobudliwe łatwo dają się sprowokować i popadają w konflikty z rówieśnikami, należy skłaniać dziecko do ustępstw i doprowadzać do zgody, - dziecko powinno samo ponosić konsekwencję swoich zachowań czyli przeprosić pokrzywdzonego, posprzątać pokój, jeżeli zrobiło bałagan, - ograniczyć liczbę bodźców, - dziecko powinno bawić się i pracować w małych grupach, zbyt długie zabawy męczą go, - zbyt częste oglądanie telewizji i długie zabawy przy komputerze powodują nadmierne obciążenie i wyczerpanie układu nerwowego, - w porze wieczornej należy proponować zajęcia relaksacyjne i wyciszające, - skłaniać do sprzątania swojego pokoju przy pomocy dorosłych, dokładnie wyjaśnić dziecku jak ma to robić,

4 7. Organizowanie pracy i nauki według następujących reguł: a) zadania dziecka powinny być nastawione na cel, tzn.: - nie hamowanie nadmiernej aktywności dziecka, lecz stałe, dyskretne ukierunkowywanie jego działań, - czuwanie nad stawianiem celów na miarę możliwości dziecka (dzielenie materiału do uczenia się na części, sprawdzanie, chwalenie po wykonaniu poszczególnych części a nie po ich ogólnym zakończeniu), - dyskretna pomoc w organizowaniu działania dziecka, tak aby zawsze osiągnęło zamierzony cel, - zakres obowiązków i system kontroli rodziców musi być dostosowany do wieku dziecka, b) każde zadanie, czynność domowa, powinny być dokończone, sprawdzone- uczy to samokontroli, c) kontrola nad dzieckiem nie powinna polegać na krytykowaniu, ale na zachęcaniu czy pomocy w rozwiązywaniu zadania, d) ze względu na problemy z koncentracją uwagi dziecko powinno uczyć się w krótkich odcinkach czasu (15-30 min.), zaś przerwy przeznaczać na relaks, e) lekcje powinny odrabiać, kiedy w domu jest najmniejszy ruch, na stole leży tylko to, co służy do pracy, radio czy magnetofon powinny być wyłączone, a drzwi do pokoju dziecka powinny być zamknięte, f) sprawdzać pracę domową w obecności dziecka, g) czynność, którą dziecko ma wykonać lub którą musi przyswoić należy powtarzać wielokrotnie, warunkiem uczenia się jest powtarzanie,

5 8. Podkreślanie u dziecka jego dobrych stron tzw. pozytywne a nie agresywne wzmacnianie. Agresja budzi agresję. JAK WSPIERAĆ DZIECKO W KŁOPOTACH: Nie mówić dziecku tego, czego sami nie znosimy. Wspierać mimo niepowodzeń. Dostrzegać sukcesy, a nie porażki. JAK ŻYĆ Z DZIECKIEM NADPOBUDLIWYM? Często chwalić, Nie porównywać z rodzeństwem lub kolegami, Zapewnić poczucie akceptacji i zrozumienia, Ustalić porządek dnia, Wyznaczyć dziecku stałą przestrzeganą godzinę snu. PRACA Z DZIECKIEM NADPOBUDLIWYM: 1. zajęcia sportowe, ruch na świeżym powietrzu 2. techniki relaksacyjne według Jakobsona i wg Schultza 3. metoda symboli dźwiękowych 4. techniki parateatralne 5. malowanie dziesięcioma palcami 6. metoda ruchu Rozwijającego W. Sherborne Dzieci z ADHD są często agresywne. Główną przyczyną agresywnych zachowań jest potrzeba bycia wartościowym człowiekiem, akceptowanym społecznie, przynależnym do grupy, chęć osiągnięcia przewagi nad innymi, przynajmniej raz w życiu bycia lepszym, ładniejszym, szybszym. Należy uświadomić dzieciom, że zachowując się agresywnie ryzykują tym iż: - popadną w konflikty, - stracą szacunek dla siebie lub innych, - będą nie lubiani, - dojdzie do przemocy.

6 My - dorośli, jesteśmy ich najlepszymi i najbardziej godnymi zaufania przyjaciółmi. Pomóżmy im dojść do celu. Bliższe spojrzenie na codzienne zachowanie dziecka może początkowo pokazać nam- dorosłym co możemy zrobić oraz jak pomóc. Krótki test pozwoli na zastanowienie się nad tym, czy w Twojej rodzinie takowe zachowania mają miejsce i czy w sposób specjalistyczny mamy się do nich zabierać: Dziecko: stale wierci się na krześle, macha rękami i nogami, - raczej biega niż chodzi, - nie chce kłaść się spać, - łatwo i często się denerwuje, bywa agresywne, - bezmyślnie zachowuje się, psoci w szkole lub w domu, - jest bardzo gadatliwe, - dokucza i zaczepia innych kolegów, - często przerywa lub przeszkadza innym, - nieumyślnie psuje różne rzecz(zabawki, przybory), - ulega częstym wypadkom i urazom, - nie umie się skoncentrować na jednej czynności często przerzuca się z jednej niezakończonej aktywności do drugiej, - źle zapamiętuje szczegóły, - często gubi lub zapomina rzeczy, - nie znosi zmian, - nie czeka na swoją kolej w grach lub innych sytuacjach w grupie, - wszystko je rozprasza, - ma kłopoty z planowaniem, - często wyrywa się z odpowiedzią zanim pytanie zostanie sformułowane, Jeśli wyszczególnisz co najmniej dwie trzecie punktów, możesz podejrzewać, że Twoje dziecko cierpi na ADHD. PAMIĘTAJMY, ŚWIAT DLA DZIECKA JEST WCIĄŻ ZA MAŁY!