CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH

Transkrypt

1 CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH RAMOWY PROGRAM KURSU SPECJALISTYCZNEGO KOMUNIKOWANIE INTERPERSONALNE W PIELĘGNIARSTWIE (Nr 09/07) Program przeznaczony dla pielęgniarek i położnych

2 Warszawa 2007 AUTORZY WSPÓŁPRACUJĄCY Z CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH W OPRACOWANIU PROGRAMU dr n. hum. Ewa Wilczek- Rużyczka Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum Wydział Nauk o Zdrowiu Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa Kraków mgr Wojciech Nyklewicz Akademia Medyczna Wydział Pielęgniarstwa i Ochrony Zdrowia Zakład Pielęgniarstwa Ogólnego Białystok RECENZENT PROGRAMU prof. dr hab. Józef Krzysztof Gierowski Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum Katedra Psychiatrii Zakład Psychologii Lekarskiej Kraków Program opracowany w porozumieniu z Naczelną Radą Pielęgniarek i Położnych 2

3 Program zatwierdził Dyrektor Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych 3

4 ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO- PROGRAMOWE Rodzaj kształcenia Kurs specjalistyczny jest to rodzaj kształcenia, który zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 1996r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2001r. Nr 57, poz. 602 z późn. zm.) ma na celu uzyskanie przez pielęgniarkę, położną kwalifikacji do wykonywania określonych czynności zawodowych przy udzielaniu świadczeń pielęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych lub rehabilitacyjnych. Organizator kształcenia podyplomowego, na podstawie ramowego programu sporządza program kształcenia. Program kształcenia musi uwzględniać wszystkie elementy modułów wskazanych w planie nauczania ramowego programu, jednak treści nauczania mogą być dostosowane do warunków i potrzeb lokalnych. Wykaz umiejętności będących przedmiotem kształcenia ramowego programu jest dla organizatora i uczestnika kształcenia obowiązującym elementem programu. Osiągnięcie wskazanych umiejętności gwarantuje, że każdy absolwent kursu specjalistycznego będzie posiadać takie same kwalifikacje, niezależnie od miejsca ukończenia kształcenia, podmiotu organizującego kształcenie podyplomowe oraz trybu kształcenia. Poszczególne moduły ramowego programu zawierają cel, treści nauczania oraz wykaz umiejętności wynikowych. Na jego podstawie organizator kształcenia obowiązany jest opracować program szczegółowy nauczania. Cel kształcenia Pielęgniarka, położna efektywnie komunikuje się z pacjentem, rodziną i zespołem terapeutycznym, przeprowadzi mediacje i negocjacje w celu rozwiązania problemów i konfliktów. Czas kształcenia Łączna liczba godzin przeznaczonych na realizację programu kształcenia kursu specjalistycznego Komunikowanie interpersonalne w pielęgniarstwie (Nr 09/07) wynosi 95 godzin dydaktycznych. Określona, w planie nauczania, liczba godzin poszczególnych modułów, odnosi się do realizacji programu w trybie dziennym. Z uwagi jednak na lokalne preferencje i potrzeby, gdy realizacja programu odbywała się będzie w trybie innym niż dzienny, organizator kształcenia w porozumieniu z kierownikiem kursu i wykładowcami ma prawo dokonać modyfikacji czasu trwania zajęć teoretycznych w wymiarze nie większym niż 20%. Oznacza to, że 80% czasu przeznaczonego na realizację poszczególnych modułów nie podlega zmianie. Wskazane 20% może być wykorzystane na przesunięcia pomiędzy poszczególnymi modułami lub w części może zostać przeznaczone na realizację zadań w ramach samokształcenia. Sposób organizacji Za przebieg i organizację kursu specjalistycznego odpowiedzialny jest organizator kształcenia. Planując realizację kursu organizator powinien: 1. Opracować program kształcenia z uwzględnieniem: doboru szczegółowych technik kształcenia dla zajęć prowadzonych metodą warsztatowo- treningową; doboru ćwiczeń i eksperymentów komunikacyjnych do realizowanych celów kształcenia. 2. Zaprojektować realizację zajęć dydaktycznych modułu I Trening umiejętności interpersonalnych od przeprowadzenia sesji wstępnej. Sesja wstępna powinna mieć na celu zintegrowanie się grupy szkoleniowej poprzez nawiązanie kontaktu, przedstawienie się trenera i uczestników kursu, prezentację celów kursu i metod kształcenia, omówienie norm kulturowych. Każdy z uczestników kursu winien mieć także możliwość przedstawienia własnych oczekiwań wobec kursu. Sesja wstępna realizowana w ramach treningu integracyjnego powinna kończyć się domykaniem relacji 4

5 grupowych i przekazaniem informacji zwrotnych. Optymalny czas trwania sesji wstępnej powinien wynosić 5 godzin dydaktycznych. 3. Zaprojektować, w odniesieniu do poszczególnych modułów, środki dydaktyczne konieczne do przeprowadzenia zajęć w formie warsztatowo- treningowej. 4. Wskazać literaturę do poszczególnych modułów uwzględniając kryterium aktualności i adekwatności doboru do treści nauczania. 5. Opracować regulamin organizacyjny kursu specjalistycznego, który w szczególności określa: organizację; zasady i sposób naboru osób; prawa i obowiązki osób uczestniczących; zakres obowiązków wykładowców (trenerów); zasady przeprowadzenia egzaminu końcowego. 6. Powołać kierownika kursu specjalistycznego. Do zadań kierownika kursu oprócz zadań określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2003 r. w sprawie kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych (Dz. U. Nr 197 poz.1923) powinno należeć: współdecydowanie o doborze kadry dydaktycznej; przedstawienie uczestnikom kursu: celu, programu i organizacji szkolenia; pomaganie w rozwiązywaniu problemów; udzielanie indywidualnych konsultacji uczestnikom kursu; zbieranie i analizowanie opinii o przebiegu kursu. W dniu rozpoczęcia kursu każdy uczestnik powinien otrzymać: harmonogram zajęć; wykaz umiejętności będących przedmiotem kształcenia. 7. Przeprowadzić postępowanie kwalifikacyjne. Ze względu na specyfikę kursu, prowadzonego metodą warsztatowo- treningową w grupach do 12 osób, liczba osób zakwalifikowanych do udziału w kursie nie może być zbyt liczna. 8. Wskazać kadrę dydaktyczną posiadającą kwalifikacje określone w programie ramowym. 9. Zapewnić bazę dydaktyczną dostosowaną do liczby uczestników kursu: salę dydaktyczną zaaranżowaną do prowadzenia zajęć warsztatowych; pomieszczenia socjalne dla uczestników kursu. 10. Posiadać wewnętrzny system monitorowania jakości kształcenia. Sposób sprawdzania efektów nauczania W toku realizacji programu kształcenia przewiduje się ocenianie: 1. Bieżące rozumiane jako zaliczanie poszczególnych modułów poprzez aktywny udział w ćwiczeniach i eksperymentach komunikacyjnych prowadzonych podczas zajęć. 2. Końcowe egzamin teoretyczny lub praktyczny złożony przed komisją egzaminacyjną powołaną przez organizatora kształcenia podyplomowego. 5

6 Wykaz umiejętności będących przedmiotem kształcenia W wyniku realizacji programu kształcenia kursu specjalistycznego Komunikowanie interpersonalne w pielęgniarstwie (Nr 09/07) pielęgniarka, położna powinna: aktywnie słuchać, parafrazować wypowiedzi pacjenta, werbalnie odzwierciedlać uczucia pacjenta, potwierdzać zrozumienie pacjenta i podtrzymywać rozmowę, synchronizować się niewerbalnie z rozmówcą, dostosować swoje wypowiedzi do aktualnego sposobu odzwierciedlania rzeczywistości przez pacjenta (wzrokowego, słuchowego lub kinestetycznego), rozpoznawać dominujące systemy reprezentowania rzeczywistości: własne i pacjenta (wzrokowy, słuchowy, kinestetyczny), posługiwać się ocznymi wskaźnikami systemów reprezentacji rzeczywistości w celu dostosowania pytań do aktualnego sposobu odzwierciedlania rzeczywistości przez pacjenta (wzrokowego, słuchowego lub kinestetycznego), wyrażać uczucia przy użyciu frazy z zaimkiem Ja, stosować autokreację wizerunku osobistego i zawodowego, ułatwiać pacjentowi wyrażanie trudnych emocji i empatycznie je przyjmować, dbać o granice i terytoria własne i pacjenta, asertywnie wyrażać poglądy, asertywnie przyjmować krytykę i opinie innych ludzi, budować i utrzymywać symetryczne relacje z członkami zespołu terapeutycznego, stosować kreatywne sposoby rozwiązywania problemów, prowadzić negocjacje w zakresie koniecznym do pielęgnowania i zarządzania, unikać stosowania barier komunikacyjnych (werbalnych i niewerbalnych), stosować partnerski styl porozumiewania się, kontrolować własne emocje, pogłębiać wgląd w siebie, rozwiązywać problemy emocjonalne związane z pacjentem i rodziną w relacjach terapeutycznych. 6

7 PLAN NAUCZANIA Lp. I Trening umiejętności interpersonalnych Moduł Warsztaty i treningi (liczba godzin) 30* II Teoretyczne podstawy komunikowania się 15 III Komunikowanie terapeutyczne 30** IV Komunikowanie się w zespole terapeutycznym 15 Komunikowanie interpersonalne w codziennej praktyce zawodowej pielęgniarki V i położnej. Superwizja kliniczna 5 w pielęgniarstwie, położnictwie Łączna liczba godzin 95 w tym: * sesja wstępna 5 godz. ** trening Grup Balinta 10 godz. PROGRAM NAUCZANIA Moduł I TRENING UMIEJĘTNOŚCI INTERPERSONALNYCH Cel modułu Pielęgniarka, położna zawrze kontrakt grupowy i zintegruje się z grupą szkoleniową oraz zmodyfikuje swoje zachowania pod wpływem indywidualnych doświadczeń oraz rozwinie umiejętności interpersonalne. Wykaz umiejętności wynikowych W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka, położna powinna: otwarcie i bez lęku społecznego zabierać głos na forum grupy, otworzyć się na uczestników zajęć, uruchomić własne pokłady kreatywności w sytuacjach dydaktycznych; mieć poczucie przynależności do grupy szkoleniowej, otwarcie mówić o swoim aktualnym doświadczaniu w kontekście wykonywanych ćwiczeń oraz formułować hipotezy na temat postrzeganych zjawisk komunikacyjnych, mówić o swoich uczuciach w związku z aktualną sytuacją, stosować zasady pracy grupowej, wymienić cechy twórczego rozpoznawania problemów, scharakteryzować przejawy zaufania w grupie i zgodności grupy, określić zasady uważnego słuchania siebie i innych, wymienić zniekształcenia w procesie przekazywania informacji, omówić swoje uczucia i emocje w określonych sytuacjach społecznych, wyrażać swoje uczucia, określić swoje mocne strony, 7

8 omówić sposoby radzenia sobie ze strachem i lękiem w relacjach międzyludzkich, wymienić metody radzenia sobie z gniewem pacjenta i jego rodziny, scharakteryzować zasady prowadzenia trudnych rozmów, wymienić zasady udzielania pomocy psychologicznej, scharakteryzować role pełnione w grupie. Treści nauczania 1. Trening integracyjny. 2. Burza mózgów. 3. Analiza rozwoju grupy: 1) konflikt grupy; 2) dostosowanie; 3) rozbicie grupy; 4) wspólnota. 4. Aktywne słuchanie uwrażliwienie na odbiór informacji od innych i dotyczących siebie samego. 5. Zniekształcenia w procesie przekazywania informacji koncentracja uwagi na zniekształceniach występujących w przekazywanych informacjach. 6. Poznawanie swoich uczuć: 1) wczucie się w to, co dzieje się we własnym ciele; 2) refleksja nad tym, co wywołało takie uczucia. 7. Wyrażanie swoich uczuć: 1) wsłuchiwanie się w to, co dzieje się we mnie; 2) określanie swoich uczuć; 3) różne sposoby wyrażania uczuć. 8. Mocne strony odkrywanie własnych właściwości, dążeń i zachowań akceptowanych przez siebie i grupę. 9. Radzenie sobie ze strachem i lękiem: 1) refleksja nad odczuwaniem strachu i lęku, czego one dotyczą; 2) sposoby radzenia sobie ze strachem i lękiem. 10. Radzenie sobie z czyimś gniewem: 1) podjęcie decyzji co można zrobić, by poradzić sobie z gniewem drugiej osoby; 2) wprowadzenie w czyn swojej decyzji. 11. Przygotowanie do trudnej rozmowy: 1) analiza uczuć własnych; 2) analiza uczuć innych; 3) analiza sposobów przekazywania informacji; 4) wybór sposobu przeprowadzenia rozmowy. 12. Pomaganie rola osoby pomagającej i potrzebującej pomocy. 13. Role pełnione w grupie przez poszczególnych uczestników. MODUŁ II TEORETYCZNE PODSTAWY KOMUNIKOWANIA SIĘ Cel modułu Pielęgniarka, położna zinterpretuje przebieg własnego procesu komunikowania się z pacjentami i ich rodzinami w perspektywie wybranych teorii komunikacyjnych, świadomie obserwuje zjawiska komunikacyjne w relacjach interpersonalnych oraz zastosuje metodę Analizy Transakcyjnej do interpretowania relacji interpersonalnych w chorowaniu, pielęgnowaniu i zdrowieniu. Wykaz umiejętności wynikowych W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka, położna powinna: wyjaśnić teoretyczne koncepcje komunikowania interpersonalnego, 8

9 omówić przebieg procesu komunikowania w relacji pielęgniarka pacjent, położna pacjentka, scharakteryzować komunikowanie jedno i dwustronne w pielęgniarstwie i położnictwie, wymienić sygnały komunikacyjne (werbalne i niewerbalne) oraz ich znaczenie w pielęgnowaniu człowieka, określić cele porozumiewania się w pielęgniarstwie i położnictwie, wyjaśnić reguły skutecznego komunikowania się z pacjentem i jego rodziną, scharakteryzować rodzaje stylów komunikowania interpersonalnego, określić osobistą skłonność do stosowania danego stylu komunikacji interpersonalnej i wynikające z niego wady i zalety, omówić praktyczne zastosowanie stylów komunikacyjnych: allocentrycznego i partnerskiego w opiece nad pacjentem oraz w kontaktach z ich rodzinami, scharakteryzować zakłócenia i bariery komunikacyjne występujące w pielęgnowaniu człowieka oraz omówić sposoby ich unikania, wyjaśnić pojęcia: przeniesienie i przeciwprzeniesienie w relacjach terapeutycznych, analizować relacje interpersonalne w pielęgniarstwie i położnictwie z zastosowaniem teorii i pojęć Analizy Transakcyjnej. Treści nauczania 1. Główne założenia teoretyczne procesu komunikowania interpersonalnego: 1) podejście tradycyjne Millera; 2) symbolizm; 3) interakcjonizm; 4) konstruktywizm; 5) Analiza Transakcyjna; 6) neurolingwistyczne programowanie (NLP). 2. Przebieg procesu komunikowania się: 1) etapy procesu; 2) osoby i elementy uczestniczące w przepływie informacji; 3) komunikowanie jednostronne i dwustronne. 3. Sygnały komunikacyjne: 1) werbalne; 2) niewerbalne. 4. Cele porozumiewania się w pielęgniarstwie i położnictwie. 5. Zasady skutecznego porozumiewania się: 1) zasada dobrego słuchania wg Kelly ego; 2) reguły poprawnych stosunków międzyludzkich wg G. Leech. 6. Style komunikowania interpersonalnego: 1) partnerski styl porozumiewania się; 2) niepartnerski styl porozumiewania się: a) allocentryczny styl porozumiewania się, b) egocentryczny styl porozumiewania się. 7. Czynniki zakłócające proces komunikowania się: 1) werbalne i niewerbalne bariery komunikacyjne; 2) zakłócenia komunikacyjne: a) przeniesienie, przeciwprzeniesienie, b) urojenia interpretacyjne, c) złudzenia, d) nastawienia ksobne, e) destrukcyjne przekonania, f) czytanie w myślach, 9

10 g) złożona równoważność, h) wadliwa konstrukcja semantyczna, i) nominalizacja, j) zbyt częste zadawanie pytania dlaczego?, k) żargon zawodowy, l) niespójność komunikacyjna. 8. Zastosowanie Analizy Transakcyjnej do interpretowania relacji zawodowych w pielęgniarstwie i położnictwie. Moduł III KOMUNIKOWANIE TERAPEUTYCZNE Cel modułu Pielęgniarka, położna zastosuje techniki terapeutyczne w kontaktach z chorym, a także rozwiąże problemy i konflikty związane z pacjentem i jego rodziną. Wykaz umiejętności wynikowych W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka, położna powinna: wyjaśnić pojęcie relacji terapeutycznych, omówić zasadnicze aspekty komunikacji terapeutycznej, scharakteryzować ważne umiejętności interpersonalne w relacjach terapeutycznych, wymienić i scharakteryzować czynniki zakłócające powstawanie relacji terapeutycznych, scharakteryzować różne techniki terapeutyczne, omówić czynniki terapeutyczne, wymienić zasady budowania kontaktu terapeutycznego z pacjentem i jego rodziną, wymienić przykłady błędów jatrogennych w zachowaniach własnych i określić sposoby ich unikania, scharakteryzować uczucia i emocje swoje i pacjenta powstałe w kontakcie terapeutycznym, wskazać sposoby rozwiązywania sytuacji trudnych i konfliktowych, wymienić cechy rozpoznawcze sytuacji konfliktowej, scharakteryzować rolę mediatora w różnych sytuacjach zawodowych, korzystającego z technik negocjacyjnych, dokonać wyboru techniki negocjacyjnej do rozwiązywania trudnej sytuacji i uzasadnić swoją decyzję. Treści nauczania 1. Teoretyczna komunikacja terapeutyczna: 1) pojęcie komunikacji terapeutycznej; 2) różnice między komunikacją terapeutyczną a psychoterapią; 3) podstawowe cele komunikacji terapeutycznej; 4) aspekt emocjonalny i zadaniowy komunikacji terapeutycznej. 2. Relacja terapeutyczna ważne umiejętności interpersonalne: 1) akceptacja; 2) autentyczność; 3) asertywność; 4) aktywne słuchanie; 5) otwartość; 6) empatia. 3. Czynniki zakłócające relację terapeutyczną: 1) brak motywacji pacjenta do leczenia; 2) nieufność pacjenta; 3) agresja pacjenta; 4) manipulacja ze strony pacjenta; 10

11 5) brak wglądu we własne problemy pielęgniarki, położnej, a także pacjenta; 6) ignorowanie ze strony pielęgniarki, położnej, a także pacjenta; 7) ocenianie pacjenta, brak otwartości; 8) przeniesienie i przeciwprzeniesienie w relacjach terapeutycznych. 4. Techniki terapeutyczne: 1) odzwierciedlenie uczuć i emocji; 2) klaryfikacja; 3) interpretacja; 4) powtarzanie; 5) pytania wyjaśniające; 6) milczenie; 7) informowanie; 8) wspieranie poprzez słuchanie oraz stwierdzanie wyrażające zrozumienie; 9) identyfikowanie mocnych stron pacjenta; 10) nagradzanie; 11) modelowanie. 5. Podstawowe czynniki terapeutyczne korzystnie wpływające na stan psychiczny i fizyczny człowieka chorego: 1) motywacja do leczenia; 2) poczucie wsparcia; 3) poczucie rozumienia; 4) poczucie mocy osobistej; 5) poczucie sensu; 6) nadzieja; 7) odreagowanie; 8) otwartość; 9) humor. 6. Błędy w komunikowaniu terapeutycznym: 1) trudności w nawiązywaniu terapeutycznej relacji pielęgniarka- pacjent, położna- pacjentka; 2) błędy jatrogenne źródła i ich zapobieganie. 7. Mediacje i negocjacje charakterystyka zjawiska: 1) definicja konfliktu; 2) rodzaje konfliktów; 3) zachowania ludzi w sytuacjach konfliktowych; 4) czynniki warunkujące powstrzymanie konfliktów; 5) techniki mediacji; 6) strategia i zasady techniki negocjacji; 7) zastosowanie mediacji w różnych sytuacjach zawodowych. 8. Rozwiązywanie problemów: 1) definicja problemu; 2) rodzaje sytuacji problemowych w pracy pielęgniarki, położnej; 3) rozwiązywanie problemów emocjonalnych związanych z pacjentem i rodziną w relacjach terapeutycznych (trening Grup Balinta). MODUŁ IV KOMUNIKOWANIE SIĘ W ZESPOLE TERAPEUTYCZNYM Cel modułu Pielęgniarka, położna efektywnie porozumie się w zespole terapeutycznym. Wykaz umiejętności wynikowych W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka, położna powinna: 11

12 zróżnicować paternalistyczny i partnerski styl komunikowania się z pacjentami w instytucjach ochrony zdrowia, wyjaśnić mechanizm przepływu informacji w instytucji ochrony zdrowia o hierarchicznej strukturze organizacyjnej, omówić niebezpieczeństwa komunikacji nie wprost w zespole tradycyjnym, scharakteryzować zespół terapeutyczny, wymienić członków zespołu terapeutycznego i scharakteryzować ich role, określić cele zespołu terapeutycznego, omówić zalety partnerskiego stylu komunikowania się z pacjentami w zespole terapeutycznym, wyjaśnić zasady organizowania pracy zespołu terapeutycznego, scharakteryzować zakresy odpowiedzialności poszczególnych członków zespołu terapeutycznego, wymienić oznaki zakłóceń funkcjonowania zespołu, omówić metody zespołowego rozwiązywania problemów, określić własne prawa i prawa pozostałych członków zespołu, wyjaśnić reguły asertywnego komunikowania się w zespole terapeutycznym, scharakteryzować systemowe podejście do zagadnienia rodzina jako pacjent członek zespołu terapeutycznego, omówić zasady partnerskiego komunikowania się z rodziną pacjenta, zaprezentować genogram i scharakteryzować strukturę rodziny pacjenta pod kątem możliwości współpracy z zespołem terapeutycznym oraz w celu przygotowania członków rodziny do pełnienia funkcji pielęgnacyjnej, scharakteryzować swoje słabe strony mogące utrudniać funkcjonowanie w zespole terapeutycznym, scharakteryzować swoje mocne strony w kontekście ich zastosowania w pracy zespołu terapeutycznego. Treści nauczania 1. Paternalistyczny styl komunikowania się z pacjentami w instytucjach ochrony zdrowia: 1) hierarchiczny przepływ informacji (model piramidy); 2) komunikacja nie wprost ; 3) zachowania komunikacyjne lekarza, pielęgniarki, pacjenta; 4) wady paternalistycznego modelu komunikowania się. 2. Definicja zespołu terapeutycznego: 1) cele; 2) struktura zespołu; 3) modele przepływu informacji w zespole; 4) pozycja pacjenta w zespole; 5) rola i zadania pielęgniarki, położnej w pracach zespołu terapeutycznego; 6) role pozostałych członków zespołu terapeutycznego. 3. Zespół terapeutyczny jako grupa zadaniowa: 1) organizacja pracy zespołu terapeutycznego; 2) reguły asertywnego porozumiewania się w zespole terapeutycznym; 3) zakłócenia komunikacyjne w pracy zespołu terapeutycznego; 4) miejsce rodziny pacjenta w zespole terapeutycznym podejście systemowe. 4. Genogram (graficzny zapis struktury rodziny pacjenta): 1) budowa genogramu i zasady zbierania informacji; 2) prezentacja genogramu na zebraniu zespołu terapeutycznego. 5. Osobiste zasoby pielęgniarki, położnej a jej pozycja w zespole terapeutycznym: 1) moje słabe strony i sposoby ich komunikowania; 2) moje mocne strony i sposoby ich komunikowania; 12

13 3) korzyści dla zespołu terapeutycznego wynikające z udziału w nim pielęgniarki, położnej. 6. Możliwości funkcjonowania pielęgniarek, położnych w zespołach terapeutycznych w Polsce. MODUŁ V KOMUNIKOWANIE INTERPERSONALNE W CODZIENNEJ PRAKTYCE ZAWODOWEJ PIELĘGNIARKI I POŁOŻNEJ. SUPERWIZJA KLINICZNA W PIELĘGNIARSTWIE, POŁOŻNICTWIE. Cele modułu Pielęgniarka, położna zastosuje praktykę refleksyjną (reflective practice), zweryfikuje i wzmocni nabyte umiejętności komunikacyjne, aktywnie skorzysta z superwizji klinicznej jako formy kształcenia i pozyskiwania zawodowego wsparcia. Wykaz umiejętności wynikowych W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka, położna powinna: zdefiniować superwizję kliniczną w pielęgniarstwie i położnictwie, określić cele superwizji klinicznej i zasady korzystania z niej, omówić i zanalizować przebieg własnego procesu komunikowania terapeutycznego w relacji z wybranym pacjentem (studium przypadku), scharakteryzować osobiste zasoby i deficyty w zakresie komunikowania się z pacjentami, ich rodzinami i z zespołem terapeutycznym, określić osobiste możliwości uzyskiwania i udzielania innym kolegialnego wsparcia zawodowego w ramach superwizji klinicznej, dokonać autooceny wielkości zmiany w zakresie umiejętności komunikowania się w relacjach zawodowych. Treści nauczania 1. Superwizja kliniczna w pielęgniarstwie, położnictwie (zagadnienia teoretyczne): 1) definicja, rys historyczny; 2) założenia teoretyczne, cele, formy superwizji klinicznej; 3) granice pojęć: superwizja kliniczna w pielęgniarstwie, położnictwie, superwizja w psychoterapii, psychoterapia, nadzór merytoryczny. 2. Sesja superwizji klinicznej w pielęgniarstwie, położnictwie: 1) prezentowanie przez uczestników własnych studiów przypadku komunikowania się terapeutycznego z wybranymi osobami zespołu; 2) kolegialna analiza procesu komunikowania interpersonalnego w oparciu o prezentowane przykłady (studium przypadku); 3) formułowanie i weryfikowanie hipotez dotyczących zastosowania bardziej efektywnych zachowań komunikacyjnych. 3. Sesja osobistej autooceny umiejętności komunikowania się z zespołem terapeutycznym. 4. Przekazywanie informacji zwrotnych. KWALIFIKACJE KADRY DYDAKTYCZNEJ Wykładowcami mogą być osoby posiadające certyfikat w zakresie psychoterapii lub ukończony kurs psychoterapii, mające nie mniej niż pięcioletni staż zawodowy w zakresie będącym przedmiotem kursu oraz spełniają, co najmniej jeden z warunków: 1. Posiadają tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa, położnictwa. 2. Posiadają tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego. 3. Trening interpersonalny prowadzi magister pielęgniarstwa z licencją psychoterapeuty lub psycholog ze specjalizacją kliniczną. 4. Trening metodą Grupy Balinta prowadzi trener Grup Balinta. 13

14 5. Superwizję kliniczną w pielęgniarstwie prowadzi magister pielęgniarstwa z licencją psychoterapeuty lub ze specjalizacją psychiatryczną lub superwizor kliniczny pielęgniarstwa. 14