Płynność finansowa przedsiębiorstwa : istota, pomiar, zarządzanie / redakcja naukowa Katarzyna Kreczmańska-Gigol. Warszawa, 2015.

Transkrypt

1 Płynność finansowa przedsiębiorstwa : istota, pomiar, zarządzanie / redakcja naukowa. Warszawa, 2015 Spis treści Wstęp 15 Część pierwsza Zagadnienia podstawowe Rozdział I Istota płynności finansowej 19 Tomasz Cicirko 1. Płynność w ujęciu majątkowym Płynność w ujęciu majątkowo-kapitałowym Płynność finansowa a przepływy pieniężne Powiązania między podstawowymi aspektami płynności Analiza płynności finansowej Podsumowanie 29 Rozdział II Pomiar płynności finansowej Pojęcie płynności strukturalnej, płynności potencjalnej i zdolności płatniczej Istota miernika i cel pomiaru płynności finansowej Tradycyjne mierniki płynności finansowej Mierniki płynności strukturalnej Mierniki płynności potencjalnej Podsumowanie 68 Rozdział III Przepływy pieniężne w przedsiębiorstwie jako mechanizm kreowania wartości 70 Jan Komorowski 1. Wstęp Przepływy pieniężne jako instrument zarządzania płynnością finansową Zarządzanie płynnością a wartość przedsiębiorstwa Proces decyzyjny w sferze zarządzania przepływami finansowymi Wykorzystanie przepływów finansowych w procesie kreacji wartości przedsiębiorstwa Podsumowanie 82

2 Rozdział IV Rola skarbnika w przedsiębiorstwie 83 Jacek Rauk 1. Misja i zakres obowiązków skarbnika Typowe struktury działów skarbowych w przedsiębiorstwie Stopień centralizacji treasury Podsumowanie 92 Część druga Ryzyko w działalności przedsiębiorstwa Rozdział V Istota ryzyka 93 Renata Pajewska-Kwaśny 1. Pojęcie i rodzaje ryzyka w działalności biznesowej Zasady zarządzania w warunkach ryzyka Ubezpieczenie jako jedno z narzędzi zarządzania w warunkach ryzyka Ryzyko w działalności menedżerskiej Podsumowanie 99 Rozdział VI Zarządzanie ryzykiem kredytu kupieckiego ze szczególnym uwzględnieniem ubezpieczenia należności 101 Ilona Tomaszewska 1. Kredyt kupiecki a ryzyko przedsiębiorstwa Proces zarządzania ryzykiem kredytowym Ubezpieczenie należności Podział rynku oraz dostępność ubezpieczeń finansowych Podsumowanie 117 Rozdział VII Kryzys płynności w przedsiębiorstwie 120 Tomasz Gigol 1. Rodzaje kryzysu w przedsiębiorstwie Spostrzeganie kryzysu płynność Finansowe przyczyny kryzysu płynności Reakcje na kryzys płynności Podsumowanie 132 Rozdział VIII Rola i znaczenie informacji w zarządzaniu płynnością finansową 134 Monika Bekas, Waldemar Rogowski 1. Znaczenie informacji Podaż informacji gospodarczej Źródła informacji Oferta biur informacji gospodarczej 143

3 5. Modele dyskryminacyjne jako narzędzie prognozowania zagrożenia przedsiębiorstwa niewypłacalnością Potencjalni interesariusze informacji o zagrożeniu przedsiębiorstwa niewypłacalnością Podsumowanie 154 Rozdział IX Wykorzystanie informacji w praktyce korporacyjnej 156 Jacek Rauk, Maciej Lipiński 1. Wstęp Wewnętrzne i zewnętrzne źródła informacji a zapotrzebowanie na informację Informacje ekonomiczne Know-how Informacje potrzebne do zarządzania ryzykiem współpracy Wewnętrzne źródła informacji Podsumowanie 171 Część trzecia Zarządzanie kapitałem obrotowym netto Rozdział X Kapitał obrotowy netto i jego znaczenie dla przedsiębiorstwa Wstęp Pojęcie kapitału obrotowego netto Zarządzanie kapitałem obrotowym netto jako element zarządzania finansami przedsiębiorstwa Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy netto a cykl konwersji gotówki w przedsiębiorstwie Rodzaje strategii zarządzania kapitałem obrotowym netto Podsumowanie 184 Rozdział XI Kredyt kupiecki jako źródło należności 187 Jacek Folga 1. Kredyt kupiecki w teorii przedmiotu Determinanty udzielania kredytu kupieckiego Polityka kredytowa w przedsiębiorstwie Ocena zdolności kredytowej odbiorcy Organizacja procesu zarządzania kredytem kupieckim Podsumowanie 202 Rozdział XII Istota zarządzania zobowiązaniami handlowymi 203 Jacek Folga

4 1. Korzyści wynikające z zarządzania zobowiązaniami handlowymi Zaangażowanie pionu finansowego w proces zarządzania zobowiązaniami handlowymi Szacowanie dodatkowego zysku z tytułu wykonania przyspieszonej płatności do dostawcy Kontrola zobowiązań handlowych i procesu wykonywania płatności Podsumowanie 208 Rozdział XIII Zarządzanie zapasami Zapasy w bilansie przedsiębiorstwa Funkcje zapasów Koszty zapasów Optymalna wielkość zamówienia Termin składania zamówienia - sterowanie i monitorowanie zapasów Podsumowanie 225 Rozdział XIV Środki pieniężne w przedsiębiorstwie Środki pieniężne w przedsiębiorstwie i cel ich utrzymywania Możliwości przechowywania rezerw płynności Cel zarządzania środkami pieniężnymi w przedsiębiorstwie Cash pooling jako instrument zarządzania środkami pieniężnymi Podsumowanie 241 Rozdział XV Proces zarządzania środkami pieniężnymi w przedsiębiorstwie 242 Aleksandra Filipowicz 1. Wstęp Przebieg procesu zarządzania środkami pieniężnymi Strategie i metody zarządzania środkami pieniężnymi Rola poszczególnych jednostek operacyjnych przedsiębiorstwa w procesie zarządzania środkami pieniężnymi Optymalny poziom środków pieniężnych Podsumowanie 255 Część czwarta Źródła i surogaty finansowania przedsiębiorstwa Rozdział XVI Przedsiębiorstwo i bank 256 Jacek Grzywacz Potrzeba współpracy i rola rachunku bieżącego 256 Racjonalny wybór banku 259

5 Cena usług bankowych 261 Podsumowanie 265 Rozdział XVII Przelew wierzytelności jako instrument zarządzania płynnością Istota przelewu wierzytelności Podmioty i przedmioty przelewu wierzytelności Rodzaje przelewu wierzytelności Zabezpieczenia i koszt przelewu wierzytelności Podsumowanie 274 Rozdział XVIII Faktoring jako instrument zarządzania płynnością Pojęcie faktoringu Podmioty i przedmioty faktoringu Funkcje faktoringu Rodzaje faktoringu Zabezpieczenia i koszt faktoringu Rynek faktoringowy w Polsce Podsumowanie 290 Rozdział XIX Forfaiting jako instrument zarządzania płynnością Pojęcie forfaitingu Podmioty i przedmioty forfaitingu Funkcje forfaitingu Zabezpieczenia i koszt forfaitingu Usługi forfaitingowe w Polsce Podsumowanie 298 Rozdział XX Sekurytyzacja aktywów 299 Jolanta Zombirt 1. Wstęp Sekurytyzacja kredytów hipotecznych w USA Rola ratingu w procesach sekurytyzacyjnych Sekurytyzacja a światowy kryzys finansowy Działania antykryzysowe Komisji Europejskiej a sekurytyzacja Podsumowanie 310 Rozdział XXI Kapitały podwyższonego ryzyka 311

6 Tomasz Gigol 1. Istota i klasyfikacja kapitałów podwyższonego ryzyka Fundusze private equity Fundusze venture capital Korporacyjne venture capital Krajowy Fundusz Kapitałowy Aniołowie biznesu Podsumowanie 321 Rozdział XXII Pozyskanie kapitału przez wprowadzenie spółki na giełdę 322 Tomasz Gigol 1. Motywy wejścia na giełdę i związane z tym obawy Koszty debiutu giełdowego Wartość IPO w Europie i w Polsce Proces wejścia na giełdę Reorganizacja Podmioty uczestniczące w IPO Prospekt emisyjny Marketing pierwszej oferty publicznej akcji Podsumowanie 334 Rozdział XXIII Zastosowanie leasingu a płynność finansowa 335 Piotr Russel 1. Wstęp Leasing w świetle prawa cywilnego Leasing a podatek dochodowy Leasing a podatek od towarów i usług Zalety i wady leasingu jako instrumentu zarządzania płynnością finansową Podsumowanie 349 Część piąta Prawne i podatkowo-księgowe aspekty zarządzania płynnością Rozdział XXIV Prawne zabezpieczenia należności przedsiębiorstw 350 Izabela Heropolitańska 1. Wstęp Weksel własny in blanco Wystawienie weksla in blanco Elementy weksla in blanco Deklaracja do weksla in blanco Poręczenie wekslowe - awal 354

7 3.1. Udzielenie poręczenia wekslowego Zakres odpowiedzialności poręczyciela Poręczenie Udzielanie poręczenia Rodzaje poręczenia Treść poręczenia Zakres zobowiązania poręczyciela Uprawnienia i obowiązki wierzyciela Wygaśnięcie zobowiązania poręczyciela Gwarancje bankowe i ubezpieczeniowe Przelew (cesja) wierzytelności na zabezpieczenie Wierzytelności mogące być przedmiotem przelewu Zawarcie umowy przelewu wierzytelności Treść umowy Prawa i obowiązki stron Pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem bankowym Zastaw rejestrowy Definicja zastawu Przedmiot zastawu rejestrowego Powstanie zastawu rejestrowego Umowa zastawnicza Strony umowy zastawniczej Zbieg obciążeń Przeniesienie zastawu rejestrowego Wygaśnięcie zastawu Zaspokojenie zastawnika Rejestr zastawów Zastaw na prawach Przewłaszczenie na zabezpieczenie Zagadnienia wstępne Forma przewłaszczenia Przewłaszczenie rzeczy oznaczonych co do tożsamości Przewłaszczenie rzeczy oznaczonych co do gatunku Blokada środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych Hipoteka Zagadnienia wstępne Prawny charakter hipoteki Przedmiot hipoteki Wierzytelność hipoteczna Ustanowienie hipoteki Rodzaje hipoteki Powstanie hipoteki Ubezpieczenie nieruchomości obciążonej hipoteką Zmiana treści wierzytelności hipotecznej i hipoteki 379

8 Wygaśnięcie hipoteki Opróżnione miejsce hipoteczne Zaspokojenie roszczeń wierzyciela z nieruchomości Akt notarialny, w którym dłużnik poddaje się egzekucji Podsumowanie 384 Rozdział XXV Ubezpieczenie należności 385 Jacek Kukiełka 1. Zasady działalności ubezpieczeniowej i umowy ubezpieczenia Zasady wykonywania działalności ubezpieczeniowej Podstawowe reguły umowy ubezpieczenia Ubezpieczenie kredytu kupieckiego udzielanego przez dostawcę Ogólne cechy ubezpieczeń finansowych Ryzyko kredytu kupieckiego Metody zabezpieczania ryzyka kredytu kupieckiego Podstawowe zasady ubezpieczenia kredytu kupieckiego Należności obejmowane ubezpieczeniem Zdarzenia ubezpieczeniowe Wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela Zawieranie umowy ubezpieczenia należności Funkcjonowanie umowy ubezpieczenia należności Kryteria oceny oferty ubezpieczyciela Korzyści ubezpieczania należności Ubezpieczenia transakcji eksportowych Podsumowanie 404 Rozdział XXVI Formy prowadzenia działalności gospodarczej i odpowiedzialność z tym związana 405 Tomasz Niepytalski 1. Wstęp Odpowiedzialność osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą Odpowiedzialność w spółkach prawa handlowego Odpowiedzialność w spółce jawnej Odpowiedzialność w spółce partnerskiej Odpowiedzialność w spółce komandytowej Odpowiedzialność w spółce komandytowo-akcyjnej Odpowiedzialność wspólników i członków zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością Odpowiedzialność cywilna członków organów spółki akcyjnej Podsumowanie 421 Rozdział XXVII

9 Wykorzystanie rachunkowości w zarządzaniu płynnością przedsiębiorstwa 423 Joanna Wielgórska-Leszczyńska 1. Sprawozdania finansowe jako źródła informacji o przedsiębiorstwie Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych Zakres informacyjny sprawozdania finansowego Ocena dokonań przedsiębiorstwa a polityka rachunkowości Płynność aktywów i wymagalność pasywów Wycena bilansowa aktywów i jej znaczenie w ocenie płynności aktywów Znaczenie rachunku przepływów pieniężnych w ocenie dokonań przedsiębiorstwa, jego zdolności płatniczej i sposobów finansowania działalności Podsumowanie 456 Rozdział XXVIII Opodatkowanie a płynność finansowa przedsiębiorstwa 457 Marcin Jamroży 1. Wstęp Podatki dochodowe Sposoby ustalania podstawy opodatkowania Wierzytelności nieściągalne jako koszty uzyskania przychodów Korekta kosztów w związku z nieuregulowanymi zobowiązaniami Działania restrukturyzacyjne Cash pooling Ulgi w realizacji zobowiązań podatkowych Podatki pobierane u źródła Podatek od towarów i usług Neutralność podatku od towarów i usług (VAT) Powstanie obowiązku podatkowego Ulgi za złe długi Wybór zwolnienia przez drobnego przedsiębiorcę Rozliczanie podatku naliczonego Zwroty nadwyżek podatku naliczonego nad należnym Podatki majątkowe i od obrotu majątkowego Podsumowanie 476 Część szósta Windykacja należności Rozdział XXIX Rynek windykacyjny w Polsce Wstęp Pojęcie rynku windykacyjnego Stan rynku windykacyjnego w Polsce i perspektywy jego rozwoju 480

10 4. Podsumowanie 486 Rozdział XXX Psychologiczne uwarunkowania skuteczności windykacji 488 Krzysztof Matela 1. Wstęp Wywieranie wpływu przez otoczenie Otoczenie dłużnika Mechanizmy wyboru a praktyka windykacyjna Potrzeby w teorii Masłowa Emocje Teoria Skinnera Podstawowe pojęcia Podsumowanie 501 Rozdział XXXI Ścieżki windykacji i komunikacja w procesie windykacji 502 Monika Bekas 1. Zasady i narzędzia windykacji Klasyfikacja dłużników i układanie ścieżek windykacji Wywieranie wpływu społecznego na dłużnika Sztuka negocjacji i komunikacji z dłużnikami Podsumowanie 517 Rozdział XXXII Prawne aspekty windykacji 518 Radosław Ciecierski 1. Podstawowe pojęcia Źródła zobowiązań Weryfikacja osób reprezentujących przedsiębiorstwo Umowy handlowe i dochodzenie roszczeń z zabezpieczeń umów handlowych Tryb dochodzenia należności Klauzula wykonalności Postępowanie egzekucyjne Podsumowanie 536 Rozdział XXXIII Organizacja procesu windykacji w przedsiębiorstwie 538 Maciej Lipiński 1. Wstęp Organizacja działu zarządzania należnościami i windykacji Procedura zarządzania należnościami i windykacji Ocena pracy działu zarządzania należnościami i windykacji Narzędzia informatyczne 544

11 6. Podsumowanie 545 Rozdział XXXIV Proces windykacji w przedsiębiorstwie na przykładzie Company SA 546 Dorota Strubel 1. Miejsce działu windykacji w strukturze organizacyjnej Company SA Zespół windykacji Algorytm działań windykacyjnych w Company SA Podsumowanie 555 Bibliografia 556 Informacje o autorach 574 oprac. BPK