ASPEKTY DEMOGRAFICZNE I ZDROWOTNE W GERIATRII. Maria Kołomecka Pracownia Gerontologii UM w Łodzi

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ASPEKTY DEMOGRAFICZNE I ZDROWOTNE W GERIATRII. Maria Kołomecka Pracownia Gerontologii UM w Łodzi"

Krystian Sowiński
8 lat temu
Przeglądów:

1 ASPEKTY DEMOGRAFICZNE I ZDROWOTNE W GERIATRII Maria Kołomecka Pracownia Gerontologii UM w Łodzi

2 Jedna z cech gatunkowych człowieka, zapisana w kodzie genetycznym ( maximum life span), zakłada możliwość życia do ok lat, przy wyeliminowaniu wszystkich przyczyn przedwczesnej śmierci WHO - PRÓG STAROŚCI - 65 ROK ŻYCIA STAROŚĆ WCZESNA STAROŚĆ PÓŹNA DŁUGOWIECZNOŚĆ powyżej 90 roku życia (Kocemba, Grodzicki) WIEK STARSZY WIEK PODESZŁY WIEK SĘDZIWY powyżej 86 roku życia (Świątecka) POPULACJA OLD, OLD PO 80 ROKU ŻYCIA OLDEST OLD tzw. CZWARTY WIEK PO 85 ROKU ŻYCIA

3 o na świecie populacja ludzi w podeszłym wieku rośnie w tempie 2,4% rocznie, czyli znacznie szybciej niż populacja ogólna. Dane ONZ : ok. 200 mln. ludzi na świecie w wieku > 60 lat ok. 370 mln ok. 590 mln > 1 miliarda o prognozy demograficzne zakładają, że co druga osoba urodzona od początku XXI wieku w krajach takich jak Francja, Niemcy, Włochy, Anglia, USA, Kanada, Japonia dożyje 100 lat o aktualnie najdłuższa przewidywana długość życia jest w Japonii i wynosi ok. 86 lat dla kobiet i ok. 82 lat dla mężczyzn (2007)

4 Population pyramid - Latin America (1995 and 2025)

6 Population pyramid - Europe (1995 and 2025)

o w populacji niemieckiej w 1956 roku na 100 osób czynnych zawodowo w wieku 15-64 lat przypadało 15-16 osób po 65 roku życia, aktualnie przypada 29 osób, a szacuje się, że za 50 lat będzie ich 60 o w

7 o w populacji niemieckiej w 1956 roku na 100 osób czynnych zawodowo w wieku lat przypadało osób po 65 roku życia, aktualnie przypada 29 osób, a szacuje się, że za 50 lat będzie ich 60 o w 2000 roku w populacji USA osoby w wieku powyżej 80 roku życia stanowiły 31% populacji w wieku podeszłym ( w Europie ok. 20% ) o wg. GUS w Polsce żyje obecnie ok. miliona osób po 80 roku życia (~19% populacji po 65 roku życia)

8 STARZENIE SIĘ LUDNOŚCI NA ŚWIECIE (St. Louis University 2005) LE - life expctancy przewidywany czas trwania życia % - odsetek populacji powyżej 60 lat SR - sex ratio stosunek liczby mężczyzn do kobiet w populacji po 60 r. ż. NIEMCY - LE 78,6; % 24; SR 72 FRANCJA - LE 79,6; % 21; SR 73 WŁOCHY - LE 79,6; % 25; SR 74 USA - LE 77,7; % 16; SR 76 JAPONIA - LE 81,7; % 24; SR 72 BRAZYLIA - LE 71,7; % 6; SR 85 RPA - LE 43,3; % 6; SR 66

9 DEMOGRAFIA - POLSKA o aktualnie osoby po 65 roku życia stanowią ok. 12,5% ogólnej populacji o prognoza szacunkowa ONZ dla Polski zakłada w okresie przyrost osób w poszczególnych grupach wiekowych: lata przyrost o 52,8% lat przyrost o 74,7% 80 lat i więcej przyrost o 155,2% o Łódź aktualnie ok. 21,5% populacji stanowią osoby po 65 roku życia o prognozy demograficzne dla Łodzi zakładają do roku 2020 wzrost ilości osób po 60 roku życia do 32,3% ogółu populacji

10 DANE I PROGNOZY DEMOGRAFICZNE DLA ŁODZI ROK OGÓŁEM Mężczyzn % Kobiet % % OGÓŁEM , , , , , , ,4 OSOBY POWYŻEJ 65 ROKU ŻYCIA , ,9 14, , ,2 15, , ,0 21, ,0

ZESPÓŁ SŁABOŚCI, KRUCHOŚCI ( FRAILTY ) o ZS charakteryzuje się spadkiem odporności na ostry stres i wynika z pogorszenia ogólnego funkcjonowania i zmniejszenia fizjologicznych rezerw organizmu.

11 ZESPÓŁ SŁABOŚCI, KRUCHOŚCI ( FRAILTY ) o ZS charakteryzuje się spadkiem odporności na ostry stres i wynika z pogorszenia ogólnego funkcjonowania i zmniejszenia fizjologicznych rezerw organizmu. Jest czynnikiem prognostycznym złego rokowania i zgonu, niezależnie od współistniejących chorób, a w populacji ogólnej zapowiada utratę sprawności o ZS łączy w sobie charakterystyczne cechy związane ze składem ciała, stanem odżywienia i ruchliwością. W definiowaniu ZS podstawową rolę odgrywają zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego. Utrata możliwości ruchowych przyspiesza degenerację innych narządów o objawy ZS osłabienie, utrata masy ciała, spowolnienie chodu, szybkie męczenie, ogólne obniżenie aktywności

12 Zaburzenia neurohormonalne CYKL ZESPOŁU SŁABOŚCI (FRAILTY) Anoreksja związana Przewlekłe Starzenie się kalendarzowe Choroba z wiekiem niedożywienie Starzenie się biologiczne Zmiany w układzie mięśniowo-szkieletowym Spadek całkowitego Spadek spoczynkowego Utrata masy mięśniowej/ wydatku energetycznego tempa przemiany materii Sarkopenia Spadek aktywności Spowolnienie chodu Spadek siły Spadek maksymalnego fizycznej zużycia tlenu Niesprawność Zespół słabości Zależność od innych

13 ZESPÓŁ SŁABOŚCI o osiem fenotypowych cech ZS : sprawność ruchowa, siła mięśniowa, zmysł równowagi, szybkość przetwarzania bodźców ruchowych, sprawność intelektualna, stan odżywienia, wytrzymałość i aktywność fizyczna o ok. 7% populacji amerykańskiej po 65 roku życia ma ZS, wśród osiemdziesięciolatków - powyżej 30% o znacznie częstsze występowanie chorób układu krążenia (31% v 15%), przewlekłej niewydolności serca (23% v 12%), cukrzycy (32% v 19%), nadciśnienia tętniczego (49% v 37%) badanie CHS 2004 o zwiększenie umieralności, ryzyka upadków, gorszego funkcjonowania w życiu codziennym, hospitalizacji i instytucjonalizacji badanie LASA 2005

14 ZESPÓŁ SŁABOŚCI Kryteria ZS przyjęte w badaniu CHS (Cardiovascular Health Study) : o niezamierzona utrata masy ciała 4,5 kg/w ostatnim roku o wyczerpanie oceniane skalą depresji CES-D o aktywność fizyczna oceniana kwestionariuszem Minnesota Leisure Time Activity o szybkość chodu odległość do przejścia 4,6 m ; graniczny czas 7 sek, zależna od płci i wzrostu o graniczna wartość siły uścisku mierzona w kg w zależności od płci i wartości BMI 3 lub więcej elementów ZESPÓŁ SŁABOŚCI 1 lub 2 stadium prodromalne ZS

ZESPÓŁ SŁABOŚCI skala Canadian Study of Health and Aging-Clinical Frailty 1. PACJENT BARDZO SPRAWNY aktywny, dobrze zmotywowany, zdrowy, regularnie ćwiczący 2. PACJENT SPRAWNY - bez czynnej choroby 3.

15 ZESPÓŁ SŁABOŚCI skala Canadian Study of Health and Aging-Clinical Frailty 1. PACJENT BARDZO SPRAWNY aktywny, dobrze zmotywowany, zdrowy, regularnie ćwiczący 2. PACJENT SPRAWNY - bez czynnej choroby 3. PACJENT SPRAWNY Z LECZONĄ CHOROBĄ WSPÓŁISTNIEJĄCĄ -dobrze kontrolowane objawy chorobowe 4. PACJENT WIDOCZNIE WRAŻLIWY objawy chorobowe nie w pełni kontrolowane lub niecałkowita zależność od innych, spowolnienie 5. PACJENT ŁAGODNIE OSŁABIONY zależność od innych osób ograniczona do złożonych czynności życia codziennego ( IADL) 6. PACJENT UMIARKOWANIE OSŁABIONY konieczna pomoc w podstawowych czynnościach życiowych ( ADL) 7. PACJENT CIĘŻKO OSŁABIONY całkowicie zależny od innych w codziennych czynnościach lub chory terminalnie roczna umieralność wśród osób z kategorii 4 wynosiła ok. 30%, w kolejnych grupach od 50% do 80%

ZESPÓŁ SŁABOŚCI o biologiczne markery ZS zaburzenia neurohormonalne z obniżeniem stężenia insulinopodobnego czynnika wzrostu i siarczanu dehydroepiandrosteronu; tendencja prozapalna z podwyższonym

16 ZESPÓŁ SŁABOŚCI o biologiczne markery ZS zaburzenia neurohormonalne z obniżeniem stężenia insulinopodobnego czynnika wzrostu i siarczanu dehydroepiandrosteronu; tendencja prozapalna z podwyższonym stężeniem białka C reaktywnego, interleukin (Il-6), czynnika martwicy nowotworów, zaburzeniami krzepnięcia o w ocenie ZS bardzo użyteczne są narzędzia używane w Całościowej Ocenie Geriatrycznej (COG) oceniające sprawność funkcjonalną, funkcje poznawcze, stan psychiczny, stan odżywienia, sytuację socjalną badanych osób o działania prewencyjne właściwe żywienie, rehabilitacja (aktywizacja) poprawa siły mięśniowej i sprawności fizycznej, likwidacja barier architektonicznych, prewencja upadków, wsparcie psychospołeczne, leczenie chorób współistniejących

Podobne dokumenty

Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu Pomorski Uniwersytet Medyczny Szczecin ZESPÓŁ SŁABOŚCI I JEGO WPŁYW NA ROKOWANIE CHOREGO

Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu Pomorski Uniwersytet Medyczny Szczecin ZESPÓŁ SŁABOŚCI I JEGO WPŁYW NA ROKOWANIE CHOREGO Zespół słabości: definicja Charakteryzuje się spadkiem odporności na ostry