Co to jest właściwy wiek emerytalny? Hanna Zalewska

Transkrypt

1 Warszawa, Co to jest właściwy wiek emerytalny? Hanna Zalewska

2 Zdarzeniem ubezpieczeniowym jest również osiągnięcie wieku, z którym wiąże się zaprzestanie aktywności zawodowej i utrata płynących stąd dochodów. Wiek ten, określany w dawnych ustawach ubezpieczeniowych jako starość, a obecnie jako wiek emerytalny, powoduje zazwyczaj osłabienie sprawności organizmu, obniżenie wydajności pracy, zwiększoną chorobowość i wynikającą stąd trudność utrzymania się w regularnym zatrudnieniu. prof. Wacław Szubert, Ubezpieczenie społeczne. Zarys systemu, Warszawa

3 Kategoria właściwego wieku emerytalnego może być rozpatrywana w różnych perspektywach. W swoim wystąpieniu przedstawię dwie perspektywy, które, jak się wydaje, pokazują złożoność tej kategorii: 1. perspektywę ubezpieczeń społecznych (ekonomiczną) chodzi tu o wszystkie aspekty wpływające na możliwość finansowania ubezpieczenia emerytalnego; 2. perspektywę ubezpieczonego, potencjalnego emeryta chodzi tu nie tylko o poziom świadczeń emerytalnych, ale także o ogólnie rozumiany komfort życia na emeryturze. 3

4 wiek przejścia na emeryturę w latach 54,1 55,0 56,7 56,4 56,0 58,3 57,9 57,8 59,3 59,8 59,0 59,2 59,7 60,5 61,0 61,0 60,7 61,0 62,8 63,3 Perspektywa ubezpieczeń społecznych (ekonomiczna) Średni wiek osób przechodzących na emeryturę wypłacaną przez ZUS w latach Mężczyźni Kobiety 4

5 ,6% 55,4% w tys. 40,6% 59,4% 3,37 mln 3,43 mln 3,52 mln 3,66 mln 3,87 mln 4,00 mln 4,47 mln 4,64 mln 4,90 mln 5,00 mln 4,98 mln 4,95 mln 4,97 mln 4,95 mln 4,98 mln 5,07 mln 5,16 mln Perspektywa ubezpieczeń społecznych (ekonomiczna) Liczba osób pobierających emeryturę wypłacaną przez ZUS w latach Kobiety Mężczyźni

6 Piramidy wieku (prognoza EUROPOP 2013) kobiety w tysiącach 0 mężczyźni ,4 mln 38,5 mln 33,1 mln -13,9% Rok 2015 Rok ,4 mln 7,5 mln 11,9 mln 19,5% +58,0% 35,8% 60/65 lat -8,0 mln 24,0 mln 16,0 mln 62,4% -33,3% 48,4% 18 lat -1,7 mln 7,0 mln 5,2 mln 18,1% -24,8% 15,8% kobiety w tysiącach 0 mężczyźni Źródło: Prognoza demograficzna Eurostatu EUROPOP 2013 (main scenario) 6 6

7 Perspektywa ubezpieczeń społecznych (ekonomiczna) Wzrost średniego dalszego trwania życia 7

8 [mld zł] Perspektywa ubezpieczeń społecznych (ekonomiczna) Sytuacja finansowa funduszu emerytalnego w latach Saldo roczne funduszu emerytalnego w kwotach zdyskontowanych na 2016 r ,0 mld zł r. -60,5 mld zł -62,3 mld zł r. -68,7 mld zł 2052 r. -70,1 mld zł -16,3 mld zł 8

9 Perspektywa ubezpieczeń społecznych (ekonomiczna) Sytuacja finansowa funduszu emerytalnego w latach Wydolność funduszu emerytalnego 90% 80% 70,0% 2043 r. 76,1% 2050 r. 75,5% 79,6% +9,6 pp 70% 60% 50% 2024 r. 65,9% 40% 30% 20% 10% 0% 9

10 Perspektywa ubezpieczonego, potencjalnego emeryta Można wymienić szereg czynników, które determinują, w jakim wieku indywidualna osoba podejmie decyzję o przejściu na emeryturę, m.in.: sytuacja na rynku pracy, rodzaj wykonywanej pracy, zdrowie, poziom wykształcenia, sytuacja rodzinna, sytuacja ekonomiczna, poziom emerytury, plany na przyszłość. 10

11 Perspektywa ubezpieczonego, potencjalnego emeryta Dalsze trwanie życia w dobrym zdrowiu KOBIETY 65 lat Eurostat, Statystyka Dochodów i Warunków Życia (Statistics on Income and Living Conditions - SILC) 11

12 Perspektywa ubezpieczonego, potencjalnego emeryta Dalsze trwanie życia w dobrym zdrowiu MĘŻCZYŹNI 65 lat Eurostat, Statystyka Dochodów i Warunków Życia (Statistics on Income and Living Conditions - SILC) 12

13 Perspektywa ubezpieczonego, potencjalnego emeryta Udział orzeczeń pierwszorazowych ustalających niezdolność do pracy dla celów rentowych wydanych w 2016 r. osobom w wieku 50 lat i więcej w orzeczeniach ogółem według wybranych grup chorobowych Choroby układu oddechowego 87,2% 12,8% Urazy, zatrucia i inne określone skutki działania czynników zewnętrznych Choroby układu nerwowego 51,4% 58,5% 48,6% 41,5% Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania Choroby układu kostno-stawowego 53,3% 72,8% 46,7% 27,2% Choroby układu krążenia 83,1% 16,9% Nowotwory 72,5% 27,5% osoby w wieku 50 lat i więcej pozostałe osoby badane 13

14 Perspektywa ubezpieczonego, potencjalnego emeryta Formuła wyliczenia nowosystemowej emerytury: Gdzie: (K S + K SS + K KP ) ŚDTŻ K S kwota składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem ich waloryzacji, K SS kwota składek zgromadzonych na subkoncie z uwzględnieniem ich waloryzacji, K KP kwota kapitału początkowego z uwzględnieniem jego waloryzacji, ŚDTŻ średnie dalsze trwanie życia w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę Wysokość emerytury według nowych zasad w myśl reguły moja składka pracuje na moją emeryturę ustala się przez podzielenie indywidualnej kwoty składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie i subkoncie ubezpieczonego, z uwzględnieniem ich waloryzacji oraz kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego przez średnie dalsze trwanie życia w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. 14

15 Perspektywa ubezpieczonego, potencjalnego emeryta Przedłużenie aktywności zawodowej powoduje wzrost emerytury tylko z tytułu mniejszego dalszego trwania życia. Wyciąg z tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn (komunikat Prezesa GUS z 24 marca 2017 r.) Wzrost wysokości emerytury z FUS (obliczanej według nowych zasad) wynikający wyłącznie z mniejszego średniego dalszego trwania życia Wiek Średnie dalsze trwanie życia kobiet i mężczyzn (w miesiącach) Wiek w porównaniu do wieku 65 lat w porównaniu do wieku 60 lat , ,2 61-3,5% ,4 62-7,3% , ,2% , ,4% , ,9% ,3 66 3,9% 24,6% ,0 67 8,2% 29,7% , ,7% 35,0% , ,5% 40,8% , ,8% 47,1% 15

16 Perspektywa ubezpieczonego, potencjalnego emeryta 56,9% 2026 r. 50,3% 2047 r. 30,3% 24,2% -32,7 pp 16

17 Perspektywa ubezpieczonego, potencjalnego emeryta Wiek emerytalny, a wiek przejścia na emeryturę nowosystemową w latach 2015 i Mężczyźni Dokładnie wiek emerytalny 87,1% Wiek wyższy od emerytalnego o: 1-11 m-cy 12,6% 1 rok 0,3% Kobiety Dokładnie wiek emerytalny 81,2% Wiek wyższy od emerytalnego o: 1-11 m-cy 10,9% 1 rok 2,0% 2 lata 1,5% 3 lata 1,4% co najmniej 4 lata 3,0% 2016 Mężczyźni Dokładnie wiek emerytalny 84,4% Wiek wyższy od emerytalnego o: 1-11 m-cy 12,6% 1 rok 2,8% 2 lata 0,2% Kobiety Dokładnie wiek emerytalny 79,4% Wiek wyższy od emerytalnego o: 1-11 m-cy 12,7% 1 rok 3,0% 2 lata 1,3% 3 lata 1,0% co najmniej 4 lata 2,6% 17

18 Dziękuję za uwagę