Kartoteka Poznajemy elektrolity i nieelektrolity

Transkrypt

1 Kartoteka oznajemy elektrolity i nieelektrolity 1. Definiuje elektrolity i nieelektrolity, podaje ich przykłady. pisuje zachowanie elektrolitów i nieelektrolitów podczas badania przewodnictwa elektrycznego. kreśla odczyn roztworu i barwę wskaźnika. Rozróżnia kwasy i zasady za pomocą wskaźników odczynu 5. kreśla barwę naturalnych wskaźników odczynu w roztworach kwasów i zasad 6. Projektuje pozwalające za pomocą wskaźników odróżnić roztwór kwasu od roztworu zasady B związki chemiczne, których roztwory wodne przewodzą prąd elektryczny np.: kwas solny, wodorotlenek sodu, chlorek sodu b, d b, d probówka 1.: obojętny; żółta probówka.: zasadowy; zielona probówka.: kwasowy; czerwona roztwór wodorotlenku potasu, roztwór wodorotlenku sodu zasadowym bezbarwna Intensywność barwy esencji herbacianej ulegnie zmniejszeniu. a) np.: roztwór kwasu solnego, roztwór wodorotlenku potasu, wskaźnik odczynu: oranż metylowy b) związki chemiczne, których roztwory wodne nie przewodzą prądu elektrycznego np.: sacharoza, glicerol, alkohol etylowy a, d a, d probówka 1.: zasadowy; zielona probówka.: kwasowy; czerwona probówka.: obojętny; żółta roztwór kwasu solnego, ocet kwasowym pomarańczową lub żółtą Wywar z czerwonej kapusty przyjmie barwę niebieskozieloną. a) np.: roztwór wodorotlenku potasu roztwór kwasu solnego; wskaźnik odczynu: fenoloftaleina b) 1 7. blicza zawartość elektrolitu w roztworze wodnym c) oranż metylowy w probówce. zabarwił się na żółto, a w probówce 1. przyjął barwę czerwoną d) w probówce 1. znajduje się roztwór kwasu 1, g kwasu solnego, 5,6 g wody c) fenoloftaleina w probówce 1. przyjęła barwę malinową, a w probówce. nie zmieniła barwy d) w probówce 1. znajduje się roztwór zasady 16, g wodorotlenku potasu, 16,8 g wody Maksymalna liczba punktów: 15 bardzo dobry: 1,5 15; dobry: 11,5 1; dostateczny: 8 11; dopuszczający:,5 7,5; niedostateczny: poniżej,5

2 Kartoteka oznajemy kwasy 1. Stosuje o kwasach. pisuje kwasów. pisuje kwasów i wynikające z nich zastosowania. Zapisuje równania reakcji kwasów 5. Projektuje chemiczne, w którym otrzyma kwas S tlenowych reszty kwasowej II czerwono czerwoną jego roztwór wodny przewodzi prąd elektryczny tlenek siarki(vi) S B ciecz, bezbarwny, ma ostry zapach, ma gęstość większą niż gęstość wody, powoduje żółknięcie białka, ma utleniające kwas siarkowy(vi): jego roztwór przewodzi prąd elektryczny stosowany w akumulatorach higroskopijny osuszanie gazów kwas siarkowodorowy: tworzy z jonami niektórych metali substancje nierozpuszczalne wykrywanie jonów metali zawiera w swym składzie siarkę otrzymywanie siarki kwas węglowy: orzeźwiający smak otrzymywanie napojów gazowanych a) + l Hl (g) Hl H (g) Hl (aq) b) + np.: a) H P tlenowych reszty kwasowej III czerwono pozostaje bezbarwna tlenek fosforu(v) 10 D z i a ł mocny kwas, ciecz, bezbarwny, bezwonny, rozpuszcza się w wodzie, zwęgla cukier, higroskopijny kwas chlorowodorowy: reaguje z wieloma substancjami oczyszczanie powierzchni metali wspomaga trawienie leki na niedokwasotę kwas azotowy(v): powoduje żółknięcie białka wykrywanie białka zawiera azot produkcja nawozów sztucznych kwas siarkowy(iv): bielące przemysł papierniczy a) + S S (g) S H (g) S (aq) b) + N 5 HN np.: a) 6. blicza stężenie procentowe kwasu b) Podczas spalania fosforu powstaje biały dym. Po wstrząśnięciu zawartości probówki, oranż metylowy zmienia barwę na czerwoną. c) W wyniku reakcji chemicznej fosforu z tlenem powstaje tlenek fosforu(v), który następnie w reakcji chemicznej z wodą daje roztwór o odczynie kwasowym. 6 + P 10 H P kwas fosforowy(v) b) Siarka spala się niebieskim płomieniem. Powstaje gaz o charakterystycznym zapachu. Po wstrząśnięciu zawartości probówki, oranż metylowy zmienia barwę na czerwoną. c) W wyniku spalania siarki powstaje tlenek siarki(iv), który następnie w reakcji chemicznej z wodą daje o odczynie kwasowym. + S S kwas siarkowy(iv) 1% 7% Maksymalna liczba punktów: 16 bardzo dobry: 1,5 16; dobry: 1 1; dostateczny: 8 11,5; dopuszczający: 5 7,5; niedostateczny: poniżej 5

3 Kartoteka oznajemy proces jonowej kwasów 1. Wyjaśnia pojęcie jonowej kwasów. Nazywa aniony reszt kwasowych. Zapisuje równania jonowej kwasów. dczytuje równania jonowej kwasów 5. Wyjaśnia oznaczenia stosowane w równaniach jonowej 6. Zapisuje równania jonowej kwasów i podaje ich opis słowny 7. Rozwiązuje chemografy B związki chemiczne kationy wodoru i aniony reszt kwasowych H I m R m m H + + R m kationów wodoru czerwoną Hl anion chlorkowy S anion siarczanowy(iv) anion węglanowy Hl H + + l H + + Kwas fosforowy(v) dysocjuje fosforanowe(v). Kwas azotowy(v) dysocjuje azotanowe(v). B oznacza reakcję praktycznie nieodwracalną; w roztworze obecne są jony oznacza reakcję odwracalną; w roztworze obecne są jony i cząsteczki H + + S a) S Kwas siarkowodorowy dysocjuje siarczkowe. b) S H + + S Kwas siarkowy(vi) dysocjuje siarczanowe(vi). U siarka W tlen X woda Y kwas siarkowy(iv) Z anion siarczanowy(iv) 1. S + S. S + S D z i a ł rozpad kwasów na kationy wodoru i aniony reszt kwasowych pod wpływem cząsteczek wody H I m R m m H + + R m kationy wodoru czerwoną S anion siarczkowy H P anion fosforanowy(v) S anion siarczanowy(vi) S H + + S HN H + + N Kwas węglowy dysocjuje węglanowe. Kwas siarkowy(iv) dysocjuje siarczanowe(iv). oznacza reakcję odwracalną; w roztworze obecne są jony i cząsteczki oznacza reakcję praktycznie nieodwracalną; w roztworze obecne są jony H + + l a) Hl Kwas chlorowodorowy dysocjuje chlorkowe. b) H P H + + P Kwas fosforowy(v) dysocjuje fosforanowe(v). U tlenek siarki(iv) W tlen X woda Y kwas siarkowy(vi) Z anion siarczanowy(vi) 1. S + S. S + S. S H H + + S. S H H + + S Maksymalna liczba punktów: 19 bardzo dobry: 17,5 19; dobry: 1,5 17; dostateczny: 9,5 1; dopuszczający: 6 9; niedostateczny: poniżej 6

4 Kartoteka oznajemy wodorotlenki 1. Wyjaśnia pojęcie i podaje ich. pisuje. pisuje i wynikające z nich zastosowania. Zapisuje równania reakcji 5. Zapisuje wzory sumaryczne i tlenków zasadowych 6. blicza masę cząsteczkową, stosunek masowy oraz procentową zawartość pierwiastków w związku chemicznym 7. Projektuje chemiczne, w którym otrzyma wodorotlenek nierozpuszczalny w wodzie B B a) metalu wodorotlenowej I wodorotlenki rozpuszczalne w wodzie od zielonej do granatowej malinową przewodzą prąd elektryczny substancja stała, rozpuszczalny w wodzie, higroskopijny, żrący, barwa biała, bezwonny wodorotlenek potasu: higroskopijny pochłaniacze wilgoci wodorotlenek wapnia: grzybobójczy sadownictwo wodorotlenek magnezu: neutralizuje kwasy leki na nadkwasotę a) Na + NaH b) K + KH + NaH, tlenek sodu, Na wodorotlenek baru, tlenek baru, Ba wodorotlenek wapnia, a(h), a wodorotlenek litu, LiH, tlenek litu a) 78 u b) Al : : H = 9 : 16 : 1 c),6% b) Po dodaniu roztworu wodorotlenku sodu do wodnego roztworu chlorku miedzi(ii), wytrącił się niebieski, galaretowaty osad. c) Zaszła reakcja chemiczna, w wyniku której powstała substancja nierozpuszczalna w wodzie wodorotlenek miedzi(ii) ul + NaH u(h) + Nal D z i a ł metalu wodorotlenowej I wodorotlenki rozpuszczalne w wodzie przewodzą prąd elektryczny przyjmuję barwę malinową od zielonej do granatowej substancja stała, żrący, barwa biała, bezwonny, trudno rozpuszczalny w wodzie, ma grzybobójcze wodorotlenek sodu: żrący udrażnianie rur kanalizacyjnych wodorotlenek potasu: elektrolit akumulatory wodorotlenek glinu: neutralizuje kwasy leki na nadkwasotę a) Na + NaH + b) a + a(h) KH, tlenek potasu, K wodorotlenek sodu, tlenek sodu, Na wodorotlenek baru, Ba(H), Ba wodorotlenek strontu, Sr(H), tlenek strontu a) 58 u b) Mg : : H = 1 : 16 : 1 c) 1,8% a) b) Po dodaniu roztworu wodorotlenku sodu do wodnego roztworu chlorku żelaza(iii), wytrącił się brązowy, galaretowaty osad. c) Zaszła reakcja chemiczna, w wyniku której powstała substancja nierozpuszczalna w wodzie wodorotlenek żelaza(iii). Fel + NaH Fe(H) + Nal Maksymalna liczba punktów: 0 bardzo dobry: 18 0; dobry: 15 17,5; dostateczny: 10 1,5; dopuszczający: 6 9,5; niedostateczny: poniżej 6

5 Kartoteka oznajemy proces jonowej zasad 1. pisuje zasady B wodorotlenki kationy metali i aniony wodorotlenkowe. Uzupełnia równania jonowej zasad i nazywa jony. Zapisuje równania jonowej zasad i podaje ich opis słowny. kreśla stosunek liczby kationów do liczby anionów w podanym roztworze 5. Projektuje pozwalające odróżnić zasady od M n I (H) n anionów wodorotlenkowych od zielonej do granatowej malinową M n+ + n H RbH Rb + + H kation rubidu i anion wodorotlenkowy Ba(H) Ba + + H kation baru i aniony wodorotlenkowe a) NaH Na + + H Wodorotlenek sodu dysocjuje na kationy sodu i aniony wodorotlenkowe. b) a(h) a + + H Wodorotlenek wapnia dysocjuje na kationy wapnia i aniony wodorotlenkowe. KH K + + H Sr(H) Sr + + H Z analizy równań jonowej wynika, że na aniony będą przypadały kationy ( : ). a) D z i a ł 5 rozpad dobrze rozpuszczalnych w wodzie na kationy metalu i aniony wodorotlenkowe M n I (H) n M n+ + n H anionów wodorotlenkowych zasadowy od zielonej do granatowej malinową sh s + + H kation cezu i anion wodorotlenkowy a(h) a + + H kation wapnia i aniony wodorotlenkowe a) KH K + + H Wodorotlenek potasu dysocjuje na kationy potasu i aniony wodorotlenkowe. b) Sr(H) Sr + + H Wodorotlenek strontu dysocjuje na kationy strontu i aniony wodorotlenkowe. NaH H Na + + H Ba(H) Ba + + H Z analizy równań jonowej wynika, że na kationy będą przypadały aniony ( : ). a) 6. Rozwiązuje chemografy b) Po dodaniu fenoloftaleiny do probówek zawierających wodę i wodorotlenki, zmieniła ona barwę na malinową tylko w probówce. c) W probówce z roztworem wodorotlenku litu stwierdzono odczyn zasadowy, zatem wodorotlenek ten jest zasadą. Pozostałe wodorotlenki nie są zasadami. X woda Y anion wodorotlenkowy Z wodorotlenek żelaza(iii) 1. K + KH +. KH H K + + H. H + Fe + Fe(H) b) Po dodaniu fenoloftaleiny do probówek zawierających wodę i wodorotlenki, zmieniła ona barwę na malinową tylko w probówce. c) W probówce z roztworem wodorotlenku rubidu stwierdzono obecność środowiska zasadowego, zatem wodorotlenek ten jest zasadą. Pozostałe wodorotlenki nie są zasadami. X woda Y anion wodorotlenkowy Z wodorotlenek miedzi(ii) 1. Na + NaH. NaH H Na + + H. H + u + u(h) Maksymalna liczba punktów: 1 bardzo dobry: 19 1; dobry: 16 18,5; dostateczny: 10,5 15,5; dopuszczający: 6,5 10; niedostateczny: poniżej 6,5

6 Kartoteka oznajemy ph roztworów 1. kreśla odczyn roztworu, jego ph i właściwą barwę wskaźników odczynu. Proponuje sposób zmiany odczynu. kreśla odczyn substancji spotykanych w życiu codziennym na podstawie podanego ph. Stosuje wiedzę o odczynie i ph roztworu w praktyce ph > 7; odczyn zasadowy; barwa wskaźnika zielona ph = 7; odczyn obojętny; barwa wskaźnika żółta ph < 7; odczyn kwasowy; barwa wskaźnika czerwona tlenków azotu, pyłów z zakładów wapienniczych, tlenków siarki, ołowiu kwasowym, zasadowym kwasowy kwasowy zasadowy zasadowy agawy hoję ph > 7; odczyn zasadowy; barwa wskaźnika zielona ph = 7; odczyn obojętny; barwa wskaźnika żółta ph < 7; odczyn kwasowy; barwa wskaźnika czerwona tlenków azotu, pyłów z zakładów wapienniczych, tlenków siarki, ołowiu kwasowym, zasadowym obojętny zasadowy kwasowy kwasowy D z i a ł 6 ziemniaków ogórki Maksymalna liczba punktów: 9 bardzo dobry: 8 9; dobry: 6,5 7,5; dostateczny:,5 6; dopuszczający: ; niedostateczny: poniżej

7 Kartoteka oznajemy sole 1. Stosuje wiedzę o budowie, nazwach, wzorach sumarycznych i ach soli. Przyporządkowuje nazwy soli do ich wzorów. Zapisuje wzory sumaryczne soli na podstawie podanych nazw. Zapisuje równania jonowej soli i podaje ich opis słowny 5. Projektuje badające przewodnictwo elektryczne roztworów wodnych soli kationów metali i anionów reszt kwasowych siarczek sodu kationy sodu 1+ aniony siarczkowe Kl: f AlP : b a(n ) : d e (S ) : e a) Ag S b) PbS c) u d) SnS a) All Al + + l hlorek glinu dysocjuje na kationy glinu i aniony chlorkowe. b) BaS Ba + + S Siarczek baru dysocjuje na kationy baru i aniony siarczkowe. c) K S K + + S Siarczan(IV) potasu dysocjuje na kationy potasu i aniony siarczanowe(iv). d) Li P H Li + + P Fosforan(V) litu dysocjuje na kationy litu i aniony fosforanowe(v). a) kationów metali i anionów reszt kwasowych chlorek wapnia kationy wapnia + aniony chlorkowe 1 MgS: g K : e BaS : c u(n ) : d a) Hgl b) Sn (P ) c) FeS d) KN a) Li S Li + + S Siarczek litu dysocjuje na kationy litu i aniony siarczkowe. b) AlBr H Al + + Br Bromek glinu dysocjuje na kationy glinu i aniony bromkowe. K + + P c) K P Fosforan(V) potasu dysocjuje na kationy potasu i aniony fosforanowe(v). d) Na S Na + + S Siarczan(VI) sodu dysocjuje na kationy sodu i aniony siarczanowe(vi). a) D z i a ł 7 6. blicza procentową zawartość pierwiastków w solach b) hlorek miedzi(ii) rozpuszcza się w wodzie. Podczas badania roztworu, żarówka świeci się. c) Przez badany roztwór płynie prąd elektryczny. W roztworze znajdują się jony pochodzące z chlorku miedzi(ii) Sól tą zaliczamy do elektrolitów. a),09% b),6% b) hlorek potasu rozpuszcza się w wodzie. Podczas badania roztworu, żarówka świeci się. c) Przez badany roztwór płynie prąd elektryczny. W roztworze znajdują się jony pochodzące z chlorku potasu. Sól tą zaliczamy do elektrolitów. a) 79,87% b) 66,9% Maksymalna liczba punktów: 17 bardzo dobry: 15,5 17; dobry: 1 15; dostateczny: 8,5 1,5; dopuszczający: 5,5 8; niedostateczny: poniżej 5,5

8 Kartoteka oznajemy sposoby soli 1. Uzupełnia równania reakcji soli. Zapisuje równania reakcji soli i wyróżnia reakcje strąceniowe. Zapisuje równania reakcji soli o podanej nazwie a) Na + Hl Nal + b) K + S K S + c) Hl + a(h) al + a) a(h) + a + b) u + HN u(n ) + c) Fel + KH Fe(H) + Kl d) Ba(H) + S BaS + reakcje strąceniowe: a, c, d np.: a) Mg + HBr MgBr + b) Na + S Na S + c) Ba(H) + H P Ba (P ) + 6 D z i a ł 8 a) K + Hl Kl + b) a + S as + c) Ba(H) + HBr BaBr + a) Ba(H) + S BaS + b) 6 Hl + Al All + c) us + Na S us + Na S d) KH + S K S + reakcje strąceniowe: a, c np.: a) K + HI KI + b) NaH + Na + c) Mg(H) + H P Mg (P ) + 6. Zapisuje cząsteczkowo, jonowo (zapis pełny i skrócony) równania reakcji soli 5. Zapisuje równania reakcji jednej soli kilkoma metodami 6. Korzysta z tabeli rozpuszczalności, planując pozwalające otrzymać daną sól 7. Projektuje doświadczenia przedstawiające reakcję zobojętniania Pb(N ) + Na S PbS + NaN Pb + + N + Na + + S PbS + Na + + N Pb + + S PbS np.: KH + Hl Kl + K + Hl Kl + K + Hl Kl + al + K a + Kl K + l Kl Sól rozpuszczalna w wodzie: np. Hl Sr(H) + Hl Srl + Sól praktycznie nierozpuszczalna w wodzie: np. K Sr(H) + K Sr + KH a) AgN + al Agl + a(n ) Ag + + N + a + + l Agl + a + + N Ag + + l Agl np.: NaH + Hl Nal + Na + Hl Nal + Na + Hl Nal + al + Na a + Nal Na + l Nal Sól rozpuszczalna w wodzie: np. Hl Ba(H) + Hl Bal + Sól praktycznie nierozpuszczalna w wodzie: np. K Ba(H) + K Ba + KH a) b) Podczas dodawania roztworu kwasu siarkowego(vi) do roztworu zasady potasowej, fenoloftaleina odbarwiła się. c) W probówce powstało środowisko obojętne. Zaszła reakcja zobojętnienia. S + KH K S + b) Podczas dodawania roztworu kwasu azotowego(v) do roztworu zasady sodowej, fenoloftaleina odbarwiła się. c) W probówce powstało środowisko obojętne. Zaszła reakcja zobojętnienia. HN + NaH NaN + Maksymalna liczba punktów: bardzo dobry: 1 ; dobry: 17,5 0,5; dostateczny: 11,5 17; dopuszczający: 7 11; niedostateczny: poniżej 7

9 Kartoteka oznajemy zastosowania soli 1. kreśla prawdziwość stwierdzeń dotyczących soli w minerałach i skałach. kreśla i zastosowania soli. pisuje soli i wynikające z nich zastosowania, podaje nazwy i wzory sumaryczne soli. blicza masę substancji rozpuszczonej w roztworze o znanym stężeniu, zawartość procentową pierwiastka w związku chemicznym 5. Wyjaśnia wpływ kwaśnych opadów na wapień i marmur w oparciu o przykładowe równanie reakcji 6. blicza stężenie procentowe B substancja stała, higroskopijny, nierozpuszczalny w wodzie, barwa biała rolnictwo nawozy sztuczne, medycyna, produkcja farb, składnik kosmetyków a) chlorek sodu temperaturę krzepnięcia, która jest niższa niż temperatura krzepnięcia wody b) azotan(v) srebra(i) bakteriobójcze c) np. chlorek sodu Nal węglan wapnia a d) bs a) 80 g b) 57,7% Między wapieniem a (sól słabego kwasu), a kwasami wchodzącymi w skład kwaśnych deszczy (np. kwasem solnym S powstającym z S i wody) zachodzą reakcje chemiczne. a + S as + + a) 5,05% b) 0,% substancja stała, bezbarwny, dobrze rozpuszczalny w wodzie medycyna, posypywanie oblodzonych nawierzchni, solenie i konserwowanie potraw a) chlorek srebra(i) pod wpływem światła ciemnieje, ulega reakcji fotochemicznej b) węglan wapnia zobojętnia kwasy znajdujące się w glebie c) np. azotan(v) potasu KN fosforan(v) wapnia a (P ) d) Pb a) 7 g b) 1,0% D z i a ł 9 Między marmurem a (sól słabego kwasu), a kwasami wchodzącymi w skład kwaśnych deszczy (np. kwasem solnym S powstającym z S i wody) zachodzą reakcje chemiczne. a + S as + + a) 7,67% b) 0,1% Maksymalna liczba punktów: 17 bardzo dobry: 15,5 17; dobry: 1 15; dostateczny: 8,5 1,5; dopuszczający: 5,5 8; niedostateczny: poniżej 5,5