Zachowania agresywne dzieci w wieku przedszkolnym

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zachowania agresywne dzieci w wieku przedszkolnym"

Transkrypt

1 1 mgr Katarzyna Gonciarz, mgr Agnieszka Maryniak Zachowania agresywne dzieci w wieku przedszkolnym Agresja jest zjawiskiem coraz częściej spotykanym we współczesnym świecie. Pojawia się również w życiu codziennym przedszkolaków. Jest to wynikiem wielu czynników, m.in.: wychowania w rodzinie, zasad wpajanych dzieciom, stylu wychowawczego rodziców, wpływu środowiska lokalnego, ale także tempa rozwoju samego dziecka, jego zdrowia psychicznego i fizycznego. Problematyką agresji wśród dzieci, od dawien dawna, zajmują się znani psychologowie i pedagodzy na całym świecie. Na gruncie polskim, tematyką tą interesują się chociażby Adam Frączek czy Lidia Chylewska-Barakat. Ta ostatnia definiuje agresję jako bezpośrednie lub pośrednie zachowanie dziecka, które wykracza poza normy społeczne i u podłoża którego leżą negatywne nastawienia bądź emocje sprawcy 1. Z agresją u dzieci mamy do czynienia wówczas, gdy swoje niezadowolenie, gniew oraz bunt wyrażają w sposób niewłaściwy, który nie mieści się w ramach norm społecznych panujących w danej grupie. Warto przytoczyć tutaj również definicję agresji według Słownika Pedagogicznego, gdzie agresja (łac. aggressio- napaść), to w psychologii, działanie skierowane przeciwko ludziom lub przedmiotom wywołującym u jednostki niezadowolenie lub gniew; celem agresji jest wyrządzenie szkody przedmiotowi agresji. Często też agresja jest odpowiedzią na frustrację. Agresja fizyczna w stosunku do osób, wyraża się w biciu lub znęcaniu się; agresja słowna - w wymyślaniu lub w wyśmiewaniu się; agresja przeniesiona jest agresją skierowaną na osoby lub przedmioty nie będące przyczyną agresji. Zachowanie agresywne dzieci bywa niekiedy wywołane przez nieodpowiedni stosunek wychowawczy do nich, polegający na braku życzliwości i szacunku, na zbytniej surowości i nadużywanie kar 2. U dzieci w wieku przedszkolnym najczęściej pojawiającą się formą agresji jest ta o charakterze fizycznym lub słownym. 1 A. Brzezińska, E. Hornowska (red.); Dzieci i młodzież wobec agresji i przemocy. SCHOLAR, Warszawa 2004, s W. Okoń, Nowy słownik pedagogiczny, Żak, Warszawa 1998, s.12.

2 2 Przejawia się w formie uderzeń, potrąceń, kopania, podstawiania nogi, przedrzeźniania, przestraszenia. Mogą to być też uszkodzenia lub niszczenie przedmiotów, dewastacja przyrody. Agresja słowna zaś wyraża się w słownym zastraszaniu, grożeniu, poniżaniu osoby atakowanej. Wśród dzieci w wieku przedszkolnym spotykamy się z werbalnym odbieraniem lub ograniczaniem swobody danej osobie np.: zakazem udziału w niektórych pracach czy zabawach. Ta forma agresji jest najboleśniej odbierana przez dzieci, bo dotyka ich godności, narażając na upokorzenie i ośmieszenie przed rówieśnikami. Zachowania agresywne u dzieci powstają także w wyniku frustracji wtedy, gdy dziecko ma np. trudności z zaspokojeniem swoich potrzeb (fizycznych lub psychicznych), a także swoich oczekiwań. Wiąże się to z brakiem poczucia bezpieczeństwa, akceptacji, sukcesu, nie zaspokojeniem potrzeby samodzielności bądź aktywności. Bardzo duży wpływ na rozwój frustracji mają również niewłaściwe postawy wychowawcze rodziców czy też środowiska w jakim dziecko się wychowuje. Duży wpływ na zachowania agresywne dziecka ma środowisko rodzina, rówieśnicy, koledzy. Począwszy od najmłodszych lat dziecka, duży wpływ na jego rozwój emocjonalny mają właściwe kontakty z rodzicami. Często jednak kontakty te są zaburzone, dziecku brakuje rodzicielskiego ciepła i bliskości, czy chociażby właściwych zabiegów pielęgnacyjnych związanych z troską i miłością. Dzieci czują się niechciane, niepotrzebne, co wywołuje gniew, frustrację i wiele innych przykrych emocji, których następstwem są zachowania agresywne. Wiąże się to również z brakiem zaspokajania podstawowych dla dziecka potrzeb, jak potrzeba bezpieczeństwa, miłości, ciepła czy szacunku. Dziecko może być agresywne wobec rodziców, dziadków, rodzeństwa i wszystkich tych, którzy darzą je miłością wtedy, kiedy bardzo jej potrzebuje i jednocześnie przeżywa lęk niepewności. 3 Obcując z rodzicami, dziecko nawiązuje trwałe kontakty emocjonalne a także uczy się określonych zachowań społecznych. Dlatego bardzo ważną rolę spełnia styl wychowania, który określa oddziaływanie względnie jednolite. Wyraża się on w określonym względnie stałym stosunku wychowawcy do wychowanka, w metodach postępowania, także w sposobie egzekwowania nałożonych na niego obowiązków. 3 Tamże, s. 221.

3 3 Duży wpływ na agresywne zachowanie dzieci ma niewłaściwe pojmowanie wychowania przez rodziców. Agresja dziecka, okazywanie złości i gniewu są oceniane pozytywnie jako umiejętność radzenia sobie z trudnościami. Wtedy reakcją na wiadomość o pobiciu przez dziecko kolegi w przedszkolu są słowa no musi sobie przecież jakoś radzić, dobrze, że nie pozwala sobie wejść na głowę. Taka aprobata agresywnych zachowań sprzyja ich powtarzaniu. Dziecko w wyniku swojego zachowania osiąga sukces, czuje, że zrobiło coś, co powinno zrobić. Dlatego też ważną rolę odgrywają kompetencje wychowawcze rodziców. Często również sytuacja domowa staje się źródłem agresji. Rodzice myśląc, że dziecko i tak nic nie rozumie, sami stosują w relacjach między sobą różne rodzaje agresji werbalnej, czy nawet fizycznej w momencie, kiedy trzeba rozwiązać jakiś problem. Problemy z dzieckiem również rozwiązują krzykiem i karami fizycznymi. Agresji można wyuczyć się poprzez nawet niewielkie uczestniczenie w niej lub też jej obserwowanie. Dzieci mające na co dzień tego rodzaju wzorce przenoszą je na kontakty z innymi ludźmi. Jeżeli dochodzą do tego jeszcze słabe więzi z rodzicami, nauczycielami czy wychowawcami wtedy sytuacja robi się naprawdę poważna. Źródłem agresji może stać się też zbyt duże obciążenie dziecka różnego rodzaju obowiązkami domowymi. Rodzice zbyt dużo wymagają od dziecka, zbyt dużo zlecają mu obowiązków, do tego dochodzą zajęcia w szkole i brak czasu dla siebie to wszystko może powodować bunt u dziecka, które staje się agresywne. Jako nauczyciele coraz częściej spotykamy się z przejawami agresji wśród małych dzieci. Patrzymy na to zjawisko z niepokojem, które nasila się z roku na rok. Umiemy rozpoznawać agresję, jej symptomy, szukamy źródeł niepokojących zachowań, a także prowadzimy ich profilaktykę. Problem wychowawczy dla nauczyciela wychowania przedszkolnego stanowią dzieci, które agresję stosują w sposób nawykowy, lub u których rozwinęła się motywacja do szkodzenia innym. Nie ma skutecznej metody eliminowania agresywnego zachowania. Każde z dzieci przejawiających agresję w zachowaniu wymaga indywidualnej strategii, programu czy metody. Jednak w codziennej pracy z wychowankami można podjąć działania, które zahamują lub zapobiegną nawrotowi

4 4 agresji. Aby przeciwdziałać zachowaniom agresywnym konieczne jest podjęcie przez wychowawcę określonych działań. Na przykład: 1. Doskonalenie umiejętność rozpoznawania i przeciwdziałania agresji oraz strategii komunikacji z dzieckiem nie wywołującej agresji, lęku, napięcia. 2. Wzbudzanie zaufania rodziców poprzez właściwy kontakt, styl porozumiewania się np. podczas rozmów indywidualnych. 3. Prowadzenie wspólnej działalności na rzecz i dobro dziecka funkcjonowanie, jak dobrze zgrany zespół. 4. Uczestniczenie w samodoskonaleniu, podnoszeniu kwalifikacji i jakości swojej pracy, doskonaleniu metod wychowawczych. 5. Studiowanie artykułów literatury fachowej. 6. Prowadzenie szkoleń profilaktyczne i pogłębiające wiedzę rodziców. 7. Prowadzenie stałej gazetki dla rodziców z ciekawymi poradami, opiniami. 8. Ogłaszanie ofert szkoleniowych dla rodziców proponowanych przez różne instytucje, fundacje, poradnie pracujące na rzecz dziecka i rodziny. Przedszkole powinno wypracować konsekwentne i spójne zasady wychowawcze całego grona pedagogicznego, w tym: uprzejmie, podmiotowo i z szacunkiem traktować wychowanków, wychowywać przykładem własnym, przestrzegać praw dziecka, stanowczo egzekwować obowiązki, posiadać jasne kryteria nagradzania prowadzące do wyrabiania w wychowankach właściwych postaw i norm zachowania, nauczać dzieci określonych i przyjętych norm i zachowań. Dzieci zaś powinny: uczestniczyć w zajęciach dydaktycznych związanych z wyrażaniem emocji, nazywaniem uczuć, uczestniczyć w zajęciach związanych z przestrzeganiem zasad obowiązujących w przedszkolu, wpajaniem norm społecznych obowiązujących w życiu codziennym, uczestniczyć w zajęciach dramowych, teatralnych, odgrywaniu scenek,

5 5 uczestniczyć w zajęciach twórczych, plastyczno-technicznych, muzycznych, ruchowych dających im szansę realizacji, brać udział w zajęciach relaksacyjnych, wyciszających np. jogi niwelujących strach, lęk, napięcie mięśniowe, korzystać z bajkoterapii i muzykoterapii. Sfera emocjonalna jest sferą, na którą muzyka oddziałuje szczególnie intensywnie. Bajka terapeutyczna to taka, której celem jest wprowadzenie zmian w szeroko rozumianym zachowaniu dziecka, czyli rozszerzenie możliwego repertuaru zachowań. Bohater bajki ma problem podobny do tego, który przeżywa dziecko. Zdobywa ono doświadczenie poprzez świat bajkowy, gdzie poznaje, jakie wzory zachowania należy stosować, rozszerza swoją samoświadomość, co sprzyja uczeniu się zachowania w sytuacji trudnej. Po przeczytaniu bajki należy zachęcić dzieci do narysowania ilustracji, uzewnętrznienia emocji, porozmawiania z dzieckiem o tym, co czuli bohaterowie bajki. Dzieci często bywają sfrustrowane i miewają napady złości skierowane przeciw innym dzieciom, a także dorosłym. Zamiast okazywać to krzykiem, biciem i kopaniem innych albo rzucaniem przedmiotów mogą odreagować swoje uczucia poprzez lepienie gliny, jej wałkowanie, ugniatanie, malowanie na dużym arkuszu papieru. W ten sposób intensywność uczuć dziecka stopniowo maleje, a coraz bardziej zaczyna go pochłaniać sama praca. Zabawa tematyczna, która tak często towarzyszy dzieciom w przedszkolu, nadaje się do wykazania podobieństwa przeżyć i uczuć różnych dzieci, zaspakajając przez to potrzebę przynależności do grupy i zwiększając poczucie bezpieczeństwa. Pomaga dziecku w znalezieniu wyjścia z trudnej sytuacji, gdy spotyka się z zachowaniem, które stanowi najczęściej przyczynę zachowań agresywnych, mianowicie z wyśmiewaniem, przezwiskami. W celu minimalizowania i przezwyciężania złości i agresji u dzieci należy stosować zabawy i ćwiczenia interakcyjne głównie takie, w których nie ma zwycięstwa i przegranej, nie ma więc w nich miejsca na rywalizację i psychiczne napięcie dziecka.

6 6 Do głównych celów zabaw i ćwiczeń interakcyjnych należą: dostrzeganie i wyrażanie agresywnych odczuć, rozpoznawanie elementów wyzwalających w nas złość i agresję, opanowanie i przezwyciężanie zachowań agresywnych, nawiązywanie pozytywnych kontaktów i relacji, pokojowe rozwiązywanie konfliktów. Zarówno nauczyciele jak i dorośli powinni na tyle umiejętnie pokierować zachowaniem dziecka, aby potrafiło odnaleźć się w trudnej sytuacji. Musimy panować nad konfliktami panującymi w grupie w sposób należyty. Starać się, aby nieporozumienia były rozwiązywane pozytywnie i na bieżąco biorąc pod uwagę także potrzeby i prawa innych dzieci. Oddziaływania wychowawcze względem dzieci powinny prowadzić do kształtowania osobowości w taki sposób, aby młody człowiek świadomie umiał hamować swoją agresję. Aby zachowania agresywne były eliminowane wśród dzieci nauczyciel powinien poszukać i zgromadzić sprzymierzeńców. Nauczyciele muszą blisko współpracować nie tylko ze sobą, ale i z rodzicami, specjalistami z Poradni Psychologiczno Pedagogicznej, tym samym przeciwdziałając i stosując profilaktykę zachowań agresywnych. Agresywne zachowanie dziecka w przedszkolu to sygnał dla nauczyciela, aby uważniej przyjrzeć się sytuacji dziecka. Wykorzystując swoją wiedzę i umiejętności, jesteśmy w stanie pomagać, uczyć i wspierać. Bibliografia: 1. A. Brzezińska, E. Hornowska (red.); Dzieci i młodzież wobec agresji i przemocy, SCHOLAR, Warszawa W. Okoń, Nowy słownik pedagogiczny, Żak, Warszawa I. Dudzińska, O współżyciu dzieci w grupie przedszkolnej. Konflikty i próby ich rozwiązywania, PZWS, Warszawa A. Frączek, I. Pufal Struzik (red); Agresja wśród dzieci i młodzieży. Perspektywa psychoedukacyjna, ZNP, Spółka zoo, Kielce 1996.

7 7

SZKOLNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA AGRESJI I PRZEMOCY. Bezpieczna szkoła

SZKOLNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA AGRESJI I PRZEMOCY. Bezpieczna szkoła SZKOLNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA AGRESJI I PRZEMOCY na rok szkolny 2013/2014 oraz 2014/2015 Bezpieczna szkoła Szkoła Podstawowa nr 7 im. A. Mickiewicza w Świeciu Świecie, wrzesień 2013r 1 CELE PROGRAMU:

Bardziej szczegółowo

Przedszkola nr 63 Warszawa ul. Bolkowska 4

Przedszkola nr 63 Warszawa ul. Bolkowska 4 PROGRAM WYCHOWAWCZY Przedszkola nr 63 Warszawa ul. Bolkowska 4 CELE Program wychowawczy przedszkola zakłada: pracę nastawioną na poznanie samego siebie, pracę nastawioną na odnajdywanie swojego miejsca

Bardziej szczegółowo

Plan wychowawczy. Oddziału Przedszkolnego. przy Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II. w Skorzeszycach

Plan wychowawczy. Oddziału Przedszkolnego. przy Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II. w Skorzeszycach Plan wychowawczy Oddziału Przedszkolnego przy Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II w Skorzeszycach Cele: Plan wychowawczy punktu przedszkolnego zakłada: Pracę nastawioną na poznanie samego siebie Pracę

Bardziej szczegółowo

SZKOLNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA AGRESJI I PRZEMOCY na rok szkolny 2016/2017. Bezpieczna i przyjazna szkoła

SZKOLNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA AGRESJI I PRZEMOCY na rok szkolny 2016/2017. Bezpieczna i przyjazna szkoła SZKOLNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA AGRESJI I PRZEMOCY na rok szkolny 2016/2017 Bezpieczna i przyjazna szkoła Szkoła Podstawowa nr 7 im. A. Mickiewicza w Świeciu Świecie, 30 wrzesień 2016r 1 CELE PROGRAMU:

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WYCHOWAWCZY KATOLICKIEGO PRZEDSZKOLA IM. DZIECIĄTKA JEZUS W CIESZYNIE 2015/ /2017

PROGRAM WYCHOWAWCZY KATOLICKIEGO PRZEDSZKOLA IM. DZIECIĄTKA JEZUS W CIESZYNIE 2015/ /2017 PROGRAM WYCHOWAWCZY KATOLICKIEGO PRZEDSZKOLA IM. DZIECIĄTKA JEZUS W CIESZYNIE NA LATA: 2015/2016 2016/2017 2017/2018 Program opracowano w oparciu o: 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej 2. Konwencja

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ W ZRĘBICACH. w roku szkolnym 2014/2015

PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ W ZRĘBICACH. w roku szkolnym 2014/2015 PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ W ZRĘBICACH w roku szkolnym 2014/2015 Celem nadrzędnym profilaktyki w naszej szkole jest zapobieganie zachowaniom ryzykownym, pomoc w radzeniu sobie z trudnościami występującymi

Bardziej szczegółowo

PROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE

PROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE PROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE 1. Założenia programu: Program zajęć socjoterapeutycznych rozwijających kompetencje emocjonalno - społeczne jest jedną

Bardziej szczegółowo

PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH. na rok szkolny 2016/2017

PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH. na rok szkolny 2016/2017 PROGRAM PROFILAKTYCZNY PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH na rok szkolny 2016/2017 Głównym założeniem programu profilaktyki jest szeroko rozumiana działalność Szkoły na rzecz zapobiegania

Bardziej szczegółowo

Program bajkoterapii dla dzieci Szkoły Podstawowej w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Pucku p.n. Spacer po wyobraźni

Program bajkoterapii dla dzieci Szkoły Podstawowej w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Pucku p.n. Spacer po wyobraźni Program bajkoterapii dla dzieci Szkoły Podstawowej w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Pucku p.n. Spacer po wyobraźni Opracowała: mgr Sylwia Maszota 1. Wstęp Dzisiaj dzieci żyją w świecie gier

Bardziej szczegółowo

PUBLICZNEGO GIMNAZJUM IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH. na rok szkolny 2015/2016

PUBLICZNEGO GIMNAZJUM IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH. na rok szkolny 2015/2016 PROGRAM PROFILAKTYCZNY PUBLICZNEGO GIMNAZJUM IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH na rok szkolny 2015/2016 I PODSTAWA PRAWNA Głównym założeniem programu profilaktyki jest szeroko rozumiana działalność Szkoły

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PROFILAKTYCZNY PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH. na rok szkolny 2015/2016

PROGRAM PROFILAKTYCZNY PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH. na rok szkolny 2015/2016 PROGRAM PROFILAKTYCZNY PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH na rok szkolny 2015/2016 I PODSTAWA PRAWNA Program profilaktyki w Publicznej Szkole Podstawowej w Sabniach kieruje się

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA PRACY W MIEJSKIM PRZEDSZKOLU NR 2 FANTAZJA W SZCZYTNIE

KONCEPCJA PRACY W MIEJSKIM PRZEDSZKOLU NR 2 FANTAZJA W SZCZYTNIE KONCEPCJA PRACY W MIEJSKIM PRZEDSZKOLU NR 2 FANTAZJA W SZCZYTNIE Koncepcja pracy przedszkola oparta jest na celach i zadaniach zawartych w aktach prawnych: ustawie o systemie oświaty oraz aktach wykonawczych

Bardziej szczegółowo

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI I. WSTĘP Profilaktyka to chronienie człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowanie na nie. Szkoła jest miejscem profilaktyki pierwszorzędowej, skierowanej do grupy niskiego

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PROFILAKTYKI DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ nr 8 im. MIKOŁAJA KOPERNIKA w MALBORKU BEZPIECZNA I PRZYJAZNA SZKOŁA

PROGRAM PROFILAKTYKI DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ nr 8 im. MIKOŁAJA KOPERNIKA w MALBORKU BEZPIECZNA I PRZYJAZNA SZKOŁA PROGRAM PROFILAKTYKI DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ nr 8 im. MIKOŁAJA KOPERNIKA w MALBORKU BEZPIECZNA I PRZYJAZNA SZKOŁA Szkoła realizuje cele i zadania wychowawcze na podstawie Ustawy o systemie oświaty

Bardziej szczegółowo

Akademia Pozytywnej Profilaktyki. Programy pozytywnego rozwoju dla uczniów kl. I-III SP 2015/2016

Akademia Pozytywnej Profilaktyki. Programy pozytywnego rozwoju dla uczniów kl. I-III SP 2015/2016 Programy pozytywnego rozwoju dla uczniów kl. I-III SP 2015/2016 Drodzy Rodzice, Szanowni Pedagodzy, Nauczyciele oraz Wychowawcy! Pozytywny rozwój jest elementem tzw. pozytywnej profilaktyki. Idea ta nie

Bardziej szczegółowo

Działania Poradni Psychologiczno Pedagogicznej na rzecz przedszkoli i szkół w związku z obniżeniem wieku realizacji obowiązku szkolnego

Działania Poradni Psychologiczno Pedagogicznej na rzecz przedszkoli i szkół w związku z obniżeniem wieku realizacji obowiązku szkolnego Działania Poradni Psychologiczno Pedagogicznej na rzecz przedszkoli i szkół w związku z obniżeniem wieku realizacji obowiązku szkolnego Katarzyna Staszczuk DYREKTOR PP P w Ostrołęce Publiczna placówka

Bardziej szczegółowo

Program Profilaktyczno-Wychowawczy Bezpieczna Szkoła. Wstęp

Program Profilaktyczno-Wychowawczy Bezpieczna Szkoła. Wstęp Program Profilaktyczno-Wychowawczy Bezpieczna Szkoła Wstęp Powstanie dwóch bardzo ważnych dokumentów tj.: Programu Wychowawczego Szkoły i Szkolnego Programu Profilaktyki sprawiły, że zaistniała potrzeba

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PROFILAKTYKI

PROGRAM PROFILAKTYKI PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKOLNO-PRZEDSZKOLNEGO Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI NR 1 W RYBNIKU na rok szkolny 2015-2018 Podstawą prawną do wprowadzenia działań profilaktycznych w ramach szkolnego programu

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ZAJĘĆ ROZWIJAJĄCYCH UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE DLA DZIECI W WIEKU 8-12 LAT: RAZEM LEPIEJ - realizowany w SP 209

PROGRAM ZAJĘĆ ROZWIJAJĄCYCH UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE DLA DZIECI W WIEKU 8-12 LAT: RAZEM LEPIEJ - realizowany w SP 209 PROGRAM ZAJĘĆ ROZWIJAJĄCYCH UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE DLA DZIECI W WIEKU 8-12 LAT: RAZEM LEPIEJ - realizowany w SP 209 Szkoła, obok rodziny, jest jednym z najważniejszych środowisk społecznych dziecka. Jej

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WYCHOWAWCZY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 14 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W OŚWIĘCIMIU

PROGRAM WYCHOWAWCZY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 14 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W OŚWIĘCIMIU PROGRAM WYCHOWAWCZY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 14 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W OŚWIĘCIMIU UZASADNIENIE Ważnym zadaniem przedszkola jest kształtowanie cech i postaw dzieci, pozwalających im w przyszłości

Bardziej szczegółowo

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI im. gen. DEZYDEREGO CHŁAPOWSKIEGO W BOJANOWIE. PODSTAWY PRAWNE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Podstawę do szkolnego programu profilaktyki stanowią następujące akty prawne:

Bardziej szczegółowo

Program Profilaktyczno Wychowawczy o Charakterze Biblioterapeutycznym. dla I Etapu Edukacyjnego i Zespołów Edukacyjno Terapeutycznych

Program Profilaktyczno Wychowawczy o Charakterze Biblioterapeutycznym. dla I Etapu Edukacyjnego i Zespołów Edukacyjno Terapeutycznych Program Profilaktyczno Wychowawczy o Charakterze Biblioterapeutycznym dla I Etapu Edukacyjnego i Zespołów Edukacyjno Terapeutycznych /CZARODZIEJSKIE BAJKI/ na rok 2006 2009. Opracował zespół w składzie:

Bardziej szczegółowo

Świetlica socjoterapeutycznadobra praktyka w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Ewa Janik

Świetlica socjoterapeutycznadobra praktyka w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Ewa Janik Świetlica socjoterapeutycznadobra praktyka w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży Ewa Janik ZDROWIE PSYCHICZNE Zdrowie psychiczne jest różnie definiowane przez poszczególne dziedziny nauki:

Bardziej szczegółowo

Blok tematyczny: Nauczanie przedszkolne i wczesnoszkolne

Blok tematyczny: Nauczanie przedszkolne i wczesnoszkolne Blok tematyczny: Nauczanie przedszkolne i wczesnoszkolne Doskonalenie analizy rysunku dziecka i możliwości pracy z rysunkiem Agnieszka Nalepa, Urszula Stobnicka Agnieszka Nalepa nauczyciel dyplomowany,

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WYCHOWACZY PRZEDSZKOLA NR 24, PRZY ZESPOLE SZKÓŁ SPECJALNYCH NR 4

PROGRAM WYCHOWACZY PRZEDSZKOLA NR 24, PRZY ZESPOLE SZKÓŁ SPECJALNYCH NR 4 PROGRAM WYCHOWACZY PRZEDSZKOLA NR 24, PRZY ZESPOLE SZKÓŁ SPECJALNYCH NR 4 Opracowanie : Justyna Marcisz Anna Żegleń I. Cele ogólne programu Kształtowanie prawidłowych postaw funkcjonowania w grupie w oparciu

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W KANIOWIE

PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W KANIOWIE PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W KANIOWIE Podstawa prawna: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (

Bardziej szczegółowo

Program profilaktyczny Społecznej Szkoły Podstawowej Społecznego Towarzystwa Szkoły Gimnazjalnej w klasach I-III w roku szkolnym 2014-2015.

Program profilaktyczny Społecznej Szkoły Podstawowej Społecznego Towarzystwa Szkoły Gimnazjalnej w klasach I-III w roku szkolnym 2014-2015. Program profilaktyczny Społecznej Szkoły Podstawowej Społecznego Towarzystwa Szkoły Gimnazjalnej w klasach I-III w roku szkolnym 2014-2015. Program jest integralną częścią programu wychowawczego szkoły.

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ADAPTACYJNY DLA DZIECI GRUP PRZYGOTOWANIA PRZEDSZKOLNEGO W IŃSKU

PROGRAM ADAPTACYJNY DLA DZIECI GRUP PRZYGOTOWANIA PRZEDSZKOLNEGO W IŃSKU PROGRAM ADAPTACYJNY DLA DZIECI GRUP PRZYGOTOWANIA PRZEDSZKOLNEGO W IŃSKU WSTĘP Przystosowanie należy do podstawowych mechanizmów regulujących stosunki człowieka ze środowiskiem. Wiek przedszkolny to okres

Bardziej szczegółowo

Program profilaktyczny. Bądź sobą

Program profilaktyczny. Bądź sobą Program profilaktyczny Bądź sobą przeznaczony dla klas IV VI Program opracowała: Monika Wandas-Wasieńko Cele programu: 1.Wzmocnienie więzi koleżeńskiej i grupowej. 2.Nawiązywanie nieagresywnych kontaktów.

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA PRACY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 9 W SIEDLCACH

KONCEPCJA PRACY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 9 W SIEDLCACH KONCEPCJA PRACY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 9 W SIEDLCACH Wszystkiego, co naprawdę trzeba wiedzieć, nauczyłem się w przedszkolu- o tym jak żyć co robić, jak postępować, współżyć z innymi patrzeć, odczuwać,

Bardziej szczegółowo

Plan pracy Wychowawczo-Profilaktycznej. SZKOŁY PODSTAWOWEJ im. Władysława Rdzanowskiego w Radziejowicach

Plan pracy Wychowawczo-Profilaktycznej. SZKOŁY PODSTAWOWEJ im. Władysława Rdzanowskiego w Radziejowicach Plan pracy Wychowawczo-Profilaktycznej SZKOŁY PODSTAWOWEJ im. Władysława Rdzanowskiego w Radziejowicach w roku szk. 2017/2018 1 WPROWADZENIE Działalność edukacyjna szkoły jest określona przez: 1. Szkolny

Bardziej szczegółowo

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. POLSKICH NOBLISTÓW W CHALINIE Chalin, wrzesień 2012r. KONCEPCJA PROGRAMU Program przewidziany jest do realizacji dla klas I III oraz IV VI. Założenia

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NIEPUBLICZNEGO Nr 1 Pod Topolą w Szczytnie. Kochać dziecko, to służyć mu, jak daleko jest to tylko możliwe. M.

KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NIEPUBLICZNEGO Nr 1 Pod Topolą w Szczytnie. Kochać dziecko, to służyć mu, jak daleko jest to tylko możliwe. M. KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NIEPUBLICZNEGO Nr 1 Pod Topolą w Szczytnie Kochać dziecko, to służyć mu, jak daleko jest to tylko możliwe. M. Montessori MISJA PRZEDSZKOLA Nasze przedszkole jest drogowskazem

Bardziej szczegółowo

PUBLICZNEGO GIMNAZJUM IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH. na rok szkolny 2015/2016

PUBLICZNEGO GIMNAZJUM IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH. na rok szkolny 2015/2016 PROGRAM PROFILAKTYCZNY PUBLICZNEGO GIMNAZJUM IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH na rok szkolny 2015/2016 Opracowała: Małgorzata Gęsina I PODSTAWA PRAWNA Program profilaktyki w Publicznym Gimnazjum w Sabniach

Bardziej szczegółowo

KODEKS DOBREGO PRZEDSZKOLAKA

KODEKS DOBREGO PRZEDSZKOLAKA KODEKS DOBREGO PRZEDSZKOLAKA Jednym z ważnych zadań przedszkola jest kształtowanie cech i postaw dziecka, pozwalających mu w przyszłości na aktywne uczestnictwo w życiu społecznym. To w przedszkolu dziecko

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA GMINNEGO W NIEBOCKU

PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA GMINNEGO W NIEBOCKU PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA GMINNEGO W NIEBOCKU CELEM WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO JEST POMOC DZIECKU W REALIZACJI JEGO INDYWIDUALNEJ DROGI ROZWOJOWEJ W RELACJACH ZE ŚRODOWISKIEM SPOŁECZNO-KULTUROWOWYM

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PROFILAKTYKI AGRESJI Gimnazjum nr 24 im. Janusza Korczaka we Wrocławiu Rok szkolny 2009/2010, 2010/2011, 2011/2012

PROGRAM PROFILAKTYKI AGRESJI Gimnazjum nr 24 im. Janusza Korczaka we Wrocławiu Rok szkolny 2009/2010, 2010/2011, 2011/2012 PROGRAM PROFILAKTYKI AGRESJI Gimnazjum nr 24 im. Janusza Korczaka we Wrocławiu Rok szkolny 2009/2010, 2010/2011, 2011/2012 (załącznik do Programu Wychowawczego i Profilaktycznego Gimnazjum) Nie idź przede

Bardziej szczegółowo

Szkoły Podstawowej nr 23 w Zabrzu w zakresie

Szkoły Podstawowej nr 23 w Zabrzu w zakresie PROGRAM POPRAWY EFEKTYWNOŚCI KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA Szkoły Podstawowej nr 23 w Zabrzu w zakresie RESPEKTOWANIA NORM SPOŁECZNYCH w roku m I. Diagnoza: na podstawie przeprowadzonej ewaluacji zewnętrznej

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WYCHOWAWCZY NIEPUBLICZNEGO PRZEDSZKOLA W PIETRZYKOWIE ROK SZKOLNY 2015/2016

PROGRAM WYCHOWAWCZY NIEPUBLICZNEGO PRZEDSZKOLA W PIETRZYKOWIE ROK SZKOLNY 2015/2016 PROGRAM WYCHOWAWCZY NIEPUBLICZNEGO PRZEDSZKOLA W PIETRZYKOWIE ROK SZKOLNY 2015/2016 1 W wychowaniu chodzi o to, ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem [...], umiał być bardziej nie tylko

Bardziej szczegółowo

Szkoła Podstawowa nr 1 w Lubiczu Dolnym SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI NA LATA

Szkoła Podstawowa nr 1 w Lubiczu Dolnym SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI NA LATA Szkoła Podstawowa nr 1 w Lubiczu Dolnym SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI NA LATA 2013 2014 2014 2015 2015-2016 PODSTAWY PRAWNE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Art. 72. 2. Konwencja

Bardziej szczegółowo

Problemem głównym mojej pracy są przyczyny podejmowania miłości u młodzieży ponadgimnazjalnej

Problemem głównym mojej pracy są przyczyny podejmowania miłości u młodzieży ponadgimnazjalnej Zakończenie Problemem głównym mojej pracy są przyczyny podejmowania miłości u młodzieży ponadgimnazjalnej Do problemu głównego zostały sformułowane następujące problemy szczegółowe, które przedstawię poniżej.

Bardziej szczegółowo

Reagowanie na agresję u dzieci młodszych

Reagowanie na agresję u dzieci młodszych Niepubliczny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli Reagowanie na agresję u dzieci młodszych Szkolenie adresowane do nauczycieli przedszkoli oraz edukacji wczesnoszkolnej Trudnością, z jaką spotykają się często

Bardziej szczegółowo

Program autorski Poznaję uczucia

Program autorski Poznaję uczucia Dziecko chce być dobre, Jeśli nie umie naucz, Jeśli nie wie wytłumacz, Jeśli nie może pomóż. Janusz Korczak Program autorski Poznaję uczucia 1 Anna Major Program Poznaję uczucia jest skierowany do dzieci

Bardziej szczegółowo

PROJEKT EDUKACYJNY ŻYJĘ WŚRÓD INNYCH

PROJEKT EDUKACYJNY ŻYJĘ WŚRÓD INNYCH PROJEKT EDUKACYJNY ŻYJĘ WŚRÓD INNYCH Temat projektu: Żyję wśród innych projekt działań uczących empatii współpracy w grupie dzieci w wieku 4 5 lat Założenia projektu: Kiedy przyglądam się dzieciom z mojej

Bardziej szczegółowo

im. św. JADWIGI KRÓLOWEJ POLSKI W WITONI Sobą być, zdrowo żyć

im. św. JADWIGI KRÓLOWEJ POLSKI W WITONI Sobą być, zdrowo żyć PROGRAM PROFILAKTYCZNY GIMNAZJUM im. św. JADWIGI KRÓLOWEJ POLSKI W WITONI Sobą być, zdrowo żyć Witonia, 09.09.2014r. Program Profilaktyki Gimnazjum w Witoni im. św. Jadwigi Królowej Polski opisuje wszelkie

Bardziej szczegółowo

SZKOŁA PODSTAWOWA NR 5 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W OZORKOWIE

SZKOŁA PODSTAWOWA NR 5 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W OZORKOWIE SZKOŁA PODSTAWOWA NR 5 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W OZORKOWIE SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI NA LATA 2014-2016 Opracowanie : Agnieszka Nowakowska- pedagog szkolny Joanna Geraga Matusiak psycholog szkolny

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA PRACY SZKOŁY PODSTAWOWEJ FUNDACJI ELEMENTARZ W GŁĘBOKIEM na lata szkolne 2012-2017

KONCEPCJA PRACY SZKOŁY PODSTAWOWEJ FUNDACJI ELEMENTARZ W GŁĘBOKIEM na lata szkolne 2012-2017 KONCEPCJA PRACY SZKOŁY PODSTAWOWEJ FUNDACJI ELEMENTARZ W GŁĘBOKIEM na lata szkolne 2012-2017 Podstawa prawna : 1) Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn.

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PROFILAKTYKI DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. POWSTAŃCÓW 1863 ROKU W ZABOROWIE

PROGRAM PROFILAKTYKI DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. POWSTAŃCÓW 1863 ROKU W ZABOROWIE PROGRAM PROFILAKTYKI DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. POWSTAŃCÓW 1863 ROKU W ZABOROWIE PROGRAM PROFILAKTYKI DLA DZIECI ODDZIAŁU PRZEDSZKOLNEGO SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. POWSTAŃCÓW 1863 ROKU W ZABOROWIE

Bardziej szczegółowo

Percepcja siebie i świata uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym pochodzących z rodzin pełnych i niepełnych

Percepcja siebie i świata uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym pochodzących z rodzin pełnych i niepełnych Percepcja siebie i świata uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym pochodzących z rodzin pełnych i niepełnych Percepcja, czyli świadome reagowanie na bodziec zewnętrzny, umożliwia dziecku zdobywanie informacji

Bardziej szczegółowo

PROGRAMY PROFILAKTYKI MŁODZIEŻOWEJ

PROGRAMY PROFILAKTYKI MŁODZIEŻOWEJ PROGRAMY PROFILAKTYKI MŁODZIEŻOWEJ SPRAWOZDANIE Z PROJEKTU PROFILAKTYCZNEGO Nazwa Kierownik Miejsce realizacji Termin realizacji Rok szkolny 2009/2010 Liczba i rodzaj odbiorców Cele i opis PROGRAM PROFILAKTYCZNY

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEGO PRZEDSZKOLA W STARYM PILCZYNIE

PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEGO PRZEDSZKOLA W STARYM PILCZYNIE PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEGO PRZEDSZKOLA W STARYM PILCZYNIE 1 Spis treści PODSTAWY PRAWNE TWORZENIA PRZEDSZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI... 3 WSTĘP... 4 CEL OGÓLNY:... 5 KIERUNKI DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH:...

Bardziej szczegółowo

MAMO, TATO, POBAWMY SIĘ RAZEM! innowacja pedagogiczna

MAMO, TATO, POBAWMY SIĘ RAZEM! innowacja pedagogiczna MAMO, TATO, POBAWMY SIĘ RAZEM! innowacja pedagogiczna 1. Osoby wdrażające innowacje: mgr Justyna Witas, mgr Adriana Jachnicka, mgr Marta Jafernik 2. Termin wprowadzenia i czas trwania innowacji: Innowacja

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WYCHOWAWCZY Szkoły Podstawowej nr 2 SZKOŁA PRZYJAZNA DZIECKU

PROGRAM WYCHOWAWCZY Szkoły Podstawowej nr 2 SZKOŁA PRZYJAZNA DZIECKU PROGRAM WYCHOWAWCZY Szkoły Podstawowej nr 2 im. Marii Konopnickiej SZKOŁA PRZYJAZNA DZIECKU Nasze cele: osiągnięcie przez wszystkich uczniów pełni ich rozwoju intelektualnego i osobowościowego, przygotowanie

Bardziej szczegółowo

Kluczem do wiedzy wciąż jest czytanie. Wiele osób, choć umie czytać, nie czyta. muszą powstać w dzieciństwie.

Kluczem do wiedzy wciąż jest czytanie. Wiele osób, choć umie czytać, nie czyta. muszą powstać w dzieciństwie. Sukces człowieka zależy w dużej mierze od wiedzy. Kluczem do wiedzy wciąż jest czytanie. Wiele osób, choć umie czytać, nie czyta. Dlaczego? Ponieważ nawyk i potrzeba lektury Dlaczego? Ponieważ nawyk i

Bardziej szczegółowo

Jak pomóc 6-latkowi w dobrym funkcjonowaniu w szkole: co mogą zrobić rodzice, a co powinna zrobić szkoła?

Jak pomóc 6-latkowi w dobrym funkcjonowaniu w szkole: co mogą zrobić rodzice, a co powinna zrobić szkoła? Akredytacja Państwowej Komisji Akredytacyjnej (Uchwała Nr 474/2010 z dn. 27.05. 2010r.)1111 Jak pomóc 6-latkowi w dobrym funkcjonowaniu w szkole: co mogą zrobić rodzice, a co powinna zrobić szkoła? Anna

Bardziej szczegółowo

zajęcia socjoterapeutyczne

zajęcia socjoterapeutyczne zajęcia socjoterapeutyczne SP 2 dla uczniów Szkoły Podstawowej nr 2 w Chojnie Podstawa prawna Istota socjoterapii Program zajęć socjoterapeutycznych Podstawa prawna ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ

Bardziej szczegółowo

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoła Podstawowa w Tursku

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoła Podstawowa w Tursku SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoła Podstawowa w Tursku Podstawy prawne: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu 19 czerwca 2001 roku w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz

Bardziej szczegółowo

AUTORSKI PROGRAM Ja wśród innych

AUTORSKI PROGRAM Ja wśród innych AUTORSKI PROGRAM Ja wśród innych REALIZOWANY W ŚWIETLICY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W PILCHOWIE W LATACH 2014-2016 Opracowała: mgr Małgorzata Pysiewicz CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Program został skonstruowany z myślą

Bardziej szczegółowo

PROGRAM KULTURY SŁOWA I ZAPOBIEGANIA AGRESJI SŁOWNEJ WŚRÓD UCZNIÓW KLAS IV VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ I GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016

PROGRAM KULTURY SŁOWA I ZAPOBIEGANIA AGRESJI SŁOWNEJ WŚRÓD UCZNIÓW KLAS IV VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ I GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 PROGRAM KULTURY SŁOWA I ZAPOBIEGANIA AGRESJI SŁOWNEJ WŚRÓD UCZNIÓW KLAS IV VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ I GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 PROGRAM KULTURY SŁOWA I ZAPOBIEGANIA AGRESJI SŁOWNEJ WŚRÓD UCZNIÓW

Bardziej szczegółowo

(imię i nazwisko nauczyciela) (przedmiot) (numer programu)

(imię i nazwisko nauczyciela) (przedmiot) (numer programu) Iwona Jończyk (imię i nazwisko nauczyciela) Wybrane zagadnienia z psychologii społecznej (przedmiot) 2407MR i GŻ 1997.08.18 (numer programu) Klasa IV TŻa, IV TŻb Lp. Cele kształcenia i wychowania Treści

Bardziej szczegółowo

CZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI?

CZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI? CZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI? mgr Magdalena Jabłońska mgr Dorota Orłowska 1 DLACZEGO RODZICE NIE MAJĄ WIEDZY O ISTOTNYCH PROBLEMACH SWOICH DZIECI? brak czasu mało doświadczeń

Bardziej szczegółowo

Grupa wsparcia dla młodzieży. trudnej

Grupa wsparcia dla młodzieży. trudnej Grupa wsparcia dla młodzieży trudnej 1.Tytuł projektu GRUPA WSPARCIA DLA MŁODZIEŻY TRUDNEJ 2. Beneficjenci projektu Projekt skierowany jest do młodzieży trudnej w wieku od 11 do 17 lat przebywających w

Bardziej szczegółowo

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI GIMNAZJUM DWUJĘZYCZNE NR 2 IM. S. ŻEROMSKIEGO W BIELSKU BIAŁEJ KALEJDOSKOP ROK SZKOLNY 2016/2017 PODSTAWA PRAWNA 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA SAMORZĄDOWEGO W PLEWISKACH

PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA SAMORZĄDOWEGO W PLEWISKACH PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA SAMORZĄDOWEGO W PLEWISKACH Dziecko powinno umieć, mieć prawo być tym kim jest, być dzieckiem. ' Janusz Korczak 1. Podstawy prawne systemu wychowania Rozporządzenie Ministra

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Psychologia potrzeb. Dr Monika Wróblewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Psychologia potrzeb. Dr Monika Wróblewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Psychologia potrzeb Dr Monika Wróblewska Uniwersytet w Białymstoku 10 czerwca 2010 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL 1. Specyfika potrzeb

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PROFILAKTYCZNY STOP AGRESJI

PROGRAM PROFILAKTYCZNY STOP AGRESJI PROGRAM PROFILAKTYCZNY STOP AGRESJI CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Nauczyciele pracujący w szkole podstawowej spotykają się w swojej pracy z różnymi problemami. Bardzo często mają do czynienia z agresywnymi

Bardziej szczegółowo

Diagnoza aktualnej sytuacji polskiego systemu oświaty w zakresie realizacji wychowawczej roli szkoły. Warszawa, 28 października 2017 r.

Diagnoza aktualnej sytuacji polskiego systemu oświaty w zakresie realizacji wychowawczej roli szkoły. Warszawa, 28 października 2017 r. Diagnoza aktualnej sytuacji polskiego systemu oświaty w zakresie realizacji wychowawczej roli szkoły Warszawa, 28 października 2017 r. 1 PODSTAWOWE KIERUNKI REALIZACJI POLITYKI OŚWIATOWEJ PAŃSTWA W ROKU

Bardziej szczegółowo

Załącznik do uchwały nr 12/2012/2013z dnia 25 lutego 2013 r. SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEGO GIMNAZJUM IM. MARKA KOTAŃSKIEGO W GÓRALICACH

Załącznik do uchwały nr 12/2012/2013z dnia 25 lutego 2013 r. SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEGO GIMNAZJUM IM. MARKA KOTAŃSKIEGO W GÓRALICACH Załącznik do uchwały nr 12/2012/2013z dnia 25 lutego 2013 r. SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEGO GIMNAZJUM IM. MARKA KOTAŃSKIEGO W GÓRALICACH Młodzież powinna być tak prowadzona, by umiała wyprzeć

Bardziej szczegółowo

DLA SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 1 W PIESZYCACH W ZAKRESIE POPRAWY BEZPIECZE

DLA SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 1 W PIESZYCACH W ZAKRESIE POPRAWY BEZPIECZE PROGRAM NAPRAWCZY DLA SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 1 W PIESZYCACH W ZAKRESIE POPRAWY BEZPIECZEŃSTWA UCZNIÓW Podstawy konstruowania programu 1. Wytyczne organu sprawującego nadzór pedagogiczny, opracowane na podstawie

Bardziej szczegółowo

Jak pomóc dziecku radzić sobie z trudnymi emocjami?

Jak pomóc dziecku radzić sobie z trudnymi emocjami? Image by Alexas_Fotos on Pixabay dr Agnieszka Lasota Jak pomóc dziecku radzić sobie z trudnymi emocjami? Czy dorośli pozwalają dzieciom na doświadczanie i wyrażanie negatywnych emocji, takich jak złość,

Bardziej szczegółowo

Szkolny kodeks postępowania wobec aktów agresji i przemocy Szkoły Podstawowej nr 29 w Lublinie Wstęp

Szkolny kodeks postępowania wobec aktów agresji i przemocy Szkoły Podstawowej nr 29 w Lublinie Wstęp Szkolny kodeks postępowania wobec aktów agresji i przemocy Szkoły Podstawowej nr 29 w Lublinie Wstęp Narastanie agresji i przemocy wśród dzieci i młodzieży jest obecnie jednym z najpoważniejszych problemów,

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia Cele- wychowanek: Sposoby realizacji Odpowiedzialni Radzenie sobie z problemami wieku dorastania.

Zagadnienia Cele- wychowanek: Sposoby realizacji Odpowiedzialni Radzenie sobie z problemami wieku dorastania. Zagadnienia Cele- wychowanek: Sposoby realizacji Odpowiedzialni Radzenie sobie z problemami wieku dorastania. - wie, gdzie zgłosić się po pomoc w razie problemów w szkole, rodzinie, środowisku rówieśniczym

Bardziej szczegółowo

PEDAGOGIZACJA RODZICÓW. Temat: Rola rodziców w procesie wychowania dziecka. Rola rodziców

PEDAGOGIZACJA RODZICÓW. Temat: Rola rodziców w procesie wychowania dziecka. Rola rodziców PEDAGOGIZACJA RODZICÓW Temat: Rola rodziców w procesie wychowania dziecka Rola rodziców Rodzice podejmują najcięższe i najtrudniejsze zadanie, jakim jest wychowanie małego dziecka na wartosciowego, odpowiedzialnego

Bardziej szczegółowo

Zadania psychologa w szkole

Zadania psychologa w szkole Zadania psychologa w szkole Pracę psychologa w szkole określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej. Według aktualnych przepisów do obowiązków psychologa zatrudnionego w szkole należy: 1) prowadzenie

Bardziej szczegółowo

EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY Psychologia i interakcje społeczne Doskonalenie współpracy w rodzinie Anna Konopka Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu 13.10.2014 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WYCHOWAWCZY. PRZEDSZKOLA MIEJSKIEGO NR 10 w KROŚNIE

PROGRAM WYCHOWAWCZY. PRZEDSZKOLA MIEJSKIEGO NR 10 w KROŚNIE PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA MIEJSKIEGO NR 10 w KROŚNIE JESTEM W GRUPIE, ROZUMIEM SIEBIE I INNYCH, DOSTRZEGAM SIEBIE I SWOJE MOCNE STRONY CELE PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO Cele główne - zapoznanie dzieci

Bardziej szczegółowo

Koncepcja Rozwoju. Gminnego Przedszkola nr 3 w Trzciance. na lata:

Koncepcja Rozwoju. Gminnego Przedszkola nr 3 w Trzciance. na lata: Koncepcja Rozwoju Gminnego Przedszkola nr 3 w Trzciance na lata: 2014 2019. Motto Przedszkola: Nie zmuszajmy dzieci do aktywności, lecz wyzwalajmy aktywność. Nie każmy myśleć, lecz twórzmy warunki do myślenia.

Bardziej szczegółowo

Naturalną potrzebą i prawem każdego dziecka jest przynależność do grupy społecznej.

Naturalną potrzebą i prawem każdego dziecka jest przynależność do grupy społecznej. doświadczeń Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej nr 2 w Sosnowcu Szkoły muszą być bardziej inkluzyjne niż wykluczające, ich celem powinna być troska o wszystkich i zapewnienie bezpiecznej atmosfery stąd

Bardziej szczegółowo

WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA Nr 337

WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA Nr 337 PLAN WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA Nr 337 JESTEM W GRUPIE, ROZUMIEM SIEBIE I INNYCH, DOSTRZEGAM SIEBIE I SWOJE MOCNE STRONY Cele główne: CELE PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO zapoznanie dzieci z regułami życia w grupie,

Bardziej szczegółowo

Program profilaktyki Szkoły Podstawowej im. por. Izydora Kołakowskiego. w Domanowie i Szkoły Filialnej w Świrydach dla

Program profilaktyki Szkoły Podstawowej im. por. Izydora Kołakowskiego. w Domanowie i Szkoły Filialnej w Świrydach dla Program profilaktyki Szkoły Podstawowej im. por. Izydora Kołakowskiego w Domanowie i Szkoły Filialnej w Świrydach dla oddziału przedszkolnego i klas I III na lata 2016/ 2019 Podstawa prawna: Konstytucja

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W RUDNIE

PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W RUDNIE PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W RUDNIE Podstawy prawne: Ustawa z dnia 7 wrzesnia1991 r. o systemie oświaty ( DZ. U z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, oraz z 2009 r. Nr.6 poz.33, Nr 31 poz. 206

Bardziej szczegółowo

Wśród koleżanek i kolegów. Budowanie pozytywnego obrazu siebie. i relacji w grupie.

Wśród koleżanek i kolegów. Budowanie pozytywnego obrazu siebie. i relacji w grupie. "Jest tylko jeden sposób nauki - poprzez działanie. Paulo Coelho Wśród koleżanek i kolegów. Budowanie pozytywnego obrazu siebie i relacji w grupie. Innowacja pedagogiczna dla uczniów klas V VI na lata

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA NR 3 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W HAJNÓWCE

PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA NR 3 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W HAJNÓWCE PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA NR 3 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W HAJNÓWCE 1 CELEM WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO JEST POMOC DZIECKU W REALIZACJI JEGO INDYWIDUALNEJ DROGI ROZWOJOWEJ W RELACJACH ZE ŚRODOWISKIEM

Bardziej szczegółowo

8.4. MODUŁ: SZKOŁA DLA RODZICÓW

8.4. MODUŁ: SZKOŁA DLA RODZICÓW 8.4. MODUŁ: SZKOŁA DLA RODZICÓW Innowacyjny program nauczania uczniów z zaburzeniami w zachowaniu 70 Adresaci: rodzice dzieci i młodzieży zakwalifikowani do Innowacyjnego programu nauczania uczniów z zaburzeniami

Bardziej szczegółowo

Zespół Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących im. Prof. Jerzego Buzka w Węgierskiej Górce

Zespół Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących im. Prof. Jerzego Buzka w Węgierskiej Górce PROGRAM ROZWIJANIA KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH I PROFILAKTYKA ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH. I. Wstęp Rozwój kompetencji społecznych jest niezbędnym czynnikiem warunkującym prawidłowe i dobre funkcjonowanie jednostki.

Bardziej szczegółowo

INNOWACJA PEDAGOGICZNA

INNOWACJA PEDAGOGICZNA INNOWACJA PEDAGOGICZNA Bajki rysowajki - sposobem na rozwiązywanie trudności emocjnalno-społecznych dzieci PRZEDSZKOLE W TRĄBKACH WIELKICH MGR ANGELIKA DĄBEK MGR CELINA KITOWSKA TRĄBKI WIELKIE 2016r. OPIS

Bardziej szczegółowo

Z CAŁEJ MOCY STOP PRZEMOCY

Z CAŁEJ MOCY STOP PRZEMOCY Z CAŁEJ MOCY STOP PRZEMOCY PROJEKT REALIZOWANY W RAMACH PROGRAMU OSŁONOWEGO WSPIERANIE JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W TWORZENIU SYSTEMU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE EDYCJA 2015 MINISTERSTWA

Bardziej szczegółowo

Program wychowawczy Publicznego Przedszkola w Brąszewicach

Program wychowawczy Publicznego Przedszkola w Brąszewicach Program wychowawczy Publicznego Przedszkola w Brąszewicach Podstawy prawne programu wychowawczego: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.), Ustawa

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA PRACY SAMORZĄDOWEGO PRZEDSZKOLA W KOCHANOWICACH

KONCEPCJA PRACY SAMORZĄDOWEGO PRZEDSZKOLA W KOCHANOWICACH KONCEPCJA PRACY SAMORZĄDOWEGO PRZEDSZKOLA W KOCHANOWICACH CELE KONCEPCJI PRACY PRZEDSZKOLA 1. Diagnozowanie i rozwijanie inteligencji wielorakich dzieci. Zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W KOSEWIE

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W KOSEWIE Załącznik nr 1 do Uchwały Rady Pedagogicznej Nr 6/2013 z dnia 10.09.2013r. PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W KOSEWIE Wrzesień 2013 r. PODSTAWA PRAWNA Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WYCHOWAWCZY PUNKTU PRZEDSZKOLNEGO PRZY SZKOLE PODSTAWOWEJ W KRZEŚLINIE. na rok szkolny 2014/2015

PROGRAM WYCHOWAWCZY PUNKTU PRZEDSZKOLNEGO PRZY SZKOLE PODSTAWOWEJ W KRZEŚLINIE. na rok szkolny 2014/2015 PROGRAM WYCHOWAWCZY PUNKTU PRZEDSZKOLNEGO PRZY SZKOLE PODSTAWOWEJ W KRZEŚLINIE na rok szkolny 2014/2015 Uchwalony przez Radę Pedagogiczną w dniu 12.09.2014r. Radę Rodziców w dniu 26.09.2014 r. PODSTAWY

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 217 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI ZE SZKOŁĄ FILIALNĄ W WARSZAWIE, UL. PADEREWSKIEGO 45

PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 217 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI ZE SZKOŁĄ FILIALNĄ W WARSZAWIE, UL. PADEREWSKIEGO 45 PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 217 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI ZE SZKOŁĄ FILIALNĄ W WARSZAWIE, UL. PADEREWSKIEGO 45 CEL: ZWIĘKSZENIE POCZUCIA BEZPIECZEŃSTWA UCZNIÓW W SZKOLE. zadania treści

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA PRACY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 59 KATOWICE

KONCEPCJA PRACY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 59 KATOWICE KONCEPCJA PRACY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 59 KATOWICE Priorytetem naszej działalności jest zapewnienie naszym wychowankom wszechstronnego rozwoju, bezpieczeństwa, akceptacji, i poszanowania ich praw. Poprzez

Bardziej szczegółowo

SZKOŁA PODSTAWOWA NR 1. im. gen. B. Prugara-Ketlinga w Sanoku PROFILAKTYKI. Sanok, 16.01.2009 r.

SZKOŁA PODSTAWOWA NR 1. im. gen. B. Prugara-Ketlinga w Sanoku PROFILAKTYKI. Sanok, 16.01.2009 r. SZKOŁA PODSTAWOWA NR 1 im. gen. B. Prugara-Ketlinga w Sanoku SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Sanok, 16.01.2009 r. 1 WSTĘP Program Profilaktyki Szkoły tworzy całość ze Statutem Szkoły, Szkolnym Programem Wychowawczym,

Bardziej szczegółowo

Plan pracy pedagoga oraz wychowawcy z uczniami klasy VB. w roku szkolnym 2007/2008

Plan pracy pedagoga oraz wychowawcy z uczniami klasy VB. w roku szkolnym 2007/2008 Plan pracy pedagoga oraz wychowawcy z uczniami klasy VB w roku szkolnym 2007/2008 Plan pracy z uczniami, ma na celu integrację zespołu klasowego, opracowany jest w formie zajęć z ćwiczeniami. Działania

Bardziej szczegółowo

PLAN PRACY PEDAGOGA SZKOLNEGO W ROKU SZKOLNYM 2016/2017. Lp. ZADANIA FORMY REALIZACJI TERMIN REALIZACJI

PLAN PRACY PEDAGOGA SZKOLNEGO W ROKU SZKOLNYM 2016/2017. Lp. ZADANIA FORMY REALIZACJI TERMIN REALIZACJI PLAN PRACY PEDAGOGA SZKOLNEGO W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 Lp. ZADANIA FORMY REALIZACJI TERMIN REALIZACJI Rozpoznawanie Współpraca z wychowawcami w zakresie udzielania 1. indywidualnych potrzeb uczniów oraz

Bardziej szczegółowo

Pedagogizacja rodziców jako niezbędny element w budowaniu dobrej współpracy.

Pedagogizacja rodziców jako niezbędny element w budowaniu dobrej współpracy. Pedagogizacja rodziców jako niezbędny element w budowaniu dobrej współpracy. Pedagogizacja rodziców jest to działalność zmierzająca do stałego wzbogacania posiadanej przez rodziców potocznej wiedzy pedagogicznej

Bardziej szczegółowo

SYSTEM WYCHOWAWCZY W R. SZK. 2013/2014

SYSTEM WYCHOWAWCZY W R. SZK. 2013/2014 1 2 SYSTEM WYCHOWAWCZY W R. SZK. 2013/2014 W roku 2013/2014 system oddziaływania wychowawczego oparty jest na budowaniu więzi emocjonalnej między uczniem a szkołą oraz integrowaniu uczniów ze środowiskiem

Bardziej szczegółowo

Jak zapobiegać przemocy domowej wobec dzieci i młodzieży.

Jak zapobiegać przemocy domowej wobec dzieci i młodzieży. Jak zapobiegać przemocy domowej wobec dzieci i młodzieży. (Terapia Krótkoterminowa Skoncentrowana na Rozwiązaniu) Kontakt tel.: +48 600779294 e-mail: iwona@gabinetterapeutyczny.eu Iwona Czerwoniuk psychoterapeuta

Bardziej szczegółowo

Szkolny Program Profilaktyki

Szkolny Program Profilaktyki Szkolny Program Profilaktyki Publicznego Gimnazjum nr 1 w Żaganiu Motto: Papierosy, alkohol, narkotyki, AIDS... czyli jak się nie zgubić w supermarkecie świata. Wstęp PROFILAKTYKA jest chronieniem człowieka

Bardziej szczegółowo