Dobre rządzenie jako polityka publiczna

Transkrypt

1 Dobre rządzenie jako polityka publiczna Marcin Zawicki Katedra Gospodarki i Administracji Publicznej Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

2 Cele 1. Czym jest dobre rządzenie? 2. Czy dobre rządzenie jest polityką publiczną? 3. W jakim kierunku należy rozwijad koncepcję dobrego rządzenia?

3 1. Czym jest dobre rządzenie?

4 Dobre rządzenie a współzarządzanie Dobre rządzenie (good governance) współrządzenie (governance) Współzarządzanie paradygmat teoretyczny i analityczny akcentuje eksplanację Dobre rządzenie koncepcja praktyczna i aplikacyjna akcentuje zmianę

5 Współzarządzanie Co najmniej 6 znaczeo pojęcia współzarządzanie (Rhodes 1996): Paostwo minimalne Zarządzanie przedsiębiorstwem Nowe zarządzanie publiczne Dobre rządzenie (wówczas jako ekonomia rozwoju) System socjocybernetyczny Samoorganizujące się sieci Z perspektywy sektorów: Współzarządzanie w sektorze rynkowym (corporate governance) Współzarządzanie w sektorze publicznym (public governance) Współzarządzanie w sektorze obywatelskim (civic governance)

6 Geneza i rozwój dobrego rządzenia 1. Ekonomia rozwoju 1. Bank Światowy (world governance indicators) 2. UNDP 3. USAID 2. Doskonalenie zarządzenia publicznego w wymiarze między i ponadnarodowym 1. Komisja Europejska (European Governance. A White Paper) 2. MFW 3. Adaptacja koncepcji dobrego rządzenia na poziomie paostw narodowych, regionalnym i lokalnym 1. Indywidualne projekty badawcze i wdrożenia

7 Metodologia dobrego rządzenia Dobre rządzenie definiowanie celu z perspektywy podmiotu implementującego metodologię Wymiary dobrego rządzenia wybór i interpretacja Wskaźniki dobrego rządzenia budowa i pomiar Wskaźniki zagregowane budowa i pomiar Wnioskowanie oraz formułowanie rekomendacji i polityk

8 Zalety metodologii dobrego rządzenia Symplifikacja złożoności w sferze rządzenia Standaryzacja metodologii pomiaru Identyfikowanie deficytów dobrego rządzenia w badanych wymiarach Wnioskowanie o potrzebie usprawnieo w badanych wymiarach Porównywalnośd wyników w czasie i terytorialnie

9 Słabości metodologii dobrego rządzenia (1) Wymiary wybiórcze i identyfikowane arbitralnie pomijanie wielu istotnych wymiarów, jak: Trafnośd i użytecznośd polityk Trwałośd polityk Sprawiedliwośd Równośd Bezstronnośd Abstrahowanie od istnienia dylematów rządzenia, tj.: Biurokracja adhokracja Konwergencja dywergencja Spójnośd konkurencyjnośd Etatyzacja elityzacja Korporacjonizm i wysoka jakośd usług pluralizm i zróżnicowana jakośd usług Adekwatnośd samodzielnośd (finansowa) Centralizacja decentralizacja Wolnośd indywidualna dobro wspólnoty (itd.)

10 Słabości metodologii dobrego rządzenia (2) Terytorialna bezkontekstowośd w badaniach porównawczych Zróżnicowana wiarygodnośd porównywanych danych Wnioskowanie z wartości wskaźników, co ogranicza rozumienie istoty problemów

11 Istota koncepcji dobrego rządzenia - wnioski Koncepcja niejednorodna różny przedmiot, cele i zakres W warstwie merytorycznej - eksponuje paradygmat współzarządzania, ale nie pozostaje obojętna na wartości paostwa prawnego, administracji tradycyjnej i NZP W warstwie metodologicznej silne nawiązanie do NZP (performance measurement) Orientacja na porównywalnośd wyników skutkuje powierzchownością prowadzonych analiz

12 2. Czy dobre rządzenie jest polityką publiczną?

13 3 typy polityki publicznej 1. Polityka publiczna racjonalna: Racjonalna decyzje podejmowane są w oparciu o wiedzę Sekwencyjna analiza problemu, wybór polityki, wdrażanie, ewaluacja Cykliczna iteracja sekwencji, akumulacja wiedzy 2. Polityka publiczna ograniczonej racjonalności: Ograniczona racjonalnośd (Simon) Model kosza na śmieci (March) 3. Polityka publiczna heterogenicznej racjonalności: Obliczenia, osąd, kompromis, inspiracje (Thompson)

14 Co z tego wynika dla dobrego rządzenia? Założenie: w każdym typie polityki publicznej (racjonalnej, ograniczonej i heterogenicznej racjonalności), występuje (chod nie zawsze w sekwencji): 1. Analiza problemu 2. Identyfikacja alternatywnych polityk 3. Wybór polityki (obiektywne kryteria, sankcjonowanie wyboru) 4. Implementacja i monitorowanie polityki 5. Ewaluacja polityki Nazwijmy je więc komponentami nie etapami

15 Czy metodologia dobrego rządzenia wspomaga analizę problemu? Pozwala, w sposób ograniczony, analizowad jedynie niektóre problemy (te opisywane wskaźnikami dobrego rządzenia) Nie pozwala: Wnioskowad o przyczynach i istocie problemów, identyfikowad związków przyczynowo-skutkowych Rozstrzygad, które problemy wymagają interwencji, a które nie Hierarchizowad problemy wymagające interwencji (tworzyd agendę publiczną)

16 Czy metodologia dobrego rządzenia wspomaga identyfikację alternatywnych polityk? Bezpośrednio nie stanowi źródła wiedzy o alternatywnych sposobach rozwiązywania problemów Pośrednio, na podstawie pozytywnych zmian wartości wskaźników dobrego rządzenia możliwe jest identyfikowanie ośrodków, gdzie określone polityki publiczne zostały skutecznie wdrożone

17 Czy metodologia dobrego rządzenia wspomaga wybór polityk? Nie stanowi źródła wiedzy wspomagającej podejmowanie decyzji o wyborze optymalnej polityki (kryteria wyboru, hierarchia kryteriów) Nie stanowi źródła wiedzy o sposobach sankcjonowania polityk wyłonionych do realizacji

18 Czy metodologia dobrego rządzenia wspomaga implementację i monitorowanie polityk? Bezpośrednio nie stanowi źródła wiedzy wspierającej implementację polityk (jak wdrażad?) Pośrednio, na podstawie pozytywnych zmian wartości wskaźników dobrego rządzenia możliwe jest identyfikowanie ośrodków, gdzie określone polityki publiczne zostały skutecznie wdrożone Pozwala monitorowad te polityki, których implementacja jest mierzona istniejącymi wskaźnikami dobrego rządzenia

19 Czy metodologia dobrego rządzenia wspomaga ewaluację polityk Pozwala ewaluowad te polityki publiczne, które są mierzone istniejącymi wskaźnikami dobrego rządzenia

20 Czy metodologia dobrego rządzenia jest polityką publiczną? Synteza Komponent polityki publicznej 1. Analiza problemu Średnie 2. Identyfikacja alternatywnych polityk Znaczenie metodologii dobrego rządzenia Średnie 3. Wybór polityki Słabe 4. Implementacja i monitorowanie polityki Słabe 5. Ewaluacja Średnie

21 3. W jakim kierunku należy rozwijad koncepcję dobrego rządzenia?

22 Rozwój koncepcji dobrego rządzenia - paleta wyborów 1. Przedmiot 1. Ekonomia rozwoju 2. Doskonalenie zarządzania publicznego na poziomie między i ponadnarodowym 3. Doskonalenie zarządzania publicznego na poziomie narodowym, regionalnym i lokalnym 2. Cel i zakres 1. Badania - doskonalenie metodologii badania dobrego rządzenia 2. Badania i stosowanie - doskonalenie metodologii badania dobrego rządzenia oraz jej wdrażanie do polityki publicznej

23 Rozwój koncepcji dobrego rządzenia - paleta wyborów 1. Przedmiot 1. Ekonomia rozwoju 2. Doskonalenie zarządzania publicznego na poziomie między i ponadnarodowym 3. Doskonalenie zarządzania publicznego na poziomie narodowym, regionalnym i lokalnym - Polska 2. Cel i zakres 1. Badania - doskonalenie metodologii badania dobrego rządzenia 2. Badania i stosowanie - doskonalenie metodologii badania dobrego rządzenia oraz jej wdrażanie do polityki publicznej - Polska

24 Rozumienie dobrego rządzenia w Polsce Explicite - metodologia dobrego rządzenia, dorobek kilku projektów badawczych (KGAP/MSAP UEK, UW, ECORYS) Implicite ogół polityk dedykowanych doskonaleniu jakości rządzenia lub jakości zarządzania w administracji publicznej Priorytet V POKL Koncepcja dobrego rządzenia (raport MRR z 2008 r.) Nowe strategie: DSRK, ŚSRK, Strategia Sprawne paostwo, KSRR Strategie regionalne Koncepcja niedokooczona

25 Cel i kierunki rozwoju koncepcji dobrego rządzenia w Polsce Cel: Instytucjonalizacja dobrego rządzenia w polityce publicznej od projektowania do stosowania Wybór strategiczny: 1. Dobre rządzenie jako zbiór wartości horyzontalnych dla ogółu polityk publicznych paostwa rekomendacje dla polityk publicznych (wymiar proceduralny, miękki instrument polityki) 2. Dobre rządzenie jako ogół polityk doskonalenia jakości zarządzania publicznego (wymiar substancjalny, twardy instrument polityki) 3. Dobre rządzenie jako wartości lub sposób realizacji polityk szczegółowych: gospodarczej, rozwoju, oświatowej, naukowej itd. (wymiar proceduralny lub substancjalny, miękki lub twardy instrument polityki) 4. Inne opcje? Jeżeli 1, to: DSRK, ŚSRK (wartości horyzontalne dla ogółu polityk) Jeżeli 2, to: Strategia Sprawne paostwo, strategie regionalne w obszarze zarządzania publicznego Jeżeli 3, to: Strategie i programy dziedzinowe, priorytety strategii całościowych itd.

26 Kierunki rozwoju koncepcji dobrego rządzenia w Polsce Cele stosowania determinują kierunki rozwoju metodologii dobrego rządzenia Zarówno w 1, 2 i 3 rozwój metodologii dobrego rządzenia w deficytowych z punktu widzenia polityki publicznej komponentach (pogłębienie analityki, wyjście poza dane ilościowe, wsparcie wyboru polityk i ich implementacji) Punkt wyjścia - refleksja teoretyczna Podejście kontynuacyjne inny porządek wymiarów dobrego rządzenia Podejście dyskontynuacyjne - nowy transparadygmat współzarządzania inny porządek wymiarów dobrego rządzenia