Rachunek zdań i predykatów
|
|
- Artur Markowski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Rachunek zdań i predykatów Agnieszka Nowak-Brzezińska 27 kwietnia Rachunek zdań II-go rzędu - Kwantyfikatory Kwantyfikatory są to najzwyczajniejsze w świecie stale (oczywiście logiczne), występujące sobie w (noszącym znamiona graficznego rozpisu sensu zdania) rachunku kwantyfikatorów, a oznaczane przez więcej niż wielu wytrawnych Logików w następujący sposób: kwantyfikator ogólny, zapisywany jako, czytany jako: dla każdego... kwantyfikator szczegółowy (egzystencialny), zapisywany jako, czytany jako: istnieje taki..., że... NAZWY- są dowolne zmienne - pojedyncze rzeczy, występujące w zdaniu i oznaczamy je małymi literami w następujący sposób : x, y, z... PREDYKATY - są to zmienne - własności NAZW i relacje miedzy tymi NA- ZWAMI zachodzące. Oznaczamy je wielkimi literami: P, Q, R, S... Predykaty reprezentują w wyrażeniu rachunku kwantyfikatorów albo NAZWE (zapisuje się to zawsze tak: P(x) ), albo tez relacje pomiędzy NAZWAMI (zapis : P(x, y)). SCHEMAT ZDANIOWY - jest to symboliczny zapis odzwierciedlający zawartość zdania, np.: x P(x) - czytaj jako: Dla każdego x, x jest Ptakiem y Q(y) - czytaj jako: Istnieje taki y, że y jest Kurą 1.1 Przykład Zdanie: Kubuś widział Antykubusia, goniącego czas. Wypisujemy sobie zmienne nazwowe (NAZWY), którymi są zawsze tylko te wszystkie podmioty (rzeczowniki), w stosunku do których inne części zdania (mogą nimi być także rzeczowniki w formie dopełnienia), pełnią funkcje opisową: x, y -istota z - czas Dalej powinnością nasza jest utworzenie zmiennych predykatowych (PREDY- KATóW), którymi są zawsze: 1
2 1. informacje o występowaniu podmiotu w zdaniu (PREDYKATY JEDNO- ARGUMENTOWE - bo jedna zmienna w nawiasie); 2. te części zdania, które występują pomiędzy NAZWAMI, łącząc je ze sobą w spójną całość (PREDYKATY DWUARGUMENTOWE - bo dwie zmienne w nawiasie): Obawa rodzaje występują zawsze w formie twierdzącej! K(x) - x jest Kubusiem A(y) - y jest Antykubusiem C(z) - z jest czasem Tych jest zawsze tyle, ile nazw znaleźliśmy w badanym zdaniu) W(x, y) - x widział y G(y, z) - y gonił z (TYCH JEST O JEDEN MNIEJ, NIż ILOść NAZW W BADANYM ZDA- NIU) 3. następnie przekształćmy sobie nasze zdanie tak, aby przybrało formę ułatwiającą nam dopasowanie odpowiednich kwantyfikatorów : (Jeden) Kubuś widział (jednego) Antykubusia, goniącego (jeden) czas. 4. Mamy teraz pewność, że: Kubuś jest jeden, wiec możemy powiedzieć : Istnieje taki x, że x jest Kubusiem i zapisać to zaraz w schemacie, używając w tym celu MAłEGO kwantyfikatora. Antykubuś jest jeden, wiec możemy powiedzieć : Istnieje taki y, ze y jest Antykubusiem i zapisać to zaraz w schemacie, używając w tym celu MAłEGO kwantyfikatora. czas jest jeden, wiec możemy powiedzieć: Istnieje taki z, ze z jest czasem i zapisać to zaraz w schemacie, używając w tym celu MAłEGO kwantyfikatora. - przystępujemy wiec do zapisania naszego zdania w postaci schematu kwantyfikatorowego : ale po kolei... x {K(x) y [A(y) W(x, y) z (C(z) G(y, z)]} x K(x) czytaj jako: Istnieje taki x, ze x jest Kubusiem... x {K(x) y [A(y)... czytaj jako: Istnieje taki x, ze x jest Kubusiem i istnieje taki y, ze y jest Antykubusiem... Teraz uwzględniamy stosunek panujący miedzy pierwsza i druga NAZWA, pamiętając, żeby zastosować ku temu symbol koniunkcji, gdyż ostatnim wpisanym przez nas kwantyfikatorem był mały kwantyfikator x {K(x) y [A(y) W(x, y)... 2
3 co czytamy jako: Istnieje taki x, ze x jest Kubusiem i istnieje taki y, ze y jest Antykubusiem i x widział y... Kolejny krok to konieczność przedstawienia w schemacie kolejnego bohatera naszego zdania - czasu, który jest tu nierozłącznie związany z Antykubusiem - to on figluje z nim. Pamiętamy oczywiście o symbolu koniunkcji, łączącym istnienie tej NAZWY z tym, co dotąd napisaliśmy x {K(x) y [A(y) W(x, y) z (C(z)... czytamy jako: Istnieje taki x, ze x jest Kubusiem i istnieje taki y, ze y jest Antykubusiem i x widział y i istnieje taki z, ze z jest czasem... No i nie pozostało nam nic innego, jak dopełnienie schematu relacja zachodząca pomiędzy Antykubusiem i czasem - y gonił z, jak zwykle wpisując w odpowiednim miejscu symbol koniunkcji, bo determinuje to mały kwantyfikator : x {K(x) y [A(y) W(x, y) z (C(z) G(y, z)]} co czytamy jako: Istnieje taki x, ze x jest Kubusiem i istnieje taki y, ze y jest Antykubusiem i x widział y i istnieje taki z, ze z jest czasem i y gonił z. 1.2 Przykład 2 Tym razem dostaliśmy takie zdanie: Wszystkie misie nie zjedzą miodku, wyprodukowanego przez Człowieka. Wypisujemy zmienne nazwowe (NAZWY), którymi są zawsze te wszystkie podmioty (rzeczowniki), w stosunku do których inne części zdania (mogą nimi być także rzeczowniki w formie dopełnienia), pełnią funkcje opisowa x - zwierze y - produkt z - istota M(x) - x jest misiem UWAGA! Mimo, ze w zdaniu są misie - słowo informujące o zbiorowym charakterze występującej tu nazwy, my umieszczamy w predykacie ZAWSZE nazwę w formie liczby pojedynczej : mis. PAMIETAJ! U(y) - y jest miodkiem C(z) - z jest Człowiekiem Z(x, y) - x zjada y W(z, y) - z wyprodukował y x {M(x) y [u(y) Z(x, y) z (C(z) W(z, y)]} Negacja jest konieczna, ponieważ w naszym zdaniu jest jednoznaczne zaprzeczenie temu, że istnieje jakiś miodek ludzkiej produkcji, który odważyłby się zjeść wszystkie misie... 3
4 2 Zadania do wykonania przez studentów 1. Istnieją Ludzie, którzy są Aniołami. [ mówiąc w uproszczeniu: Istnieje taka (przynajmniej jedna) istota, która jest jednocześnie Człowiekiem i Aniołem. ] x - istota A(x) - x jest Aniołem x (C(x) A(x)) 2. Istnieją Ludzie, którzy nie są Aniołami. [ mówiąc w uproszczeniu: Istnieje taka (przynajmniej jedna) istota, która jest Człowiekiem i nie jest Aniołem. ] x - istota A(x) - x jest Aniołem x (C(x) A(x)) Istnieje taki x, ze x jest Człowiekiem i x nie jest Aniołem. 3. Wszyscy Ludzie są Aniołami. [ mówiąc w uproszczeniu: Każda istota, która jest Człowiekiem, jest jednocześnie Aniołem. ] x - istota A(x) - x jest Aniołem x (C(x) A(x)) 4. Żaden Człowiek nie jest Aniołem. mówiąc w uproszczeniu: WARIANT I - Każda istota, która jeżeli jest Człowiekiem, to nie jest Aniołem. lub też: WARIANT II - Nie istnieje istota, która jest zarazem Człowiekiem i Aniołem. x - istota A(x) - x jest Aniołem (a) wariant I x (C(x) A(x)) Dla każdego x, jeżeli x jest Człowiekiem, to x nie jest Aniołem. 4
5 (b) wariant II x (C(x) A(x)) Nie istnieje taki x, że x jest Człowiekiem i x jest Aniołem. 5. Tylko Ludzie są Aniołami. [ mówiąc w uproszczeniu: Każda istota, która jeśli jest Człowiekiem, to jest jednocześnie Aniołem. ] x - istota A(x) - x jest Aniołem x (C(x) A(x)) Dla każdego x, jeżeli x jest Człowiekiem, to x jest Aniołem. 6. Nie tylko Ludzie są Aniołami. [ mówiąc w uproszczeniu: Istnieje taka (przynajmniej jedna) istota, która nie jest Człowiekiem i jest Aniołem. ] x - istota A(x) - x jest Aniołem x ( C(x) A(x)) 7. Każda Polka jest córka jakiejś Europejki. [ mówiąc w uproszczeniu: Dla każdej Polki istnieje taka (przynajmniej jedna) Europejka, dla której ona jest córka. ] x - Polka y - Europejka Z(x) - x jest Polką Z(y) - y jest Europejką C(x, y) - x jest córką y x [Z(x) y (Z(y) C(x, y)) Dla każdego x, jeżeli x jest Polka, to istnieje taki y, ze y jest Europejka i x jest córka y. 8. Pewna Polka nie jest córką żadnej Europejki. [ mówiąc w uproszczeniu: Istnieje taka Polka, ze nie istnieje inna (przynajmniej jedna) Europejka, której ona jest córką. ] x - Polka y - Europejka Z(x) - x jest Polką Z(y) - y jest Europejką C(x, y) - x jest córką y x [Z(x) y (Z(y) C(x, y)] Istnieje taki x, ze x jest Polką, i nie istnieje taki y, że y jest Europejką i x jest córką y. 5
6 9. Pewna Europejka nie ma córki pośród Polek. [ mówiąc w uproszczeniu: Istnieje taka Europejka, że każda Polka nie jest jej córką. ] x - Europejka y - Polka Z(x) - x jest Europejką Z(y) - y jest Polką C(y, x) - y jest córką x x [Z(x) y (Z(y) C(x, y)] Istnieje taki x, że x jest Europejką, i dla każdego y, jeżeli y jest Polką, to y nie jest córką x. 10. Pewien Mędrzec nie obejrzał żadnego filmu. [ mówiąc w uproszczeniu: Istnieje taki Mędrzec, który nie obejrzał żadnego z wszystkich filmów. ] x - Mędrzec y - film M(x) - x jest mędrcem F(y) - y jest filmem O(x, y) - x obejrzał y x [M(x) y (F(y) O(x, y)] Istnieje taki x, że x jest Mędrcem, i dla każdego y, jeżeli y jest filmem, to x nie obejrzał y. 11. Pewien Człowiek nie ma Sąsiada. [ mówiąc w uproszczeniu: Istnieje taki Człowiek, który nie ma żadnego Sąsiada. ] W schemacie sformułujemy część zdania tak : nie istnieje (nawet jeden) Sąsiad. x - Człowiek y - Człowiek C(x) - x jest człowiekiem C(y) - y jest Człowiekiem S(y, x) - y jest Sąsiadem x x [C(x) y (C(y) S(y, x)] Istnieje taki x, że x jest Człowiekiem, i nie istnieje taki y, że y jest Człowiekiem i y jest Sąsiadem x. 12. Wszyscy Ludzie są Sąsiadami wszystkich. [ mówiąc w uproszczeniu: Każdy Człowiek, jest Sąsiadem każdego Człowieka. ] x - Człowiek y - Człowiek C(y) - y jest Człowiekiem S(y, x) - y jest Sąsiadem x x [C(x) y (C(y) S(y, x)] Dla każdego x, jeśli x jest Człowiekiem, to każdy y, jeżeli y jest Człowiekiem, to y jest Sąsiadem x. 6
7 13. Nikt nie ma Sąsiada. [ mówiąc w uproszczeniu: Nie istnieje taki Człowiek, który nie ma żadnego Sąsiada. ] x - Człowiek y - Człowiek C(y) - y jest Człowiekiem S(y, x) - y jest Sąsiadem x x [C(x) y (C(y) S(y, x)] Nie istnieje taki x, że x jest Człowiekiem, i nie istnieje taki y, że y jest Człowiekiem i y nie jest Sąsiadem x. 14. Wszyscy przeczytali jakaś książkę. [ mówiąc w uproszczeniu: Każdy Człowiek, przeczytał (przynajmniej jedna) książkę. ] x - Człowiek y - książka C(x) - x jest człowiekiem F(y) - y jest książką O(x, y) - x przeczytał y x [C(x) y (F(y) O(x, y)] Dla każdego x, jeżeli x jest Człowiekiem, to istnieje taki y, że y jest książką i x przeczytał y. 15. Jest film, którego nie obejrzeli wszyscy Ludzie. [ mówiąc w uproszczeniu: Istnieje taki film, którego nie obejrzał każdy Człowiek. ] x - film y - Człowiek F(x) - x jest filmem C(y) - y jest człowiekiem O(y, x) - y obejrzał x x [F(x) y (C(y) O(y, x)] Istnieje taki x, że x jest filmem, i dla każdego y, jeżeli y jest Człowiekiem, to y nie obejrzał x. 16. Żaden z nas nie przeczytał wszystkich książek. [ mówiąc w uproszczeniu: Dla każdego człowieka prawdą jest, że nie przeczytał on wszystkich książek. bądź inaczej mówiąc: Nie istnieje człowiek który przeczytał wszystkie książki ]. Zapiszemy to zdanie w znaczeniu: dla każdego człowieka istnieje conajmniej jedna taka książka, której on nie przeczytał. x - Człowiek y - książka F(y) - y jest książką O(x, y) - x przeczytał y x [C(x) y (F(y) O(x, y)] 7
8 Dla każdego x, jeśli x jest Człowiekiem, to każdy y, jeżeli y jest książką, to x nie przeczytał y. 17. Wszyscy Naukowcy maja poglądy, z którymi wszyscy Naukowcy się nie zgadzają. [ mówiąc w uproszczeniu: Każdy Naukowiec ma (przynajmniej jeden) pogląd, z którym inni (gazdy) Naukowcy się nie zgadzają. ] x - Naukowiec y - pogląd z - Naukowiec N(x) - x jest Naukowcem P(y) - y jest poglądem N(z) - z jest Naukowcem M(x, y) - x ma y Z(z, y) - z zgadza się z y x {N(x) y [P(y) M(x, y) z (N(z) Z(z, y)]} co czytamy jako: Dla każdego x, jeśli x jest Naukowcem, to istnieje taki y, że y jest poglądem i x ma y, i dla każdego z, jeżeli z jest Naukowcem, to z nie zgadza się z y. 18. Pewni Naukowcy maja poglądy, z którymi żaden Człowiek się nie zgadza. [ czyli: Istnieje taki (przynajmniej) jeden Naukowiec, który ma (przynajmniej) jeden pogląd, z którym ani jeden Człowiek się nie zgadza. ] x - Naukowiec y - pogląd z - Człowiek N(x) - x jest Naukowcem P(y) - y jest poglądem C(z) - z jest Naukowcem M(x, y) - x ma y Z(z, y) - z zgadza się z y. x {N(x) y [P(y) M(x, y) z (C(z) Z(z, y)]} co czytamy jako: Istnieje taki x, ze x jest Naukowcem i istnieje taki y, ze y jest poglądem, i x ma y, i nie istnieje taki z, ze z jest Człowiekiem, i z zgadza się z y. 19. Pewien Człowiek ma przekonania, z którymi identyfikują się wszyscy Ludzie. [ mówiąc w uproszczeniu: Istnieje taki Człowiek, który ma (przynajmniej jedno) przekonanie, z którym identyfikuje się każdy Człowiek. ] x - Człowiek y - przekonanie z - Człowiek P(y) - y jest przekonaniem C(z) - z jest Człowiekiem 8
9 M(x, y) - x ma y I(z, x) - z identyfikuje się z y x {C(x) y [P(y) M(x, y) z (C(z) I(z, y)]} co czytamy jako: Istnieje taki x, ze x jest Człowiekiem, i istnieje taki y, ze y jest przekonaniem, i x ma y, i dla każdego z, jeżeli z jest Człowiekiem, to z identyfikuje się z y. 20. Zdanie: Są ubrania stworzone przez Dyktatorów mody, którzy nie są pozbawieni zmysłu użytkowości. [ inaczej mówiąc: Istnieje takie (przynajmniej) jedno ubranie, które zostało stworzone przez (przynajmniej) jednego Dyktatora mody, którym nie jest pozbawiony (jednego) zmysłu użytkowości. ] x - ubranie y - Dyktator mody z - cecha U(x) - x jest ubraniem D(y) - y jest Dyktatorem mody P(z) - z jest zmysłem użytkowości K(y, x) - y stworzył x N(y, z) - y jest pozbawiony z x {U(x) y [D(y) K(y, x) z (P(z) N(y, z)]} co czytamy jako Istnieje taki x, ze x jest ubraniem i istnieje taki y, ze y jest Dyktatorem mody, i y stworzył x, i nie istnieje taki z, ze z jest zmysłem użytkowości, i y jest pozbawiony z. 21. Zdanie: Żaden Człowiek nie zniszczy bezzasadnie Istoty, która ma w sobie wszystkie pierwiastki życia. [czyli: Nie istnieje taki Człowiek, który zniszczy bezzasadnie (jedną) Istotę, która ma w sobie każdy pierwiastek życia. ] x - Człowiek y - Istota z - symptom I(y) - y jest Istota P(z) - z jest pierwiastkiem życia Z(x, y) - x zniszczy bezzasadnie y M(y, z) - y ma w sobie z x {C(x) y [I(y) Z(x, y) z (P(z) M(y, z)]} co czytam jako: Nie istnieje taki x, ze x jest Człowiekiem i istnieje taki y, ze y jest Istota, i x zniszczy bezzasadnie y, i dla każdego z, jeżeli z jest pierwiastkiem życia, to y ma w sobie z. 9
10 2.1 Ćwiczenia z rachunku kwantyfikatowów Zapisywanie zdań języka polskiego w języku kwantyfikatorowym: 1. Jakiś przedmiot jest zielony. 2. Jakiś Polak jest bogaty. 3. Jakiś Polak jest przystojny i bogaty. 4. Jakiś Polak nie jest bogaty. 5. Jan zna jakiegoś Niemca. 6. Jan nie zna jakiegoś Niemca. 7. Jakiś Polak zna jakiegoś Niemca. 8. Jakiś Polak nie zna jakiegoś Niemca. 9. Żaden Polak nie jest bogaty. 10. Żaden Polak nie zna żadnego Niemca. 11. Jan nie zna żadnego Niemca. 12. Jakiś Polak nie zna żadnego Niemca. 13. Każdy Polak jest bogaty. 14. Każdy Polak zna jakiegoś Niemca. 15. Każdy Polak jest przystojny lub bogaty. 16. Jan zna każdego Niemca. 17. Każdy Polak nie zna każdego Niemca. 18. Każdy Polak zna jakiegoś Niemca. 19. Każdy Polak nie zna żadnego Niemca. 3 Zadania egzaminacyjne typ I - usuwanie kwantyfikatorów Każdy pies jest ssakiem Każdy kot jest jest ssakiem żaden pies nie jest kotem Jeśli założymy, że: x - zwierzę P(x) - zwierzę jest psem 10
11 S(x) - zwierzę jest ssakiem K(x) - zwierzę jest kotem to wówczas schemat ten z użyciem kwantyfikatorów mógłby wyglądać następująco: x (P(x) S(x)) x (K(x) S(x)) x (P(x) K(x)) Teraz następuje proces ujednolicenia kwantyfikatorów, w celu ich usunięcia z zapisu (w naszym konkretnym przypadku wszystkie kwantyfikatory są identyczne, więc można je usunąć swobodnie): P(x) S(x) K(x) S(x) P(x) K(x) Stosując metodę skróconą zerojedynkową łatwo przekonujemy się, iż schemat ten jest zawodny(dla prawdziwych P(x), K(x) oraz S(x)). Żadna ryba nie jest ssakiem Żaden wieloryb nie jest rybą Każdy wieloryb jest ssakiem Jeśli założymy, że: x - zwierzę R(x) - zwierzę jest rybą S(x) - zwierzę jest ssakiem W(x) - zwierzę jest wielorybem to wówczas schemat ten z użyciem kwantyfikatorów mógłby wyglądać następująco: x (R(x) S(x)) x (W(x) R(x)) x (W(x) S(x)) Teraz następuje proces ujednolicenia kwantyfikatorów, w celu ich usunięcia z zapisu (w naszym konkretnym przypadku wszystkie kwantyfikatory są identyczne, więc można je usunąć swobodnie): R(x) S(x) W(x) R(x) W(x) S(x) 11
12 Stosując metodę skróconą zerojedynkową łatwo przekonujemy się, iż schemat ten jest niezawodny. Przystępujemy więc do dowodu jego niezawodności. Uproszczony zapis schematu to: r s w r w s * * metodą założeniową wprost 1 r s (zał.) 2 w r (zał.) 3 w (zał.) 4 r RO(2,3) 5 r s ZI(1) 6 r s PN(5) 7 s OK(6) metodą założeniową niewprost 1 r s (zał.) 2 w r (zał.) 3 (w s) (DN) 4 ( w s) ZI(3) 5 w s NA(4) 6 w s PN(5) 7 s OK(6) 8 w OK(6) 9 r RO(2,8) 10 r s ZI(1) 11 r s PN(10) 12 s OK(11) SPRZECZNE 7 i 12. Nie każdy czlowiek jest pijakiem Każdy pijak jest człowiekiem nie każdy człowiek jest człowiekiem Jeśli założymy, że: x - istota C(x) - istota jest człowiekiem P(x) - istota jest pijakiem to wówczas schemat ten z użyciem kwantyfikatorów mógłby wyglądać następująco: x (C(x) P(x)) x (P(x) C(x)) x (C(x) C(x)) 12
13 Teraz następuje proces ujednolicenia kwantyfikatorów, w celu ich usunięcia z zapisu. W tym celu należy zamienić kwantyfikatory ogólne na kwantyfikatory szczegółowe. Teraz schemat wygląda następująco: x (C(x) P(x)) x (P(x) C(x)) x (C(x) C(x)) Teraz wszystkie kwantyfikatory są takie same, więc można je usunąć: (C(x) P(x)) P(x) C(x) (C(x) C(x)) Stosując metodę skróconą zerojedynkową łatwo przekonujemy się, iż schemat ten jest niezawodny. Przystępujemy więc do dowodu jego niezawodności. Uproszczony zapis schematu to: (c p) p c (c c) Zgodnie z metodą założeniową nie wprost dowód wygląda następująco: 1 (c p) (zał.) 2 p c (zał.) 3 (c c) (DN) 4 c c ZI(3) 5 c OK(4) 6 c OK(4) SPRZECZNE 5 i 6, zatem schemat jest niezawodny. typ II - wyszukiwanie schematów wnioskowania w tekście i usuwanie kwantyfikatorów W pewnym czasopiśmie znaleziono następującą informację:...znowu toczą się spory dotyczące wyższości samochodów nad motocyklami. W zasadzie trudno zrozumieć ludzi, którzy kruszą kopie z powody tak błahego problemu. Co innego, gdyby chodziło o możliwość stworzenia pojazdu uniwersalnego, takiego, który mógłby być w zależności od potrzeby - albo motocyklem, albo samochodem. Jakoś do tej pory było rzeczą oczywistą, że każdy pojazd o ile ma cztery koła (oczywiście na których jeździ) to nie jest już motocyklem. W związku z tym jak ktoś zauważył jeżeli wychodząc na ulicę zobaczymy samochód to po jakimś czasie powinniśmy zobaczyć również jakiś jednoślad... 13
14 Postaraj się znaleźć schemat wnioskowania autora tekstu. Napisz schemat formalny wnioskowania. Czy jest on niezawodny? Jeśli nie, wykaż na przykładzie jego zawodność. Uzasadnij odpowiedź. Określ pojęcia logiczne z nim związane. Rozwiązanie: schemat wnioskowania: Każdy pojazd, który ma cztery koła, nie jest motocyklem. Istnieje istnieje taki pojazd który jest samochodem, to istnieje także i taki który jest motocyklem. x - pojazd S(x) - pojazd x ma 4 koła M(x) - pojazd x jest motocyklem (jednośladem) Wówczas schemat wnioskowania zapiszemy formalnie następująco: x (S(x) M(x)) x S(x) x M(x) W pewnym czasopiśmie znaleziono następującą informację:...za niedługo na nasze szczęście wejdą w życie nowe przepisy normalizacyjne. Skończą się więc problemy z włączaniem urządzeń elektrycznych. Do tej pory trafiały się wtyczki nie pasujące do gniazdek lub dla odmiany - gniazdka, do których za nic nie dało się włożyć wtyczki. Nie było oczywistym, że jeśli mamy wtyczki pasujące do każdego gniazdka w naszym domu to i każde gniazdko (znajdujące się np. w pokoju w pracy) będzie na tyle podobnie zbudowane, że wtyczka w naszym ekspresie (pasująca do gniazdek w domu) da się bez problemów do niego włączyć... Postaraj się znaleźć schemat wnioskowania autora tekstu. Napisz schemat formalny wnioskowania. Czy jest on niezawodny? Jeśli nie, wykaż na przykładzie jego zawodność. Uzasadnij odpowiedź. Określ pojęcia logiczne z nim związane. Rozwiązanie: schemat wnioskowania: Istnieją gniazka nie pasujące do wtyczek i wtyczki nie pasujące do gniazdek. Nieprawdą jest, że dla każdego gniazka i wtyczki pasują one do siebie i udaje się włożyć wtyczki do gniazdek. x - wtyczka y - gniazdko P(x, y) - wtyczka x pasuje do gniazka y W(y, x) - do gniazka y da się włożyć wtyczkę x Wówczas schemat wnioskowania zapiszemy formalnie następująco: x y (P(x, y) W(y, x)) ( x y (P(x, y) W(y, x))) W pewnym czasopiśmie znaleziono następującą informację:...z badań form fonograficznych przeprowadzonych w sklepach muzycznych (a dotyczących sprzedaży płyt) można wysunąć ciekawe wnioski. Mianowicie, jeżeli można znaleźć płytę, którą każ- 14
15 dy ze słuchaczy uważa za najlepszą to znaczy, że każdy z miłośników muzyki ma pewną upatrzoną płytę, którą chciałby mieć w swojej domowe kolekcji. Wygląda więc na to, że przemysł fonograficzny nie musi obawiać się kłopotów z popytem na rynku... Postaraj się znaleźć schemat wnioskowania autora tekstu. Napisz schemat formalny wnioskowania. Czy jest on niezawodny? Jeśli nie, wykaż na przykładzie jego zawodność. Uzasadnij odpowiedź. Określ pojęcia logiczne z nim związane. Rozwiązanie: schemat wnioskowania: Jeżeli istnieje płyta taka, że dla każdego jest ona interesująca, z tego wynika, że dla każdego słuchacza istnieje płyta, którą chciałby mieć. x - płyta y - człowiek N(x, y) - płyta x jest uznana za najlepszą przez człowieka y C(x, y) - płyta x jest pożądana przez człowieka y Wówczas schemat wnioskowania zapiszemy formalnie następująco: x y N(x, y) y x C(x, y) W pewnym czasopiśmie znaleziono następującą informację:...mogłoby się wydawać, że nic nie jest w stanie nas już zdziwić - a jednak...o ile dobrze wiadomo, maskotką najbliższej olimpiady mającej odbyć się w Australii ma być właśnie jeden z - powiedzmy dziwolągów natory. Jest to zwierze znoszące jajka i nie będące ptakiem.początkowo wydaje się to być niedorzecznością, jak to: nie ptak i znosi jajka? Taka sytuacja może się zdarzyć wtedy i tylko wtedy, gdy nie każde zwierze znoszące jajka jest ptakiem.a takim właśnie zwierzęciem jest dziobak - owa maskotka przyszłej olimpiady. Jest również przykładem tzw. żywej skamieniałości - pozostałości po prehistorycznych zwięrzętach żyjących kiedyś na Ziemi... Postaraj się znaleźć schemat wnioskowania autora tekstu. Napisz schemat formalny wnioskowania. Czy jest on niezawodny? Jeśli nie, wykaż na przykładzie jego zawodność. Uzasadnij odpowiedź. Określ pojęcia logiczne z nim związane. Rozwiązanie: schemat wnioskowania: Istnieje zwierzę znoszące jajka i nie będące ptakiem. Wynika z tego, że nie każde zwierze, które znosi jajka, jest ptakiem.. x - zwierzę J(x) - zwierzę x znosi jajka P(x) - zwierzę x jest ptakiem Wówczas schemat wnioskowania zapiszemy formalnie następująco: 15
16 x (J(x) P(x)) x (J(x) P(x)) Teraz następuje proces ujednolicenia kwantyfikatorów, w celu ich usunięcia z zapisu. W tym celu należy zamienić kwantyfikatory ogólne na kwantyfikatory szczegółowe. Teraz schemat wygląda następująco: x (J(x) P(x)) x (J(x) P(x)) Teraz wszystkie kwantyfikatory są takie same, więc można je usunąć: J(x) P(x) (J(x) P(x)) Uproszczony zapis schematu to: j p (j p) Stosując metodę skróconą zerojedynkową łatwo przekonujemy się, iż schemat ten jest niezawodny. Przystępujemy więc do dowodu jego niezawodności. Zgodnie z metodą założeniową nie wprost dowód wygląda następująco: 1 j p (zał.) 2 j p (DN) 4 j OK(1) 5 p OK(1) 6 j MT(2,5) SPRZECZNE 4 i 6, zatem schemat jest niezawodny. W pewnym czasopiśmie znaleziono następującą informację:...ostatnio przysłuchiwałem się rozmowie kilku studentów. Jak można się domyślić, rozmowa dotyczyła zaliczeń i egzaminów (wiadomo - sesja!). Zastanawiali się, po co właściwie są egzaminy, skoro zaliczenia są jakby przed egzaminami. Wydaje się, że każdy student, który otrzymał zaliczenie (okupione bezsennymi nocami poświęconymi na przygotowanie do niezliczonej liczby kolokwiów), powinien mieć opanowany materiał na tyle dobrze, żeby zdać egzamin.niestety, rzeczywistość nie jest aż tak kolorowa. Z rozmowy wynikało, że nie zawsze można znaleźć studenta, który otrzymał zaliczenie i który byłby jednocześnie studentem mającym zdany egzamin. I kto tu mówi o beztroskim życiu studentów!!!... Postaraj się znaleźć schemat wnioskowania autora tekstu. Napisz schemat formalny wnioskowania. Czy jest on niezawodny? Jeśli nie, wykaż na przykładzie jego zawodność. Uzasadnij odpowiedź. Określ pojęcia logiczne z nim związane. Rozwiązanie: schemat wnioskowania: Każdy student który ma zaliczenie, powinien mieć i zdany egzamin. Wynika z tego jednak tylko tyle, że nie każdy student ma zaliczenie i zdany egzamin. x - student Z(x) - student x zdobył zaliczenia 16
17 E(x) - student x zdał egzamin Wówczas schemat wnioskowania zapiszemy formalnie następująco: x (Z(x) E(x)) x (Z(x) E(x)) Teraz następuje proces ujednolicenia kwantyfikatorów, w celu ich usunięcia z zapisu. W tym celu należy zamienić kwantyfikatory ogólne na kwantyfikatory szczegółowe. Teraz schemat wygląda następująco: x (Z(x) E(x)) x (Z(x) E(x)) Teraz wszystkie kwantyfikatory są takie same, więc można je usunąć: (Z(x) E(x)) (Z(x) E(x)) Uproszczony zapis schematu to: (z e) (z e) Stosując metodę skróconą zerojedynkową łatwo przekonujemy się, iż schemat ten jest zawodny. 17
Rachunek zdań I rzędu Aksjomaty rachunku zdań, tautologie Schematy rachunku zdań Dowodzenie poprawności Metoda zerojedynkowa Skrócona metoda
Rachunek zdań I rzędu Aksjomaty rachunku zdań, tautologie Schematy rachunku zdań Dowodzenie poprawności Metoda zerojedynkowa Skrócona metoda zerojedynkowa Metoda założeniowa Rachunek zdań II rzędu Rachunek
Bardziej szczegółowoSystemy ekspertowe : predykaty
Instytut Informatyki Uniwersytetu Śląskiego 16 kwietnia 2012 Skrócona zero-jedynkowa Schematy wnioskowania metoda założeniowa Metoda zero-jedynkowa p (q p) (p q) p (p q) (p q) (p q) (p q) ( p q) (p q)
Bardziej szczegółowoRachunek zdań I i II rzędu
Rozumowanie w systemach ekspertowych Instytut Informatyki, Uniwersytet Śląski, ul. Będzinska 39, Sosnowiec, Polska Tel (32) 2 918 381, Fax (32) 2 918 283 Wykład IV Teoretyczne podstawy rachunku predykatów
Bardziej szczegółowoRachunek zdań i predykatów
Rachunek zdań i predykatów Agnieszka Nowak 7 kwietnia 2008 1 Rachunek zdań Do nauczenia :! 1. ((p q) p) q - reguła odrywania RO 2. reguła modus tollens MT: ((p q) q) p ((p q) q) p (( p q) q) p (( p q)
Bardziej szczegółowoRachunek zdań i predykatów
Rachunek zdań i predykatów Agnieszka Nowak 7 kwietnia 2008 1 1 Logika - Wprowadzenie 1.1 Słowniczek pojęć z logiki Język - jest to system znaków. Znak - def. Znak jest to przedmiot, który ma charakter
Bardziej szczegółowoRachunek zdań I i II rzędu
RachunekzdańIiIIrzędu Rozumowanie w systemach ekspertowych Instytut Informatyki, Uniwersytet Śląski, ul. Będzinska 39, Sosnowiec, Polska Tel(32)2918381,Fax(32)2918283 Wykład IV Teoretyczne podstawy rachunku
Bardziej szczegółowoWSKAZANIE OBSZARÓW OBJĘTYCH OCHRONĄ ŚCISŁĄ, CZYNNĄ I KRAJOBRAZOWĄ
43 Załącznik nr 4 WSKAZANIE OBSZARÓW OBJĘTYCH OCHRONĄ ŚCISŁĄ, CZYNNĄ I KRAJOBRAZOWĄ Lp. Rodzaj ochrony Lokalizacja 1) Powierzchnia ogółem w ha 1 Ochrona ścisła Oddziały 1b, 1c, 1d, 1f, 1g, 1h, 1i, 1j,
Bardziej szczegółowoRachunek zdań i predykatów
Rachunek zdań i predykatów Agnieszka Nowak 14 czerwca 2008 1 Rachunek zdań Do nauczenia :! 1. ((p q) p) q - reguła odrywania RO 2. reguła modus tollens MT: ((p q) q) p ((p q) q) p (( p q) q) p (( p q)
Bardziej szczegółowoLogika formalna wprowadzenie. Ponieważ punkty 10.i 12. nie były omawiane na zajęciach, dlatego można je przeczytać fakultatywnie.
Logika formalna wprowadzenie Ponieważ punkty 10.i 12. nie były omawiane na zajęciach, dlatego można je przeczytać fakultatywnie. 1. Zdanie logicznie prawdziwe (Prawda logiczna) Zdanie, którego analityczność
Bardziej szczegółowoJEZYKOZNAWSTWO. I NAUKI O INFORMACJI, ROK I Logika Matematyczna: egzamin pisemny 18 czerwca Imię i Nazwisko:... I
JEZYKOZNAWSTWO I NAUKI O INFORMACJI, ROK I Logika Matematyczna: egzamin pisemny 18 czerwca 2013 Imię i Nazwisko:.................................................................................. I Wybierz
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do logiki Zdania, cz. III Język Klasycznego Rachunku Predykatów
Wprowadzenie do logiki Zdania, cz. III Język Klasycznego Rachunku Predykatów Mariusz Urbański Instytut Psychologii UAM Mariusz.Urbanski@amu.edu.pl Plan na pytanie o odniesienie przedmiotowe zdań odpowiedź
Bardziej szczegółowoLista 1 (elementy logiki)
Podstawy nauczania matematyki 1. Zdanie Lista 1 (elementy logiki) EE I rok W logice zdaniem logicznym nazywamy wyrażenie oznajmujące o którym można powiedzieć że jest prawdziwe lub fałszywe. Zdania z reguły
Bardziej szczegółowoWstęp do logiki. Klasyczny Rachunek Predykatów I
Wstęp do logiki Klasyczny Rachunek Predykatów I KRZ jest teorią stanowiącą wstępną część logiki formalnej, część zakładaną przez inne teorie. Przypomnijmy, jest on teorią związków logicznych między zdaniami
Bardziej szczegółowoLOGIKA I TEORIA ZBIORÓW
LOGIKA I TEORIA ZBIORÓW Logika Logika jest nauką zajmującą się zdaniami Z punktu widzenia logiki istotne jest, czy dane zdanie jest prawdziwe, czy nie Nie jest natomiast istotne o czym to zdanie mówi Definicja
Bardziej szczegółowoJEZYKOZNAWSTWO. I NAUKI O INFORMACJI, ROK I Logika Matematyczna: egzamin pisemny 11 czerwca Imię i Nazwisko:... FIGLARNE POZNANIANKI
JEZYKOZNAWSTWO I NAUKI O INFORMACJI, ROK I Logika Matematyczna: egzamin pisemny 11 czerwca 2012 Imię i Nazwisko:........................................................... FIGLARNE POZNANIANKI Wybierz
Bardziej szczegółowoJEZYKOZNAWSTWO. I NAUKI O INFORMACJI, ROK I Logika Matematyczna: egzamin pisemny 29 czerwca Imię i Nazwisko:...
JEZYKOZNAWSTWO I NAUKI O INFORMACJI, ROK I Logika Matematyczna: egzamin pisemny 29 czerwca 2015 Imię i Nazwisko:............................................................... DZIARSKIE SKRZATY Wybierz
Bardziej szczegółowoJęzyk KRP zadania z rozwiązaniami
Język KRP zadania z rozwiązaniami Michał Lipnicki 1 Napisz schematy poniższych zdań w języku KRP. (1) Stefan pije. (2) Stefan pije z Romanem. (3) Stefan pije i zakąsza. (4) Stefan pije lub Roman zakąsza.
Bardziej szczegółowoLOGIKA MATEMATYCZNA. Poziom podstawowy. Zadanie 2 (4 pkt.) Jeśli liczbę 3 wstawisz w miejsce x, to które zdanie będzie prawdziwe:
LOGIKA MATEMATYCZNA Poziom podstawowy Zadanie ( pkt.) Która koniunkcja jest prawdziwa: a) Liczba 6 jest niewymierna i 6 jest liczbą dodatnią. b) Liczba 0 jest wymierna i 0 jest najmniejszą liczbą całkowitą.
Bardziej szczegółowoJęzyk rachunku predykatów Formuły rachunku predykatów Formuły spełnialne i prawdziwe Dowody założeniowe. 1 Zmienne x, y, z...
Język rachunku predykatów 1 Zmienne x, y, z... 2 Predykaty n-argumentowe P(x, y,...), Q(x, y...),... 3 Funktory zdaniowe,,,, 4 Kwantyfikatory: istnieje, dla każdego Język rachunku predykatów Ustalenie
Bardziej szczegółowoPrzykłady zdań w matematyce. Jeśli a 2 + b 2 = c 2, to trójkąt o bokach długości a, b, c jest prostokątny (a, b, c oznaczają dane liczby dodatnie),
Elementy logiki 1 Przykłady zdań w matematyce Zdania prawdziwe: 1 3 + 1 6 = 1 2, 3 6, 2 Q, Jeśli x = 1, to x 2 = 1 (x oznacza daną liczbę rzeczywistą), Jeśli a 2 + b 2 = c 2, to trójkąt o bokach długości
Bardziej szczegółowoWykład 11a. Składnia języka Klasycznego Rachunku Predykatów. Języki pierwszego rzędu.
Andrzej Wiśniewski Logika I Materiały do wykładu dla studentów kognitywistyki Wykład 11a. Składnia języka Klasycznego Rachunku Predykatów. Języki pierwszego rzędu. 1 Logika Klasyczna obejmuje dwie teorie:
Bardziej szczegółowoDalszy ciąg rachunku zdań
Dalszy ciąg rachunku zdań Wszystkie możliwe funktory jednoargumentowe p f 1 f 2 f 3 f 4 0 0 0 1 1 1 0 1 0 1 Wszystkie możliwe funktory dwuargumentowe p q f 1 f 2 f 3 f 4 f 5 f 6 f 7 f 8 f 9 f 10 f 11 f
Bardziej szczegółowoElementy logiki matematycznej
Elementy logiki matematycznej Przedmiotem logiki matematycznej jest badanie tzw. wyrażeń logicznych oraz metod rozumowania i sposobów dowodzenia używanych w matematyce, a także w innych dziedzinach, w
Bardziej szczegółowo5. OKREŚLANIE WARTOŚCI LOGICZNEJ ZDAŃ ZŁOŻONYCH
5. OKREŚLANIE WARTOŚCI LOGICZNEJ ZDAŃ ZŁOŻONYCH Temat, którym mamy się tu zająć, jest nudny i żmudny będziemy się uczyć techniki obliczania wartości logicznej zdań dowolnie złożonych. Po co? możecie zapytać.
Bardziej szczegółowoWybierz cztery z poniższych pięciu zadań. Poprawne rozwiazanie dwóch zadań oznacza zdany egzamin.
Logika, II rok Etnolingwistyki UAM, 20 VI 2008. Imię i Nazwisko:.............................. GRUPA: I Wybierz cztery z poniższych pięciu zadań. Poprawne rozwiazanie dwóch zadań oznacza zdany egzamin.
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko:... OBROŃCY PRAWDY
Egzamin: Logika Matematyczna, I rok JiNoI, 30 czerwca 2014 Imię i nazwisko:........................................... OBROŃCY PRAWDY Wybierz dokładnie cztery z poniższych pięciu zadań i spróbuj je rozwiazać.
Bardziej szczegółowoMATEMATYKA DYSKRETNA, PODSTAWY LOGIKI I TEORII MNOGOŚCI
MATEMATYKA DYSKRETNA, PODSTAWY LOGIKI I TEORII MNOGOŚCI Program wykładów: dr inż. Barbara GŁUT Wstęp do logiki klasycznej: rachunek zdań, rachunek predykatów. Elementy semantyki. Podstawy teorii mnogości
Bardziej szczegółowo17. PODSTAWY SYMBOLIZACJI
17. PODSTAWY SYMBOLIZACJI W przeciwieństwie do logiki zdań, w której symbolizacja jest przedsięwzięciem raczej prostym, w logice kwantyfikatorów symbolizacja wymaga sporej wiedzy logicznej. Niekiedy aby
Bardziej szczegółowoLOGIKA Dedukcja Naturalna
LOGIKA Dedukcja Naturalna Robert Trypuz Katedra Logiki KUL 7 stycznia 2014 Robert Trypuz (Katedra Logiki) Założeniowy system klasycznego rachunku zdań 7 stycznia 2014 1 / 42 PLAN WYKŁADU 1 Przykład dowodów
Bardziej szczegółowoRachunek zdań. Zdanie w sensie logicznym jest to wyraŝenie jednoznacznie stwierdzające, na gruncie reguł danego języka, iŝ tak a
Zdanie w sensie logicznym jest to wyraŝenie jednoznacznie stwierdzające, na gruncie reguł danego języka, iŝ tak a tak jest alboŝe tak a tak nie jest. Wartość logiczna zdania jest czymś obiektywnym, to
Bardziej szczegółowoZiemia obraca się wokół Księżyca, bo posiadając odpowiednią wiedzę można stwierdzić, czy są prawdziwe, czy fałszywe. Zdaniami nie są wypowiedzi:
1 Elementy logiki W logice zdaniem nazywamy wypowiedź oznajmującą, która (w ramach danej nauki) jest albo prawdziwa, albo fałszywa. Tak więc zdanie może mieć jedną z dwóch wartości logicznych. Prawdziwość
Bardziej szczegółowoDrzewa Semantyczne w KRZ
Drzewa Semantyczne w KRZ Jerzy Pogonowski Zakład Logiki Stosowanej UAM www.logic.amu.edu.pl pogon@amu.edu.pl 7 XII 2006, 13:30 15:00 Jerzy Pogonowski (MEG) Drzewa Semantyczne w KRZ 7 XII 2006, 13:30 15:00
Bardziej szczegółowoJak Arabowie rozwiązywali równania?
Jak Arabowie rozwiązywali równania? Agnieszka Niemczynowicz Katedra Fizyki Relatywistycznej Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Niezwykła Matematyka 2016 Co to jest równanie? Kilka dygresji z logiki.
Bardziej szczegółowo16. PODSTAWOWE POJĘCIA LOGIKI KWANTYFIKATORÓW
16. PODSTAWOWE POJĘCIA LOGIKI KWANTYFIKATORÓW 16.1. Cele zrozumienie, w jakim sensie logika kwantyfikatorów jest poszerzeniem logiki zdań umiejętność symbolizacji prostych zdań indywiduowych i skwantyfikowanych
Bardziej szczegółowoIndukcja matematyczna
Indukcja matematyczna 1 Zasada indukcji Rozpatrzmy najpierw następujący przykład. Przykład 1 Oblicz sumę 1 + + 5 +... + (n 1). Dyskusja. Widzimy że dla n = 1 ostatnim składnikiem powyższej sumy jest n
Bardziej szczegółowoElementy logiki matematycznej
Elementy logiki matematycznej Przez p, q będziemy oznaczać zdania. Każdemu zdaniu możemy przyporządkować wartość logiczną 1, gdy jest prawdziwe oraz wartość logiczną 0, gdy jest fałszywe. Oznaczmy wartość
Bardziej szczegółowoZESTAWIENIE I ANALIZA PRÓBNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO UCZNIÓW III KLAS GIMNAZJUM IM. JANA PAWŁA II W BUDZOWIE
ZESTAWIENIE I ANALIZA PRÓBNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO UCZNIÓW III KLAS GIMNAZJUM IM. JANA PAWŁA II W BUDZOWIE 15 listopada 2012 roku w Gimnazjum w Budzowie odbył się próbny egzamin gimnazjalny
Bardziej szczegółowoKonsekwencja logiczna
Konsekwencja logiczna Niech Φ 1, Φ 2,..., Φ n będa formułami logicznymi. Formuła Ψ wynika logicznie z Φ 1, Φ 2,..., Φ n jeżeli (Φ 1 Φ 2 Φ n ) Ψ jest tautologia. Formuły Φ 1, Φ 2,..., Φ n nazywamy założeniami
Bardziej szczegółowoMichał Lipnicki (UAM) Logika 11 stycznia / 20
Logika Michał Lipnicki Zakład Logiki Stosowanej UAM 11 stycznia 2013 Michał Lipnicki (UAM) Logika 11 stycznia 2013 1 / 20 KRP wstęp Wstęp Rozważmy wnioskowanie: Każdy człowiek jest śmiertelny. Sokrates
Bardziej szczegółowoSchemat rekursji. 1 Schemat rekursji dla funkcji jednej zmiennej
Schemat rekursji 1 Schemat rekursji dla funkcji jednej zmiennej Dla dowolnej liczby naturalnej a i dowolnej funkcji h: N 2 N istnieje dokładnie jedna funkcja f: N N spełniająca następujące warunki: f(0)
Bardziej szczegółowoSemantyka rachunku predykatów
Relacje Interpretacja Wartość Spełnialność Logika obliczeniowa Instytut Informatyki Relacje Interpretacja Wartość Plan Plan Relacje O co chodzi? Znaczenie w logice Relacje 3 Interpretacja i wartościowanie
Bardziej szczegółowoNp. Olsztyn leży nad Łyną - zdanie prawdziwe, wartość logiczna 1 4 jest większe od 5 - zdanie fałszywe, wartość logiczna 0
ĆWICZENIE 1 Klasyczny Rachunek Zdań (KRZ): zdania w sensie logicznym, wartości logiczne, spójniki logiczne, zmienne zdaniowe, tabele prawdziwościowe dla spójników logicznych, formuły, wartościowanie zbioru
Bardziej szczegółowoIndukcja matematyczna
Indukcja matematyczna Zadanie. Zapisać, używając symboli i, następujące wyrażenia (a) n!; (b) sin() + sin() sin() +... + sin() sin()... sin(n); (c) ( + )( + /)( + / + /)... ( + / + / +... + /R). Zadanie.
Bardziej szczegółowoLekcja 3: Elementy logiki - Rachunek zdań
Lekcja 3: Elementy logiki - Rachunek zdań S. Hoa Nguyen 1 Materiał a) Zdanie proste, złożone b) Spójniki logiczne (funktory zdaniotwórcze):,,,,, (alternatywa wykluczająca - XOR). c) Tautologia, zdanie
Bardziej szczegółowoAndrzej Wiśniewski Logika II. Materiały do wykładu dla studentów kognitywistyki
Andrzej Wiśniewski Logika II Materiały do wykładu dla studentów kognitywistyki Wykład 5. Wprowadzenie do semantyki teoriomodelowej cz.5. Wynikanie logiczne 1 Na poprzednim wykładzie udowodniliśmy m.in.:
Bardziej szczegółowoElementy rachunku zdań i algebry zbiorów
Rozdział 1. Elementy rachunku zdań i algebry zbiorów 1.1. Zdania Przez α, β będziemy oznaczać zdania. Każdemu zdaniu możemy przyporządkować wartość logiczną 1, gdy jest prawdziwe oraz wartość logiczną
Bardziej szczegółowoUwagi wprowadzajace do reguł wnioskowania w systemie tabel analitycznych logiki pierwszego rzędu
Witold Marciszewski: Wykład Logiki, 17 luty 2005, Collegium Civitas, Warszawa Uwagi wprowadzajace do reguł wnioskowania w systemie tabel analitycznych logiki pierwszego rzędu 1. Poniższe wyjaśnienie (akapit
Bardziej szczegółowo1. Definicja granicy właściwej i niewłaściwej funkcji.
V. Granica funkcji jednej zmiennej. 1. Definicja granicy właściwej i niewłaściwej funkcji. Definicja 1.1. (sąsiedztwa punktu i sąsiedztwa nieskończoności) Niech x 0 R, r > 0, a, b R. Definiujemy S(x 0,
Bardziej szczegółowoInformatyka I: Instrukcja 4.2
Informatyka I: Instrukcja 4.2 1 Wskaźniki i referencje - bezboleśnie Nauczyliśmy się do tej pory, że funkcje w języku C mogą zwracać wartość. Co jednak, gdybyśmy chcieli napisać funkcję, która rozwiąże
Bardziej szczegółowoIII. Funkcje rzeczywiste
. Pojęcia podstawowe Załóżmy, że dane są dwa niepuste zbiory X i Y. Definicja. Jeżeli każdemu elementowi x X przyporządkujemy dokładnie jeden element y Y, to mówimy, że na zbiorze X została określona funkcja
Bardziej szczegółowoMatematyka ETId Elementy logiki
Matematyka ETId Izolda Gorgol pokój 131A e-mail: I.Gorgol@pollub.pl tel. 081 5384 563 http://antenor.pol.lublin.pl/users/gorgol Zdania w sensie logicznym DEFINICJA Zdanie w sensie logicznym - zdanie oznajmujace,
Bardziej szczegółowoKlasyczny rachunek predykatów
Kultura logiczna Klasyczny rachunek predykatów Bartosz Gostkowski bgostkowski@gmail.com Alfabet klasycznego rachunku zdań reguły konsytutywne języka Alfabet klasycznego rachunku predykatów (KRP Do alfabetu
Bardziej szczegółowoIII rok kognitywistyki UAM,
METODY DOWODZENIA TWIERDZEŃ I AUTOMATYZACJA ROZUMOWAŃ WYKŁAD 14: POWTÓRKA III rok kognitywistyki UAM, 2016 2017 Dzisiejszy wykład w całości poświęcony będzie omówieniu przykładowych zadań, podobnych do
Bardziej szczegółowoElementy logiki. Wojciech Buszkowski Wydział Matematyki i Informatyki UAM Zakład Teorii Obliczeń
Elementy logiki Wojciech Buszkowski Wydział Matematyki i Informatyki UAM Zakład Teorii Obliczeń 1 Klasyczny Rachunek Zdań 1.1 Spójniki logiczne Zdaniem w sensie logicznym nazywamy wyrażenie, które jest
Bardziej szczegółowoFunkcja kwadratowa. f(x) = ax 2 + bx + c = a
Funkcja kwadratowa. Funkcją kwadratową nazywamy funkcję f : R R określoną wzorem gdzie a, b, c R, a 0. f(x) = ax + bx + c, Szczególnym przypadkiem funkcji kwadratowej jest funkcja f(x) = ax, a R \ {0}.
Bardziej szczegółowoAndrzej Wiśniewski Logika I Materiały do wykładu dla studentów kognitywistyki. Wykłady 12 i 13. Dowód i dowodzenie w KRP. Tezy KRP
Andrzej Wiśniewski Logika I Materiały do wykładu dla studentów kognitywistyki Wykłady 12 i 13. Dowód i dowodzenie w KRP. Tezy KRP 1 Pojęcie dowodu w KRP Pojęcia: formuły zdaniowej języka Klasycznego Rachunku
Bardziej szczegółowoNOWE ODKRYCIA W KLASYCZNEJ LOGICE?
S ł u p s k i e S t u d i a F i l o z o f i c z n e n r 5 * 2 0 0 5 Jan Przybyłowski, Logika z ogólną metodologią nauk. Podręcznik dla humanistów, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2003 NOWE
Bardziej szczegółowoRezolucja w rachunku predykatów. Przedrostkowa koniunkcyjna postać normalna. Formu ly ustalone. Joanna Józefowska. Poznań, rok akademicki 2009/2010
Instytut Informatyki Poznań, rok akademicki 2009/2010 1 Postać klauzulowa formu l 2 Regu la rezolucji Regu la rezolucji dla klauzul ustalonych Regu la rezolucji dla klauzul ustalonych a spe lnialność Ogólna
Bardziej szczegółowoRachunek logiczny. 1. Język rachunku logicznego.
Rachunek logiczny. Podstawową własnością rozumowania poprawnego jest zachowanie prawdy: rozumowanie poprawne musi się kończyć prawdziwą konkluzją, o ile wszystkie przesłanki leżące u jego podstaw były
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 1. Rachunek funkcyjny
ROZDZIAŁ 1 Rachunek funkcyjny Niech X 1,..., X n będą dowolnymi zbiorami. Wyrażenie (formułę) ϕ(x 1,..., x n ), w którym występuje n zmiennych x 1,..., x n i które zamienia się w zdanie logiczne, gdy zamiast
Bardziej szczegółowoZastosowanie logiki matematycznej w procesie weryfikacji wymagań oprogramowania
Zastosowanie logiki matematycznej w procesie weryfikacji wymagań oprogramowania Testerzy oprogramowania lub osoby odpowiedzialne za zapewnienie jakości oprogramowania oprócz wykonywania testów mogą zostać
Bardziej szczegółowoElementy geometrii analitycznej w R 3
Rozdział 12 Elementy geometrii analitycznej w R 3 Elementy trójwymiarowej przestrzeni rzeczywistej R 3 = {(x,y,z) : x,y,z R} możemy interpretować co najmniej na trzy sposoby, tzn. jako: zbiór punktów (x,
Bardziej szczegółowoPrawa rachunku zbiorów to takie wyra enia j zyka tego rachunku, które staj si zdaniami prawdziwymi przy ka dym podstawieniu nazw zbiorów za zmienne.
Prawa rachunku zbiorów to takie wyra enia j zyka tego rachunku, które staj si zdaniami prawdziwymi przy ka dym podstawieniu nazw zbiorów za zmienne. PRAWA RACHUNKU ZBIORÓW LP PRAWO NAZWA 1 A B = B A A
Bardziej szczegółowoRACHUNEK ZDAŃ 7. Dla każdej tautologii w formie implikacji, której poprzednik również jest tautologią, następnik także jest tautologią.
Semantyczne twierdzenie o podstawianiu Jeżeli dana formuła rachunku zdań jest tautologią i wszystkie wystąpienia pewnej zmiennej zdaniowej w tej tautologii zastąpimy pewną ustaloną formułą, to otrzymana
Bardziej szczegółowoKultura logiczna Elementy sylogistyki
Kultura logiczna Elementy sylogistyki Bartosz Gostkowski bgostkowski@gmail.com Kraków 15 III 2010 Plan wykładu: Podział wnioskowań Sylogizmy Poprawność sylogizmów i niezawodność trybów PODZIAŁ WNIOSKOWAŃ
Bardziej szczegółowoKultura logiczna Wnioskowania dedukcyjne
Kultura logiczna Wnioskowania dedukcyjne Bartosz Gostkowski bgostkowski@gmail.com Kraków 25 IV 2010 Plan wykładu: Intuicje dotyczące poprawności wnioskowania Wnioskowanie dedukcyjne Reguły niezawodne a
Bardziej szczegółowoCzyli ABC logiki predykatów
Czyli ABC logiki predykatów PROBLEM POLICJI PRL ma nowego gangstera, Udało się go złapać, Złożył następujące zeznanie: Popełniłem wszystkie przestępstwa z użyciem dwustronnego kilofa. W ostatnim napadzie
Bardziej szczegółowo1. Wstęp do logiki. Matematyka jest nauką dedukcyjną. Nowe pojęcia definiujemy za pomocą pojęć pierwotnych lub pojęć uprzednio wprowadzonych.
Elementy logiki i teorii zbiorów. 1. Wstęp do logiki. Matematyka jest nauką dedukcyjną. Nowe pojęcia definiujemy za pomocą pojęć pierwotnych lub pojęć uprzednio wprowadzonych. Pojęcia pierwotne to najprostsze
Bardziej szczegółowoFunkcja kwadratowa. f(x) = ax 2 + bx + c,
Funkcja kwadratowa. Funkcją kwadratową nazywamy funkcję f : R R określoną wzorem gdzie a, b, c R, a 0. f(x) = ax 2 + bx + c, Szczególnym przypadkiem funkcji kwadratowej jest funkcja f(x) = ax 2, a R \
Bardziej szczegółowoLogika predykatów pierwszego rzędu PROLOG. Zarządzanie wiedzą. Wykład Reprezentacja wiedzy logika predykatów. Joanna Kołodziejczyk.
Wykład Reprezentacja wiedzy logika predykatów maj 2010 Logika predykatów pierwszego rzędu Plan wykładu Logika predykatów pierwszego rzędu Porównanie z rachunkiem zdań Rachunek zdań ograniczona ekspresja
Bardziej szczegółowo23. PODSTAWY SYMBOLIZACJI W LOGICE RELACJI
23. PODSTAWY SYMBOLIZACJI W LOGICE RELACJI Logika relacji jest pewnym poszerzeniem logiki predykatów. Również w logice relacji musimy opanować pewne podstawowe chwyty, które pozwolą nam dokonywać symbolizacji.
Bardziej szczegółowoTab. 1 Tab. 2 t t+1 Q 2 Q 1 Q 0 Q 2 Q 1 Q 0
Synteza liczników synchronicznych Załóżmy, że chcemy zaprojektować licznik synchroniczny o następującej sekwencji: 0 1 2 3 6 5 4 [0 sekwencja jest powtarzana] Ponieważ licznik ma 7 stanów, więc do ich
Bardziej szczegółowoFUNKCJA LINIOWA, RÓWNANIA I UKŁADY RÓWNAŃ LINIOWYCH
FUNKCJA LINIOWA, RÓWNANIA I UKŁADY RÓWNAŃ LINIOWYCH PROPORCJONALNOŚĆ PROSTA Proporcjonalnością prostą nazywamy zależność między dwoma wielkościami zmiennymi x i y, określoną wzorem: y = a x Gdzie a jest
Bardziej szczegółowoPODZIAŁ LOGICZNY. Zbiór Z. Zbiór A. Zbiór B
Fragment książki Jarosława Strzeleckiego Logika z wyobraźnią. Wszelki uwagi merytoryczne i stylistyczne proszę kierować pod adres jstrzelecki@uwm.edu.pl PODZIAŁ LOGICZNY I. DEFINICJA: Podziałem logicznym
Bardziej szczegółowoWSTĘP ZAGADNIENIA WSTĘPNE
27.09.2012 WSTĘP Logos (gr.) słowo, myśl ZAGADNIENIA WSTĘPNE Logika bada proces myślenia; jest to nauka o formach poprawnego myślenia a zarazem o języku (nie mylić z teorią komunikacji czy językoznawstwem).
Bardziej szczegółowoLogika. Michał Lipnicki. 15 stycznia Zakład Logiki Stosowanej UAM. Michał Lipnicki () Logika 15 stycznia / 37
Logika Michał Lipnicki Zakład Logiki Stosowanej UAM 15 stycznia 2011 Michał Lipnicki () Logika 15 stycznia 2011 1 / 37 Wstęp Materiały na dzisiejsze zajęcia zostały opracowane na podstawie pomocy naukowych
Bardziej szczegółowoJarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1A, zima 2012/13
35. O zdaniu 1 T (n) udowodniono, że prawdziwe jest T (1), oraz że dla dowolnego n 6 zachodzi implikacja T (n) T (n+2). Czy można stąd wnioskować, że a) prawdziwe jest T (10), b) prawdziwe jest T (11),
Bardziej szczegółowoW planie dydaktycznym założono 172 godziny w ciągu roku. Treści podstawy programowej. Propozycje środków dydaktycznych. Temat (rozumiany jako lekcja)
Ramowy plan nauczania (roczny plan dydaktyczny) dla przedmiotu matematyka w zakresie rozszerzonym dla klasy I liceum ogólnokształcącego uwzględniający kształcone i treści podstawy programowej W planie
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do logiki Klasyczny Rachunek Zdań część 3
Wprowadzenie do logiki Klasyczny Rachunek Zdań część 3 Mariusz Urbański Instytut Psychologii UAM Mariusz.Urbanski@amu.edu.pl Plan gry: 1 Czym są zdania? 2 Język Klasycznego Rachunku Zdań syntaktyka 3 Język
Bardziej szczegółowo0.1. Logika podstawowe pojęcia: zdania i funktory, reguły wnioskowania, zmienne zdaniowe, rachunek zdań.
Wykłady z Analizy rzeczywistej i zespolonej w Matematyce stosowanej Wykład ELEMENTY LOGIKI ALGEBRA BOOLE A Logika podstawowe pojęcia: zdania i funktory, reguły wnioskowania, zmienne zdaniowe, rachunek
Bardziej szczegółowoMaciej Grzesiak Instytut Matematyki Politechniki Poznańskiej. Całki nieoznaczone
Maciej Grzesiak Instytut Matematyki Politechniki Poznańskiej Całki nieoznaczone 1. Definicja całki nieoznaczonej Definicja 1. Funkcja F jest funkcją pierwotną funkcji f na przedziale I, jeżeli F (x) =
Bardziej szczegółowoKazanie na uroczystość ustanowienia nowych animatorów. i przyjęcia kandydatów do tej posługi.
SŁUŻYĆ JEDNEMU PANU. Kazanie na uroczystość ustanowienia nowych animatorów i przyjęcia kandydatów do tej posługi. Katowice, krypta katedry Chrystusa Króla, 18 czerwca 2016 r. "Swojemu słudze Bóg łaskę
Bardziej szczegółowoZestaw 1. Podaj zdanie odwrotne i przeciwstawne (kontrapozycję) dla każdego z następujących
Zestaw 1 Zadanie 1. Podaj zdanie odwrotne i przeciwstawne (kontrapozycję) dla każdego z następujących zdań: a) p (q r). b) Jeśli x + y = 1, to x 2 + y 2 1. c) Jeśli 2 + 2 = 4, to 3 + 3 = 8. Zadanie 2.
Bardziej szczegółowoWykład 2. Informatyka Stosowana. 8 października 2018, M. A-B. Informatyka Stosowana Wykład 2 8 października 2018, M. A-B 1 / 41
Wykład 2 Informatyka Stosowana 8 października 2018, M. A-B Informatyka Stosowana Wykład 2 8 października 2018, M. A-B 1 / 41 Elementy logiki matematycznej Informatyka Stosowana Wykład 2 8 października
Bardziej szczegółowoWIELOMIANY. ZADANIE 1 (5 PKT) Reszta z dzielenia wielomianu x 3 + px 2 x + q przez trójmian (x + 2) 2 wynosi 1 x. Wyznacz pierwiastki tego wielomianu.
IMIE I NAZWISKO WIELOMIANY SUMA PUNKTÓW: 125 ZADANIE 1 (5 PKT) Reszta z dzielenia wielomianu x 3 + px 2 x + q przez trójmian (x + 2) 2 wynosi 1 x. Wyznacz pierwiastki tego wielomianu. ZADANIE 2 (5 PKT)
Bardziej szczegółowoRÓWNANIA RÓŻNICZKOWE ZWYCZAJNE. Wiele obiektywnych prawidłowości przyrodniczych udaje się zapisać w postaci równości formalnej
RÓWNANIA RÓŻNICZKOWE ZWYCZAJNE Wiele obiektywnych prawidłowości przyrodniczych udaje się zapisać w postaci równości formalnej F (x, y(x), y (1) (x), y () (x),..., y (n) (x)) = 0, gdzie y (k) (x) to k ta
Bardziej szczegółowoLOGIKA Klasyczny Rachunek Zdań
LOGIKA Klasyczny Rachunek Zdań Robert Trypuz trypuz@kul.pl 5 listopada 2013 Robert Trypuz (trypuz@kul.pl) Klasyczny Rachunek Zdań 5 listopada 2013 1 / 24 PLAN WYKŁADU 1 Alfabet i formuła KRZ 2 Zrozumieć
Bardziej szczegółowoWIELOMIANY SUPER TRUDNE
IMIE I NAZWISKO WIELOMIANY SUPER TRUDNE 27 LUTEGO 2011 CZAS PRACY: 210 MIN. SUMA PUNKTÓW: 200 ZADANIE 1 (5 PKT) Dany jest wielomian W(x) = x 3 + 4x + p, gdzie p > 0 jest liczba pierwsza. Znajdź p wiedzac,
Bardziej szczegółowoMateriały pomocnicze do egzaminu z logiki
Materiały pomocnicze do egzaminu z logiki 1. Informacja o treści pytań Egzamin jest ustny. Obejmuje następujące tematy. A) Analiza poprawności syntaktycznej na przykładzie podanego zdania. B) Zapis podanego
Bardziej szczegółowoNiepewności pomiarów
Niepewności pomiarów Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) w roku 1995 opublikowała normy dotyczące terminologii i sposobu określania niepewności pomiarów [1]. W roku 1999 normy zostały opublikowane
Bardziej szczegółowoLogika Matematyczna. Zadania Egzaminacyjne, 2007
Logika Matematyczna Zadania Egzaminacyjne, 2007 I Rok Językoznawstwa i Informacji Naukowej UAM Jerzy Pogonowski Zakład Logiki Stosowanej UAM www.logic.amu.edu.pl Podajemy rozwiązania zadań egzaminacyjnych.
Bardziej szczegółowoLaboratorium przedmiotu Paradygmaty Programowania
Laboratorium przedmiotu Paradygmaty Programowania Laboratorium 9 Prolog podstawy 1. Podstawy Prologu Programowanie w Prologu polega na deklarowaniu: Faktów dotyczących pewnych obiektów z analizowanego
Bardziej szczegółowoZajęcia nr. 6: Równania i układy równań liniowych
Zajęcia nr. 6: Równania i układy równań liniowych 13 maja 2005 1 Podstawowe pojęcia. Definicja 1.1 (równanie liniowe). Równaniem liniowym będziemy nazwyać równanie postaci: ax = b, gdzie x oznacza niewiadomą,
Bardziej szczegółowoPodstawowe Pojęcia. Semantyczne KRZ
Logika Matematyczna: Podstawowe Pojęcia Semantyczne KRZ I rok Językoznawstwa i Informacji Naukowej UAM 2006-2007 Jerzy Pogonowski Zakład Logiki Stosowanej UAM http://www.logic.amu.edu.pl Dodatek: ściąga
Bardziej szczegółowoElementy logiki. Zdania proste i złożone
Elementy logiki Zdania proste i złożone. Jaka jest wartość logiczna następujących zdań: (a) jest dzielnikiem 7 lub suma kątów wewnętrznych w trójkącie jest równa 80. (b) Jeśli sin 0 =, to 5 < 5. (c) Równanie
Bardziej szczegółowohttp://www-users.mat.umk.pl/~pjedrzej/wstep.html 1 Opis przedmiotu Celem przedmiotu jest wykształcenie u studentów podstaw języka matematycznego, wypracowanie podstawowych umiejętności przeprowadzania
Bardziej szczegółowoWskaźniki a tablice Wskaźniki i tablice są ze sobą w języku C++ ściśle związane. Aby się o tym przekonać wykonajmy cwiczenie.
Część XXII C++ w Wskaźniki a tablice Wskaźniki i tablice są ze sobą w języku C++ ściśle związane. Aby się o tym przekonać wykonajmy cwiczenie. Ćwiczenie 1 1. Utwórz nowy projekt w Dev C++ i zapisz go na
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do logiki Zdania, cz. II Elementy sylogistyki
Wprowadzenie do logiki Zdania, cz. II Elementy sylogistyki Mariusz Urbański Instytut Psychologii UAM Mariusz.Urbanski@amu.edu.pl Co dzisiejsza historia mieć będzie wspólnego z Arystotelesem? 2 Plan gry:
Bardziej szczegółowoCIĄGI wiadomości podstawowe
1 CIĄGI wiadomości podstawowe Jak głosi definicja ciąg liczbowy to funkcja, której dziedziną są liczby naturalne dodatnie (w zadaniach oznacza się to najczęściej n 1) a wartościami tej funkcji są wszystkie
Bardziej szczegółowo