Suplementy w diecie sportowcadodatek. mgr Joanna Misiorowska

Transkrypt

1 Suplementy w diecie sportowcadodatek nie podstawa mgr Joanna Misiorowska

2 Suplement diety Suplementy to środki spożywcze, których celem jest uzupełnienie normalnej diety, będące skoncentrowanym źródłem witamin lub składników mineralnych oraz innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny fizjologiczny z wyłączeniem produktów posiadających właściwości produktu leczniczego w rozumieniu prawa farmaceutycznego.

3 Środek specjalnego przeznaczenia żywieniowego Środek spożywczy, który ze względu na specjalny skład lub sposób przygotowania wyraźnie różni się od środków spożywczych powszechnie spożywanych i zgodnie z informacją zamieszczoną na opakowaniu jest wprowadzany do obrotu z przeznaczeniem do zaspokajania szczególnych potrzeb żywieniowych.

4 Środki specjalnego przeznaczenia żywieniowego Obejmują następujące grupy: 1. Preparaty do początkowego żywienia niemowląt, w tym mleko początkowe, oraz preparaty do dalszego żywienia niemowląt, w tym mleko następne; 2. Środki spożywcze uzupełniające, obejmujące produkty zbożowe przetworzone i inne środki spożywcze dla niemowląt i małych dzieci w wieku od roku do 3lat; 3. Środki spożywcze stosowane w dietach o ograniczonej zawartości energii w celu redukcji masy ciała; 4. Dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego; 5. Środki spożywcze zaspokajające zapotrzebowanie organizmu przy intensywnym wysiłku fizycznym, zwłaszcza sportowców; 6. Środki spożywcze dla osób z zaburzeniami metabolizmu węglowodanów(cukrzyca); 7. Środki spożywcze niskosodowe, w tym sole dietetyczne o niskiej zawartości sodu lub bezsodowe; 8. Środki spożywcze bezglutenowe.

5 Suplementy od zarania dziejów Środki ergogenne Zwiększające wydajność pracy Początki stosowania Okres antycznej Grecji Spożywanie organów zwierząt posiadających wyjątkowe atrybuty: szybkość, siłę, odwagę Pod koniec XIX wieku Eksperymenty ze wspomaganiem wydolności fizycznej za pomocą alkoholu, kofeiny i kokainy Obecnie niezliczona ilość środków ergogennych wspomagających wynik sportowy

6 Stanowiska na świecie i w Polsce

7 Gr. A Zalecane do stosowania w szczególnych sytuacjach w sporcie; oparte na mocnych dowodach naukowych Gr. B Zasługujące na dalsze badania Gr. C Brak przekonujących dowodów na skuteczność; nie zalecane Gr. D Suplementy, które nie powinny być stosowane; zakazane/ produkty wysokiego ryzyka zanieczyszczenia

8 Grupa A Sportowe: Probiotyki napoje, Preparaty witaminowo- żele, mineralne batony, Witamina D słodycze Elektrolity Płynne posiłki Kofeina Białko serwatkowe Kreatyna Wapń Dwuwęglan Żelazo

9 Grupa B Beata-alanina Sok z buraków Probiotyki Antyoksydanty Jako wsparcie dla układu witaminy C i E immunologicznego Karnityna Polifenole HMB Olej rybi jako przeciwutleniacze i środki przeciwzapalne Kwercetyna

10 Grupa C Ryboza Natleniona woda Lactaway MCT napój z antyoksydantami ZMA Witaminy Inozyna nie wymienione wcześniej Pirogronian Inne zioła Cordyceps, Rhodiola Rosea Glukozamina Pozostałe- jeśli nie ma ich w pozostałych grupach, Pikolinian chromu prawdopodobnie znajdą się tutaj

11 Grupa D Efedryna Strychnina Sibutramina Metyloheksoamina Inne ziołowe pobudzające Testosteron i pochodne Prohoromony Tribulus terrestris i inne boostery testosteronu Glicerol Siara

12 Najwyraźniej skuteczne i na ogół bezpieczne Prawdopodobnie skuteczne Zbyt wcześnie aby powiedzieć Najwyraźniej nieskuteczne i/ lub niebezpieczne

13 Suplementy budujące masę mięśniową Wspomaganie redukcji masy ciała Poprawa wydolności

14 Najwyraźniej skuteczne i na ogół bezpieczne Budowanie masy mięśniowej Gainery Kreatyna Białko EAA (aa egzogenne) Redukcja masy ciała Żywność niskokaloryczna Zamienniki posiłków (MRP RTD) Efedryna, kofeina, salicylany- suplementy działające termogenicznie *brane w zalecanych dawkach, w odpowiednich populacjach (efedrynę zakazało FDA) Poprawa wydolności Woda i napoje dla sportowców węglowodan Kreatyna Fosforan sodu Sód Dwuwęglany Kofeina -alanina

15 Prawdopodobnie skuteczne Budowanie masy mięśniowej HMB (u początkujących) BCAA ( aa rozgałęzione) Redukcja masy ciała Błonnik Ekstrakt z zielonej herbat Wapń CLA ( sprzężony kwas linolowy) Poprawa wydolności Powysiłkowe węglowodany i białko EAA BCAA HMB (kwas hydroksymetylomasłowy) Glicerol

16 Zbyt wcześnie, aby powiedzieć Budowanie masy mięśniowej ketoglutaran Boostery hormonu wzrostu Ornityna ZMA Redukcja masy ciała Chitosan Betaina DHEA (Dehydroepiandrosteron) Psychotropowe zioła i rośliny Gymnema sylvestre (gurmar) Lecytyna Poprawa wydolności MCT

17 Najwyraźniej nieskuteczne i/ lub niebezpieczne Budowanie masy mięśniowej Glutamina Smilax (kolorośl) Izoflawony Sulfo-polisacharydy (inhibitory miostatyny) Bor Chrom CLA Prohormony Tribulus terrestris Wanad Redukcja masy ciała Pirogronian wapnia Chitosan Chrom ( u osób bez cukrzycy) HCA Karnityna Fosforany Ziołowe leki moczopędne Poprawa wydolności Glutamina Inozyna Ryboza

18 Klasyfikacja suplementów Position of the American Dietetic Association, Dietitians of Canada, and the American College of Sports Medicine: Nutrition and Athletic Performance

19 Środki ergogeniczne o potwierdzonym działaniu Kreatyna Kofeina Napoje sportowe, żele i batony Dwuwęglan sodu Białka i aminokwasy

20 Środki ergogeniczne, które mogą być skuteczne, ale brak jeszcze dowodów Glutamina HMB Siara(młodziwo) Ryboza

21 Środki ergogeniczne, dla których nie wykazano skuteczności Aminokwasy Żeń-szeń Pyłek pszczeli Inozyna BCAA MCT Karnityna Pirogronian Koenzym Q10 Natleniona woda CLA Wanad Cytochrom C Dihydroksyaceton Gamma oryzanol

22 Środki ergogeniczne niebezpieczne, zabronione lub nielegalne Testosteron i pochodne Prohormony Tribulus terrestris (Bruzdyganek naziemny) Efedryna Strychnina Hormon wzrostu

23 Klasyfikacja suplementów- Polska

24 Podział na grupy

25 Grupa A kofeina kreatyna napoje izotoniczne białko węglowodany

26 Grupa B preparaty zoobjętniające ph: dwuwęglan sodu cytrynian sodu HMB BCAA aminokwasy rozgałęzione -alanina preparaty multiwitaminowo-multimineralne NNKT -3 probiotyki colostrum

27 arginina buzdyganek ziemny (tribulus terrestris) chitosan chrom cla cytrulina forskolina fosforany nieorganiczne glutamina gorzka pomarańcza hca inozyna johimbina karnityna koenzym q10 kozieradka pospolita; trigonelle foenumgraecum kwercetyna l-tyrozyna maca (lepidium meyenii) Grupa C magnez miłorząb japoński (ginkgo biloba) pirogronian resweratrol (3,5,4'-trihydroxy-transstilbene) różeniec górski (rhodiola rosea) ryboza tauryna tłuszcze mct witamina a witamina c witamina e witaminy gr b zma żeń-szeń

28 Suplementacja w celu podniesienia wytrzymałości

29 Główne zadania suplementów poprawiających wytrzymałość zapobieganie poważnym problemom, takim jak odwodnienie natychmiastowe podniesienie formy przyspieszenie regeneracji po wysiłku fizycznym

30 Węglowodany

31 Węglowodany podstawowe źródło energii brak węglowodanów nagłe zmęczenie uzupełnienie rezerw przed treningiem utrzymanie odpowiedniego poziom podczas ćwiczeń niezbędne do regeneracji potreningowej ważna ilość i jakość!!! przed treningiem- węglowodany o niskim IG odpowiednia ilość nie jest dostarczana z posiłkiem uzupełnić odżywką zawierającą cukry złożone podczas treningu i bezpośrednio po nim węglowodany o wysokim IG

32 Węglowodany przed treningiem Kiedy stosować odżywki przedtreningowe: brak możliwości zjedzenia pełnowartościowego posiłku posiłek zjedzony jest niewystarczający 30 minut przed treningiem Co najczęściej wchodzi w skład takiej odżywki: węglowodany złożone aminokwasy z naciskiem na BCAA witaminy i minerały substancje dodatkowe: kofeina, tauryna, żeń-szeń

33 Węglowodany podczas treningu cel przekąsek treningowych dostarczenie energii zabezpieczenie prze nagłym spadkiem cukru we krwi odpowiednie wykorzystania zapasów glikogenu mięśniowego ochrona mięśni przed katabolizmem mniejsze zmęczenie mięśni- szybsza regeneracja odpowiednie nawodnienie w połączeniu z węglowodanami wzmocnienie wytrzymałości o 12% co wybierać: napoje izotoniczne, napoje energetyczne, batony energetyczne

34 Węglowodany- regeneracja potreningowa 10 do 20 minut po zakończonym treningu posiłek lub suplement posiłkozastępczy uzupełnienie strat energii regeneracja rezerw energetycznych materiał do odbudowy zapasów glikogenu im szybciej poziom glikogenu wróci do normy tym szybciej organizm wraca do formy Preparaty złożone z węglowodanów prostych o wysokim IG: napoje energetyczne batony energetyczne/ batony białkowe odżywki złożone z cukrów prostych

35 Węglowodany- regeneracja potreningowa łączenie węglowodanów i białek: większe wydzielanie insuliny, niż w przypadku samych węglowodanów przyspieszenie syntezy glikogenu w mięśniach białka przyspieszają odbudowę i wzmocnienie uszkodzonych podczas wysiłku mięśni Gainery: mogą zastąpić posiłek po treningu odpowiednie proporcje węglowodanów i białek należy uważać na spożywaną ilość preparaty wysokokaloryczne!

36 Kofeina

37 Kofeina pobudzenie centralnego układu nerwowego stymulacja wydzielania adrenaliny hamowania działania adenozyny- czynnika zmęczenia wzmocnienie siły skurczu przyspieszenie uwalniania lipidów z tkanki tłuszczowej zwiększenie wchłanianie jelitowe cukrów zmniejszenie uczucia znużenia

38 Suplementy wzmacniające masę i siłę mięśni

39 Główne zadania suplementów wzmacniających masę i siłę mięśni uzupełnienie diety w korzystne aminokwasy i białka syntezy nowych włókien mięśniowych prawidłowa regeneracji tkanki mięśniowej

40 Odżywki białkowe

41 Białko serwatkowe WHEY Proteiny anaboliczne szybkie - białko serwatkowe WHEY Szybkie, krótkotrwałe działanie rano po przebudzeniu się w dniu wysiłku tuż po zakończeniu treningu (trening siłowy) przed krótkim treningiem <45min

42 Białko serwatkowe WHEY wysoka jakość biologiczna zawartość aminokwasów w najwyższym stopniu przyswajanych przez organizm formy występowania: odmienne formy filtracji Najprostsza i najtańsza Koncentrat: WPC ( Whey Protein Concentrate) Najdroższe Izolat i hydrolizat

43 Kazeina Proteiny antykataboliczne wolne - kazeina Odpowiednia struktura spowolnione wchłanianie utrzymanie wysokiego poziomu aminokwasów we krwi przez długi czas przed snem w noc poprzedzającą wysiłek po treningu w połączeniu z serwatką przekąska długie przerwy miedzy posiłkami się wydłużają

44 Białko jaj Wysoka przyswajalność Proces ultrafiltracji czysta albumina jaja profil aminokwasowy najbardziej zbliżony do aminogramu białka ludzkiego bogate w BCAA umiarkowanie długi czas wchłaniania trawienie szybciej niż kazeina; dłużej niż serwatka, soja po przebudzeniu, przed treningiem, po treningu

45 Białko sojowe pochodzenie roślinne może być stosowane przez wegetarian wpływ anaboliczny o wiele słabszy niż białek zwierzęcych rozpuszczalne w wodzie szybkie trawienie przed i po treningu UWAGA!!! właściwości estrogenne- zawartość izoflawonów może doprowadzić do spadku testosteronu i wzrostu estrogenów

46 Odżywki węglowodanowo- białkowe Główne przeznaczenie Regeneracja potreningowa Odbudowa bialek ustrojowych i glikogenu Dwie grupy Gainer Koncentracja białek 10-30% Bulk Stosunek węglowodanów do białek 5:2 lub 7:2 Stosunek węgowodanów do białek 1:1 Dodatkowe funkcje Zamiennik lub dodatek do posiłków Regulacja wartości odżywczo- energetycznej diety

47 Colostrum- siara W porównaniu do mleka dużo więcej Czynników wzrostu np.: IGF Substancji stymulujących działanie układu pokarmowego Porównanie colostrum do Whey Krowie colostrum zawiera razy więcej mikrogramów IGF w litrze Spożycie colostrum wpływa na wzrost stężenia IGF-1 we krwi Spożycie Whey nie daje dakiego efektu Czy zatem colostrum wpływa na siłę i wytrzymałość mięśni? Brak jednoznacznej odpowiedzi 47

48 Aminokwasy rozgałęzione BCAA Leucyna (ketogenny) Izoleaucyna (gluko i ketogenny) Walina (glukogenny) Ok. 1/3 wszystkich białek mięśniowych Większość aminokwasów Przemiany metaboliczne w wątrobie BCAA Wykorzystywane bezpośrednio w mięśniach Udział w powstaniu glutaminy i alaniny Aminokwasy egzogenne Brak enzymów potrzebnych do wytwarzania BCAA Konieczność pozyskiwania z pożywieniem 48

49 Aminokwasy rozgałęzione BCAA Jak wykorzystujemy? Szkielet węglowy Jako źródło energii Grupa aminowa Proces transaminacji do L-alaniny Cykl glukozo-alaninowy L-alanina- wątroba- glukoneogeneza- glukoza- mięśnie szkieletowe 49

50 Aminokwasy rozgałęzione BCAA Intensywny wysiłek Niedobór energii BCAA jako substrat energetyczny Degradacja własnych białek Suplementacja BCAA Działanie antykataboliczne: oszczędzanie białek strukturalnych mięśni Ale: Odpowiednie spożycie węglowodanów chroni przed koniecznością korzystania z BCAA jako źródła energii 50

51 Aminokwasy rozgałęzione BCAA BCAA- tryptofan : konkurowanie o wejście do mózgu Tryptofan: prekursor serotoniny Serotonina: zmęczenie, znużenie Blokowanie tryptofanu przez BCAA Opóźnienie momentu zmęczenia Sprzeczne wyniki badań!!! Węglowodany dostarczenie odpowiedniej ilości energii zmniejszenie straty BCAA w mięśniach tym samym: opóźnienie uczucia zmęczenia 51

52 Glutamina Aminokwas warunkowo niezbędny Zdolność organizmu sportowca do syntezy niższa niż zapotrzebowanie Stanowi 2/3 wszystkich wolnych aminokwasów w mięśniach Istnieje ścisły związek między poziomem wolnej glutaminy w mięśniach i zdolnością do syntezy białek Im wyższy poziom glutaminy w mięśniach tym silniejszy anabolizm Sztuczne obniżenie poziomu w mięśniach Spowolnienie syntezy białek o 11% 52

53 Glutamina Brak dowodów potwierdzających działanie tego aminokwasu Przyjmowana doustnie zostaje w 85% przechwycona przez jelita i wątrobę spożytkowana i niszczona Jedno z ulubionych źródeł energii układu pokarmowego i komórek odpornościowych (limfocyty,makrofagi) 53

54 Glutamina- brać czy nie brać? Może sprzyjać zdrowiu: pozytywny wpływ na przewód pokarmowy i system odpornościowy Intensywny wysiłek fizyczny długotrwałe obniżenie jej poziomu może osłabiać układ odpornościowy dużo skuteczniejsze przyjmowanie BCAA ograniczają spadek poziomu glutaminy spożywanie węglowodanów w czasie treningu ograniczają spadek poziomu glutaminy 54

55 HMB -hydroksy- -metylomaślan Produkt metabolizmu leucyny Stosowany jako regulator przyrostu tkanki mięśniowej W połączeniu z kwasami tłuszczowymi omega-3 wykazuje działanie antykataboliczne Po stosowaniu suplementacji: Obserwuje się niższą aktywność kinazy kreatynowej Mniejsze uszkodzenie mięśni i rozpad białka? Największy efekt u zawodników rozpoczynających treningi 55

56 HMB -hydroksy- -metylomaślan Wyniki badań bardzo sprzeczne Brak wystarczających dowodów na wpływ na skład ciała oraz wzrost siły mięśniowej Potencjalnie więcej zastosowań w dyscyplinach wytrzymałościowych Sprzyja wykorzystaniu kwasów tłuszczowych jako źródła energii Oszczędzanie glikogenu mięśniowego 56

57 57 Boostery ATP

58 Kreatyna stały składnik tkanki mięśniowej zasadnicza rola w przemianach chemicznych powodujących skurcz mięśniowy syntetyzowana z argininy/ glicyny/ metioniny przekształcenie w fosfokreatynę wykorzystywana do magazynowania i uwalniania energii 58

59 Ergogenny efekt kreatyny Wzrost stężenia kreatyny Wzrost stężenia fosfokreatyny w komórkach mieśniowych Przyspieszenie tempa resyntezy ATP Opóźnienie procesu zmęczenia Ułatwienie przebiegu regeneracji podczas powtarzanie serii ćwiczeń Zwiększenie mocy anaerobowej 59

60 Kreatyna-regulacja poziomu masy mięśniowej kreatyna wewnątrz mięśnia wiąże wodę w komórkach wzrost poziomu wody wewnątrzkomórkowej może powodować zwiększenie masy ciała Czy przyrost masy jest tylko zatrzymaniem wody? NIE! Poziom nawodnienia komórek wpływa na szybkość syntezy białek im lepiej są nawodnione tym szybciej przebiegają procesy anaboliczne 60

61 Kreatyna-regulacja poziomu masy mięśniowej Przyspiesza odtwarzanie komórkowych rezerw glikogenuźródła energii Stymuluje wydzielanie hormonów anabolicznych IGF i MGF Wspomaga reaktywację zasobów ATP w okresie regeneracji międzytreningowej Działanie antyoksydacyjne: chroni białka mięśniowe przed rozpadem Zwiększa siłę mięśni wzrost intensywności treningu podniesienie osiągnięć sportowych 61

62 Dla kogo kreatyna? Stosowanie kreatyny nie musi wiązać się z przyrostem masy ciała Wzrost masy mięśniowej przyjmowanie łączone z: treningiem siły mięśniowej odpowiednim spożyciem energii i białka Aktywność fizyczna związana z rozwojem szybkości lub wytrzymałości aerobowej brak większego wpływu na przyrost masy mięśniowej poprawa wydolności pracy mięśniowej 62

63 Działanie kreatyny ATP -P ENERGIA -P FOSFOKREATYNA ADP WOLNA KREATYNA ADP + P ATP 63

64 Zadania suplementacji Wzrost zapasów fosfokreatyny Opóźnienie pojawienia się zmęczenia Podczas powtarzającego się wysiłku Osłabienie szybkości pozbywania się ATP W czasie spoczynku Przyspieszenie syntezy ATP Sprzyjanie przemianie ADP 64

65 Dlaczego sportowcy potrzebują więcej? Zawodnicy sportów siłowych Dużo większe zapasy kreatyny w mięśniach Zapewnienie tak wysokiego poziomu wymaga zwiększonej podaży Wyższa masa mięśniowa Intensywne uprawianie sportu Obniżenie całkowitego stężenia Spadek dostępności prekursorów Ograniczona synteza endogenna Zawodnicy dyscyplin wytrzymałościowych Często braki w pożywieniu 65

66 Monohydrat kreatyny Rodzaje kreatyny cząsteczka kreatyny połączona z cząsteczką wody w jedną molekułę w największym stopniu wiąże wodę wspomaga zdolności wysiłkowe takie jak siła i wytrzymałość siłowa przyśpiesza przyrost beztłuszczowej masy ciała przyśpiesza regenerację powysiłkową najbardziej popularna i najtańsza forma kreatyny 66

67 Rodzaje kreatyny Jabłczan kreatyny Przenika niemal całkowicie do tkanek docelowych - głównie tkanki mięśniowej Znakomity mięśniowy zapas kreatyny (a następnie fosfokreatyny) Wykorzystywany podczas intensywnej pracy mięśniowej 67

68 Rodzaje kreatyny Cytrynian i pirogronian kreatyny Kreatyna sprzężona z molekułami cytrynianu/ pirogronianu Nadmiar kreatyny niezmieniony w fosfokreatynę Stabilniejszy, bo pozostaje związany Polecana w dniach nietreningowych lub przed snem W okolicy treningu w mięśniach i tak jest dużo cytrynianu i pirogronianu 68

69 Helat kreatyny Rodzaje kreatyny Helat kreatyny z magnezem Zabezpieczenie cząsteczki kreatyny przed cyklizacją do nieaktywnej kreatyniny Zwiększenie fizjologicznie aktywnej formy kreatyny Magnez obniża kwasowość środowiska zapewnia utrzymanie pełnej aktywności kreatyny W roztworach do spożycia W przewodzie pokarmowym Nie wykazuje tendencji do gromadzenia wody Nie stymuluje lipogenezy Zwiększa zdolność do generowania i regenerowania ATP 69

70 Rodzaje kreatyny Orotan kreatyny Kreatyna + kwas orotowy Zwiększa wchłanianie kreatyny Zwiększa stężenie karnozyny w mięśniach Wspiera syntezę RNA Zwiększa pobór glukozy Krealkalyn Kreatyna w środowisku zasadowym Wysoki stopień stabilności Chroni przed przekształceniem się kreatyny w formę nieaktywną nawet przy obniżonym ph 70

71 Ryboza Stosowana w celu przyspieszenia tempa syntezy ATP Nie wpływa na mięśnie w stanie spoczynku Mięsień bardzo pobudzony przez wysiłek wzrost tempa resyntezy wewnątrzkomórkowego ATP Zwiększa siłę bez wpływu na przyrost masy mięśniowej Duży problem! Działanie obniżające poziom cukru Spożyta na czczo lub po małym posiłku utrata sił problemy z koncentracją bóle głowy 71

72 Ryboza Stosowanie suplementów Bardzo kosztowne Wymaga doświadczenia Najkorzystniejsze działanie Przyjmowanie 1h przed treningiem Słabe efekty Przyjmowanie po treningu Może opóźniać regenerację Potęguje ryzyko potreningowych bólów mięśniowych 72

73 Ryboza UWAGA na preparaty łączone! Bardzo często ryboza łączona z kreatyną Obie substancje: efekt hipoglikemiczny Kreatyna przed wysiłkiem: brak użyteczności 73

74 74 Zapobieganie kontuzjom stawów

75 Glukozamina Wytwarzanie w organizmie człowieka Cukier + glutamina Hipoteza Regularny i intensywny trening = niewystarczające wywarzanie endogenne glukozaminy Warunki laboratoryjne; działanie glukozaminy Stymulowanie wytwarzania tkanki chrzęstnej Zapobieganie jej niszczeniu Zwiększenie produkcji kwasu hialuronowego 75

76 Glukozamina Badania wykazujące skuteczność Zwyrodnienia z powodu starzenia się organizmu Zwyrodnienia z powodu przeciążenia Brak skuteczności glukozaminy Dużo lepsze działanie zabezpieczające przed zniszczeniami chrząstki niż odbudowujące, to co uległo już destrukcji!!! 76

77 Glukozamina Forma podania ma znaczenie Suplementacja doustna Wchłanialność jelitowa 90% Ale Tylko 0,4% dociera do stawów Rozwiązanie Stosowanie maści 77

78 Chondroityna Siarczan chondroityny Składnik tkanki chrzęstnej Brak zgodności w badaniach Efekty korzystnego wpływu suplemntacji u osób cierpiących na artretyzm Mniejsza degradacja chrząstki Korzyści ze stosowania przez sportowców Jeszcze bardziej kontrowersyjne niż w przypadku glukozaminy Często w preparatach łączona z glukozaminą Brak zjawiska synergii 78

79 Kolagen i żelatyna pochodzenia zwierzęcego Kolagen w suplementach Hydrolizat uzyskany przez enzymatyczne trawienie żelatyny zwierzęcej Żelatyna Bogata w glicynę, prolinę, hydroksyprolinę Aminokwasy służące jako prekursory kolagenuskładnika stawów To klasyfikuję jako preparat chroniący stawy Badania dotyczące żelatyny podzielone ALE: Suplementacja tania Potencjalne korzyści 79

80 Kwas hialuronowy Występuje w dużych ilościach w organizmie Składnik płynu stawowego w stawach oraz macierzy zewnątrzkomórkowej tkanki łącznej Jeden z podstawowych materiałów budulcowych mazi wewnątrz komórkowej Chroni stawy Zdolność wiązania wody 1 cząsteczka może związać 250 cząsteczek H2O Właściwości amortyzacyjne mazi stawowej Poprawa jakości płynu stawowego 80

81 Podsumowanie Suplementy nie mogę stanowić podstawy diety Stosowanie musi być nadzorowane przez lekarza lub dietetyka Nie należy bezkrytycznie stosować suplementów diety Suplementy mogą być pomocne w sytuacjach, w których spożywanie/wybór produktów spożywczych jest ograniczony Należy rozważyć ich skuteczność, koszt, ryzyko dla zdrowia i formy występowania Stosowanie suplementów nie rekompensuje złych decyzji żywieniowych i nieodpowiedniej diety 81

82 82 Dziękuję za uwagę!