Uproszczenie specyfikacji technicznych oznakowania dróg w związku ze stosowaniem norm unijnych. Zdzisław Dąbczyński

Transkrypt

1 Uproszczenie specyfikacji technicznych oznakowania dróg w związku ze stosowaniem norm unijnych.

2 Normy odnoszące się do urządzeń wyposażenia drogi. PN-EN :2002(U)- Stałe, pionowe znaki drogowe. Część 1: Znaki stałe PN-EN 12767: Bierne bezpieczeństwo konstrukcji wsporczych dla urządzeń drogowych. Wymagania i metody badań

3 Przygotowanie postępowania Art Przedmiot zamówienia opisuje się w sposób jednoznaczny i wyczerpujący za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty. 2. Przedmiotu zamówienia nie można opisywać w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję. 3. Przedmiotu zamówienia nie można opisywać przez wskazanie znaków towarowych, patentów lub pochodzenia, chyba że jest to uzasadnione specyfiką przedmiotu zamówienia i zamawiający nie może opisać przedmiotu zamówienia za pomocą dostatecznie dokładnych określeń, a wskazaniu takiemu towarzyszą wyrazy "lub równoważny". Art Zamawiający opisuje przedmiot zamówienia za pomocą cech technicznych i jakościowych, z zachowaniem Polskich Norm przenoszących normy europejskie lub norm innych państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego przenoszących te normy. 2. W przypadku braku Polskich Norm przenoszących normy europejskie lub norm innych państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego przenoszących te normy uwzględnia się w kolejności: 1) europejskie aprobaty techniczne; 2) wspólne specyfikacje techniczne; 3) normy międzynarodowe; 4) inne techniczne systemy odniesienia ustanowione przez europejskie organy normalizacyjne.

4 Przygotowanie postępowania 4. Opisując przedmiot zamówienia za pomocą norm, aprobat, specyfikacji technicznych i systemów odniesienia, o których mowa w ust. 1-3, zamawiający jest obowiązany wskazać, że dopuszcza rozwiązania równoważne opisywanym. 5. Wykonawca, który powołuje się na rozwiązania równoważne opisywanym przez zamawiającego, jest obowiązany wykazać, że oferowane przez niego dostawy, usługi lub roboty budowlane spełniają wymagania określone przez zamawiającego. 6. Zamawiający może odstąpić od opisywania przedmiotu zamówienia z uwzględnieniem przepisów ust. 1-3, jeżeli zapewni dokładny opis przedmiotu zamówienia poprzez wskazanie wymagań funkcjonalnych. Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na środowisko. 7. Do opisu przedmiotu zamówienia stosuje się nazwy i kody określone we Wspólnym Słowniku Zamówień.

5 Przygotowanie postępowania Art Zamawiający opisuje przedmiot zamówienia na roboty budowlane za pomocą dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych. 2. Jeżeli przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, zamawiający opisuje przedmiot zamówienia za pomocą programu funkcjonalno-użytkowego. 3. Program funkcjonalno-użytkowy obejmuje opis zadania budowlanego, w którym podaje się przeznaczenie ukończonych robót budowlanych oraz stawiane im wymagania techniczne, ekonomiczne, architektoniczne, materiałowe i funkcjonalne. 4. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres i formę: 1) dokumentacji projektowej, 2) specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych, 3) programu funkcjonalno-użytkowego - mając na względzie rodzaj robót budowlanych, a także nazwy i kody Wspólnego Słownika Zamówień.

6 Wadliwy sposób opisywania przedmiotu zamówienia O jakie konstrukcje wsporcze chodziło Zamawiającemu? - rura Ø 60 ze ścianką 2,00mm czy 3,20mm? - jaka masa konstrukcji kratowej? - czy stosowanie kratownic przy tablicach o powierzchni powyżej 2,5m 2 jest tylko zalecane czy obligatoryjne?

7 Powyższy zapis daje swobodę interpretacji, należy sięgnąć po wzorzec oceny zagrożenia użytkowników drogi i terenu przyległego?

8 Jak zatem jednoznacznie opisać przedmiot zamówienia w przetargach na dostawy lub montaż znaków drogowych, urządzeń brd? Przy pomocy norm! Normy są: 1) stosowane na każdym etapie procesu produkcyjnego, 2) powoływane w kontraktach, w procesach kontroli, 3) stosowanych na potrzeby własne producentów, stosowane przez osobę trzecią w toku oceny.

9 Normy pomagają: -w podjęciu decyzji o przyjęciu lub odrzuceniu dostawy, - w ocenie zgodności z przyjętymi powszechnie standardami pod kątem ochrony zdrowia, bezpieczeństwa lub ochrony środowiska, -w prowadzeniu handlu międzynarodowego

10 Podstawowe normy odnoszące się do urządzeń wyposażenia drogi. PN-EN :- Stałe, pionowe znaki drogowe. Część 1: Znaki stałe PN-EN 12767: Bierne bezpieczeństwo konstrukcji wsporczych dla urządzeń drogowych. Wymagania i metody badań PN-EN : Systemy ograniczające drogę. Część 1: Terminologia i ogólne kryteria metod badań PN-EN : Systemy ograniczające drogę. Część 2: Klasy działania, kryteria przyjęcia badań zderzeniowych i metody badań barier ochronnych PN-EN : Systemy ograniczające drogę. Część 3: Klasy działania, kryteria przyjęcia badań zderzeniowych i metody badań poduszek zderzeniowych PN-EN Pionowe znaki drogowe. Znaki drogowe o zmiennej treści.

11 POLSKA NORMA PN- EN Stałe pionowe znaki drogowe Zakres stosowania normy: Część 1: Znaki stałe Część 2: Podświetlone słupki przeszkodowe pylony Część 3: Punktowe elementy odblaskowe Część 4: Ocena zgodności wykonania wyrobu Część 5: Ocena zgodności wstępnych badań

12 Wymagania normy PN-EN :- Stałe, pionowe znaki drogowe. Część 1: Znaki stałe Wymagania eksploatacyjne: - Postanowienia ogólne - Wykonanie otworów (Tab. 1) - Krawędzie znaków (Tab. 2) - Zamocowania podpór Tablica 2- Krawędzie tarcz znaków Klasa E1 E2 Wymagania Niezabezpieczone, podłoże stanowi płaski arkusz materiału Zabezpieczone, krawędź tłoczona, zaginana, prasowana lub zabezpieczona profilem krawędziowym Tablica 1- Otwory w licu znaku Klasa P1 P2 P3 Wymagania Otwory w licach znaków powinny być przewiercane tylko w odstępach nie mniejszych niż 150mm w każdym kierunku, z wyjątkiem, gdy w celu zabezpieczenia podłoża znaku wymaga się wiercenia podtrzymującej konstrukcji Otwory w licu znaku nie powinny być przewiercane, z tym wyjątkiem, gdy w celu zabezpieczenia podłoża znaku wymaga się wiercenia do podtrzymującej konstrukcji Otwory w licu znaku nie powinny być wykonywane z żadnego powodu E3 Zabezpieczone, zabezpieczenia dostarcza konstrukcja podtrzymująca

13 Wymagania normy PN-EN :- Stałe, pionowe znaki drogowe. Część 1: Znaki stałe Właściwości optyczne: - Barwy i współczynnik luminacji świetlnej - Współczynnik odblasku R (współczynnik gęstości powierzchniowej odbl.) - Średnia luminancja znaków podświetlanych - Kontrastowość luminancji świetlnej znaków podświetlanych K - Jednorodność (równomierność) luminancji

14 ..widoczność w zmiennych warunkach pogodowych

15 Wymagania normy PN-EN :- Stałe, pionowe znaki drogowe. Część 1: Znaki stałe Obciążenia śniegiem Należy używać odpowiednich wartości obciążenia dynamicznego spowodowanego śniegiem zgodnie z tabelą : Klasa Obciążenie dynamiczne śniegiem kn/m -2 DSL0 Nie określono działania DSL1 1,5 DSL2 2,5 DSL3 3,0 DSL4 4,0

16 Wymagania normy PN-EN :- Stałe, pionowe znaki drogowe. Część 1: Znaki stałe Obciążenia siłą naporu wiatru Klasa Parcie wiatru - wartość charakterystyczna kn / m2 (kpa) Parcie wiatru - wartość obliczeniowa kn / m2 (kpa) WL0 Nie oznaczone Nie oznaczone WL1 0,40 0,972 WL2 0,60 1,458 Obciążenia charakterystyczne nie uwzględniają współczynników bezpieczeństwa i kształtu WL3 0,80 1,944 WL4 1,00 2,430 WL5 1,20 2,916 WL6 1,40 3,402 WL7 1,60 3,888

17 Mapa stref obciążenia wiatrem WL kpa WL kpa WL kpa W II strefie wiatrowej klasa WL uzależniona jest od wysokości n.p.m. Do 255 m n.p.m. WL3 Do 444 m n.p.m. WL4 Do 632 m n.p.m. WL5 Do 821 m n.p.m. WL6 STREFA I - obejmuje przeważającą część kraju (leżące w granicach strefy i pasmo Łysogór zalicza się do strefy II). STREFA II - obejmuje pas lądu od grzbietowej partii wzniesień Pojezierza Pomorskiego do brzegu morza oraz wąski pas lądu wokół Zatoki Gdańskiej i pasmo Łysogór. W strefie II wydzielono dwie podstrefy na zachód od Władysławowa: II a - przybrzeżny pas lądu o szerokości około 2 km WL kpa WL kpa II b - przybrzeżny pas morza i pasmo wydm o szerokości 200 m. WL6 3.4 kpa WL kpa WL kpa WL kpa WL kpa WL kpa WL6 3.4 kpa budowli. STREFA III - obejmuje obszar od Przedgórza Sudeckiego i Pogórza Karpackiego do szczytów gór włącznie. Granice stref należy traktować jako pasy o szerokości około 5 km, przyjmując na pograniczu wartości qk z jednej lub z drugiej strefy w zależności od konfiguracji terenu i ekspozycji

18 Wymagania normy PN-EN :- Stałe, pionowe znaki drogowe. Część 1: Znaki stałe Obciążenia skupione Tablica 14- Punkty obciążeń Klasa Obciążenie punktowe w kn PL0 Nie oznaczone PL1 0,15 PL2 0,30 PL3 0,50 PL4 0,75 PL5 1,00

19 Wymagania normy PN-EN :- Stałe, pionowe znaki drogowe. Część 1: Znaki stałe Odkształcenia chwilowe Tablica 16- Maksymalne odkształcenie chwilowe - Zginanie Klasa TBD0 Zginanie w mm/m Nie oznaczone TBD1 2 TBD2 5 TBD3 10 TBD4 25 TBD5 50 TBD6 100

20 Wymagania normy PN-EN :- Stałe, pionowe znaki drogowe. Część 1: Znaki stałe Odkształcenia tarczy i konstrukcji Tablica 17- Maksymalne odkształcenie chwilowe- Skręcanie Klasa TDT0 Skręcanie w m Nie oznaczone TDT1 0,02 TDT2 0,06 TDT3 0,11 TDT4 0,29 TDT5 0,57 TDT6 1,15

21 Wymagania normy PN-EN :- Stałe, pionowe znaki drogowe. Część 1: Znaki stałe Odporność na korozję Klasa Wymagania SP0 Pow. niezabezpieczona SP1 Pow. z ochronną powłoką SP2 Pow. odporna na korozję Badania wpływu warunków klimatycznych

22 Wnioski Norma reguluje parametry techniczne, jakim powinny odpowiadać podzespoły pionowych znaków drogowych, Stanowi podstawę do oceny klasy oznakowania Określa zakres stosowanych badań, Podaje procedurę badań, Określa sposób znakowania gotowych znaków, Norma EN PN w zakresie biernego bezpieczeństwa konstrukcji wsporczych wskazuje na normę EN

23 POLSKA NORMA PN- EN Bierne bezpieczeństwo konstrukcji wsporczych dla urządzeń oznakowania drogowego - wymagania i metody badań

24 Polska Norma PN - EN Główne założenia normy: 1. Poziom ryzyka pasażera - 1, 2, 3, 4. Poziom ryzyka pasażera 0 oznacza brak cech pochłaniania energii przez konstrukcję wsporczą. 2. Kategoria - prędkość zderzenia - testowe prędkości 50, 70 i 100 km/h 3. Masa testowanego pojazdu kg. 4. Kategoria konstrukcji - to kombinacja wynikowa tych trzech zmiennych.

25 Zakres normy Niniejsza Norma Europejska określa wymogi odnośnie wyników i definiuje poziomy biernego bezpieczeństwa, zmierzające do zmniejszenia dotkliwości obrażeń pasażerów i pojazdów przy uderzeniu w stałe konstrukcje wsporcze urządzeń drogowych. Wzięto również pod uwagę innych użytkowników ruchu, pieszych i personel zatrudniony przy pracach drogowych. Dwa rodzaje pochłaniania energii zostały wzięte pod uwagę. Podane są metody testów określających poziom zachowania dla różnych warunków uderzenia. Norma nie obejmuje systemów bezpieczeństwa drogowego, barier dźwiękochłonnych, podświetlanych pachołków drogowych. Wyłączono także urządzenia tymczasowego oznakowania robót drogowych.

26 Polska Norma PN-EN klasyfikacja konstrukcji Konstrukcje wsporcze z cechami biernego bezpieczeństwa zostały podzielona na trzy typy, w zależności od wielkości absorbcji energii: Wysoki poziom pochłaniania energii (High energy absorbing) Średni poziom pochłaniania energii (Low energy absorbing) Brak pochłaniania energii (Non energy absorbing)

27 Dobór konstrukcji wsporczej - parametry Dobór typu konstrukcji wsporczej (HE, LE, NE) dla ustalonego miejsca lokalizacji zależy od następujących parametrów : kategoria drogi i jej geometria, prędkość pojazdów w danym miejscu, obecność innych konstrukcji, drzew czy ruchu pieszego, przewidywane ryzyko obrażeń w czasie wypadku i prawdopodobne koszty odszkodowań, istnienie systemów bezpieczeństwa drogowego. W obrębie jednego ciągu drogowego stosowane mogą być różne typy konstrukcji wsporczych z cechami biernego bezpieczeństwa.

28 Parametry badań konstrukcji wsporczych kategoria pochłaniania energii Tabela 2 Kategorie pochłaniania energii Prędkość uderzeniowa, v i km/h Prędkość wyjściowa, v e km/h HE v e = 0 0 v e 5 0 v e 50 LE 0 <v e 5 5 <v e <v e 70 NE 5 <v e <v e <v e 100

29 Dobór konstrukcji Parametry konstrukcji są dobierane indywidualnie w zależności od miejsca lokalizacji np: Klasa prędkości Wymagania Kategorię pochłania nia energii Poziom bezpieczeńst wa użytkowników Metody badań według NE 3 PN-EN 12767:20 00

30 Hierarchia ważności wytwarzanych typów konstrukcji Aprobata jednego z wytwarzanych typów konstrukcji jest ważna również dla innych zgodnie z tablicą 7a:

31 Wytrzymałość na obciążenia wiatrowe a bezpieczeństwo bierne konstrukcji!

32 Śmiertelny problem!

33 WAŻNE PARAMETRY testowe norm (PN-EN 1317, PN-EN 12767) określające produkt pod względem bezpieczeństwa dla człowieka. Z P Y X THIV teoretyczna prędkość uderzenia głowy wyrażona w (km/h): w której hipotetyczny punkt masy pasażera uderza w powierzchnię hipotetycznego elementu pojazdu. PHD opóźnienie głowy po zderzeniu (g m/s2) ASI Wskaźnik intensywności przyspieszenia. Maksymalna wartość ASI jest uważana za wymiar ciężkości wypadku pasażerów w uderzającym przeszkodę pojeździe. ASI jest wielkością niewymiarową i obliczany jest zgodnie z normą PN-EN 1317.

34 Założenia badawcze dla konstrukcji wsporczych i słupów z cechami biernego bezpieczeństwa

35 Redukcja prędkości w czasie a zagrożenie życia.

36 Osłaniać czy stosować konstrukcje wsporcze z cechami pasywnego bezpieczeństwa?

37 Konstrukcja podatna zgodna z normą PN EN Cechą tego typu konstrukcji jest absorbcja energii uderzającego pojazdu dzięki czemu zredukowane zostały skutki wypadku

38 Ochrona zdrowia i życia człowieka kosztem?.

39 Specyfikacja techniczna opracowana przez GDDKiA

40 Wymagania dla konstrukcji wsporczych wg SST

41 Wymagania techniczne dla oznakowania pionowego dróg w innych państwach UE

42 Wymagania techniczne dla oznakowania pionowego dróg w innych państwach UE

43 Wymagania techniczne dla oznakowania pionowego dróg w innych państwach UE

44 Wnioski Stworzenie Specyfikacji Technicznej, w której przedmiot zamówienia jest opisany w sposób jednoznaczny i wyczerpujący za pomocą cech technicznych i jakościowych, z zachowaniem Polskich Norm przenoszących normy europejskie lub norm innych państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego przenoszących te normy, skutkuje tym iż: - nie występuje utrudnianie uczciwej konkurencji, co może skutkować protestami ze strony oferentów, a przez to wydłużenie procedury przetargowej - zamawiający otrzymuje wyroby, których własności są zgodne z ich przeznaczeniem, a nie tylko zgodne z zapisem ST, która może być różnorako interpretowana, co na etapie odbioru prowadzi do konfliktu interesów i intencji na linii Zamawiający i oferent - parametry techniczne przedmiotu zamówienia są w większości łatwomierzalne, a w przypadku stwierdzenia rażącej niezgodności z ST, Zamawiający ma prawo nie odebrać dostarczonych lub zamontowanych wyrobów - właściwie określone parametry techniczne i jakościowe przedmiotu zamówienia wymagane dla danej lokalizacji na drodze, zapewnią odpowiednie funkcjonowanie dostarczonego wyrobu, urządzenia, obniżenie ewentualnych kosztów napraw i konserwacji urządzeń wadliwych, zapewnienie wysokiego standardu użytkowania, brd.

45 Wnioski: Stosowanie urządzeń brd z cechami biernego bezpieczeństwa przyczynia się do zmniejszenia ciężkości wypadków drogowych. Dla właściwego stosowania urządzeń z cechami biernego bezpieczeństwa zgodnych z normami konieczne jest opracowanie specyfikacji technicznych i wytycznych doboru i projektowania tych urządzeń. W nowym podejściu do projektowania i stosowania urządzeń brd konieczne jest wdrożenie systemów szacowania ryzyka i analizy stosowania takich urządzeń. Konieczne jest wprowadzanie do procedur przetargowych dodatkowych kryteriów, jakimi są mierzalne parametry bezpieczeństwa dla urządzeń infrastruktury drogowej i ich parametry funkcjonalne.