(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (13) (1) T3 Int.Cl. A61K 8/69 (06.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 12/2 EP B1 (4) Tytuł wynalazku: Kompozycja, zawierająca kwas fluorowodorowy, do hamowania erozji zębów () Pierwszeństwo: NO 0427 (43) Zgłoszenie ogłoszono: w Europejskim Biuletynie Patentowym nr 07/1 (4) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: Wiadomości Urzędu Patentowego 12/12 (73) Uprawniony z patentu: IN 2 GROUP AS, Hvalstad, NO (72) Twórca(y) wynalazku: PL/EP T3 GUNNAR RØLLA, Oslo, NO PER STANLEY THRANE, Hvalstad, NO (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Jolanta Hawrylak PRZEDSIĘBIORSTWO RZECZNIKÓW PATENTOWYCH PATPOL SP. Z O.O. ul. Nowoursynowska 162 J Warszawa Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 EP B1 Tytuł: Kompozycja, zawierająca kwas fluorowodorowy, do hamowania erozji zębów Opis [0001] Niniejszy wynalazek dotyczy kompozycji do hamowania erozji zębów, oraz sposobu jej wytwarzania. PODSTAWA WYNALAZKU [0002] Niniejszy wynalazek dotyczy doustnych kompozycji, które zawierają fluorek w odpowiednich stężeniach. Nieoczekiwanie stwierdzono, że rozcieńczony kwas fluorowodorowy stosowany na twarde tkanki zębów przy ph zmniejsza ich rozpuszczalność aż do 90%, gdy następnie wystawia się je na działanie kwasów powodujących erozję. Doustne kompozycje według niniejszego wynalazku są tak sformułowane aby zmniejszać rozpuszczalność zębów i zapobiegać, albo zatrzymywać, rozwój erozji zębów. [0003] Erozja zębów oznacza straty /ubytki/ w twardych tkankach zębów (szkliwa, zębiny i cementu zęba), przypuszczalnie jest ona spowodowana nadmierną konsumpcją kwaśnych napojów, soków lub owoców. W pewnych przypadkach, dotyczących osób z zaburzeniami odżywiania, silny kwas z żołądka może dochodzić do jamy ustnej i powodować poważną erozję zębów. Żywność i napoje mogą zawierać słabe nieorganiczne kwasy, które mogą dawać wartość ph tak niską jak 3, lub mniej, na powierzchniach zębów, przy czym silny kwas z żołądka może dawać wartość ph 1., lub poniżej. [0004] Zęby są bardzo mocne i odporne na mechaniczne zużywanie, ale rozpuszczają się i tracą swoją zwartość przy poziomach ph poniżej ph.. Erozja zębów jest związana z próchnicą zębów, którą wywołują organiczne kwasy. Jednak, w przypadku próchnicy organiczne kwasy są wytwarzane w małych ilościach przez bakterie znajdujące się na powierzchniach zębów (płytka bakteryjna) podczas metabolizowania przyjmowanych w diecie węglowodanów, w szczególności sacharozy. Próchnicze ubytki utworzą się na obszarach, które zazwyczaj są przykryte płytką nazębną, to jest wzdłuż granicy dziąseł, w jej pobliżu oraz w szczelinach zgryzowych. Postęp próchnicy następuje powoli i jest wywoływany przez małe ilości kwasów. Wiadomo, że poziomy ph poniżej. powodują z czasem ubytki, a w cemencie zęba "krytyczne ph" jest tak duże jak ph 6. Wynika to z chemicznych właściwości cementu, który zawiera więcej węglanu niż szkliwo, a przez to ma większą rozpuszczalność. Proces próchniczy tworzy ubytki, to jest miejscowe obszary utraty twardej tkanki pod spodem płytki nazębnej, podczas gdy erozja zębów obejmuje utratę twardej tkanki zębów na całych powierzchniach. Erozja zębów jest wywoływana przez kwasy pochodzące z diety (albo z żołądka) i najczęściej dotyczy językowych i policzkowych obszarów siekaczy oraz zgryzowych powierzchni zębów trzonowych, głównie żuchwowych zębów trzonowych. [000] Próchnica zębów była wcześniej głównym problemem zdrowotnym w uprzemysłowionym świecie. Stosowanie fluorkowej profilaktyki, głównie w postaci fluorkowanej pasty do zębów, znacznie poprawiło sytuację, i obecnie próchnica zębów występuje głównie w grupach wysokiego ryzyka, które stanowią około % populacji w uprzemysłowionym świecie. Z drugiej strony, erozja zębów występuje u wielu nastolatków, który konsumują duże ilości kwaśnych napojów. Wydaje się, że niektóre osoby mają większą odporność na takie zagrożenia niż inni, i nie wszyscy osobnicy z dużą konsumpcją kwaśnych napojów nabawiają się erozji zębów. Fluorkowana pasta do zębów oraz inne konwencjonalne metody przeznaczone do zatrzymania próchnicy zębów, nie są skuteczne przeciw erozji zębów. Mechanizm hamowania próchnicy przez fluorek, jest dobrze znany. Pierwotnie uważano, że fluorek działa tylko przez zmniejszenie rozpuszczalności szkliwa przy wartości ph związanej z próchnicą zębów (ph.-4.). Jednak obecnie rozpoznano, że fluorek działa głównie poprzez re-mineralizację. Jeśli jony fluorkowe są dostępne w płytce przy szkodliwym ph w płytce, to 1

3 EP B1 ilości wapnia i fosforu uwolnione z płytki stają się nadmierne (przesycone) w stosunku do fluorapatytu (wliczając jony fluorkowe w płytce), i ta stała faza ponownie osadza się na powierzchni zęba, a przez to eliminuje straty minerału. Jednak, taka re-mineralizacja może występować tylko przy ph powyżej 4., i konwencjonalne fluorkowe metody nie są skuteczne w odniesieniu do erozji zębów, która powstaje przy poziomach ph poniżej 4., co omówiono powyżej STAN TECHNIKI [0006] Znane ze stanu techniki metody fluorkowe, z kilkoma wyjątkami, są przeznaczone jako profilaktyka próchnicy zębów. W pewnym czasie uważano, że fluorek hamuje próchnicę poprzez zmniejszanie rozpuszczalności szkliwa zębów. [0007] Obecnie przekonująco wykazano, że nie jest to ważny aspekt mechanizmu działania fluorku w profilaktyce próchnicy. Wykazano, że szkliwo rekina, które składa się ze stałego fluorapatytu, wykazuje próchnicze uszkodzenia po wprowadzeniu do ludzkiej jamy ustnej w doświadczeniach in situ w reżimie zagrożenia próchnicą. Przeprowadzono wiele doświadczeń dla zmniejszenia rozpuszczalności szkliwa, zazwyczaj przy ph 4.. Innym często stosowanym wzorcem doświadczeń jest mierzenie gromadzenia fluorku na powierzchni, i wgłębi szkliwa zębów. Jednak zaobserwowano, że nie ma zależności między gromadzeniem powierzchniowego fluorku w tej metodzie, a jego klinicznym efektem (Murrey). Podano, że preparat zakwaszonego fosfofluorku był zdolny do osadzania dużych ilości fluorku na powierzchni szkliwa, ale nie stwierdzono odpowiednio przekonującego polepszonego zahamowania próchnicy, chociaż ogłoszono pewne pozytywne wyniki. Jednak, brak odniesienia do kompozycji do hamowania erozji zębów. Wcześniej ten problem dotyczył ludzi (w większości robotników) pracujących na plantacjach pomarańczy, lub cytryn, i podejrzewano, że jedzą duże ilości tych owoców. [0008] Fluorek cynawy [fluorek cyny(ii)] stanowi specjalny przypadek. Zaobserwowano, że fluorek cynawy w pastach do zębów, oraz w wodnym roztworze, zmniejsza rozpuszczalność szkliwa przy ph 4. (Patent USA o numerze US - 2,946,72) i uważano, że jest to spowodowane przez niskie ph pasty do zębów, które wynikało z hydrolizowania jonów cynawych przy tworzeniu SnOH i uwalniania H+. Pirofosforan cynawy był dodawany jako dodatkowe źródło jonów Sn ++. Ten patent zastrzega, że słabo rozpuszczalne cynawe związki powinny być dodawane do pasty do zębów dla otrzymania ph między 3. a 6. Brak odniesienia do erozji zębów. Pasty do zębów z cynawym fluorkiem są ciągle używane, ale mają one problemy z trwałością dotyczące zarówno jonów fluorkowych jak i cynawych, a przebarwienia zębów stanowią problem nawet w nowych i polepszonych produktach (Perlich 199). [0009] Badania in vitro pokazały, że roztwory fluorku cynawego wykazują zmniejszanie wartości ph przy przechowywaniu, oraz to, że zmniejszona wartość ph zmniejsza zmniejszanie rozpuszczalności szkliwa (Muhler J. dent Res.). Büyükyilmaz i in., (1997) podali, że wstępne traktowanie zębów 1-4% wodnymi roztworami tetrafluorku tytanu hamuje rozpuszczalność szkliwa w kwasie solnym. Sugerowano, że ten efekt wynika z tworzenia na powierzchni szkliwa "emalii" zawierającej tytan. Patent USA o numerze US -,004,97 stanowi ulepszenie w którym polepszono trwałość jonów fluorkowych i cynawych w paście do zębów. Pasta do zębów zawierająca fluorek cynawy, o której podano, że jest zdolna do zmniejszenia rozwoju erozji zębów (Solidox syreblokk), została ostatnio wprowadzona na rynek Norwegii. Jednak, preparaty z fluorkiem cynawym mają pewne wady; ich czas przydatności jest ograniczony (ze względu na utlenianie jonów cynawych), fluorek cynawy jest kosztowny, i wiadomo, że przy długotrwałym używaniu fluorku cynawego, w pewnych przypadkach, powstają przebarwienia zębów. Tetrafluorek tytanu jest bardzo 2

4 EP B kosztowny, a wodne roztwory wykazują niskie ph i zawierają bardzo duże ilości fluorku. Żadna z tych publikacji nie ujawnia, ani nie przedstawia kompozycji do hamowania erozji zębów i jej stosowania z rozcieńczonym kwasem fluorowodorowym o ph między 2. a 4. jako aktywnych składników przeciw erozji zębów. [00] W publikacji patentowej NO 122 B opisano podejmowane próby zmniejszenia erozyjnej siły kwasu cytrynowego, i napojów zawierających kwas cytrynowy, przez dodawanie fluorku do napojów. [0011] Hughes, J. A. i in., w publikacji "The protective effect of fluoride treatments against enamel erosion in vitro " J. of Oral Rehabilitation, 04,31; , opisali wpływ na erozję dodawania fluorku sodu do kwasu cytrynowego, lub do napojów na bazie kwasu cytrynowego, a także dodawanie kilku komercyjnych fluorkowych produktów. Autorzy stwierdzili nieznaczny wpływ dodawania fluorku do kwasu cytrynowego, albo do odpowiednich napojów, ale te różnice nie były statystycznie znaczące. Zakwaszony żel, który wykazywał pewne korzystne działanie na erozję, miał ph wynoszące.1, i dlatego nie dotyczy niniejszego zgłoszenia patentowego. Kwas cytrynowy z dodanym fluorkiem nie był znacząco różny od kwasu cytrynowego bez fluorku (Tabela 3). W tej publikacji cytuje się publikację autorstwa Larsen i Richards Caries Res 02: 36-73: Fluorek z bezalkoholowych napojów /soft drinks/ nie jest w stanie zmniejszać erozji zębów. Autorzy konkludują w swoim omówieniu, że "różnice w erozji między [próbkami] z i bez fluorku były małe, i większość nie miała statystycznego znaczenia". [0012] Van Rijkom, H. i in., w publikacji "Erosion-inhibiting effect of sodium fluoride and titanium tetrafluoride treatment as in vitro" Eur. J. Oral Sci, 03, 111; zajmowali się działaniem hamującym erozję poprzez traktowanie 1% obojętnym NaF i 4% roztworem TiF 4, Bydlęce zęby wstępnie traktowano albo NaF albo TiF 4, a następnie eksponowano na działanie 0 mm kwasu cytrynowego zawierającego wapń i fosforan, i który miał wartość ph wynoszącą 3. Wyniki pokazały, że NaF zmniejszył średnią głębokość ubytku z 4. um do 3. um po minutach ekspozycji, podczas gdy TiF 4 spowodował zmniejszenie do 2.7 um. Jest to łagodne hamowanie biorąc pod uwagę zastosowany delikatny reżim erozji. Jednak różnice były statystycznie znaczące. TiF 4 stanowi przedmiot akademickiego zainteresowania, ale nie ma praktycznego zastosowania ze względu na bardzo wysoką cenę. Ponadto TiF 4 jest bardzo higroskopijny i trudny do manipulowania. Roztwory TiF 4 mają wartości ph około 1.. [0013] Sorvari, R. i in, w publikacji "Effect of fluoride varnish and solution on enamel erosion in vitro," Caries Res., 1994, 28; badali wpływ 24 godzinnego traktowania 1.2% NaF i komercyjnego lakieru Duraphat na twardość szkliwa po ekspozycji próbek szkliwa na działanie napoju cola o ph 2.6 przez 4 minuty. W porównaniu do nietraktowanej kontrolnej próbki, oba traktowania poprawiły stan szkliwa. Eksponowanie zębów na działanie 1.2% F - przez 24 godziny nie jest praktyczną procedurą, ale teoretycznie jest interesujące. Efekt powinien być widoczny w świetle bardzo małej erozyjnej mocy napoju cola i krótkiego czasu ekspozycji. [0014] Patent USA o numerze US - 2,946,72 dotyczy formulacji pasty do zębów, w szczególności past zawierających fluorek cynawy, a zatem nie dotyczy niniejszego zgłoszenia patentowego. Wartość ph past jest nieistotna, ponieważ dotyczy ono wartości ph wywoływanej przez hydrolizę jonów cynawych, a nie przez dodawanie rozcieńczonego kwasu fluorowodorowego. [001] W publikacji patentowej US,071,637 opisano spieniającą się fluorkową kompozycję, zawierającą kwas fluorowodorowy i dodatkowy fluorek, która jest dostosowana do dostarczania trwałych pianek przeznaczonych do stosowania w stomatologicznej terapii. 3

5 EP B KRÓTKI OPIS WYNALAZKU [0016] Erozja zębów jest wywoływana przez owoce i napoje zawierające kwasy. Tradycyjne działania przeciwdziałające próchnicy zębów obejmujące stosowanie fluorku, nie są skuteczne przeciw erozji zębów. Niniejszy wynalazek obejmuje stosowanie rozcieńczonego kwasu fluorowodorowego, który jest słabym kwasem o wartości pka wynoszącej 3.4. Wykazano, że wstępne traktowanie zębów takim kwasem w stężeniach 0.1-1%, może chronić minerał zębów przed powodującymi erozję kwasami. Prawdopodobnie, takie działanie jest związane z obecnością niezdysocjowanego HF, który w obfitości występuje w wodnych roztworach kwasu fluorowodorowego, w szczególności poniżej pka takich kwasów. [0017] Zgodnie z jednym aspektem, niniejszy wynalazek dostarcza kompozycji do hamowania erozji zębów, kompozycji zawierającej jako jedyne źródło fluorku kwas fluorowodorowy w wodnym roztworze o stężeniu 0.1% - 1% (wagowo/wagowo), a ph wodnego roztworu wynosi między 2. a 4.. [0018] Zgodnie z innym aspektem niniejszy wynalazek dostarcza kompozycji zawierającej kwas fluorowodorowy w wodnym roztworze o stężeniu 0.1% - 1% (wagowo/wagowo) do stosowania w hamowaniu erozji zębów. [0019] Zgodnie z dalszym aspektem, niniejszy wynalazek dostarcza zastosowania kompozycji zawierającej kwas fluorowodorowy w wodnym roztworze o stężeniu 0.1% - 1% (wagowo/wagowo) do wytwarzania kompozycji do hamowania erozji zębów. [00] Uważa się, że niezdysocjowany HF jest zdolny do wchodzenia w kontakt ze zmineralizowaną powierzchnią zębów, i tak dostawać się bliżej do tej powierzchni niż jakiekolwiek naładowane ugrupowania fluorkowe. Dzięki temu, na powierzchni zębów może on tworzyć odporne na erozję produkty, które nie tworzą się przy nieobecności niezdysocjowanego HF. Prawdopodobnie takie ugrupowania są zdolne do przenoszenia fluorku do mineralnej powierzchni z minimalną ekspozycją na działanie wolnych protonów, które mogą powodować uszkadzanie takich powierzchni. Wynalazek może być zastosowany w produkcie przeznaczonym do zwiększania odporności zębów na powodujące erozję kwasy, takim jak płukanki do ust, żele i pasty do zębów. [0021] Niniejszy wynalazek jest oparty na nowej metodzie, dzięki której rozpuszczalność zębów jest zmniejszona, a przez to polepszona, poza to co jest możliwe przy stosowaniu omówionych powyżej metod. Obecnie odkryto, że rozcieńczone wodne roztwory kwasu fluorowodorowego zmniejszają rozpuszczalność zębów przeciw powodującym erozję kwasom, znacząco, bez jakichkolwiek wad związanych z powyższymi metodami. [0022] Kompozycja do hamowania erozji zębów zawiera wodny roztwór kwasu fluorowodorowego w stężeniu 0.1% - 1% o wartości ph między 2. a 4.. Taka kompozycja zawiera co najmniej jeden humektant /środek utrzymujący wilgotność/, lepiszcze, środek zagęszczający, jeden albo więcej środków ściernych, a ciekła faza zawiera humektant, środek powierzchniowo czynny i środek smakowo-zapachowy. Środkiem ściernym jest dowolny spośród krzemionki, kserożeli, hydrożeli oraz aerożeli. Środkiem ściernym jest krzemionka w stężeniu 3-7% wagowych. Ciekła faza kompozycji zawiera humektant w stężeniu - 90% wagowych kompozycji. Humektant jest wybrany spośród celulozy, gumy ksantanowej, sorbitolu, glicerolu, glikolu propylenowego, polipropylenu i glikolu polietylenowego. Lepiszcze i środek zagęszczający to dowolny spośród karboksymetylocelulozy sodowej, hydroksyetylocelulozy, gumy ksantanowej, silnie rozdrobnionej krzemionki, mchu irlandzkiego oraz syntetycznych hektorytów, w stężeniu 0. - % wagowych kompozycji. Kompozycja zawiera anionowy środek powierzchniowo czynny. 4

6 EP B1 1 2 [0023] Kompozycję do hamowania erozji zębów wytwarza się w procesie obejmującym etapy dodawania wodnego roztworu kwasu fluorowodorowego w stężeniu 0.1% - 1% do innych składników kompozycji. Wartość ph wodnego roztwory wynosi między 2. a 4.. Kompozycja zawiera, co najmniej jeden humektant, lepiszcze, środek zagęszczający, jeden albo więcej środków ściernych, i ciekła faza zawiera humektant, środek powierzchniowo czynny oraz środek smakowo-zapachowy. Ponadto, środek ścierny jest dowolnym spośród krzemionki, kserożeli, hydrożeli oraz aerożeli, i środkiem ściernym jest krzemionka w stężeniu 3% - 7% wagowych. Ciekła faza kompozycji zawiera humektant w stężeniu - 90% wagowych kompozycji. Humektant jest wybrany spośród celulozy, gumy ksantanowej, sorbitolu, glicerolu, glikolu propylenowego, polipropylenu i glikolu polietylenowego. Ponadto, lepiszcze i środek zagęszczający jest jednym spośród karboksymetylocelulozy sodowej, hydroksyetylocelulozy, gumy ksantanowej, silnie rozdrobnionej krzemionki, mchu irlandzkiego oraz syntetycznych hektorytów, w stężeniu 0. - % wagowych kompozycji. Środek powierzchniowo czynny jest anionowym środkiem powierzchniowo czynnym. [0024] Niniejszy wynalazek opisuje kompozycję zawierającą wodny roztwór kwasu fluorowodorowego w stężeniu 0.1-1% do stosowania w hamowaniu erozji zębów. [002] Obecnie stwierdzono, że stomatologiczne kompozycje składające się z rozcieńczonego kwasu fluorowodorowego o ph zmniejszają znacząco (do 80% albo więcej) rozpuszczalność szkliwa zębów w powodujących erozję kwasach (kwas solny o ph 2.2, albo kwas cytrynowy o ph 3.), nawet po krótkiej ekspozycji ludzkich zębów na działanie takich kompozycji, przed ich następną ekspozycją na powodujące erozję kwasy. To pokazuje, że takie kompozycje dostarczają ochrony nawet przed silną erozją powodowaną przez choroby związane z zaburzeniami odżywiania, w których silny kwas HCl może dochodzić do jamy ustnej i zębów. Takie kompozycje chronią również przed organicznymi, lub nieorganicznymi, słabymi kwasami, jakie mogą występować w napojach lub owocach. Kompozycje obejmują środki dentystyczne, żele do zewnętrznego stosowania, pastylki do ssania oraz płyny. Maksymalne ilości fluorku niezbędne w takich kompozycjach są konwencjonalnymi stężeniami używanymi w takich kompozycjach, choć wiadomo że zębowe twarde tkanki (szkliwo, zębina i oraz cement) silnie rozpuszczają się w powodujących erozję kwasach. Zatem obserwacje prowadzące do niniejszego wynalazku są zupełnie nieoczekiwane KRÓTKI OPIS RYSUNKÓW [0026] Figura 1 przedstawia zmniejszenie rozpuszczalności zębów w wodnych roztworach. Figura 2 przedstawia zmniejszenie rozpuszczalności szkliwa. Figura 3 przedstawia zmniejszenie rozpuszczalności zębiny. Figura 4 przedstawia zmniejszenie rozpuszczalności cementu. SZCZEGÓŁOWY OPIS WYNALAZKU [0027] Wodne roztwory kwasu fluorowodorowego (HF) są słabymi kwasami, które buforują między ph 3 a 4, i ma wartość Pka wynoszącą 3.4. Niniejszy wynalazek opiera się na obserwacji, że HF przy wartościach ph między ph 3 a ph 4 ma unikalne właściwości dostarczania mineralnych tkanek zębów (to jest, szkliwa, zębiny oraz cementu) na powierzchniowej warstwie, które tworzą się natychmiast, i chronienia zmineralizowanych tkanek przed powodującymi erozję kwasami. Taka warstwa składa się z materiału podobnego do fluorku wapnia, który jest wyjątkowo odporny na powodujące erozję kwasy. Prawdopodobnie,

7 EP B dlatego że tworzy się w kwasowych warunkach. W doświadczeniach dotyczących tego efektu stosowano silne korozyjne zagrożenia dla potwierdzenia, że wystąpił klinicznie znaczący efekt. Powodującym erozję zagrożeniem był 0.1 M kwas cytrynowy o ph 2.2, przez minut, i stosowano ludzkie zęby. Z badań in vivo wiadomo, że ludzka ślina może neutralizować kwasy, oraz że białka zaadsorbowane na zębach będą, w pewnym stopniu, chroniły powierzchnie zębów przed powodującymi erozję kwasami. Nie było stosowanych żadnych prób, aby naśladować takie ochronne działanie, i uważa się, że takie warunki doświadczalne są bardziej ostre niż większość klinicznie badanych zagrożeń. [0028] Dzięki zdolności buforowania wodnych roztworów HF, ochronna warstwa tworzy się przy niskiej wartości ph, co wydaje się być korzystne. Ponadto uważa się, że niezdysocjowany HF ma zdolność do podchodzenia bliżej naładowanej powierzchni szkliwa niż naładowane ugrupowania zawierające F. Prawdopodobnie, niezdysocjowany HF może oddziaływać z powierzchnią zębów poprzez wymianę jonową bez, (albo z minimalną ilością) wolnych protonów, które mogłyby trawić i powodować uszkodzenia powierzchni zębów. Ta koncepcja wskazywałaby, że obszar poniżej Pka jest szczególnie istotny dla unikalnego działania /efektu/ wodnego HF. [0029] Doustne kompozycje według niniejszego wynalazku mogą zawierać doustnie dopuszczalne składniki w konwencjonalnych ilościach, w zależności od postaci kompozycji, to jest od tego czy jest to środek dentystyczny, żel czy pastylka do ssania. Środek dentystyczny będzie zazwyczaj zawierał ścierający środek czyszczący w ilości od 3-7% wagowych. Odpowiednie ścierające środki czyszczące to rozdrobnione tlenki glinu, krzemionka, kserożele, hydrożele i aerożele, oraz strącane rozdrobnione krzemionki, pirofosforan wapnia, nierozpuszczalny metafosforan sodowy, węglan wapnia, wodorofosforan wapnia, i kilka innych. [00] Środki dentystyczne zazwyczaj obejmują ciekłą fazę zawierającą wodę i humektanty w ilościach - 99% wagowych. Typowymi humektantami są sorbitol, glicerol, glikol propylenowy, glikol polipropylenowy, i wiele innych. [0031] W dentystycznych środkach stosuje się szeroką gamę środków zagęszczających, lub lepiszczy, w tym karboksymetylocelulozę sodową, hydroksyetylocelulozę, silnie rozdrobnioną krzemionkę, gumę ksantanową, mech irlandzki oraz syntetyczne hektoryty. Ilość lepiszczy zazwyczaj będzie w zakresie od 0. - % wagowych środka dentystycznego. [0032] Dalszym konwencjonalnych składnikiem środka dentystycznego jest organiczny środek powierzchniowo czynny /surfaktant/. Zazwyczaj korzystny jest anionowy środek powierzchniowo czynny, ze względu na jego dobre właściwości pienienia. Zazwyczaj wybierany jest laurylosiarczan sodowy, ale alkiloarylosiarczany, a zwłaszcza dodecylobenzenosulfonian sodowy, może być zastosowany w niniejszym wynalazku. [0033] Do kompozycji według niniejszego wynalazku można wprowadzać różne ewentualne składniki, w tym środki smakowo-zapachowe, środek słodzący, taki jak sacharyna sodowa, oraz środek zabielający, taki jak dwutlenek tytanu, środki przeciw tworzeniu płytki nazębnej, oraz środki do dostosowywania wartości ph środka dentystycznego, które może być w zakresie od Takie środki do zakwaszania obejmują kwasy cytrynowy, octowy albo maleinowy, oraz ich bufory. Słabe nieorganiczne kwasy, takie jak kwas fosforowy albo kwasy fluorkowe, oraz silne kwasy, takie jak kwas solny i jego bufory. [0034] Zgodny z niniejszym wynalazkiem żel przeznaczony do zewnętrznego stosowania zawiera od 1% do 0.1% F -, w zależności od tego czy żel jest przeznaczony do stosowania raz na tydzień, czy do codziennego używania. Żel zawiera środek zagęszczający, taki jak rozpuszczalne w wodzie sole, takie jak 6

8 EP B1 karboksymetyloceluloza sodowa. W żelach, jako środki zagęszczające, także mogą być używane naturalne gumy, takie jak guma arabska. Zazwyczaj stężenie środka zagęszczającego wynosi od 1-2%. Środek słodzący, taki jak ksylitol lub sacharyna, może być dodawany, odpowiednio, w ilości od - % albo %, i także może występować środek smakowo-zapachowy. Pastylka do ssania według niniejszego wynalazku powinna zawierać 0.2 mg F - oraz 0 mg kwasu cytrynowego, i dodatkowo 400 mg ksylitolu, środek smakowo-zapachowy oraz niezbędne składniki uzupełniające wagę do 0.6 g Doświadczenie [003] Wyrwane zęby oczyszczono i wstępnie potraktowano, przez minut, 0.01% HCl, dla usunięcia różnic w rozpuszczalności między pojedynczymi zębami, a następnie potraktowano rozcieńczonym kwasem fluorowodorowym. Potem zęby (zazwyczaj 6 analogicznych) eksponowano na działanie 0.1 M kwasu cytrynowego, albo 0.01% HCl, przez minut, i mierzono uwalnianie wapnia do kwasu, metodą atomowej absorpcji. Zęby potraktowane kwasem fluorowodorowym porównywano z kontrolnymi zębami (zazwyczaj 6), które były eksponowane tylko na działanie wody. Wyniki są przedstawione na Fig 1. Można zobaczyć, że traktowanie 0.1% kwasem fluorowodorowym dało % zmniejszenie rozpuszczalności w stosunku do kontrolnej próbki, podczas gdy 1% kwas fluorowodorowy dał zmniejszenie rozpuszczalności bliskie 80%. Dla porównania dołączono zęby potraktowane 0.4% roztworem fluorku cynawego. Fig. 1 pokazuje wyniki dla całych zębów traktowanych 0.01 M HCl, a Fig 2, 3 i 4 pokazują wyniki trawienia za pomocą 0.1% kwasu solnego na szkliwie, zębinie i cemencie. Traktowanie niskimi stężeniami wodnych roztworów HF powoduje większe zmniejszenie rozpuszczalności próbek zębów. Ten przykład pokazuje, że rozcieńczony kwas fluorowodorowy ( %) zmniejsza rozpuszczalność szkliwa (patrz Figura 2), zębiny (patrz Figura 3) oraz cementu (patrz Figura 4) w 0.1 M kwasie cytrynowym. [0036] Zęby przecięto na pół, na styku szkliwo cement, i odsłoniętą zębinę pokrytą odpornym na kwas lakierem. Próbki zębiny przygotowano przez usuwanie szkliwa z koron zębów i lakierowanie, jak opisano powyżej. Doświadczenia prowadzono na 6 analogicznych zębach. Najpierw próbki zębów wystawiono na działanie 0.1 M kwasu cytrynowego, przez minut. Następnie, zęby umyto destylowaną wodą i wysuszono, a potem traktowano, odpowiednimi rozcieńczeniami kwasu fluorowodorowego, przez minut. Zęby traktowano pojedynczo i każdy ząb służył, jako własna próbka kontrolna. Zęby ponownie umyto i wysuszono, a następnie potraktowano 0.1 M kwasem cytrynowym drugi raz. [0037] Oceniano rozpuszczalność próbek zębów przez mierzenie stężenia wapnia w kwasie cytrynowym. Uważano, że zmniejszenie stężenia wapnia między pierwszą a drugą próbką kwasu cytrynowego jest wywołane przez profilaktyczne traktowanie rozcieńczonymi kwasami fluorowodorowymi. [0038] Na załączonych figurach można zobaczyć, że 0.1% roztwór HF spowodował około 4% zmniejszenie rozpuszczalności szkliwa (Figura 2), 80% zmniejszenie rozpuszczalności zębiny (Figura 3), oraz 9% zmniejszenie rozpuszczalności cementu (Figura 4). 0.2% roztwór HF zmniejszył rozpuszczalność, odpowiednio, 90%, 90% oraz 9%. [0039] Zatem, można zobaczyć, że bardzo małe stężenia HF mają duży wpływ na rozpuszczalność. (0.1% roztwór HF stanowi 1 część 40% HF w 399 częściach wody i jego stosowanie na zęby nie stanowi zagrożenia zdrowotnego). Przykład 1 [0040] Wytworzono żel o poniższym składzie: 7

9 EP B1 Składnik % Krzemionkowy środek zagęszczający 0% Guma ksantanowa 0.1% Sól sodowa sacharyny 0.23% Ksylitol % Olejek kardamonowy 1% Kwas fluorowodorowy 0.3% Woda uzupełnienie do 0% Przykład 2 [0041] Wytworzono środek do czyszczenia zębów o poniższym składzie: Ścierna krzemionka 60% Sorbitol syrop (70% roztwór) 2% Guma ksantanowa 1% Sól sodowa sacharyny 0.2% Laurylosiarczan sodowy 1.0% Środek aromatyzujący (olejek kardamonowy) 1.0% Kwas fluorowodorowy 0.1% Woda, uzupełnienie do 0% 1 Odnośniki literaturowe: [0042] Muhler i in.: J. dent Res. 192:31:76-60; Ellingsen i in., Scand. J. dent. res. 1982:90:9-13; Perlich i in., J. Clin. dent. 199,VI:4-8; White: J. Clin. dent. 199, VI: 29-36; Rolla oraz Saxegaard: J dent. Res : ; Rolla: Acta Odontol. Scand. 1988: ; Brudevold i in., J. det. Res 1967,37 Sn kan redusere F opptak; Murrey: Fluoreks in caries prevention, Wright and Sons ltd 1976 strona 129; Büyükylmaz i in., Eur J Oral Sci 1997:: ; Crisp Practitioner 1974; 212: 2-3; Miles i in., J Can Dent Ass 198; : 70-60; Levinson NY J Dent 1986; 6: 90-4; Gilmore i in., Brit. Dent J 1993; 17:368-72; Meurman i in., Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1994;78 : 83-9; 8

10 EP B1 Meurman i Frank; Caries Res 1991; 2:1-6; Patenty: [0043] Rolla i in., patent USA o numerze US -,096,702 /1992; Norris i in., patent USA o numerze US - 2,946,72 7/1960; Grigor i in., patent USA o numerze US -,833,92 11/199; 1 2 Zastrzeżenia patentowe: 1. Kompozycja do hamowania erozji zębów zawierająca jako jedyne źródło fluorku kwas fluorowodorowy w wodnym roztworze o stężeniu 0.1% - 1% (wagowo/wagowo), a wartość ph wodnego roztworu wynosi między 2. a Kompozycja według zastrzeżenia 1, która ponadto zawiera co najmniej jeden spośród humektanta, lepiszcza, środka zagęszczającego, jednego lub więcej środków ściernych, a ciekła faza zawiera humektant, środek powierzchniowo czynny i środek smakowo-zapachowy. 3. Kompozycja według zastrzeżenia 2, w której środek ścierny jest jednym spośród krzemionki, kserożeli, hydrożeli oraz aerożeli. 4. Kompozycja według zastrzeżenia 3, w której środek ścierny jest krzemionką w stężeniu 3-7% wagowych.. Kompozycja według zastrzeżenia 2, w której ciekła faza zawiera humektant w stężeniu - 90% wagowych, kompozycji. 6. Kompozycja według zastrzeżenia 2 albo, w której humektant jest wybrany spośród celulozy, gumy ksantanowej, sorbitolu, glicerolu, glikolu propylenowego, polipropylenu oraz glikolu polietylenowego. 7. Kompozycja według zastrzeżenia 2, w której lepiszcze, lub środek zagęszczający, jest dowolnym spośród karboksymetylocelulozy sodowej, hydroksyetylocelulozy, gumy ksantanowej, silnie rozdrobnionej krzemionki, mchu irlandzkiego oraz syntetycznych hektorytów, w stężeniu 0. - % wagowych, kompozycji. 8. Kompozycja według zastrzeżenia 2, w której środek powierzchniowo czynny jest anionowym środkiem powierzchniowo czynnym. 9. Zastosowanie kompozycji zawierającej kwas fluorowodorowy w wodnym roztworze o stężeniu 0.1% - 1% (wagowo/wagowo) do wytwarzania kompozycji do hamowania erozji zębów. Pełnomocnik: 3 9

11 EP B1 % kontroli Testowy roztwór

12 EP B1 Procentowe zmniejszenie (szkliwo) Procent kwasu fluorowodorowego 11

13 EP B1 % zmniejszenie (zębina) Stężenie HF 12

14 EP B1 % zmniejszenie (cement) Stężenie HF 13

15 EP B1 ODNOŚNIKI CYTOWANE W OPISIE Cytowaną przez zgłaszającego listę odnośników zamieszczono jedynie dla wygody czytającego. Nie stanowi ona części dokumentu Patentu Europejskiego. Nawet przy dużej staranności w zestawieniu listy odnośników, nie można wykluczyć błędów i pominięć i EPO zrzeka się odpowiedzialności w tym względzie. Cytowane w opisie dokumenty patentowe Cytowana w opisie literature niepatentowa 14