PROGRAM SPOTKANIA. Profil ucznia, z którym pracujemy Wpływ form nauczania na efektywność nauczania Metody, techniki aktywizujące

Transkrypt

1

2 Cele spotkania Opracowanie profilu ucznia aktywnego Aktywizacja ucznia. Co należy przez to rozumieć? Przegląd technik i metod w kontekście motywacji i aktywizacji.

3 PROGRAM SPOTKANIA Profil ucznia, z którym pracujemy Wpływ form nauczania na efektywność nauczania Metody, techniki aktywizujące

4 Podstawowa linia podziału Ekstrawersja Introwersja

5 Zagadnienie granic ego (thick ego boundaries) są skrupulatni i drobiazgowi, uporządkowani i stosunkowo mało otwarci na nowe idee. (thin ego boundaries), dla których jak wyjaśnia Ehrman myślenie i odczuwanie niekoniecznie zawsze są odrębnymi procesami, ufają swojej intuicji i kreatywności.

6 Profil dobrego ucznia brak wahania/niepewności/niezdecydowania w sytuacjach, w których można posłużyć się nowopoznanym elementem językowym; chęć/gotowość do użycia elementów językowych postrzeganych jako złożone lub trudne; tolerancja możliwości popełnienia błędu i braku precyzji podczas posługiwania się językiem docelowym; skłonność do cichego przećwiczenia/wypróbowania nowego elementu zanim podejmie się próbę użycia go na głos.

7 Procesy hamujące naukę (1) alienację odnoszącą się do mnie krytycznego i mnie wykonującego/działającego, (2) alienację związaną z kulturą mojego kraju i kulturą kraju języka docelowego, (3) alienację w płaszczyźnie ja i mój nauczyciel oraz (4) alienację dotyczącą mnie i innych uczących się.

8 Modele nauczania: podający (przekazywanie wiedzy); nauczania pojęć (uczy myślenia logicznego); bezpośredni (skupia się na wiedzy proceduralnej); poszukujący ( twórcze rozwiązywanie problemów, stwarzanie sytuacji problemowych); współpracy (nauczający jak współpracować ze sobą).

9 1. Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (dysleksja, dysgrafia, dysortografia, zespół ADHD, deficyty wzroku i słuchu, niepełnosprawność intelektualna itp.) możliwości i ograniczenia.

10 2. Rola środowiska (rodzina, szkoła, poradnia itp.) w przyswajaniu treści programowych przez uczniów z deficytami rozwojowymi lub niepełnosprawnością

11 Wpływ na samoocenę Cztery istotne czynniki wpływające na samoocenę: poczucie własnej wartości/znaczenia, kompetencje/umiejętności, zalety i kontrola nad własnym życiem. Pozytywne wyobrażenie samego siebie i przekonanie o własnej wartości może stać się kluczem do sukcesu

12 Obawa przed odrzuceniem a skłonność do podjęcia ryzyka

13 Współpraca w grupie Fabryka książek

14 Poker kryterialny Zagrajmy!

15

16 Dzielimy uczniów na 5 - osobowe grupy Każdej z grup rozdajemy plansze z zapisanym standardem w środku np. W jakiej roli powinien wystąpić nauczyciel realizując metody aktywizujące ". Rozdajemy z góry określoną ilość kart przedstawiających warunki gwarantujące powodzenie. Wyjaśniamy zasady gry. Karty umieszczane są na różnych obszarach planszy w zależności od kryterium ważności. Uczeń tasuje je i rozdaje graczom.

17 Rozpoczynający grę odkrywa swoją kartę z najważniejszym warunkiem, głośno odczytuje i układa w polu z kryterium pierwszorzędnym. Kolejni gracze powtarzają tę czynność, aż wszystkie pola będą zajęte. Jeżeli pole jest już zajęte gracz może postawić wniosek o wymianę karty.

18 Decyzję o wymianie kart podejmuje grupa. Odrzucona karta wraca do właściciela. Przedstawiciele grup odczytują najważniejsze ich zdaniem warunki.

19 Decydujące znaczenie dla podnoszenia motywacji mają:

20 1. Wyraźnie określone cele nauczania, właściwa organizacja zajęć, ukazywanie korzyści płynących z uczenia się.

21 2. Stosowanie metod aktywizujących, sprzyjających rozwijaniu samodzielnego, krytycznego myślenia oraz budzeniu zainteresowań.

22 3. Tworzenie właściwej atmosfery w klasie.

23 4. Wspieranie ucznia, stosowanie właściwych wymagań, docenianie jego osiągnięć. Przyjazny, polegający na zaufaniu stosunek nauczyciela do ucznia.

24 AKTYWIZACJA UCZNIÓW Ogół poczynań dydaktycznych i wychowawczych, umożliwiających zwiększenie stopnia aktywności uczniów w realizacji celów kształcenia. Sprzyja wzrostowi efektywności kształcenia, przyczynia się do rozwijania zainteresowań i postaw twórczych.

25 METODY AKTYWIZUJĄCE Grupa metod nauczania, którą charakteryzuje to, że w procesie kształcenia aktywność uczniów przewyższa aktywność nauczyciela.

26 METODY AKTYWZUJĄCE To pomoce i wskazówki, dzięki którym uczeń poszerza swoją wiedzę, pogłębia swoje zainteresowania, rozwija nowe pomysły i nowe idee, komunikuje się z innymi, uczy się dyskutować, spierać na różne tematy.

27 METODY AKTYWIZUJĄCE to sposoby działania, które pomogą uczniom: Twórczo myśleć. Komunikować się. Przyswoić bez trudu nową wiedzę. Dyskutować i spierać się na różne tematy. Rozwinąć własne pomysły i idee. Wnioskować. Pogłębić zainteresowania wspólną sprawą.

28 Wprowadzając metody aktywizujące należy pamiętać o podstawach psychologicznych dotyczących preferencji i percepcji uczniów, koncentracji i dekoncentracji, aktywizowania i wyciszania.

29 STOŻEK DELE'A Ludzie generalnie pamiętają: 10% tego co słyszą Wykład 20% tego co widzą Demonstracja 40% tego o czym rozmawiają Dyskusja 90% tego co robią Inscenizacja

30 PAMIĘTAJ O ZASADACH Nie wykluczamy nikogo z zabawy. Nie dzielimy uczniów na lepszych i gorszych. Nie zmuszamy do zabawy. Nauczyciel także uczestniczy w zabawie. Każdy ma prawo do popełniania błędów.

31 WARUNKI NAUCZANIA W SPOSÓB AKTYWNY POSTAWA NAUCZYCIELA Prowadzenie lekcji aktywnymi metodami wymaga zmiany postawy nauczyciela. W tradycyjnych metodach kształcenia jest on przede wszystkim ekspertem i znawcą przedmiotu. W metodach aktywizujących musi być równocześnie uczestnikiem.

32 Głębokość przetwarzania informacji a zapamiętywanie nowe znane (dla mnie) ważne (dla mnie) nieważne (dla mnie) potrzebne, przydatne (dla mnie) niepotrzebne, nieprzydatne (dla mnie) intrygujące, ciekawe (dla mnie) nudne (dla mnie) nietypowe, zaskakujące typowe, śmieszne neutralne

33

34 Nauczyciel pracujący w sposób kreatywny przeżywa,,wewnętrzne odrodzenie, odnajduje w sobie inspirację i motywację do przyjmowania coraz to nowych wyzwań, odkrywa nie znane wcześniej możliwości pedagogiczne i metodyczne.

35 RODZAJE AKTYWNOŚCI EMOCJONALNA INTELEKTUALNA SENSORYCZNA MOTORYCZNA WERBALNA RECEPCYJNA

36 Krasnoludek Jest jedną z technik ćwiczących interakcję. Można go stosować na różnych przedmiotach. Krasnoludkiem może być,,coś", czym można do siebie rzucać.

37 Możemy kończyć nim zdanie Uczniowie siedzą w kręgu. Rzucamy,,Krasnoludka" i mówimy: Krasnoludek jest... (uczeń, które otrzymuje rzucony przedmiot kończy zdanie). Obowiązuje tu zasada nie powtarzania wcześniej usłyszanych zakończeń i mówi tylko ta osoba, która trzyma w ręku,,krasnoludka ".

38 kula śniegowa nosi też nazwę dyskusji piramidowej

39 Na początku uczniowie pracują indywidualnie nad podanym problemem. Następnie łączą się w pary i ustalają wspólne stanowisko. Później łączą się w czwórki, czwórki w ósemki, ósemki w szesnastki (wszędzie ustalają wspólne stanowisko).

40 Na końcu następuje prezentacja wspólnie wypracowanego stanowiska. Wcześniej trzeba rozdać kartki. Podawane przez nas kartki symbolizują kule śniegowe ", które za każdym razem się zwiększają.

41 Burza mózgów fabryka pomysłów giełda pomysłów jarmark pomysłów sesja odroczonego wartościowania

42 Polega na podawaniu różnych skojarzeń i rozwiązań, które niesie wyobraźnia i chwilowy błysk natchnienia. Przeprowadza się ją w trzech etapach: I - wytwarzanie pomysłów, II - ocena i analiza zgłoszonych pomysłów, III - zastosowanie pomysłów i rozwiązań w praktyce.

43 W fazie formułowania pomysłów liczą się wszystkie i nie można dokonywać ich oceny. Każde dziecko ma prawo podać swój pomysł. Śmiech i hałas są sprzymierzeńcami. Prowadzącym,,Burzę mózgów" może być uczeń.

44 W jakim celu stosuje się burzę mózgów? Jako rozgrzewkę umysłową. Stosuje się ją na początku zajęć jako pobudzenie uczniów do aktywności umysłowej, np. zapisz jak najwięcej skojarzeń ze słowem deszcz. Dla ustalenia zakresu posiadanej wiedzy. Dla znalezienia najlepszego rozwiązania jakiegoś problemu.

45 O czym warto pamiętać? Zastosowanie na lekcjach burzy mózgów pozwala na: włączanie wszystkich uczniów do pracy, szybkie zgromadzenie dużej ilości pomysłów lub faktów, przeprowadzenie rozgrzewki umysłowej, naukę zwięzłego, precyzyjnego wyrażania myśli, sprawdzenie posiadanej wiedzy, doskonalenie techniki pisania. BURZA MÓZGÓW jest pierwszym etapem innych metod aktywizujących.

46 Mapa pojęciowa mapą mentalną, mapą mózgu, mapą myśli i mapą pamięci

47 Sposób postępowania Nauczyciel formułuje temat, nad którym mają pracować uczniowie; podaje pisemną lub ustną instrukcję o sposobie i czasie wykonania. Uczniowie w formie burzy mózgów gromadzą potrzebne wiadomości. Ważny jest podział pracy w grupie, jedni poszukują, inni zapisują lub rysują. Grupy analizują zapisy na kartkach, zbierają kartki o podobnej treści. Powstają zbiory i podzbiory w zakresie haseł, treści i są nazywane. Grupy tworzą projekt plakatu, przyklejają kartki na arkuszu papieru, łączą je strzałkami. Wyszukują zależności i powiązania między elementami na plakacie oraz dopisują brakujące hasła. Powstaje MAPA POJĘCIOWA.

48 Prezentacja prac Jest to bardzo ważny etap pracy. Uczniowie prezentują przygotowany materiał, utrwalają wiadomości, ćwiczą jasne i zwięzłe wypowiadanie się, słuchając poznają temat z różnych punktów widzenia i uczą się od siebie nawzajem. W końcowej fazie uczniowie oceniają swoją pracę w grupie, a nauczyciel podkreśla najcenniejsze dokonania każdego zespołu.

49 O czym warto pamiętać? Praca z mapą pojęciową nie tylko jest dla uczniów atrakcyjna, ale przynosi olbrzymie korzyści: uczy samodzielnego zdobywania wiedzy, uczy posługiwania się poznanymi pojęciami, daje okazję doskonalenia czytania ze zrozumieniem, uczy dokonywania klasyfikacji i uogólnień, uczy uważnego słuchania, angażuje ucznia w różne dziedziny aktywności, daje szansę wykazania się uczniom o różnych zdolnościach, stwarza możliwości współpracy, uczy zadawania pytań i udzielania odpowiedzi.

50 Diamentowe uszeregowanie Jest techniką znaną pod nazwą,,karo " zasada najważniejsza zasady ważne zasady mniej ważne zasada najmniej ważna

51 Klasę dzielimy na 5 - osobowe grupy. Każdej grupie rozdajemy w kopercie 9 kart z twierdzeniami, cechami czy zasadami. Zadaniem poszczególnych grup jest przedyskutowanie poszczególnych zasad i uzgodnienie ich ważności. Po uzgodnieniu szeregują według podanego przez nauczyciela wzoru, czyli zasada najważniejsza, zasady ważne, mniej ważne i najmniej ważne.

52 Po upływie wyznaczonego czasu na przygotowanie przedstawiciele poszczególnych grup przedstawiają zasady według ważności i uzasadniają ich wybór. Można pozwolić uczniom na porównanie poszczególnych decyzji grupowych.

53 Piramida priorytetów

54 Piramida priorytetów Metodę tą stosujemy w dwóch przypadkach: jako sposób zaprezentowania dokonanych wyborów jako efekt pracy

55 Piramida priorytetów jest przydatna do realizacji zagadnień wymagających ustalenia hierarchii ważności. Uczniowie w grupach opracowują kartki ze swoimi pomysłami (może to być np. odpowiedź na pytanie zadane przez nauczyciela). Kartki te naklejają na plakacie, na którym narysowana jest piramida. Najważniejsze hasła umieszczane są na samej górze, najmniej ważne u dołu. Poszczególne grupy prezentują swoje piramidy i tworzą jedną wspólną. Metoda ta stwarza okazję do dyskutowania i argumentowania.

56 Co jest ważne w przyjaźni? bezwarunkowa akceptacja to, że można na siebie liczyć przebaczanie uważne słuchanie szczerość prawdomówność wspólnie spędzany czas podobne zainteresowania podobieństwo charakterów ta sama płeć

57 O czym warto pamiętać? Praca z piramidą priorytetów: stwarza okazję do dyskutowania i argumentowania, uatrakcyjnia przyswajanie wiedzy, jest pretekstem do korzystania ze źródeł wiedzy, dla uczniów klas młodszych jest ćwiczeniem w czytaniu, pisaniu i mówieniu. Przykłady tematów: Jakie cechy bohatera zadecydowały o jego sukcesie? Znaczenie wody w życiu człowieka. Co jest najważniejsze w świecie? (np. na podstawie czytanki)

58 znowu. Projekt?!?

59 Rybi szkielet nazwa tej techniki pochodzi od kształtu przypominającego rybi szkielet" znana jest także jako,,schemat przyczyn i skutków "

60 Na plakacie lub tablicy przygotowujemy model przypominający,,rybi szkielet" w głowie którego wpisujemy dowolny problem. Uczniowie za pomocą burzy mózgów " ustalają główne czynniki, które mogą stanowić powód takiego skutku i wpisują je w tzw. ości duże". Dzielimy klasę na tyle grup ile jest dużych ości".

61 Każda grupa otrzymuje jedną,,ość i próbuje odnaleźć przyczyny, które mają wpływ na czynnik główny. Następnie przedstawiciele poszczególnych grup wpisują czynniki szczegółowe w ości małe". Z zebranej listy danych dzieci wybierają najistotniejsze, wyciągają wnioski i problem jest rozwiązany. Należy ustalić limit czasu na wykonanie zadania.

62 W jaki sposób, hałas może spowodować utratę słuchu? Hałas komunikacyjny Hałas w domu Samochody Samoloty Głośna muzyka Głośne rozmowy Pociągi Urządzenia wentylacyjne Praca urządzeń Głośne dyskoteki Jak hałas może spowodować utratę słuchu? Maszyny Wrzask na korytarzu Hałas w zakładach pracy Hałas w szkole

63 Metoda trójkąta Ma charakterystyczny układ - trójkąt odwrócony wierzchołkiem do dołu, symbolizujący problem, który z jednej strony ma swoje przyczyny - czyli siły podtrzymujące, a z drugiej - siły hamujące przyczyny. Istota metody ogranicza się do zdefiniowania problemu, określenia przyczyn podtrzymujących i wyszukiwania rozwiązań, które by usunęły przyczyny podtrzymujące sytuację problemową.

64 Uczniowie siedzą w kręgu lub w ławkach Rozdajemy każdemu po dwie kolorowe kartki. Chcielibyśmy wiedzieć, np. Dlaczego twoje lekcje nie są ciekawe? Polecamy uczniom, by wypisali na jednej kartce wszystko co się im podoba, a na drugiej co im przeszkadza. Każdy uczeń odczytuje, a nauczyciel zapisuje na tablicy. Przy powtarzających się, stawiamy kreski.

65 Rozdajemy uczniom cenki i prosimy o wybór jednej najważniejszej. Następnie tworzymy trzy grupy i dajemy każdej plakat z narysowanym trójkątem. Uczniowie wpisują w trójkąt problem do rozwiązania. Grupy zastanawiają się nad głównymi przyczynami, które podtrzymują problem i zapisują je na podporach z lewej strony.

66 W dalszej kolejności zastanawiają się jak usunąć przyczyny, podtrzymują problem i zapisują je w linii po prawej. Następnie wybierają swoich przedstawicieli i przedstawiają problemy i sposoby ich rozwiązania. Należy określić czas na wykonanie zadania.

67 WebQuest

68 Sabina Furgoł -

69 WebQuest

70 WebQuest Kuchnie świata Stworzenie własnej restauracji Zadanie I : Poznanie danego kraju; przygotowanie krótkiej scenki Zadanie II: Zaprojektowanie wnętrza restauracji (nazwa, atmosfera danego kraju Zadanie III: Znalezienie muzyki, która towarzyszyć będzie gościom restauracji Zadanie IV: Opracowanie przepisów potraw, wybór składników sprawdzenie jakie mają korzyści dla zdrowia Zadanie V: Nagranie reklamy Zadanie VI: Prezentacja strony internetowej

71 Mapa mentalna To metoda wizualnego opracowania problemów z wykorzystaniem symboli, słów pisanych, obrazków i rysunków

72 Podajemy uczniom problem. Każdemu rozdajemy kartki papieru podzielone na dwie części i kolorowe mazaki. Uczniowie w dowolny sposób przedstawiają tematy. Wywieszamy prace w widocznym miejscu i prosimy autorów o ich zaprezentowanie.

73 Następnie przeznaczamy chwilę czasu na refleksje i zastanowienie. Rozdajemy uczniom po cztery kartki. Na nich mają wpisać hasła kojarzące się im ze szkołą. Dzielimy uczniów na grupy 4-6 osobowe. W grupach uczniowie mieszają wcześniej zapisane kartki. Następnie porządkują w gromadki o podobnej treści.

74 Jeżeli zachodzi potrzeba tworzą zbiory i podzbiory. Wyklejają je na dużym plakacie. Powstaje wtedy projekt mapy pojęciowej. Następnie dorysowują dopisują nowe hasła, łączą liniami, strzałkami i powstaje mapa mentalna (plakat). Przedstawiciele grup omawiają poszczególne plakaty ze wskazaniem na najważniejsze rzeczy.

75 Mind maps

76

77

78 Sześć myślących kapeluszy Metoda przydatna szczególnie tam, gdzie uczniowie muszą współpracować ze sobą i zgodnie ze swoimi predyspozycjami brać udział w rozwiązywaniu problemów.

79 Autor metody De Bono przypisał sześciu kapeluszom - sześć różnych sposobów myślenia. Kapelusz biały - to tzw. mały komputerek, który zajmuje się wyłącznie faktami, liczbami i ma do nich obojętne podejście. Nie wydaje żadnych opinii.

80 Kapelusz czarny - to tzw. pesymista. Jeśli padają różne opinie, to natychmiast je krytykuje. Widzi braki, zagrożenia i niebezpieczeństwa w proponowanym rozwiązaniu.

81 Kapelusz żółty - to tzw. optymista, który widzi sprawy w różowych okularach". Jest bardzo pozytywnie nastawiony, wskazuje na zalety i korzyści danego rozwiązania.

82 Kapelusz czerwony - to człowiek kierujący się emocjami, ktoś, kto przekazuje swoje odczucia,,na gorąco", kierując się intuicją.

83 Kapelusz niebieski - to tzw. dyrygent orkiestry, ktoś, kto przewodniczy całej dyskusji. Do niego należy kontrolowanie przebiegu spotkania, przyznawanie głosu poszczególnym mówcom, jak też podsumowanie dyskusji.

84 Kapelusz zielony - to tzw. innowator, osoba myśląca twórczo. Zadaniem twórcy jest wskazywanie zupełnie nowych oryginalnych pomysłów.

85 Uczniowie losują sześć przygotowanych kapeluszy. Na tablicy wywieszamy wskazówki dotyczące sposobu myślenia każdego z kapeluszy. Podajemy problem, np. Czy w tym roku szkolnym będziemy promować naszą szkołę w środowisku lokalnym, organizując festyn? "

86 Uczniowie dobierają się w grupy kolorami kapeluszy i przygotowują wspólnie argumenty, kierując się kolorami kapeluszy. Ponownie uczniowie zbierają się w kręgu. Wyłonieni mówcy z każdej grupy referują argumenty. Możemy zapisać je na tablicy. Na końcu pytamy się uczniów: Jak czują się w narzuconej im roli?

87 Rola pytań kluczowych Pokazują uczniom szerszą perspektywę zagadnienia Są ściśle związane z celem lekcji Mają spowodować zainteresowanie ucznia tematem Wzmacniają cele uczenia się i przyspieszają ich osiągania Stawia uczniom wyzwania Pobudza do samodzielnego myślenia i poszukiwania odpowiedzi Angażuje wszystkich uczniów

88 Problemy przy stosowaniu pytań kluczowych i jak sobie z nimi radzić Tak formułować pytania, aby było wystarczająco intrygujące Wypróbować różne pytania w różnych klasach na jednym poziomie Wykorzystać uczniów do tworzenia pytań kluczowych (wcześniej zapytać ich co jest ciekawego, intrygującego w temacie lekcji) Wykorzystywać pomocne schematy pytań kluczowych Odnieść się do rzeczywistości i wiedzy pozaszkolnej Pytanie kluczowe wyprowadzić myślenie uczniów w niepożądanym kierunku Nauczyciel moderatorem czuwa i nie daje się ponieść tokowi myślenia uczniów odbiegającemu od celu lekcji

89