ZAWSZE SPRAWDZAJ TO, CZEGO NAUCZYŁEŚ Jednym z najważniejszych zadań szkoły powinno być nauczenie uczniów

Transkrypt

1 Daria Kraus, informatyka Szkoła Podstawowa nr 29 w Warszawie Halina Kowalska, informatyka8@wp.pl informatyka, chemia Zespół Szkół nr 8 w Warszawie ZAWSZE SPRAWDZAJ TO, CZEGO NAUCZYŁEŚ Jednym z najważniejszych zadań szkoły powinno być nauczenie uczniów samooceny. Umiejętności szkolne nie zawsze są potrzebne w dorosłym życiu, a wiedza często ulega dezaktualizacji. Kompetencja samooceny jest stosunkowo odporna na upływ czasu, poza tym jest niesłychanie przydatna. Nieumiejętność dokonania własnej samooceny może skutkować w dorosłym życiu albo postawami roszczeniowymi (w przypadku przeszacowania własnej wartości), albo pasywnością, kompleksami i skazywaniem się na marginalizację zawodową (w przypadku jej niedoszacowania). Bywa również, że oceniając w miarę poprawnie własne umiejętności, nie potrafimy ich właściwie odnieść do sytuacji, w której mogą być najlepiej spożytkowane np. w życiu zawodowym. Ucząc samooceny, powinniśmy pamiętać, że uczeń ocenia tylko swoje osiągnięcia. Jest niezwykle ważne dokładne zrozumienie wymagań stawianych przez nauczyciela. Dlatego tyle uwagi poświęca się dzisiaj takiemu formułowaniu wymagań, żeby jednakowo rozumiał je uczeń jak i nauczyciel. Oceniając jakość własnej pracy, musimy mieć świadomość, czemu ona służy. Wtedy jesteśmy w stanie określić, które zadania zostały wykonane zadowalająco. Dlatego najpierw należy sprecyzować wymagania edukacyjne wobec uczniów, w oparciu o które realizujemy cele lekcji. W artykule chciałybyśmy podzielić się doświadczeniami w pracy nad diagnozą osiągnięć edukacyjnych uczniów i ich samooceną z informatyki. Analizę wyników nauczania w poszczególnych klasach przeprowadzamy pod koniec każdego semestru. Wszyscy nauczyciele opracowują diagnozę osiągnięć edukacyjnych dla każdej klasy, formułują wnioski i wskazania do dalszej pracy dydaktycznej z danym zespołem uczniów, według zaprojektowanego arkusza w Szkole Podstawowej nr 29 (tabela 1). Analizy wyników tak przeprowadzonego pomiaru dydaktycznego dyrektor szkoły dokonuje systematycznie dwa razy w roku na posiedzeniach rady pedagogicznej, oraz nauczyciele na spotkaniach zespołów przedmiotowych. 1

2 Diagnoza osiągnięć edukacyjnych /wiedza, umiejętności/ uczniów klasy... w roku szkolnym... Badany obszar /wiedzy, umiejętności/ Narzędzia, sposoby pomiaru/obserwacja, testy, sprawdzian, przegląd prac.../ Kiedy? /czas/ Wnioski, wyniki, ocena, diagnoza Tabela 1. Diagnoza osiągnięć edukacyjnych. Jeszcze kilka lat temu tak opracowana diagnoza, wzbudzała wśród nauczycieli mieszane uczucia a nawet niezadowolenie. Czyż nie wystarczy duża ilość sprawdzianów i kartkówek, po których też trzeba przeprowadzać analizę wyników? Z perspektywy czasu widzimy, że jest to bardzo przydatne w planowaniu dalszej pracy dydaktycznej. Właśnie ten arkusz był przyczyną przygotowania przez nas wymagań edukacyjnych z informatyki w szkole podstawowej (II etap nauczania), a także opracowania kart osiągnięć uczniów dla klas IV VI, w celu ich samooceny. Poniżej zamieszczamy przykładową kartę dla klasy V. KARTA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA KLASA 5... Nazwisko i imię... UMIEJĘTNOŚCI PRAKTYCZNE Z INFORMATYKI POTRAFIĘ PODSTAWOWE ZASADY POSŁUGIWANIA SIĘ KOMPUTEREM. Włączyć komputer. Uruchomić program zgodny z poleceniem. Posłużyć się poznanymi na lekcjach programami, na przykład wykonać w nich jakąś operację lub pracę. Uruchomić program antywirusowy i sprawdzić dysk na obecność wirusa. Posłużyć się dyskietką lub płytą CD: otworzyć plik, uruchomić program, zakończyć pracę i wyjąć ze stacji. Zapamiętać i znaleźć w folderach odpowiednie pliki (kartki z tekstami, rysunkami, itp.). Zamknąć program, system Windows i wyłączyć komputer. RAZEM STOSOWANIE OPROGRAMOWANIA DO NAUKI I ZABAWY. Niezbyt sprawnie, często robię błędy Sprawnie, czasami robię błędy Samodzielnie i bardzo sprawnie Uczeń Uczeń Uczeń 2

3 Wykonać rysunek w edytorze graficznym. Zapisać i otworzyć kartkę (plik) z rysunkiem w komputerze. Kopiować, przemieszczać i zmieniać elementy rysunku. Napisać tekst w komputerze: usuwać i poprawiać błędy w tekście, zmieniać czcionki, formatować akapity. Umieścić na jednej kartce komputerowej rysunek i tekst. Zaprezentować swoje prace korzystając z komputera. Wydrukować wykonaną w komputerze pracę. Umieścić dane w komputerze i wykonać wykres, na przykład w arkuszu do liczenia. Posłużyć się programem edukacyjnym np. z języka polskiego, historii, matematyki, itp. RAZEM KORZYSTANIE Z SIECI KOMPUTEROWYCH Otworzyć witrynę internetową i poruszać się po niej. Znaleźć w Internecie informacje na podany temat i wybrać najistotniejsze treści. Utworzyć dokument tekstowy lub graficzny na bazie wiadomości wyszukanych w Internecie. Napisać list w komputerze i wysłać go pocztą elektroniczną. Dopisz inne umiejętności: RAZEM: Tabela 2. Karta osiągnięć ucznia. Przed jej wypełnianiem uprzedzamy uczniów, że ankieta nie ma wpływu na ocenę semestralną i prosimy o szczere wypowiedzi. Dzieci wstawiają w odpowiednie pola znak lub, co w zestawieniu wyników traktujemy jako wartość 1. Wpisanie nazwiska i imienia nie jest wymagane. Korzystając z powyższej samooceny, przeprowadzamy analizę umiejętności i wiadomości, które uczeń zdobył na lekcjach. Wypełnione tabele możemy rozpatrywać pod kątem samodzielności pracy (kolumny) lub trzech wyróżnionych działów (wiersze). Przykładowe wyniki zamieszczamy poniżej. 3

4 KLASA 5 UMIEJĘTNOŚCI PRAKTYCZNE Z INFORMATYKI PODSTAWOWE ZASADY POSŁUGIWANIA SIĘ KOMPUTEREM STOSOWANIE OPROGRAMOWANIA DO NAUKI I ZABAWY KORZYSTANIE Z SIECI KOMPUTEROWYCH Niezbyt sprawnie, często ro bię błędy Sprawnie, czasami robię błędy Samodzielnie i bardzo sprawnie Razem Tabela 3. Zestawienie wyników na podstawie kart samooceny. Na podstawie analizy kart samooceny (wykres 1) uczniowie wszystkich klas piątych w 70% stwierdzili, że opanowali bardzo sprawnie: posługiwanie się komputerem, stosowanie oprogramowania do nauki i zabawy oraz korzystanie z sieci komputerowych. Pozostała grupa 25%, wypowiedziała się, że radzi sobie sprawnie, a 5% niezbyt dobrze radzi sobie na lekcji i musi często korzystać z pomocy nauczyciela. Wykres 1. Umiejętności praktyczne uczniów z informatyki. Przedstawiamy również, w jaki sposób przełożyłyśmy wyniki skali procentowej na oceny: a) samodzielnie i bardzo sprawnie bardzo dobry, b) sprawnie, czasami robię błędy dobry, c) niezbyt sprawnie, często robię błędy dostateczny. Nad propozycjami tych odniesień można jednak dyskutować. Średnia ocen z kart samooceny wyniosła 4,7, a średnia ocen na semestr 4,8. Wyniki w tabeli 4 potwierdzają fakt, że skala ocen została dobrana właściwie. Klasa Średnia ocen na semestr Średnia z samooceny uczniów 5a 4,8 4,7 5b 4,7 4,7 5c 4,9 4,7 Tabela 4. Porównanie średniej ocen na semestr i z kart samooceny. 4

5 Powyższe i pierwsze nasze badanie obejmowało łącznie klasy piąte (nie uwzględniłyśmy w tym artykule czwartych i szóstych), ale w tym roku szkolnym zamierzamy dokonać szczegółowej oceny, z rozbiciem na poszczególne klasy. Umożliwi to uzyskanie bardziej prawdopodobnej oceny osiągnięć uczniów, porównywalnej z ocenami semestralnymi oraz wysunięcie wniosków do dalszej pracy z konkretną grupą dzieci. Daria Kraus i Halina Kowalska. Literatura 1. Klemens Stróżyński: artykuł pt.: Samoocena kompetencja kluczowa listopad Program Nowa Szkoła CODN, Warszawa 1998r. 5