Zagadnienia do egzaminu z biochemii (kierunek fizjoterapia)

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zagadnienia do egzaminu z biochemii (kierunek fizjoterapia)"

Transkrypt

1 Zagadnienia do egzaminu z biochemii (kierunek fizjoterapia) Aminokwasy, białka, cukry i ich metabolizm 1. Aminokwasy, wzór ogólny i charakterystyczne grupy. 2. Wiązanie peptydowe. 3. Białka, ich struktura. 4. Białka pokarmowe jako źródło aminokwasów. Aminokwasy endo i egzogenne. 5. Hydroliza białek w przewodzie pokarmowym człowieka. Enzymy przewodu pokarmowego uczestniczące w hydrolizie białek. 6. Przemiany aminokwasów (dekarboksylacja, transaminacja, oksydacyjna dezaminacja glutaminianu) - i ich znaczenie w metabolizmie. 7. Przemiana azotu amonowego w mocznik. 8. Budowa hemoglobiny i mioglobiny, ich rola w zaopatrzeniu tkanek w tlen, krzywa dysocjacji oksyhemoglobiny i mioglobiny. 9. Podstawowe pojęcia przyjęte w enzymologii. 10. Klasyfikacja enzymów. 11. Mechanizm działania enzymów. 12. Kinetyka reakcji enzymatycznej Michaelisa-Menten, hamowanie reakcji enzymatycznych. 13. Wpływ temperatury i ph na aktywność enzymatyczną. 14. Witaminy a koenzymy. 15. Enzymy regulatorowe. 16. Pojęcie związków wysokoenergetycznych. 17. ATP jako uniwersalny nośnik energii. 18. Kwas 1,3-dwufosfoglicerynowy, kwas fosfoenolopirogronowy, fosfokreatyna jako związki wysokoenergetyczne- ich rola biologiczna. 19. Cukry -ich budowa i własności fizyczne i chemiczne. 20. Budowa glukozy, laktozy, sacharozy, maltozy, skrobi i glikogenu. 21. Hydroliza wielocukrów i dwucukrów w przewodzie pokarmowym człowieka. 22. Nietolerancja laktozy. 23. Rola insuliny w transporcie glukozy do komórek mięśniowych. 24. Rola rezerwy glikogenowej w wątrobie i mięśniach szkieletowych. 25. Fosforoliza glikogenu. Aktywna i nieaktywna forma fosforylazy glikogenu. Mechanizmy zabezpieczające przejście formy nieaktywnej tego enzymu w formę aktywną. 26. Udział cyklicznego AMP i kinazy białkowej w aktywacji fosforylazy glikogenu. Rola hormonów w tym procesie. 27. Choroby genetyczne związane z patologią w wykorzystaniu rezerwy glikogenowej w mięśniach (choroba McArdle a) i w wątrobie (choroba von Gierke go) 28. Wątroba jako magazyn glukozy wyrzucanej do krwioobiegu w trakcie wysiłku. 29. Glikoliza w warunkach beztlenowych i tlenowych. Fosforylacje substratowe towarzyszące tej przemianie. 30. Bilanse energetyczne utlenienia glukozy do mleczanu oraz pełnego utlenienia glukozy w mięśniach szkieletowych. 31. Przemiana pirogronianu w acetylo-coa i regulacja tej przemiany. 32. Utlenienie acetylo-coa w cyklu Krebsa. Cykl Krebsa jako źródło wodorów dostarczanych na łańcuch oddechowy. Reakcje cyklu Krebsa uwalniające CO2. Transport CO2 do płuc. 33. Łańcuch oddechowy i fosforylacja oksydacyjna. Zasada organizacji łańcucha oddechowego. Chemiosmotyczna teoria sprzęŝenia łańcucha oddechowego z fosforylacją oksydacyjną.

2 34. Glukoneogeneza - jej mechanizm i komórkowa lokalizacja przemian. 35..Cykl Corich. 36. Substraty zuŝywane przez wątrobę w procesie glukoneogenezy. 37. Reakcje syntezy glikogenu z glukozy w mięśniach i wątrobie. Hormonalna regulacja przebiegu tego ciągu metabolicznego na poziomie syntetazy glikogenu. 38. Cykl pentozowy i jego znaczenie w metabolizmie. 39. Fizjologiczne skutki wrodzonego deficytu dehydrogenazy glukozo-6-fosforanu. Tłuszcze i ich metabolizm 1. Tłuszcze właściwe, ich struktura i własności fizyczne. Kwasy tłuszczowe:stearynowy, palmitynowy, mirystynowy i ich aktywne formy acylo-coa. 2. Trawienie tłuszczów. 3. Lipoliza w komórce tłuszczowej i wyrzucanie wolnych kwasów tłuszczowych (FFA) i glicerolu do krwi. Losy glicerolu uwolnionego w trakcie lipolizy. 4. Cholesterol, lipidy i lipoproteiny krwi, ich funkcja w transporcie kwasów tłuszczowych oraz ich diagnostyczne znaczenie w chorobach wywołanych miaŝdŝycą. 5. Aktywacja kwasów tłuszczowych w cytoplazmie komórki mięśniowej. Dwa źródła kwasów tłuszczowych: lipoliza tłuszczów w komórce tłuszczowej oraz lipoliza tłuszczów wewnątrzmięśniowych. 6. Rola karnityny w transporcie AcyloCoA do mitochondrium 7. β - oksydacja kwasów tłuszczowych jako proces dostarczający acetylo CoA do cyklu Krebsa oraz pary wodorów na łańcuch oddechowy. 8. Ciała ketonowe i ich powstawanie w wysiłku i cukrzycy. 9. Bilanse energetyczne β-oksydacji. 10. Synteza ATP i zuŝycie tlenu przez łańcuch oddechowy w trakcie przebiegu tego procesu. II Integracja i regulacja metabolizmu 1. Integracja metabolizmu- moŝliwości wzajemnej konwersji węglowodanów, tłuszczy i białek. 2. Mechanizmy regulacji tempa metabolizmu poprzez zmiany aktywności układów enzymatycznych. 3. Hormony, ich podział pod względem budowy chemicznej i mechanizmów oddziaływania. 4. Mechanizm hormonalnego oddziaływania glukagonu i hormonów katecholowych na metabolizm glikogenu. Cykliczny AMP i jego rola w regulacji hormonalnej. 5. Mechanizm działania hormonów steroidowych. 6. Mechanizm działania insuliny. III. Metabolizm wysiłkowy 1. Pojęcie energii swobodnej. Fosforany wysokoenergetyczne i ich pula komórkowa. 2. Bioenergetyka skurczu mięśnia. Układ białek mięśnia szkieletowego w skurczu i rozkurczu. ATP jako bezpośrednie źródło energii do pracy mięśnia. Hydroliza ATP i regulacja tego procesu poprzez zmiany stęŝeń jonów wapnia. Resynteza ATP jako warunek kontynuacji pracy mięśnia. 3. Fosfokreatyna jako rezerwa wiązań wysokoenergetycznych. Synteza kreatyny i jej przemiana w kreatyninę. Przemiana kreatyny w fosfokreatynę. 4. Cztery mechanizmy resyntezy (odbudowy) ATP pozwalające na kontynuowanie pracy. 5. Podział wysiłków na tlenowe i beztlenowe w zaleŝności od zaangaŝowania poszczególnych systemów resyntezy ATP.

3 6. ZaangaŜowanie poszczególnych systemów resyntezy ATP w zaleŝności od intensywności pracy. WyraŜenie intensywności pracy jako % zaangaŝowania pułapu tlenowego (VO 2 max). Pojęcie pułapu tlenowego. Klasyfikacja intensywności wysiłku fizycznego 7. Udział poszczególnych systemów resyntezy ATP w wysiłkach o róŝnych intensywnościach. 8. Udział poszczególnych systemów resyntezy ATP w wysiłkach o róŝnym czasie trwania. 9. Dyscypliny sportowe wykorzystujące ATP i fosfokreatynę jako główne źródło energii. Zmiany w poziomie ATP i fosfokreatyny w mięśniach w zaleŝności od rodzaju i intensywności wysiłku. 10. Zmiana aktywności enzymów cyklu Krebsa i łańcucha oddechowego w wyniku treningu wytrzymałościowego. Konsekwencje metaboliczne tego zjawiska. 11. Pojęcie ph, wartości ph komórki mięśniowej i krwi w warunkach spoczynku, oraz po intensywnej pracy. 12. Bufory krwi. Równowaga kwasowo-zasadowa. Obrona ustroju przed zakwaszeniem. 13. Udział utleniania kwasów tłuszczowych jako pośredniego źródła energii w warunkach spoczynku oraz przy pracy o róŝnych intensywnościach. 14. RóŜnice w aktywności enzymów β-oksydacji w mięśniu nie trenowanym lub zaadaptowanym do wysiłku wytrzymałościowego. 15. Biochemiczne podstawy adaptacji do treningu o charakterze beztlenowym.

4 Zagadnienia do zaliczenia kursu 2 z biochemii Tlenowa przemiana pirogronianu, jej lokalizacja komórkowa i bilans energetyczny Cykl Krebsa (substraty, ilość CO2, bilans energetyczny, fosforylacja na poziomie substratu w cyklu Krebsa), Łańcuch oddechowy, lokalizacja komórkowa cyklu, zasady organizacji przemian w łańcuchu oddechowym, fosforylacja oksydacyjna Mechanizm sprzęŝenia fosforylacji oksydacyjnej z łańcuchem oddechowym Wydajność łańcucha oddechowego i jego znaczenie w metabolizmie energetycznym człowieka Glukoneogeneza, lokalizacja komórkowa cyklu Biosynteza glikogenu Cykl pentozofosforanów, lokalizacja tkankowa, znaczenie tego cyklu. Tłuszcze Budowa, własności fizyczne Trawienie tłuszczów enzymy lipolityczne. Lipoproteiny β-oksydacja, etapy cyklu, koenzymy. Rola karnityny w transporcie AcyloCoA do mitochondrium. BILANS energetyczny β oksydacji (jeden obrót cyklu oraz pełny bilans degradacji kwasu palmitynowego C16, stearynowego C18, mirystynowego C14, arachidonowego C20. Biosynteza kwasów tłuszczowych, źródła NADPH do biosyntezy. RóŜnice pomiędzy β-oksydacją a biosyntezą (lokalizacja, enzymy, koenzymy). Bioenergetyka Związki wysokoenergetyczne, ATP jako uniwersalny nośnik energii Mechanizm działania hormonów Podział hormonów ze względu na ich budowę chemiczną. Podział hormonów ze względu na mechanizm ich działania. Mechanizm hormonalnego oddziaływania glukagonu i adrenaliny na degradację glikogenu (hormony działające na receptory błonowe). Cykliczny AMP jego rola w regulacji hormonalnej metabolizmu węglowodanów, mechanizm działania hormonów steroidowych (na co oddziaływują i w jaki sposób) mechanizm działania insuliny Mechanizm wysiłkowy Energetyka skurczu mięśnia Mechanizm resyntezy ATP Zmiany powysiłkowe w moczu Zmiany powysiłkowe we krwi Zmiany powysiłkowe w mięśniu Metaboliczne skutki treningu wytrzymałościowego Metaboliczne skutki treningu o charakterze beztlenowym

5 Zagadnienia do zaliczenia kursu 1 z biochemii Podstawowe pojęcia z chemii nieorganicznej i organicznej Dysocjacja wody. Iloczyn jonowy wody. Pojęcie ph Bufory, mechanizm działania buforów, bufory krwi Sposoby wyraŝania stęŝeń roztworów Aminokwasy. Izomeria optyczna aminokwasów. Jony obojnacze aminokwasów. Punkt izoelektryczny. Wiązanie peptydowe. Peptydy, białka. Struktura przestrzenna białek (pierwszo-, drugo-, trzecio- i czwartorzędowa). Wiązania stabilizujące strukturę białek. Budowa i funkcja hemoglobiny i mioglobiny. Krzywa dysocjacji hemoglobiny. Efekt Bohra. Białka i aminokwasy Enzymy proteolityczne Przemiany aminokwasów: dekarboksylacja, transaminacja oksydacyjna dezaminacja aminokwasów znaczenie tych przemian w metabolizmie aminokwasów Cykl mocznikowy przebieg, bilans energetyczny cyklu i lokalizacja komórkowa Enzymy, witaminy Budowa enzymów Modele działania enzymów Fishera klucz do zamka i Koshlanda indukowanego dopasowania Teoria Michaelisa (równanie reakcji enzymatycznej, wykres v S), równanie Michaelisa Znaczenie Vmax i Km Hamowanie kompetycyjne i niekompetycyjne reakcji enzymatycznej Klasyfikacja enzymów Koenzymy oksydoreduktaz Podział witamin przykład witamin rozpuszczalnych w wodzie, w tłuszczach, awitaminozy witaminy i koenzymy Cukry Izomeria cukrów: epimery, ketozy-aldozy (przykład), struktury cykliczne (piranozy, furanozy), własności fizyczne i chemiczne cukrów Wiązania glikozydowe Polisacharady zapasowe (skrobia, glikogen, ich budowa) Enzymy rozkładające wiązania glikozydowe Dwa tory rozkładu glikogenu (trawienny i endogenny) Glikoliza beztlenowa lokalizacja w komórce Fosforylacja na poziomie substratu w glikolizie Beztlenowa przemiana pirogronianu Bilans energetyczny glikolizy beztlenowej Cykl Cori

6

Zagadnienia do egzaminu z biochemii (studia niestacjonarne)

Zagadnienia do egzaminu z biochemii (studia niestacjonarne) Zagadnienia do egzaminu z biochemii (studia niestacjonarne) Aminokwasy, białka, cukry i ich metabolizm 1. Aminokwasy, wzór ogólny i charakterystyczne grupy. 2. Wiązanie peptydowe. 3. Białka, ich struktura.

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH Kierunek studiów: FIZJOTERAPIA poziom pierwszy Tytuł zawodowy absolwenta: licencjat

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH Kierunek studiów: FIZJOTERAPIA poziom pierwszy Tytuł zawodowy absolwenta: licencjat Profil kształcenia: ogólno akademicki Moduł / przedmiot: P05 Biochemia Liczba godzin w semestrze Studia stacjonarne AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH Kierunek studiów: FIZJOTERAPIA

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH Kierunek studiów: FIZJOTERAPIA poziom pierwszy Tytuł zawodowy absolwenta: licencjat

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH Kierunek studiów: FIZJOTERAPIA poziom pierwszy Tytuł zawodowy absolwenta: licencjat Profil kształcenia: ogólno akademicki Moduł / przedmiot: P05 Biochemia Liczba godzin w semestrze Studia stacjonarne Studia niestacjonarne Koordynator przedmiotu wykładowcy AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

Bardziej szczegółowo

Wydział Rehabilitacji Katedra Nauk Przyrodniczych Kierownik: Prof. dr hab. Andrzej Wit BIOCHEMIA. Obowiązkowy

Wydział Rehabilitacji Katedra Nauk Przyrodniczych Kierownik: Prof. dr hab. Andrzej Wit BIOCHEMIA. Obowiązkowy Przedmiot: BIOCHEMIA I. Informacje ogólne Jednostka organizacyjna Nazwa przedmiotu Wydział Rehabilitacji Katedra Nauk Przyrodniczych Kierownik: Prof. dr hab. Andrzej Wit BIOCHEMIA Kod przedmiotu FI-07

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH WYDZIAŁ FIZJOTERAPII KIERUNEK FIZJOTERAPIA pięcioletnie studia magisterskie

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH WYDZIAŁ FIZJOTERAPII KIERUNEK FIZJOTERAPIA pięcioletnie studia magisterskie Profil kształcenia: ogólnoakademicki KOD: A PRZEDMIOT: Biochemia Liczba godzin w semestrze AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH WYDZIAŁ FIZJOTERAPII KIERUNEK FIZJOTERAPIA pięcioletnie

Bardziej szczegółowo

Integracja metabolizmu

Integracja metabolizmu Integracja metabolizmu 1 Kluczowe związki w metabolizmie Glukozo- 6 -fosforan Pirogronian AcetyloCoA 2 Glukoza po wejściu do komórki ulega fosforylacji Metaboliczne przemiany glukozo- 6-fosforanu G-6-P

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWY PROGRAM NAUCZANIA BIOCHEMII NA KIERUNKU TiR (spec. DiS) W AWFiS GDAŃSK

SZCZEGÓŁOWY PROGRAM NAUCZANIA BIOCHEMII NA KIERUNKU TiR (spec. DiS) W AWFiS GDAŃSK SZCZEGÓŁOWY PROGRAM NAUCZANIA BIOCHEMII NA KIERUNKU TiR (spec. DiS) W AWFiS GDAŃSK Kolokwium 1 Punkt 1 Aminokwasy, wzór ogólny i charakterystyczne grupy. Białka pokarmowe jako źródło aminokwasów. Wiązanie

Bardziej szczegółowo

Budowa i klasyfikacja lipidów

Budowa i klasyfikacja lipidów Egzamin 3 pytania testowe na każdy temat (3 x 10 x 1 pkt) 5 pytań opisowych dot. całego zakresu (5 x 4 pkt) W sumie można uzyskać 50 pkt Zaliczenie egzaminu od 26 pkt Budowa i klasyfikacja lipidów Klasyfikacja

Bardziej szczegółowo

prof. dr hab. Maciej Ugorski Efekty kształcenia 2 Posiada podstawowe wiadomości z zakresu enzymologii BC_1A_W04

prof. dr hab. Maciej Ugorski Efekty kształcenia 2 Posiada podstawowe wiadomości z zakresu enzymologii BC_1A_W04 BIOCHEMIA (BC) Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu Kierunek Poziom studiów Profil Rodzaj przedmiotu Semestr studiów 2 ECTS 5 Formy zajęć Osoba odpowiedzialna za przedmiot Język Wymagania wstępne Skrócony opis

Bardziej szczegółowo

Program zajęć z biochemii dla studentów kierunku weterynaria I roku studiów na Wydziale Lekarskim UJ CM w roku akademickim 2013/2014

Program zajęć z biochemii dla studentów kierunku weterynaria I roku studiów na Wydziale Lekarskim UJ CM w roku akademickim 2013/2014 Program zajęć z biochemii dla studentów kierunku weterynaria I roku studiów na Wydziale Lekarskim UJ CM w roku akademickim 2013/2014 S E M E S T R II Tydzień 1 24.02-28.02 2 03.03-07.03 3 10.03-14.03 Wykłady

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE 15. Podstawowe pojêcia chemiczne stosowane w biochemii...15

WPROWADZENIE 15. Podstawowe pojêcia chemiczne stosowane w biochemii...15 Spis treœci WPROWADZENIE 15 Podstawowe pojêcia chemiczne stosowane w biochemii...15 Rozdzia³ 1 KOMÓRKA 17 B³ona komórkowa...17 J¹dro komórkowe...19 Mitochondria...19 Rybosomy...20 Siateczka endoplazmatyczna...20

Bardziej szczegółowo

Źródła energii dla mięśni. mgr. Joanna Misiorowska

Źródła energii dla mięśni. mgr. Joanna Misiorowska Źródła energii dla mięśni mgr. Joanna Misiorowska Skąd ta energia? Skurcz włókna mięśniowego wymaga nakładu energii w postaci ATP W zależności od czasu pracy mięśni, ATP może być uzyskiwany z różnych źródeł

Bardziej szczegółowo

Sylabus: Biochemia. 1. Metryczka II WYDZIAŁ LEKARSKI Z ODDZIAŁEM NAUCZANIA W JĘZYKU ANGIELSKIM ORAZ ODDZIAŁEM FIZJOTERAPII.

Sylabus: Biochemia. 1. Metryczka II WYDZIAŁ LEKARSKI Z ODDZIAŁEM NAUCZANIA W JĘZYKU ANGIELSKIM ORAZ ODDZIAŁEM FIZJOTERAPII. Sylabus: Biochemia 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia II WYDZIAŁ LEKARSKI Z ODDZIAŁEM NAUCZANIA W JĘZYKU ANGIELSKIM ORAZ ODDZIAŁEM FIZJOTERAPII FIZJOTERAPIA, STUDIA I STOPNIA, PROFIL PRAKTYCZNY,

Bardziej szczegółowo

β oksydacją a biosyntezą (lokalizacja, enzymy, koenzymy). Ciała ketonowe.

β oksydacją a biosyntezą (lokalizacja, enzymy, koenzymy). Ciała ketonowe. PROGRAM CWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW ZAOCZNYCH Cwicz.1. Repetytorium z zakresu podstawowych wiadomości z chemii nieorganicznej Badanie kwasowości wskazanych roztworów. Bufory krwi. Dysocjacja

Bardziej szczegółowo

Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW. Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki

Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW. Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki Metabolizm całokształt przemian biochemicznych i towarzyszących

Bardziej szczegółowo

Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2013/2014. Forma studiów: Stacjonarne Kod kierunku: 12.

Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2013/2014. Forma studiów: Stacjonarne Kod kierunku: 12. Państwowa Wyższa Szko la Zawodowa w Nowym Sa czu Instytut Kultury Fizycznej Karta przedmiotu obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 03/04 Kierunek studiów: Fizjoterapia Profil:

Bardziej szczegółowo

PROGRAM CWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW NIESTACJONARNYCH

PROGRAM CWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW NIESTACJONARNYCH PROGRAM CWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW NIESTACJONARNYCH Cwicz.1 Reakcje charakterystyczne białek i aminokwasów. Enzymy badanie własności wybranych enzymów. Jony obojnacze aminokwasów. Punkt

Bardziej szczegółowo

Spis treści. 1. Wiadomości wstępne Skład chemiczny i funkcje komórki Przedmowa do wydania czternastego... 13

Spis treści. 1. Wiadomości wstępne Skład chemiczny i funkcje komórki Przedmowa do wydania czternastego... 13 Przedmowa do wydania czternastego... 13 Częściej stosowane skróty... 15 1. Wiadomości wstępne... 19 1.1. Rys historyczny i pojęcia podstawowe... 19 1.2. Znaczenie biochemii w naukach rolniczych... 22 2.

Bardziej szczegółowo

Profil metaboliczny róŝnych organów ciała

Profil metaboliczny róŝnych organów ciała Profil metaboliczny róŝnych organów ciała Uwaga: tkanka tłuszczowa (adipose tissue) NIE wykorzystuje glicerolu do biosyntezy triacylogliceroli Endo-, para-, i autokrynna droga przekazu informacji biologicznej.

Bardziej szczegółowo

Tłuszcze jako główny zapasowy substrat energetyczny

Tłuszcze jako główny zapasowy substrat energetyczny Tłuszcze jako główny zapasowy substrat energetyczny Utlenienie 1 g tłuszczy pozwala na wyprodukowanie 37 kj (9 kcal) energii, podczas gdy utlenienie 1 g węglowodanów lub białek dostarcza tylko 17 kj (4

Bardziej szczegółowo

PROGRAM CWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW NIESTACJONARNYCH KIERUNEK FIZJOTERAPIA

PROGRAM CWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW NIESTACJONARNYCH KIERUNEK FIZJOTERAPIA PROGRAM CWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW NIESTACJONARNYCH KIERUNEK FIZJOTERAPIA Ćwicz.1 Repetytorium z zakresu podstawowych wiadomości z chemii nieorganicznej Badanie kwasowości wskazanych roztworów.

Bardziej szczegółowo

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS w cyklu kształcenia Rodzaj zajęć wykłady 15 ćwiczenia 30

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS w cyklu kształcenia Rodzaj zajęć wykłady 15 ćwiczenia 30 Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS w cyklu kształcenia 2014-2017 Jednostka Organizacyjna: Wydział Wychowania Fizycznego kierunek: Fizjoterapia Rodzaj studiów i profil (I stopień/ii

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Od Autora 9. Wprowadzenie 11 CZĘŚĆ A. MOLEKULARNE MENU 13

Spis treści. Od Autora 9. Wprowadzenie 11 CZĘŚĆ A. MOLEKULARNE MENU 13 Spis treści Od Autora 9 Wprowadzenie 11 CZĘŚĆ A. MOLEKULARNE MENU 13 1. Białka 13 1.1. Budowa białek 13 1.1.1. Peptydy 15 1.1.2. Struktury przestrzenne łańcuchów polipeptydowych 16 1.1.2.1. Bioróżnorodność

Bardziej szczegółowo

Budowa i klasyfikacja lipidów

Budowa i klasyfikacja lipidów Budowa i klasyfikacja lipidów Klasyfikacja lipidów Lipidy Kwasy tłuszczowe Tłuszcze obojętne Woski Fosfolipidy Sfingolipidy Glikolipidy Steroidy Zawierające: - glicerol - grupę fosforanową - kwasy tłuszczowe

Bardziej szczegółowo

Bliskie spotkania z biologią. METABOLIZM część II. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW

Bliskie spotkania z biologią. METABOLIZM część II. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM część II dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki METABOLIZM KATABOLIZM - rozkład związków chemicznych

Bardziej szczegółowo

Plan działania opracowała Anna Gajos

Plan działania opracowała Anna Gajos Plan działania 15.09-15.10 opracowała Anna Gajos Jakie zagadnienia trzeba opanować z następujących działów: 1. Budowa chemiczna organizmów. 2. Budowa i funkcjonowanie komórki 3. Cykl komórkowy 4. Metabolizm

Bardziej szczegółowo

BIOENERGETYKA cz. I METABOLIZM WĘGLOWODANÓW I LIPIDÓW. dr hab. prof. AWF Agnieszka Zembroń-Łacny

BIOENERGETYKA cz. I METABOLIZM WĘGLOWODANÓW I LIPIDÓW. dr hab. prof. AWF Agnieszka Zembroń-Łacny BIOENERGETYKA cz. I METABOLIZM WĘGLOWODANÓW I LIPIDÓW dr hab. prof. AWF Agnieszka Zembroń-Łacny METABOLIZM/ENERGIA WĘGLOWODANY i LIPIDY WYKŁAD 6 Trawienie i wchłanianie WĘGLOWODANY TŁUSZCZE BIAŁKA Katabolizm

Bardziej szczegółowo

FIZJOLOGIA WYSIŁKU FIZYCZNEGO ENERGETYKA WYSIŁKU, ROLA KRĄŻENIA I UKŁADU ODDECHOWEGO

FIZJOLOGIA WYSIŁKU FIZYCZNEGO ENERGETYKA WYSIŁKU, ROLA KRĄŻENIA I UKŁADU ODDECHOWEGO FIZJOLOGIA WYSIŁKU FIZYCZNEGO ENERGETYKA WYSIŁKU, ROLA KRĄŻENIA I UKŁADU ODDECHOWEGO Dr hab. Andrzej Klusiewicz Zakład Fizjologii Instytutu Sportu Tematyka wykładu obejmuje trzy systemy energetyczne generujące

Bardziej szczegółowo

Seminarium 1: 08. 10. 2015

Seminarium 1: 08. 10. 2015 Seminarium 1: 08. 10. 2015 Białka organizmu ok. 15 000 g białka osocza ok. 600 g (4%) Codzienna degradacja ok. 25 g białek osocza w lizosomach, niezależnie od wieku cząsteczki, ale zależnie od poprawności

Bardziej szczegółowo

Wydział Przyrodniczo-Techniczny UO Kierunek studiów: Biotechnologia licencjat Rok akademicki 2009/2010

Wydział Przyrodniczo-Techniczny UO Kierunek studiów: Biotechnologia licencjat Rok akademicki 2009/2010 Kierunek studiów: Biotechnologia licencjat 6.15 BCH2 II Typ studiów: stacjonarne Semestr: IV Liczba punktow ECTS: 5 Jednostka organizacyjna prowadząca przedmiot: Samodzielna Katedra Biotechnologii i Biologii

Bardziej szczegółowo

Hormony płciowe. Macica

Hormony płciowe. Macica Hormony płciowe Macica 1 Estrogeny Działanie estrogenów Działanie na układ rozrodczy (macica, endometrium, pochwa) Owulacja Libido Przyspieszenie metabolizmu Zwiększenie ilości tkanki tłuszczowej Tworzenie

Bardziej szczegółowo

Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2016/ /2019

Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2016/ /2019 Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko Syllabus przedmiotowy 2016/2017-2018/2019 Wydział Fizjoterapii Kierunek studiów Fizjoterapia Specjalność ----------- Forma studiów Stacjonarne / Niestacjonarne

Bardziej szczegółowo

Wydawnictwo Lekarskie PZWL

Wydawnictwo Lekarskie PZWL Wydawnictwo Lekarskie PZWL Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego Podręcznik dla studentów akademii wychowania fizycznego i akademii medycznych redakcja naukowa prof, dr hab. n. med. Jan Górski Wydanie

Bardziej szczegółowo

B) podział (aldolowy) na 2 triozy. 2) izomeryzacja do fruktozo-6-p (aldoza w ketozę, dla umoŝliwienia kolejnych przemian)

B) podział (aldolowy) na 2 triozy. 2) izomeryzacja do fruktozo-6-p (aldoza w ketozę, dla umoŝliwienia kolejnych przemian) Glikoliza (Przegląd kluczowych struktur i reakcji) A) przygotowanie heksozy do podziału na dwie triozy: 1)fosforylacja glukozy (czyli przekształcenie w formę metabolicznie aktywną) 2) izomeryzacja do fruktozo-6-p

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ĆWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW DZIENNYCH kierunek Fizjoterapia

PROGRAM ĆWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW DZIENNYCH kierunek Fizjoterapia PROGRAM ĆWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW DZIENNYCH kierunek Fizjoterapia Ćwicz.1. Repetytorium wybranych zagadnień z chemii nieorganicznej (stężenia roztworów, dysocjacja, iloczyn jonowy wody,

Bardziej szczegółowo

Fotosynteza. Pozyskiwanie i przetwarzanie energii w komórkach roślinnych. Chloroplasty 2014-04-01. Życie na Ziemi zależy od dopływu energii od słońca

Fotosynteza. Pozyskiwanie i przetwarzanie energii w komórkach roślinnych. Chloroplasty 2014-04-01. Życie na Ziemi zależy od dopływu energii od słońca Życie na Ziemi zależy od dopływu energii od słońca Pozyskiwanie i przetwarzanie energii w komórkach roślinnych. Chloroplasty Fotosynteza Zdjęcie z mikroskopu świetlnego Zdjęcia z mikroskopu elektronowego

Bardziej szczegółowo

Biochemia SYLABUS A. Informacje ogólne

Biochemia SYLABUS A. Informacje ogólne Biochemia A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Rodzaj Rok studiów /semestr Wymagania wstępne

Bardziej szczegółowo

WITAMINY. www.pandm.prv.pl

WITAMINY. www.pandm.prv.pl WITAMINY - wpływa na syntezę białek, lipidów, hormonów a szczególnie hormonów tarczycy - pomaga w utrzymaniu prawidłowej czynności uk.immunologicznego - pomaga w leczeniu : rozedmy płuc i nadczynności

Bardziej szczegółowo

Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2013/2014. Forma studiów: Stacjonarne Kod kierunku: 16.

Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2013/2014. Forma studiów: Stacjonarne Kod kierunku: 16. Państwowa Wyższa Szko la Zawodowa w Nowym Sa czu Karta przedmiotu Instytut Kultury Fizycznej obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 01/01 Kierunek studiów: Wychowanie fizyczne

Bardziej szczegółowo

Robert Olek Gdańsk, 09/10/2015. Realizacja: semestr I, 2015/2016, rok studiów 1 / kierunek fizjoterapia / studia stacjonarne / stopień 2

Robert Olek Gdańsk, 09/10/2015. Realizacja: semestr I, 2015/2016, rok studiów 1 / kierunek fizjoterapia / studia stacjonarne / stopień 2 Robert Olek Gdańsk, 09/10/2015 Regulamin przedmiotu: Biochemia kliniczna Realizacja: semestr I, 2015/2016, rok studiów 1 / kierunek fizjoterapia / studia stacjonarne / stopień 2 1. Zajęcia z przedmiotu

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny VII. Węgiel i jego związki z wodorem podaje kryteria podziału chemii na organiczną i nieorganiczną określa, czym zajmuje się chemia organiczna definiuje pojęcie

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ĆWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW DZIENNYCH kierunek WF

PROGRAM ĆWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW DZIENNYCH kierunek WF PROGRAM ĆWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW DZIENNYCH kierunek WF Ćwicz.1. Repetytorium wybranych zagadnień z chemii nieorganicznej (stężenia roztworów, dysocjacja, iloczyn jonowy wody, ph, kwasy,

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ĆWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW DZIENNYCH kierunek: Aktywność fizyczna i żywienie w zdrowiu publicznym

PROGRAM ĆWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW DZIENNYCH kierunek: Aktywność fizyczna i żywienie w zdrowiu publicznym PROGRAM ĆWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW DZIENNYCH kierunek: Aktywność fizyczna i żywienie w zdrowiu publicznym Ćwicz.1. Repetytorium wybranych zagadnień z chemii nieorganicznej (stężenia roztworów,

Bardziej szczegółowo

Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW. Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki

Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW. Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki Metabolizm całokształt przemian biochemicznych i towarzyszących

Bardziej szczegółowo

BIOCHEMIA (repetytorium) ZAGADNIENIA Z ZAKRESU SZKOŁY ŚREDNIEJ DO SAMODZIELNEGO PRZYGOTOWANIA (studia stacjonarne)

BIOCHEMIA (repetytorium) ZAGADNIENIA Z ZAKRESU SZKOŁY ŚREDNIEJ DO SAMODZIELNEGO PRZYGOTOWANIA (studia stacjonarne) BIOCHEMIA (repetytorium) ZAGADNIENIA Z ZAKRESU SZKOŁY ŚREDNIEJ DO SAMODZIELNEGO PRZYGOTOWANIA (studia stacjonarne) ĆWICZENIE nr 1 REPETYTORIUM Z ZAKRESU PODSTAWOWYCH WIADOMOŚCI Z CHEMII NIEORGANICZNEJ

Bardziej szczegółowo

Biochemia SYLABUS A. Informacje ogólne

Biochemia SYLABUS A. Informacje ogólne Biochemia A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod Język Rodzaj Rok studiów /semestr Wymagania

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ĆWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW DZIENNYCH kierunek WF- semestr II

PROGRAM ĆWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW DZIENNYCH kierunek WF- semestr II PROGRAM ĆWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW DZIENNYCH kierunek WF- semestr II Ćwicz.1. Repetytorium wybranych zagadnień z chemii nieorganicznej (stężenia roztworów, dysocjacja, iloczyń jonowy wody,

Bardziej szczegółowo

Fizjologia człowieka

Fizjologia człowieka Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra Promocji Zdrowia Zakład Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski

Bardziej szczegółowo

Przemiana materii i energii - Biologia.net.pl

Przemiana materii i energii - Biologia.net.pl Ogół przemian biochemicznych, które zachodzą w komórce składają się na jej metabolizm. Wyróżnia się dwa antagonistyczne procesy metabolizmu: anabolizm i katabolizm. Szlak metaboliczny w komórce, to szereg

Bardziej szczegółowo

Nukleotydy w układach biologicznych

Nukleotydy w układach biologicznych Nukleotydy w układach biologicznych Schemat 1. Dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy Schemat 2. Dinukleotyd NADP + Dinukleotydy NAD +, NADP + i FAD uczestniczą w procesach biochemicznych, w trakcie których

Bardziej szczegółowo

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS w cyklu kształcenia

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS w cyklu kształcenia Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS w cyklu kształcenia 2015-2018 Jednostka Organizacyjna: Wydział REHABILITACJI I KINEZJOLOGII kierunek: Terapia zajęciowa Rodzaj studiów i profil

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŒCI Wstêp Podstawy bioenergetyki Uniwersalne zasady funkcjonowania szlaków metabolicznych Procesy metaboliczne dostarczaj¹ce energiê komórce

SPIS TREŒCI Wstêp Podstawy bioenergetyki Uniwersalne zasady funkcjonowania szlaków metabolicznych Procesy metaboliczne dostarczaj¹ce energiê komórce 5 SPIS TREŒCI Wstêp 9 Podstawy bioenergetyki 11 Termodynamika reakcji biochemicznych 11 Reakcje metaboliczne a przemiany chemiczne 13 Energia aktywacji i katalizatory 15 Rola katalizatorów w przemianach

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ĆWICZEŃ Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW STUDIÓW DZIENNYCH kierunek fizjoterapia Ćwicz.1. Repetytorium wybranych zagadnień z chemii nieorganicznej (stężenia roztworów, dysocjacja, iloczyń jonowy wody,

Bardziej szczegółowo

Biochemia Oddychanie wewnątrzkomórkowe

Biochemia Oddychanie wewnątrzkomórkowe Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie Biochemia Oddychanie wewnątrzkomórkowe Dr n. biol. Henryk Różański Laboratorium Biologii Przemysłowej i Eksperymentalnej Oddychanie Glikoliza beztlenowy, wewnątrzkomórkowy

Bardziej szczegółowo

Oddychanie komórkowe. Pozyskiwanie i przetwarzanie energii w komórkach roślinnych. Oddychanie zachodzi w mitochondriach Wykład 7.

Oddychanie komórkowe. Pozyskiwanie i przetwarzanie energii w komórkach roślinnych. Oddychanie zachodzi w mitochondriach Wykład 7. Wykład 7. Pozyskiwanie i przetwarzanie energii w komórkach roślinnych Literatura dodatkowa: Oddychanie to wielostopniowy proces utleniania substratów związany z wytwarzaniem w komórce metabolicznie użytecznej

Bardziej szczegółowo

Lp. Tematyka Liczba godzin I. Wymagania edukacyjne

Lp. Tematyka Liczba godzin I. Wymagania edukacyjne Anna Ulrych Plan wynikowy Przedmiot: Materiały fryzjerskie Kierunek : Technikum Usług Fryzjerskich- rok szkolny 05/ 06 Liczba godzin: 76 Liczba godzin w roku szkolnym: KL.II Lp. Tematyka Liczba godzin

Bardziej szczegółowo

KOMPLEKSOWE ZWIĘKSZANIE SIŁY MIĘŚNIOWEJ SPORTOWCÓW BIBLIOTEKA TRENERA

KOMPLEKSOWE ZWIĘKSZANIE SIŁY MIĘŚNIOWEJ SPORTOWCÓW BIBLIOTEKA TRENERA Zbigniew Trzaskoma Łukasz Trzaskoma KOMPLEKSOWE ZWIĘKSZANIE SIŁY MIĘŚNIOWEJ SPORTOWCÓW BIBLIOTEKA TRENERA Spis treści Od autorów... 11 W stęp... 13 1.1. Cel pracy... 13 1.2. Znaczenie siły mięśniowej w

Bardziej szczegółowo

Metabolizm białek. Ogólny schemat metabolizmu bialek

Metabolizm białek. Ogólny schemat metabolizmu bialek Metabolizm białek Ogólny schemat metabolizmu bialek Trawienie białek i absorpcja aminokwasów w przewodzie pokarmowym w żołądku (niskie ph ~2, rola HCl)- hydratacja, homogenizacja, denaturacja białek i

Bardziej szczegółowo

Biochemia zwierząt - A. Malinowska

Biochemia zwierząt - A. Malinowska Spis treści Biochemia zwierząt - A. Malinowska 1. Wstęp 1.1. Wpływ środowiska zewnętrznego na organizm zwierzęcy 1.2. Podstawowe składniki organizmu zwierzęcego 1.3. Woda 1.4. Składniki mineralne 1.4.1.

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2 KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. BIOCHEMIA BIOCHEMISTRY Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Prof. dr hab. Maria Filek Zespół dydaktyczny dr Anna Barbasz dr Elżbieta Rudolphi-Skórska dr Apolonia Sieprawska

Bardziej szczegółowo

BIOCHEMIA. 1. Informacje o przedmiocie (zajęciach), jednostce koordynującej przedmiot, osobie prowadzącej

BIOCHEMIA. 1. Informacje o przedmiocie (zajęciach), jednostce koordynującej przedmiot, osobie prowadzącej BIOCHEMIA 1. Informacje o przedmiocie (zajęciach), jednostce koordynującej przedmiot, osobie prowadzącej 1.1. Nazwa przedmiotu (zajęć): Biochemia 1.2. Forma przedmiotu: Wykłady, ćwiczenia 1.3. Przedmiot

Bardziej szczegółowo

Składniki odżywcze podzielone zostały ze względu na funkcje:

Składniki odżywcze podzielone zostały ze względu na funkcje: SKŁADNIKI ODŻYWCZE JAK JE UGRYŹĆ? Składnikami odżywczymi nazywamy związki występujące w produktach spożywczych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, które po spożyciu ulegają strawieniu i wchłonięciu ze

Bardziej szczegółowo

ODDYCHANIE KOMÓRKOWE

ODDYCHANIE KOMÓRKOWE NM Gera ODDYCHANIE KOMÓRKOWE 1 A) ODDYCHANIE TLENOWE B) PROCESY BEZTLENOWEGO UZYSKIWANIA ENERGII ZADANIE DOMOWE W FORMIE REFERATU OPRACUJ ZAGADNIENIA DOTYCZĄCE PRZEBIEGU CHEMOSYNTEZY ORAZ BEZTLENOWEGO

Bardziej szczegółowo

Cel modelowania neuronów realistycznych biologicznie:

Cel modelowania neuronów realistycznych biologicznie: Sieci neuropodobne XI, modelowanie neuronów biologicznie realistycznych 1 Cel modelowania neuronów realistycznych biologicznie: testowanie hipotez biologicznych i fizjologicznych eksperymenty na modelach

Bardziej szczegółowo

Oznaczanie właściwości tłuszczów

Oznaczanie właściwości tłuszczów znaczanie właściwości tłuszczów Prowadzący: mgr inż. Maciej Chrubasik Wstęp teoretyczny Lipidy Lipidy ( tłuszcze ) są estrami kwasów tłuszczowych : - gdy alkoholem jest gliceryna ( 1,2,3-trihydroksy propan;

Bardziej szczegółowo

Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Wyższa Szkoła Medyczna w Białymstoku Wydział Ogólnomedyczny

Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Wyższa Szkoła Medyczna w Białymstoku Wydział Ogólnomedyczny Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające/wymagania wstępne: Nazwa modułu (przedmiot lub grupa przedmiotowa): Osoby prowadzące:

Bardziej szczegółowo

ATP. Slajd 1. Slajd 2 1997 rok Nagroda Nobla: P.D. Boyer (USA), J.E. Walker (GB) i J.C. Skou (D) Slajd 3. BIOENERGETYKA KOMÓRKI oddychanie i energia

ATP. Slajd 1. Slajd 2 1997 rok Nagroda Nobla: P.D. Boyer (USA), J.E. Walker (GB) i J.C. Skou (D) Slajd 3. BIOENERGETYKA KOMÓRKI oddychanie i energia Slajd 1 BIOENERGETYKA KOMÓRKI oddychanie i energia WYKŁAD 6. Agnieszka Zembroń-Łacny 1. cukry, lipidy, aminokwasy 2. mitochondria 3. energia chemiczna (ATP) Slajd 2 1997 rok Nagroda Nobla: P.D. Boyer (USA),

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI do e-booka pt. Metody badań czynników szkodliwych w środowisku pracy

SPIS TREŚCI do e-booka pt. Metody badań czynników szkodliwych w środowisku pracy SPIS TREŚCI do e-booka pt. Metody badań czynników szkodliwych w środowisku pracy Autor Andrzej Uzarczyk 1. Nadzór nad wyposażeniem pomiarowo-badawczym... 11 1.1. Kontrola metrologiczna wyposażenia pomiarowego...

Bardziej szczegółowo

3) jednostka, dla której przedmiot jest oferowany,

3) jednostka, dla której przedmiot jest oferowany, Załącznik do zarządzenia Nr 166 Rektora UMK z dnia 21 grudnia 2015 r. Formularz opisu przedmiotu (formularz sylabusa) na studiach wyższych, doktoranckich, podyplomowych i kursach dokształcających A. Ogólny

Bardziej szczegółowo

Fizjologia człowieka

Fizjologia człowieka Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski

Bardziej szczegółowo

Joanna Bereta, Aleksander Ko j Zarys biochemii. Seria Wydawnicza Wydziału Bio chemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego

Joanna Bereta, Aleksander Ko j Zarys biochemii. Seria Wydawnicza Wydziału Bio chemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Joanna Bereta, Aleksander Ko j Zarys biochemii Seria Wydawnicza Wydziału Bio chemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Copyright by Wydział Bio chemii, Biofizyki i Biotechnologii

Bardziej szczegółowo

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA dr inż. n. chem.agnieszka Stępień- ćwiczenia laboratoryjne

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA dr inż. n. chem.agnieszka Stępień- ćwiczenia laboratoryjne SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2017-2022 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Biochemia Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek) Nazwa

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty)

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2016-2019 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek)

Bardziej szczegółowo

S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Nie dotyczy

S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Nie dotyczy S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne Nazwa modułu: Moduł A - Biochemia Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr studiów np.

Bardziej szczegółowo

Reakcje zachodzące w komórkach

Reakcje zachodzące w komórkach Reakcje zachodzące w komórkach W każdej sekundzie we wszystkich organizmach żywych zachodzi niezliczona ilość reakcji metabolicznych. Metabolizm (gr. metabole - przemiana) to przemiany materii i energii

Bardziej szczegółowo

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE III. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA, A METABOLIZM WYSIŁKOWY tlenowy

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE III. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA, A METABOLIZM WYSIŁKOWY tlenowy Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE III AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA, A METABOLIZM WYSIŁKOWY tlenowy AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W ujęciu fizjologicznym jest to: każda

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia - II rok Biotechnologii

Ćwiczenia - II rok Biotechnologii Ćwiczenie 1. Ćwiczenie wprowadzające Ćwiczenia - II rok Biotechnologii Ćwiczenie 2. Aminokwasy - struktura, właściwości i funkcje 1. Reakcje wspólne dla wszystkich aminokwasów. 2. Reakcje specyficzne dla

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: Kierunek: Inżynieria Biomedyczna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy moduł kierunkowy ogólny Rodzaj zajęć: wykład, ćwiczenia, laboratorium CHEMIA Chemistry Forma studiów: studia stacjonarne

Bardziej szczegółowo

LIPIDY. Slajd 1 WYKŁAD 5. Slajd 2. Slajd 3. LIPIDY: budowa lecytyny (fosfatydylocholina) AGNIESZKA ZEMBROŃ-ŁACNY. Struktura kwasów tłuszczowych

LIPIDY. Slajd 1 WYKŁAD 5. Slajd 2. Slajd 3. LIPIDY: budowa lecytyny (fosfatydylocholina) AGNIESZKA ZEMBROŃ-ŁACNY. Struktura kwasów tłuszczowych część hydrofobowa część hydrofilowa Slajd 1 WYKŁAD 5 LIPIDY AGNIESZKA ZEMBROŃ-ŁACNY Slajd 2 LIPIDY: budowa lecytyny (fosfatydylocholina) cholina fosforan azot wiązanie estrowe glicerol fosfor tlen węgiel

Bardziej szczegółowo

Harmonogram Ćwiczeń z Biochemii dla II roku Analityki Medycznej i Farmacji

Harmonogram Ćwiczeń z Biochemii dla II roku Analityki Medycznej i Farmacji Harmonogram Ćwiczeń z Biochemii dla II roku Analityki Medycznej i Farmacji Ćwiczenie 1. Ćwiczenie wprowadzające Ćwiczenie 2. Aminokwasy - struktura, właściwości i funkcje 1. Reakcje wspólne dla wszystkich

Bardziej szczegółowo

BIAŁKO- ROLA I ZNACZENIE W TRENINGU

BIAŁKO- ROLA I ZNACZENIE W TRENINGU BIAŁKO- ROLA I ZNACZENIE W TRENINGU Białko czy aminokwasy są jedynymi składnikami pokarmowymi, które robi chyba największą furorę na rynku suplementów i na łamach prasy zajmującej się kulturystyką czy

Bardziej szczegółowo

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWO WIELKOPOLSKIE Etap wojewódzki rok szkolny 2009/2010 Dane dotyczące ucznia (wypełnia Komisja Konkursowa po rozkodowaniu prac) wylosowany numer uczestnika

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty)

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Biochemia Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty)

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2016-2019 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek)

Bardziej szczegółowo

HORMONY REGULACJA METABOLIZMU

HORMONY REGULACJA METABOLIZMU HORMONY REGULACJA METABOLIZMU Schematy w regulacji metabolizmu interakcje allosteryczne fosfofruktokinaza, karboksylaza acetylo-coa trwają krótko modyfikacje kowalencyjne fosforylaza glikogenowa i fosforylacja-

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia - II rok Analityki Medycznej i Farmacji

Ćwiczenia - II rok Analityki Medycznej i Farmacji Ćwiczenia - II rok Analityki Medycznej i Farmacji Ćwiczenie 1. Ćwiczenie wprowadzające Ćwiczenie 2. Aminokwasy - struktura, właściwości i funkcje 1. Reakcje wspólne dla wszystkich aminokwasów. 2. Reakcje

Bardziej szczegółowo

ObciąŜenie treningowe wyraŝa wysiłek wykonywany przez sportowca w

ObciąŜenie treningowe wyraŝa wysiłek wykonywany przez sportowca w WYKŁAD III Struktura obciąŝeń treningowych Aby kierować treningiem sportowym naleŝy poznać relację pomiędzy przyczynami, a skutkami, pomiędzy treningiem, a jego efektami. Przez wiele lat trenerzy i teoretycy

Bardziej szczegółowo

Biochemia : podręcznik dla studentów studiów licencjackich i magisterskich / Edward Bańkowski. wyd. 2. Wrocław, cop

Biochemia : podręcznik dla studentów studiów licencjackich i magisterskich / Edward Bańkowski. wyd. 2. Wrocław, cop Biochemia : podręcznik dla studentów studiów licencjackich i magisterskich / Edward Bańkowski. wyd. 2. Wrocław, cop. 2014 Spis treści 01 Właściwości materii ożywionej 1 02 Aminokwasy, peptydy i białka

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia seminaryjne w semestrze letnim I Błony biologiczne

Zagadnienia seminaryjne w semestrze letnim I Błony biologiczne Zagadnienia seminaryjne w semestrze letnim 2019 I Błony biologiczne 1. Budowa i składniki błon biologicznych - fosfolipidy - steroidy - białka - glikoproteiny i glikolipidy 2. Funkcje błony komórkowej

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Sylabus Przedmiotu. Biochemia ogólna

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Sylabus Przedmiotu. Biochemia ogólna Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Sylabus Przedmiotu Biochemia ogólna Wydział Kierunek Specjalność Kod przedmiotu Wydział Lekarski I Dietetyka - Wydział Lekarski I - DietWLI/S/P/1/42

Bardziej szczegółowo

Materiały dydaktyczne do kursów wyrównawczych z przedmiotu biologia

Materiały dydaktyczne do kursów wyrównawczych z przedmiotu biologia Człowiek najlepsza inwestycja Materiały dydaktyczne do kursów wyrównawczych z przedmiotu biologia Autor: dr inż. Anna Kostka Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego

Bardziej szczegółowo

Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2012/2013. Forma studiów: Stacjonarne Kod kierunku: 12.

Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2012/2013. Forma studiów: Stacjonarne Kod kierunku: 12. Państwowa Wyższa Szko la Zawodowa w Nowym Sa czu Karta przedmiotu Instytut Zdrowia obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 202/203 Kierunek studiów: Ratownictwo medyczne Profil:

Bardziej szczegółowo

TRENING ZDROWOTNY jest to rodzaj aktywności fizycznej podjętej z motywów zdrowotnych, mającej na celu podniesienie poziomu wydolności i sprawności

TRENING ZDROWOTNY jest to rodzaj aktywności fizycznej podjętej z motywów zdrowotnych, mającej na celu podniesienie poziomu wydolności i sprawności TRENING ZDROWOTNY jest to rodzaj aktywności fizycznej podjętej z motywów zdrowotnych, mającej na celu podniesienie poziomu wydolności i sprawności psychofizycznej oraz usprawnienie procesów życiowych własnego

Bardziej szczegółowo

Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające / wymagania

Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające / wymagania Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające / wymagania wstępne: Nazwa modułu (przedmiot lub grupa przedmiotów): Koordynator, osoby

Bardziej szczegółowo

Koło Biologiczne Liceum Ogólnokształcące nr II w Gliwicach 2015-2016. Zadania maturalne z biologii - 6

Koło Biologiczne Liceum Ogólnokształcące nr II w Gliwicach 2015-2016. Zadania maturalne z biologii - 6 Koło Biologiczne Liceum Ogólnokształcące nr II w Gliwicach 2015-2016 Zadania maturalne z biologii - 6 Wykonaj polecenia na podstawie tekstu źródłowego i schematu. Tekst źródłowy do zadań: Schemat do zadań:

Bardziej szczegółowo

BIOENERGETYKA cz. II cykl Krebsa i fosforylacja oksydacyjna

BIOENERGETYKA cz. II cykl Krebsa i fosforylacja oksydacyjna BIOENERGETYKA cz. II cykl Krebsa i fosforylacja oksydacyjna dr hab. prof. AWF Agnieszka Zembroń-Łacny Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej w Gorzowie Wlkp. Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu 1.

Bardziej szczegółowo

Aktywność ruchowa osób starszych Nordic Walking

Aktywność ruchowa osób starszych Nordic Walking Aktywność ruchowa osób starszych Nordic Walking Agnieszka Kwiatkowska II rok USM Proces starzenia Spadek beztłuszczowej masy ciała, wzrost procentowej zawartości tkanki tłuszczowej, Spadek siły mięśniowej,

Bardziej szczegółowo

Spis treści 1 Komórki i wirusy Budowa komórki Budowa k

Spis treści 1 Komórki i wirusy Budowa komórki Budowa k Spis treści 1 Komórki i wirusy.......................................... 1 1.1 Budowa komórki........................................ 1 1.1.1 Budowa komórki prokariotycznej.................... 2 1.1.2

Bardziej szczegółowo

wielkość, kształt, typy

wielkość, kształt, typy Mitochondria 0,5-1µm wielkość, kształt, typy 1-7µm (10µm) Filmowanie poklatkowe (w mikroskopie fluorescencyjnym) sieci mitochondrialnej w komórkach droŝdŝy (krok czasowy 3 min) Mitochondria liczebność,

Bardziej szczegółowo

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach Instytut Ochrony Zdrowia

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach Instytut Ochrony Zdrowia Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach Instytut Ochrony Zdrowia Nazwa programu kształcenia (kierunku) Pielęgniarstwo Poziom i forma studiów studia I stopnia stacjonarne Specjalność: Ścieżka dyplomowania:

Bardziej szczegółowo