Tomasz Białowąs.

Transkrypt

1 Główne tendencje w rozwoju gospodarki światowej w latach Tomasz Białowąs bialowas@hektor.umcs.lublin.pl

2 Dynamika wzrostu gospodarczego

3 Biorąc pod uwagę dynamikę wzrostu gospodarczego w latach moŝemy wyróŝnić następujące okresy: Lata kryzys dot-com Lata poprawa koniunktury Lata spowolnienie w 2007 i następnie kryzys w latach Etapy w analizie wzrostu PKB

4

5 Charakterystyczną cechą okresu jest zdecydowanie wyŝsza dynamika wzrostu gospodarczego w krajach rozwijających się niŝ w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo. W latach 80. i 90. była ona podobna w krajach rozwiniętych i rozwijających się RóŜna dynamika wzrostu w krajach rozwiniętych i rozwijających się

6

7 Po kryzysie gospodarczym dynamika światowego PKB uległa załamaniu głównie w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo. W krajach rozwijających się załamanie było mniejsze i od połowy roku 2009 widoczne jest wyraźnie oŝywienie. Obecna dynamika wzrostu PKB krajów rozwijających się jest niewiele niŝsza od prognozowanej przez IMF w roku 2007 Dynamika PKB

8 Tendencje we wzroście PKB

9 Największy wpływ na załamanie wzrostu gospodarczego miały spadek produkcji przemysłowej i obniŝenie TFP Pozytywnie na wzrost PKB w pierwszych miesiącach po kryzysie oŝywienia gospodarczego wpływała sytuacja na rynku pracy: wzrost stopy zatrudnienia. Dekompozycja wzrostu PKB

10 Wkład głównych czynników do wzrostu PKB

11 Czynnikiem utrudniającym wychodzenie z kryzysu i pogarszającym międzynarodową konkurencyjność gospodarek krajów strefy euro jest wysoka dynamika wzrostu kosztów pracy Była ona najwyŝsza w krajach, których obecna sytuacja gospodarcza jest najgorsza w Grecji i Hiszpanii Wzrost kosztów pracy w strefie euro

12 Wzrost kosztów pracy w strefie euro w latach

13 Od połowy lat 90. wzrosła częstotliwość występowania kryzysów walutowych, które obejmują swoim zasięgiem coraz większą ilość gospodarek. Częstotliwość i zasięg kryzysów sektora bankowego była niewielka i dotyczyła głównie krajów rozwijających się o średnim poziomie PKB Wysoka częstotliwość kryzysów

14

15 Jednym z zasadniczych powodów częstych kryzysów walutowych jest narastający problem globalnej nierównowagi płatniczej Spowodowana jest ona wahaniami kursów walut oraz zmianami w pozycji konkurencyjnej krajów rozwijających się w handlu międzynarodowym Nierównowaga płatnicza

16 Globalna nierówno waga płatnicza

17 W perspektywie ostatnich 40 lat moŝemy zauwaŝyć pewne zasadnicze tendencje w udziale głównych gospodarek w światowym PKB 1) Spadek udziału krajów UE 2) Wzrost znaczenia gospodarek Azji 3) Utrzymanie pozycji USA 4) Brak tendencji wzrostowych w Ameryce Łacińskiej i Afryce Tendencje w światowym PKB w latach

18 Udział w światowym PKB

19 Wyraźnie wyŝsza dynamika wzrostu gospodarczego w krajach rozwijających się, zwłaszcza w Chinach i Indiach spowodowała duŝe przesunięcia w układzie sił gospodarczych W opracowanej przez laureata nagrody Nobla R. Fogla prognozie dla roku 2040 udział Chin i Indii w światowym PKB oszacowano na 51%, a tzw. triady gospodarczej (USA, UE i Japonii) na 21%. Prognoza dla roku 2040

20 Udział w światowym PKB w roku 2040

21 Sytuacja finansów publicznych

22 PowaŜnym problemem w krajach rozwiniętych gospodarczo jest narastający poziom długu publicznego i utrzymujący się deficyt budŝetowy. W najgorszej sytuacji znajdują się Japonia, Włochy, Grecja, Francja, Stany Zjednoczone, Hiszpania, Irlandia i Wielka Brytania Narastający deficyt

23 Krąg ognia czy spłoną?

24 Poziom długu publicznego w procentach PKB w roku

25 Kraje z najwyŝszym długiem publicznym

26 Największy wzrost poziomu długu publicznego w UE w roku 2008 w stosunku do roku 2007 nastąpił w Irlandii i w Holandii Poprawa sytuacji finansów publicznych nastąpiła w 7 krajach (Cypr, Bułgaria, Szwecja, Słowacja, Finlandia, Litwa, Słowenia) Wzrost poziomu długu publicznego w UE w roku 2008

27 Zmiana poziomu długu publiczn ego w roku 2008

28 Handel międzynarodowy

29 Dynamika światowego eksportu i importu w latach wynosiła 5% średniorocznie Najszybciej rozwijał się eksport gospodarek azjatyckich oraz WNP Pod względem importu najwyŝsze tempo wzrostu charakteryzowało Rosję, Chiny i Indie Handel międzynarodowy

30 Dynamika handlu międzynarodowego w latach WTO, International Trade Statistics 2009, s. 7.

31 Kryzys gospodarczy spowodował duŝe załamanie handlu międzynarodowego Spadek wartości wymiany trwał od III kwartału roku 2008 do I kwartału roku W okresie tym wartość kwartalnego eksportu zmniejszyła się z 4,29 bln dolarów do 2,69 bln dolarów. W II, III i IV kwartale roku 2009 wartość handlu światowego systematycznie rosła Załamanie handlu międzynarodowego

32 Wartość eksportu światowego w poszczególnych kwartałach w latach

33 Spadek wartości handlu międzynarodowego miał charakter powszechny i dotyczył wszystkich regionów bez względu na poziom rozwoju gospodarczego i głębokość kryzysu gospodarczego Załamanie dynamiki dotyczyło zarówno eksportu towarów jak równieŝ eksportu usług Powszechne załamanie dynamiki wymiany handlowej

34 Spadek dynamiki eksportu towarów WTO, International Trade Statistics 2009, s. 3.

35 Załamanie w eksporcie usług WTO, International Trade Statistics 2009, s. 5.

36 Na koniec IV kwartału 2009 roku najkorzystniej sytuacja (rok do roku) prezentowała się w eksporcie UE i gospodarek Azji, a zwłaszcza Indii w imporcie zaś największe oŝywienie odnotowano w Chinach

37

38 Na podstawie danych zgromadzonych przez Holenderskie Biuro Analiz Ekonomicznych moŝemy ocenić, które gospodarki najlepiej poradziły sobie z kryzysem, a w których straty były największe Największy wzrost wartości eksportu w roku 2009 odnotowały Malta, Malezja i Chiny Największy spadek zaś Łotwa, Rosja i Indonezja

39

40 W roku 2008 największymi eksporterami były odpowiednio Niemcy, Chiny i Stany Zjednoczone Pierwsza trójka importerów składała się ze Stanów Zjednoczonych, Niemiec i Chin

41 LP Eksporter Wartość Udział Importer Wartość Udział 1 Niemcy ,1 Stany ,2 Zjednoczone 2 Chiny ,9 Niemcy ,3 3 Stany ,1 Chiny ,9 Zjednoczone 4 Japonia 782 4,9 Japonia 762 4,6 5 Holandia 634 3,9 Francja 708 4,3 6 Francja 609 3,8 Wielka Brytania 632 3,8 7 Włochy 540 3,3 Holandia 574 3,5 8 Belgia 477 3,0 Włochy 556 3,4 9 Rosja 472 2,9 Belgia 470 2,9 10 Wielka Brytania 458 2,8 Korea 435 2,7 Południowa Świat Świat Wartość eksportu i importu towarów oraz udział procentowy w handlu światowym największych eksporterów i importerów w roku 2008 w mld dolarów i procentach Źródło: WTO, World Trade Report 2009: Trade Policy Commitments and Contingency Measures, s. 15.

42 Zagraniczne inwestycje bezpośrednie

43 Tendencje w przepływach zagranicznych inwestycji bezpośrednich w latach były zgodne z ogólnymi zmianami zachodzącymi w dynamice rozwoju gospodarki światowej W latach dominowały tendencje spadkowe, od roku 2004 rozpoczął się okres dynamicznego wzrostu, który zakończył się w IV kwartale roku W roku 2008 wartość przepływów ZIB zmniejszała się we wszystkich kwartałach. Od początku roku 2009 widoczne jest oŝywienie. Tendencje w przepływach ZIB w latach

44 Tendencje w przepływach ZIB

45 Dominującą formą ZIB w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo są fuzje i przejęcia. Od początku 2008 roku wartość transgranicznych fuzji i przejęć znacznie się zmniejszyła, pod względem liczby przejęć spadek był relatywnie niewielki

46 Transgraniczne fuzje i przejęcia

47 W latach największymi odbiorcami ZIB na świecie były Stany Zjednoczone, Francja, Chiny, Wielka Brytania i Rosja Wśród największych inwestorów naleŝy wymienić USA, Niemcy, Francję, Wielką Brytanię i Japonię Najwięksi inwestorzy zagraniczni

48 Główne obszary inwestowania i najwięksi inwestorzy zagraniczni w latach

49 Wskutek kryzysu gospodarczego wartość globalnych ZIB (napływ) zmniejszyła się w roku 2008 o 14%. Wstępne dane dla roku 2009 pokazują dalszą tendencję spadkową. Największy spadek odnotowano w krajach wysoko rozwiniętych, natomiast w gospodarkach rozwijających się nastąpiło jedynie spowolnienie Prognozy sporządzone przez UNCTAD dla lat mówią o powolnym wzroście w roku 2010 i przyspieszeniu w roku 2011 Wpływ kryzysu na przepływy ZIB

50 Napływ ZIB w latach