NIERÓWNOWAGI MAKROEKONOMICZNE

Transkrypt

1

2 NIERÓWNOWAGI MAKROEKONOMICZNE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ OCENA W ŚWIETLE MECHANIZMU OSTRZEGAWCZEGO ALERT MECHANISM REPORT dr Kamil Kotliński Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Wydział Nauk Ekonomicznych Katedra Makroekonomii

3 Plan wystąpienia Cel, pytanie badawcze i hipoteza Metoda Wskaźniki nierównowagi zewnętrznej i konkurencyjności Wskaźniki nierównowagi wewnętrznej Sytuacja Polski Podsumowanie

4 Cel referatu Celem badań jest ocena, czy w świetle raportów ostrzegawczych Alert Mechanism Report zmniejszają się nierównowagi makroekonomiczne w krajach członkowskich Unii Europejskiej.

5 Pytanie badacze i hipoteza Pytanie badawcze: czy w UE narastają nierównowagi makroekonomiczne? Hipoteza: w świetle wskaźników mechanizmu ostrzegawczego Alert Mechanism Report rośnie w UE ryzyko zakłóceń równowagi makroekonomicznej.

6 Oceny dokonano poprzez analizę wskaźników nierównowagi wewnętrznej, zewnętrznej i konkurencyjności, zawartych w trzech kolejnych rocznych raportach wczesnego mechanizmu ostrzegawczego Alert Mechanism Report

7 Nierównowaga zewnętrzna i konkurencyjność Saldo obrotów bieżących (-4/ +6% PKB) Zmiana międzynarodowej pozycji inwestycyjnej netto (nie mniej niż -35% PKB) Zmiany realnego efektywnego kursu walutowego (+/- 5% albo +/-11%) Zmiany udziału w rynku eksportowym (-6%) Zmiany jednostkowych kosztów pracy (wzrost nie więcej niż 9% albo 12%)

8 Bilans obrotów bieżących Wartość referencyjna -4/+6 PKB Maleje liczba krajów przekraczających wartości progowe (11 krajów w 2012, 10 krajów w 2013, 9 krajów w 2014) Stopniowe równoważenie: Bułgaria, Hiszpania, Malta, Słowacja Nadmierna nadwyżka: Niemcy, Holandia, Szwecja, Luksemburg Nadmierny deficyt: Grecja, Cypr, Malta, Polska, Portugalia, Rumunia Syntetyzując: w UE maleje nierównowaga bilansu obrotów bieżących

9 Pozycja inwestycyjna netto (-35% PKB) Odnotywana w 16 krajach: Bułgaria, Czechy, Estonia, Irlandia, Hiszpania, Grecja, Cypr, Litwa, Łotwa, Węgry, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowenia, Słowacja, Chorwacja

10 Spadek udziału w rynkach eksportowych próg -6% przekraczają: AMR 2012 : 15 krajów (Belgia, Dania, Niemcy, Irlandia, Grecja, Hiszpania, Francja, Włochy, Cypr, Holandia, Austria, Portugalia, Finlandia, Szwecja, Wielka Brytania) AMR 2013: 17 krajów (powyższe + Luksemburg i Słowenia) AMR 2014: 19 krajów (powyższe + Węgry i Słowenia)

11 Zmiany jednostkowych kosztów pracy Próg jednostronny +9% (strefa euro) albo +12% AMR nadmierny wzrost w 8 krajach, zaś spadek jedynie w Irlandii (o -2,3%) AMR 2013 nadmierny wzrost w 4 krajach, a spadek w 5 krajach (Estonia -6,2%, Irlandia -12,8%, Hiszpania -2,1%, Łotwa -15%, Litwa -8,4%) AMR 2014 nadmierny wzrost tylko w Luksemburgu (+9,8%), ale w aż 7 krajach spadek (Estonia -2,8%, Irlandia -10,4%, Grecja -8,1%, Hiszpania -5,6%, Łotwa 5,9%, Litwa -4,6%, Portugalia -5,3%)

12 Nierównowaga wewnętrzna Zmiany realnych cen nieruchomości (+6%) Dynamika kredytów dla sektora prywatnego (+14%) Zadłużenie sektora prywatnego (133%PKB) Zadłużenie sektora publicznego (60% PKB) Stopa bezrobocia (10%) Dynamika łącznych zobowiązań sektora finansowego (16,5%)

13 Obecnie w żadnym kraju UE nie przekraczają wartości referencyjnych: Zmiany cen nieruchomości Dynamika kredytu dla sektora prywatnego Dynamika łącznych zobowiązań sektora finansowego

14 Kryterium długu Publicznego przekracza 14 z 28 państw UE taka sama liczba w całym badanym okresie Prywatnego zmniejszenie liczby państw przekraczających próg z 15 do 14 (jednocześnie zaostrzenia kryterium z 160% do 133% PKB)

15 Rośnie nierównowaga na rynkach pracy Stopa bezrobocia (3-letnia średnia) wartość progowa 10% AMR 2012 przekracza 7 państw AMR 2013 przekracza 9 państw AMR 2014 przekracza 11 państw

16 Polska w świetle mechanizmu ostrzegawczego Polska przekracza wskaźniki: - nadmierny deficyt obrotów bieżących - pozycja inwestycyjna netto Żaden raport mechanizmu ostrzegawczego AMR nie wskazuje Polski jako kraju zagrożonego nadmierną nierównowagą makroekonomiczną.

17 Podsumowanie Zagrożenie nierównowagą makroekonomiczną prowadząca do przegrzania gospodarek nie występuje. Wzrasta liczba krajów, w których występuje: nadmierna nierównowaga na rynku pracy, maleje udział w rynkach eksportowych, spadają jednostkowe koszty pracy. Wyniki charakterystyczne dla fazy stagnacji i recesji.

18 Dziękuję za uwagę dr Kamil Kotliński Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Wydział Nauk Ekonomicznych Katedra Makroekonomii