BIULETYN INFORMACYJNY

Transkrypt

1 BIULETYN INFORMACYJNY Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Zagrzebiu Nr Maj 2010 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Zagrzebiu Zagreb, ul. Vijenac 15, Croatia tel.: (+385 1) , faks: (+385 1) zagreb@trade.gov.pl

2 SPIS TREŚCI: 1. Produkt Krajowy Brutto Produkcja przemysłowa Budownictwo Turystyka Handel detaliczny Inflacja Bezrobocie Płace Wymiana towarowa z zagranicą Budżet państwa...8 Biuletyn informacyjny WPHI Zagrzeb, maj

3 1. Produkt Krajowy Brutto W 2009 r. zgodnie z przewidywaniami nastąpił znaczny spadek PKB w Chorwacji, a jego realna stopa w porównaniu z 2008 r. zmniejszyła się o 5,8%. Podstawową przyczyną tego był globalny kryzys finansowy, który w pierwszej kolejności objął system bankowy, a następnie całą gospodarkę. W Chorwacji nie zanotowano większego kryzysu systemu bankowego, a na spadek PKB wpływ miał spadek zagranicznego popytu na towary i usługi, zmniejszenie dostępu do zagranicznego kapitału, a także spadek krajowego popytu. Realny spadek konsumpcji wystąpił we wszystkich kategoriach, za wyjątkiem wydatków państwa, gdzie zanotowano wzrost o 0,2%. Największy wpływ na spadek PKB miał spadek eksportu towarów i usług o 16,2%, spadek konsumpcji indywidualnej o 8,5%, a także inwestycji o 11,8%. Na spadek konsumpcji indywidualnej w największym stopniu wpłynęły wzrost bezrobocia, niewielki wzrost realnej netto płacy zaledwie o 0,2% (najniższy w okresie ostatnich 15 lat), spadek zadłużenia kredytowego mieszkańców, w związku z zaostrzeniem przez banki warunków dostępności kredytów konsumpcyjnych. Pomimo niekorzystnej sytuacji gospodarczej nastąpiła zmiana skłonności konsumentów na rzecz zwiększenia oszczędności w bankach. Spadek inwestycji w sytuacji kryzysu gospodarczego był oczekiwany i obok spadku prywatnych inwestycji nastąpił znaczny spadek inwestycji publicznych. W efekcie zmniejszenia łącznego krajowego i zagranicznego popytu nastąpił spadek produkcji towarów i usług oraz wartości dodanej brutto o 4%. Największy spadek zanotowano w handlu o 14,3%, a w zakresie produkcji przemysłowej o 8,5%. Najwyższy wskaźnik wzrostu zanotowało rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo o 2,1%, a nieco niższy wzrost osiągnęły sektory pośrednictwa finansowego i obrotu nieruchomości. 2. Produkcja przemysłowa W okresie ostatniego półtora roku tylko jeden raz zanotowano wzrost produkcji przemysłowej w skali miesiąca i było to w styczniu 2010 r. Tegoroczny trend spadku produkcji przemysłowej jest jednak znacznie słabszy od ubiegłorocznego. W marcu produkcja przemysłowa w porównaniu do analogicznego miesiąca 2009 r. była niższa o 0,2%. W okresie I kwartału 2010 r. zanotowano łagodną stagnację produkcji Biuletyn informacyjny WPHI Zagrzeb, maj

4 przemysłowej w porównaniu z analogicznym okresem 2009 r. Porównując produkcję przemysłową za ten okres do I kwartału 2009 r. zanotowano spadek o 0,5%. Wskaźniki produkcji przemysłowej w poszczególnych branżach przedstawia poniższa tabela. WSKAŹNIKI WIELKOŚCI PRODUKCJI PRZEMYSŁOWEJ wg NKD KLASYFIKACJI 2007 W MARCU 2010 r. Struktura III Ø III III I. III I. III Przemysł ogółem 100,00 104,8 99,8 99,5 Według sekcji i podsekcji NKD B Górnictwo i wydobywanie 4,78 91,3 86,9 90,5 06 Wydobywanie ropy naftowej i gazu ziemnego 2,91 99,2 95,0 95,8 08 Górnictwo i wydobywanie gdzie indziej niesklasyfikowane 1,56 74,1 67,5 71,3 09 Działalność usługowa wspomagająca pozostałe górnictwo i wydobywanie 0,31 104,4 119,8 117,4 C Przetwórstwo przemysłowe 82,82 104,0 100,7 99,3 10 Produkcja wyrobów spożywczych 15,52 101,0 103,3 102,2 11 Produkcja napojów 5,11 78,1 97,0 87,6 12 Produkcja wyrobów tytoniowych 1,81 103,8 149,9 151,2 13 Produkcja tkanin 0,92 114,7 115,8 118,8 14 Produkcja odzieży 2,43 114,4 94,4 101,6 15 Produkcja wyrobów futrzarskich 0,90 133,8 146,5 143,1 16 Produkcja wyrobów z drewna, korka, oprócz mebli; produkcja wyrobów ze słomy i materiałów używanych do wyplatania 3,07 97,3 92,6 97,8 17 Produkcja papieru i wyrobów papierniczych 3,55 127,0 141,4 123,1 18 Reprodukcja zapisanych nośników informacji 3,43 100,9 99,3 98,2 19 Produkcja koksu i produktów rafinacji ropy naftowej 2,11 67,2 65,1 74,7 20 Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych 3,02 116,3 91,7 94,6 21 Produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych i pozostałych wyrobów farmaceutycznych 1,65 182,9 165,6 159,4 22 Produkcja wyrobów z gumy i z tworzyw sztucznych 3,20 103,9 93,7 94,9 23 Produkcja pozostałych wyrobów z mineralnych surowców niemetalicznych 7,48 79,7 72,6 72,2 24 Produkcja stali 1,91 110,6 96,4 104,4 25 Produkcja gotowych wyrobów metalowych, oprócz maszyn i urządzeń 6,52 95,3 88,5 86,3 26 Produkcja komputerów oraz sprzętu elektronicznego i urządzeń optycznych 1,21 96,8 97,2 95,7 27 Produkcja sprzętu elektrycznego 3,57 107,1 82,7 75,5 28 Produkcja maszyn ogólnego i urządzeń przeznaczenia 2,72 92,1 93,4 89,1 29 Produkcja pojazdów samochodowych, naczep i przyczep 0,32 93,5 65,9 76,3 30 Produkcja sprzętu transportowego, gdzie indziej niesklasyfikowana 2,91 106,6 95,1 77,3 31 Produkcja mebli 2,06 111,9 111,7 111,3 32 Produkcja wyrobów, gdzie indziej niesklasyfikowana 0,40 68,8 65,5 160,3 33 Naprawa i instalacja maszyn i urządzeń 7,00 136,3 142,3 128,3 Biuletyn informacyjny WPHI Zagrzeb, maj

5 D Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, i klimatyzacja 12,40 115,6 99,1 102,2 35 Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i klimatyzacja 12,40 115,6 99,1 102,2 Opracowanie WPHI na podstawie danych Chorwackiego Urzędu Statystycznego DZS 3. Budownictwo Mimo zanotowanego w lutym wzrostu usług budowlanych o 7,2% w skali miesiąca nie można jeszcze mówić o utrwaleniu się pozytywnych trendów w tej dziedzinie. Poziom usług budowlanych w okresie pierwszych 2 miesięcy 2010 r. w porównaniu z takim samym okresem 2009 r. w dalszym ciągu jest niższy o 20%. Największy spadek zanotowano w zakresie budowy budynków o 22,5%, a w odniesieniu do pozostałych obiektów budowlanych zakres robót zmniejszył się o 17,2%. W lutym wydano 869 zezwoleń budowlanych, co oznacza wzrost o 22,1%, w porównaniu do stycznia i o 0,1% więcej w porównaniu do lutego 2009 r. W 2009 r. średnio miesięcznie wydawano około 978 zezwoleń budowlanych. Większość wydanych w 2010 r. zezwoleń budowlanych dotyczy budynków (86,5%). Wartość robót budowlanych w lutym 2010 r. wynosiła 2,2 mld HRK i była o 35,4% wyższa w porównaniu z poprzednim miesiącem, natomiast w porównaniu z analogicznym okresem 2009 r. wartość robót była niższa o 1,8%. W okresie pierwszych 2 miesięcy wydano łącznie zezwoleń budowlanych o wartości robót 3,87 mld HRK. W porównaniu z analogicznym okresem 2009 r. wydano o 8,6% mniej zezwoleń budowlanych, a wartość robót w ramach wydanych zezwoleń była niższa o 2%. 4. Turystyka W marcu liczba noclegów w porównaniu z analogicznym miesiącem 2009 r. była wyższa o 13%, tym samym został zatrzymany trwający 5 miesięcy trend spadkowy. Również w marciu zwiększyła się ilość zagranicznych turystów o 32%, natomiast zmniejszyła się liczba noclegów krajowych turystów o 10,5%. W okresie I kwartału 2010 r. liczba noclegów była niższa o 3,5% w porównaniu z I kwartałem 2009 r., przy czym liczba noclegów zagranicznych turystów wzrosła, a turystów krajowych zmniejszyła się. Mimo wzrostu ilości noclegów zagranicznych turystów w I kwartale 2010 r. nie było to jednak wystarczające do osiągnięcia wzrostu w porównaniu z analogicznym okresem 2009 roku. Liczba noclegów krajowych turystów w wyniku negatywnych tendencji osiągnęła najniższy poziom zanotowany w 2003 r. W I kwartale najwięcej zagranicznych turystów przybyło do Chorwacji z Niemiec, Austrii i Włoch. Największym zainteresowaniem zagranicznych turystów cieszyły się Istarska i Primorsko-goranska żupania oraz Zagrzeb. Biuletyn informacyjny WPHI Zagrzeb, maj

6 5. Handel detaliczny. Obroty handlu detalicznego w marcu były nominalnie niższe o 2,1%, a realnie o 2,8% niższe w skali roku (tj. w porównaniu do marca 2009 r.). Kontynuowana jest negatywna tendencja spadku obrotów rozpoczęta przed 18 miesiącami, przy czym dynamika spadku obrotów uległa osłabieniu. Największy wpływ na spadek obrotów handlu detalicznego miał spadek sprzedaży pojazdów silnikowych o 34%, mebli o 13,2%, oraz wyrobów tekstylnych i odzieżowych o 5,2%. Nominalny wzrost sprzedaży wystąpił w sklepach głównie spożywczych o 3,1%, w których realizowane jest 35,4% obrotów handlu detalicznego ogółem. Tendencje obrotów handlu detalicznego nadal były pod wpływem niskiego wskaźnika optymizmu konsumentów spowodowanego wzrostem stopy bezrobocia oraz realnego spadku dochodów. Początku poprawy sytuacji w handlu detalicznym można oczekiwać w II półroczu, pod warunkiem dobrego sezonu turystycznego, po uchyleniu tzw. kryzysowego podatku od wynagrodzeń oraz wraz z poprawą nastrojów konsumentów. 6. Inflacja Stopa inflacji w marcu wyniosła 0,9%, i była nieco wyższa aniżeli w lutym b.r. W związku z niewielkim popytem nadal nie było podstaw do podwyższania cen. Jedynymi czynnikami wzrostu inflacji była urzędowa podwyżka cen gazu o 13,7% na początku 2010 roku oraz cen tytoniu w związku z dostosowaniem akcyzy do wymogów UE i paliw płynnych w związku ze wzrostem cen ropy naftowej na rynku światowym o 83% w I kwartale 2010 r. Na zmniejszenie stopy inflacji wpływ miał spadek cen żywności, odzieży i obuwia, które od 8 miesięcy notują tendencję spadkową, a ich udział stanowi ok. 40% wskaźnika cen konsumpcyjnych. 7. Bezrobocie Pomimo wzrostu zatrudnienia sezonowych pracowników w okresie I kwartału 2010 r. w porównaniu do I kwartału 2009 r. łączna liczba zatrudnionych zmniejszyła się o 4,3 tys. osób, a liczba bezrobotnych zwiększyła się o tys. osób. Stopa bezrobocia wyniosła 18,4%. Czynnikiem, który w najlepszy sposób ilustruje Biuletyn informacyjny WPHI Zagrzeb, maj

7 opóźnienie rozpoczęcia poprawy sytuacji gospodarczej jest utrata miejsc pracy w okresie I kwartału b.r. przez 24,8 tys. osób z powodu zmniejszenia zakresu działalności gospodarczej pracodawców, co w porównaniu z analogicznym okresem 2009 r. oznacza wzrost liczby osób, które utraciły pracę o 7,3 tys. osób. W marcu liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędach pracy wynosiła osób. 8. Płace W lutym kontynuowany był sześciomiesięczny spadek płac realnych w stosunku rocznym, co w efekcie doprowadziło do sytuacji, że wysokość brutto i netto płacy osiągnęła najniższy poziom od kwietnia 2008 r. Przeciętna brutto płaca na 1 zatrudnionego wyniosła w lutym HRK (zatrudnienie w jednostkach posiadających osobowość prawną), co oznacza spadek o 2,1%, w porównaniu do stycznia, a realnie o 2,3% i o 1,8% mniej aniżeli w lutym 2009 r. (realnie mniej o 2,5%). Pozytywny wpływ na zahamowanie spadku płac netto może mieć wprowadzenie zmian wysokości podatku od dochodu w ramach realizacji rządowego Programu uzdrowienia gospodarki. Wprowadzenie tych zmian oczekiwane jest na początku II półrocza b.r. Udział specjalnego podatku od płac, tzw. kryzysowego podatku od płac netto w okresie ostatnich 6 miesięcy wynosił ok. 2,8% przeciętnej wypłaconej płacy netto. Rząd postanowił uchylić ten podatek z dniem 30 czerwca dla grupy najniżej zarabiających (od HRK) stopa podatku 2% i z dniem 31 października dla grupy uzyskującej płace powyżej HRK, dla której podatek wynosi 4%. W okresie pierwszych 2 miesięcy 2010 r. przeciętna netto płaca na 1 zatrudnionego wynosiła HRK i była o 1,2% niższa, w stosunku rocznym, a realnie była o 2% niższa, niż w okresie pierwszych 2 miesięcy 2009 r. 9. Wymiana towarowa z zagranicą. W okresie I kwartału 2010 r. wymiana towarowa Chorwacji z zagranicą w USD zmniejszyła się w porównaniu z analogicznym okresem 2009 r. W okresie tym nastąpił wzrost wartości chorwackiego eksportu o 3 % przy równoległym spadku importu o 11,8%, co w efekcie przyczyniło się do znacznego zmniejszenia deficytu wymiany towarowej z zagranicą o 27,3% w porównaniu z analogicznym okresem 2009 r., a także wpłynęło na poprawę wskaźnika pokrycia importu eksportem z 51% do 59,6%. Największy wpływ na wzrost wartości eksportu miał wzrost eksportu statków, zanotowano także wzrost eksportu odpadów (w największym stopniu były to różne metalowe odpady) oraz paliw pochodnych ropy naftowej. Biuletyn informacyjny WPHI Zagrzeb, maj

8 W imporcie największy spadek zanotowano w grupie maszyn i urządzeń, pojazdów silnikowych, komputerów i wyrobów elektronicznych, natomiast wzrost zanotowano w zakresie importu ropy naftowej, paliw pochodnych ropy naftowej, chemikaliów i wyrobów chemicznych. Wartość obrotów towarowych Chorwacji w USD przedstawia poniższa tabela. Obroty towarowe w okresie I-III 2010 r. tys. EUR tys. EUR Dynamika % I-III 2009 I-III 2010 I-III.2010 I-III.2009 I. Obroty towarowe Chorwacji ,8 ogółem chorwacki eksport ,8 chorwacki import ,7 Saldo obrotów X II. Obroty polsko-chorwackie ,4 polski eksport ,0 polski import ,4 Saldo obrotów X Źródło: opracowanie WPHI na podstawie danych Chorwackiego Urzędu Statystycznego DZS W okresie I kwartału 2010 wartość wymiany towarowej Chorwacji w Euro była niższa w porównaniu z analogicznym okresem 2009 r. o 5,2%, w tym spadek wartości chorwackiego importu o 10,3%, przy równoległym wzroście eksportu o 4,8 %. W wyniku takich relacji zmniejszeniu uległo ujemno saldo wymiany towarowej Chorwacji o ponad 500 tys. Euro. W obrotach z krajami UE wartość chorwackiego eksportu uległa zwiększeniu o 2,4%, a importu zmniejszeniu o 15%. Spadek polskich dostaw towarowych do Chorwacji o 22% w porównaniu do średniego wskaźnika dla krajów UE (15%), jest wyższy o 7 punktów procentowych. Podobny do Polski spadek dostaw eksportowych w I kwartale 2010 r. zanotowały takie kraje jak: Niemcy, Austria, Francja. Wzrost eksportu do Chorwacji zanotowały w I kwartale b.r.: Belgia, Estonia, Grecja, Łotwa i Rumunia. 10. Budżet państwa Według wstępnych danych opublikowanych przez chorwackie Ministerstwo Finansów łączne przychody budżetu państwa wyniosły w ciągu 4 miesięcy 2010 r. 35,2 mld HRK, co oznacza spadek w porównaniu z analogicznym okresem 2009 r. Biuletyn informacyjny WPHI Zagrzeb, maj

9 o 3,2%. Równocześnie rozchody budżetu państwa wyniosły w tym okresie 40,8 mld HRK, co oznacza wzrost w stosunku rocznym o 1,7% i w efekcie doprowadziło do powstania deficytu budżetowego w wysokości 5,6 mld HRK, przy czym największy deficyt powstał w ciągu I kwartału. W ramach przychodów budżetowych największy wzrost zanotowano w zakresie przychodów od akcyzy o 39,3%, w zakresie pozostałych podatków, w tym z tzw. kryzysowego podatku od płac (podatek taki nie występował w analogicznym okresie 2009 r.). W zakresie pozostałych przychodów budżetowych zanotowano spadek w zakresie podatku VAT o 0,3%, podatku dochodowego o 6,1%, podatku od zysku o 24,2% i opłat na składki socjalne o 5,6%. Po rozchodowej stronie budżetu największy wzrost zanotowano w zakresie odsetek (wzrost o 67%), subwencji (wzrost o 35,8%) i na pomoc (wzrost o 101,1%). Wzrost 2 ostatnich pozycji wynika z opóźnionych wypłat z poprzedniego roku. W dalszym ciągu największe problemy występują przy emeryturach, których koszty były o 5,4 mld HRK wyższe od zgromadzonych na nie środków oraz w zakresie wydatków na zdrowie, gdzie ze składek zgromadzono o 0,9 mld HRK mniej środków aniżeli wydatkowano na ochronę zdrowia. Zapowiedziany przez rząd Program uzdrowienia gospodarki spowoduje nieuchronnie potrzebę korekty budżetu z uwagi na to, iż zatwierdzony budżet zarówno po dochodowej jak i rozchodowej stronie nie uwzględnia przewidywanych zmian. Biuletyn informacyjny WPHI Zagrzeb, maj