DYSLEKSJA. Problem znany i nieznany

Transkrypt

1 DYSLEKSJA Problem znany i nieznany

2 DYSLEKSJA ROZWOJOWA to specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym. Do tego zespołu objawów należą: dysleksja trudności w czytaniu dysortografia kłopoty z opanowaniem poprawnej pisowni (w tym także nagminne popełnianie błędów ortograficznych, pomimo werbalnej znajomości zasad orograficznych) dysgrafia problem z kaligrafią, czyli tzw. brzydkie pismo, trudne czasami do odczytania przez samego piszącego dyskalkulia zaburzenia zdolności matematycznych niski poziom rozumowania operacyjnego, kłopoty z pojęciami abstrakcyjnymi np. pojęciem liczby, wielkości

3 Wiedza nt. przyczyn i mechanizmów dysleksji pozwala zrozumieć wiele paradoksów, które jej towarzyszą, a przede wszystkim wcześniej dostrzec objawy i dzięki temu wcześniej zdiagnozować specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu: inteligentny a nie może nauczyć się czytać patrzy a nie widzi słucha a nie słyszy zna zasady, a robi błędy ortograficzne

4 Przyczyny tych trudności spowodowane są: mikrouszkodzeniami tej części kory mózgu, która odpowiedzialna jest za pamięć, rozwój języka, orientację, postrzeganie wzrokowe i słuchowe. Uwarunkowania tych zaburzeń są wielorakie: dziedziczność, uszkodzenie układu nerwowego (podczas ciąży i porodu o nieprawidłowym przebiegu czy we wczesnym dzieciństwie), zaburzenia hormonalne. Dysleksję pogłębia: zbyt późne rozpoznanie trudności u dziecka, zbyt późne rozpoczęcie terapii pedagogicznej, zaniedbanie środowiska rodzinnego, niekompetencja nauczycieli uczących.

5 Szczególną uwagę na rozwój dziecka powinni zwrócić rodzice, jeśli: dziecko pochodzi z nieprawidłowej ciąży lub porodu, w rodzinie występowały przypadki opóźnienia rozwoju mowy lub dysleksja rozwojowa, dziecko ma trudności w czynnościach i zabawach, jest niesprawne i mało ruchliwe, ma problemy z mową, wykonywaniem poleceń, zapamiętywaniem rymowanek, rytmem, jest oburęczne.

6 Uczeń z dysleksją ma prawo do: wczesnej diagnozy; wczesnej, specjalistycznej interwencji (program i metody nauczania stosowne do potrzeb, możliwości i stylu uczenia się; udział w zajęciach korekcyjnokompensacyjnych); dostosowania wymagań szkolnych i sposobu oceniania do możliwości ucznia (nauczyciel jest zobowiązany przestrzegać wskazań zawartych w opinii wydanej przez poradnię); zwolnienia z nauki drugiego języka obcego w wypadku uczniów ze stwierdzoną głęboką dysleksją, wyrównania szans podczas egzaminów (także sprawdzianu po szkole podstawowej, egzaminu gimnazjalnego i matury).

7 Obowiązki rodziców i uczniów ze stwierdzoną dysleksją 1. Rodzice ucznia z dysleksją muszą nabrać przekonania o konieczności i celowości stałej pracy z dziećmi z dysleksją rozwojową w celu umożliwienia im wyrównania szans edukacyjnych. 2. Rodzice, wiedząc, że problem dysleksji może pogłębiać się w wyniku zaniedbania dydaktycznego, muszą świadomie podjąć współpracę ze szkołą oraz pracować nad trudnościami w domu, ponieważ praca terapeutyczna bez współpracy rodziców jest niewykonalna. 3. Rodzice w trosce o prawidłowy rozwój psychofizyczny swojego dziecka powinni wypełniać zalecenia zawarte w opinii psychologiczno- pedagogicznej. 4. Prawa uczniów z dysleksją to nie przywileje ani zwolnienie od pracy, lecz stworzenie właściwych warunków do uczenia się dziecka i pracy nad swoim problemem.

8 Symptomy ryzyka dysleksji rozwojowej - klasa I III (wg Bogdanowicz) Motoryka duża i mała: trudności z opanowaniem jazdy na hulajnodze, dwukołowym rowerze, wrotkach, łyżwach, nartach, niechętne uczestniczenie w zabawach ruchowych i lekcjach w-f, problemy z opanowaniem czynności samoobsługowych związanych z ubieraniem się, myciem i jedzeniem (posługiwanie się nożem i widelcem). Koordynacja wzrokowo-ruchowa: trudności z rzucaniem do celu i chwytaniem, niechęć do rysowania i pisania - zbyt mocne przyciskanie ołówka, długopisu, szybka męczliwość ręki, wolne tempo pracy, niski poziom graficzny rysunków i pisania ( dziecko brzydko rysuje i niestarannie pisze).

9 Funkcje wzrokowe: trudności z wyróżnianiem elementów z całości i/lub z ich syntetyzowaniem w całość, np. podczas budowania według wzoru konstrukcji z klocków, trudności z wyodrębnianiem szczegółów różniących dwa obrazki, trudności z odróżnianiem kształtów podobnych (np. liter m-n, l-t-ł) lub identycznych, inaczej położonych w przestrzeni (np. liter p-g-b-d). Funkcje językowe: wadliwa wymowa - przekręcanie złożonych wyrazów - używanie sformułowań niepoprawnych pod względem gramatycznym: trudności z pamięcią fonologiczną, czyli zapamiętywaniem: sekwencji nazw, np. nazw dni tygodnia, pór roku, nazw kolejnych posiłków, sekwencji czasowej wczoraj - dziś - jutro i sekwencji cyfr, wierszy, piosenek, więcej niż jednego polecenia w tym samym czasie, trudności z szybkim wymienieniem nazw, np. szeregu słów, zapamiętywaniem liter alfabetu i cyfr, trudności w przyswojeniu tabliczki mnożenia.

10 Lateralizacja - utrzymywanie się oburęczności. Orientacja w schemacie ciała i przestrzeni: trudność z jednoczesnym wskazywaniem na sobie części ciała i określaniem ich terminami: prawe-lewe, np. odróżnieniem prawej i lewej ręki, strony ciała, trudności z określaniem położenia przedmiotów względem siebie - pisanie liter i cyfr zwierciadlane i/lub zapisywanie wyrazów od prawej do lewej strony. Orientacja w czasie trudności z określeniem pory roku, dnia, czasu na zegarze.

11 Czytanie trudności z opanowaniem techniki czytania, bardzo wolne czytanie, głoskowanie lub sylabizowanie, czytanie "niepewne", "wymęczone", szczególnie gdy dziecko czyta głośno; częste błędy w czytaniu, pomijanie wyrazów lub ich dodawanie, zniekształcanie wyrazów i odczytanie innych, podobnych wyrazów; pomijanie linii lub odczytywanie jej ponownie; częste gubienie miejsca, w którym dziecko czyta; niepewność w czytaniu, szczególnie krótkich wyrazów wyglądających podobnie, np. od-do"; pomijanie interpunkcji; przestawianie liter w wyrazie, co zmienia jego sens (tworzenie anagramów); trudności w rozumieniu czytanego tekstu;

12 Pisanie: popełnianie błędów podczas przepisywania tekstów; opuszczanie, dodawanie i przestawianie liter w wyrazach, opuszczanie, podwajanie sylab lub wyrazów, mylenie liter podobnych, na przykład: b-d-p-g, w-m-n-u, l-t-ł, trudności z zapisywaniem zmiękczeń, myleniem głosek i,j, głosek nosowych ą, om, ę, en. trudność z zapamiętaniem kształtu rzadziej występujących liter o skomplikowanej strukturze (np. wielkie litery pisane: F, H, Ł, G), nasilone trudności podczas pisania ze słuchu (dyktanda), pismo nierówne, niestaranne, mało czytelne; pisanie zbyt wolne, męczące dla dziecka.

13 Rodzice powinni: zrozumieć problem dziecka ( dziecko nie jest krnąbrne, leniwe, czy niezdolne; ono po prostu potrzebuje właściwie ukierunkowanej pomocy), uczyć poprzez zaangażowanie wielu zmysłów naraz, analizować trudności i poznać jego mocne strony, zapewnić mu optymalne warunki do pracy, wzmacniać pozytywnie, czyli nagradzać pochwałą nawet za drobne sukcesy, pracować z dzieckiem twórczo, w sposób najbardziej niekonwencjonalny, interesujący. nadzorować systematyczną pracę, wielokrotnie powtarzać ćwiczenia, nauczyć stałego korzystania ze słowniczka ortograficznego, czytać wspólnie z dzieckiem i ćwiczyć pisanie z pamięci, współpracować z nauczycielem, skontaktować się ze specjalistą i zachęcać do udziału w zajęciach terapeutycznych.

14 Formy pomocy uczniom z dysleksją w szkole: wnikliwa obserwacja działań i postępów w nauce przez wychowawcę w klasach młodszych; kierowanie na badania specjalistyczne i włączenie do współpracy rodziców; nauczanie polisensoryczne, czyli uczenie z zaangażowaniem wielu zmysłów naraz: wzroku, słuchu, dotyku, kinestezji (czucia ruchu); praca na zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych, przede wszystkim usprawnianie zaburzonych funkcji; wdrażanie programów specjalistycznych: Ortograffiti, Czytamy razem ;

15 udzielanie rodzicom wskazówek do pracy z dzieckiem w domu; stwarzanie możliwości do udziału w zajęciach ruchowych i w innych rozwijających jego zainteresowania; wdrażanie nowoczesnych pomocy dydaktycznych, np. programy komputerowe, nakładki do czytania, pisania, Karty ortomagiczne ; dostosowanie wymagań do specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów. Życzę zapału, cierpliwości i efektów w pracy z dziećmi z dysleksją! Przygotowała : Agata Kozioł