UCZEŃ RYZYKA DYSLEKSJI W SZKOLE I W DOMU. Opracowano na podstawie scenariusza M. Rożyńskiej

Transkrypt

1 UCZEŃ RYZYKA DYSLEKSJI W SZKOLE I W DOMU Opracowano na podstawie scenariusza M. Rożyńskiej

2 WYBITNE OSOBY Z DYSLEKSJĄ Hans Christian Andersen ( ) Pisarz duński, autor najpiękniejszych baśni, był dyslektykiem. Nawet jako osoba dorosła nigdy nie nauczył się pisać poprawnie i jego manuskrypty zawierają wiele błędów typu charakterystycznego dla dysleksji. W jednym z listów pisze o swoim nauczycielu: Codziennie okazuje mi niechęć, a gdy w niedzielę rano przynoszę mu moje łacińskie ćwiczenia, przy każdym błędzie wstrząsa moją duszą, mówiąc mi najstraszliwsze prawdy. [...] Poprzedniej niedzieli przyniosłem moje zadania, a on, rozgniewany błędami, zawołał: «Przy maturze dostanie Pan pałę za takie zadania. Sądzi Pan, że jedna litera nic nie znaczy, że to obojętne, czy napisze Pan e czy też i? [...] Ma Pan najbardziej tępy łeb, jaki kiedykolwiek widziałem, i w dodatku jeszcze Pan sobie wyobraża,że Pan coś wart [...]». 2

3 WYBITNE OSOBY Z DYSLEKSJĄ Albert Einstein ( ) Uważany za największego naukowca wszech czasów, autor teorii względności. Bardzo późno zaczął mówić, czytania nauczył się dopiero w wieku 9 lat. Miał też problemy z pisaniem. Ze względu na słabą pamięć z trudem przyswajał wiedzę z różnych dziedzin. Duże braki przyczyniły się do tego,że nie zdał za pierwszym razem egzaminu na studia. Dwukrotnie stracił pracę nauczyciela z powodu trudności związanych z dysleksją. 3

4 RYZYKO DYSLEKSJI Ryzyko dysleksji i dysleksję rozwojową stwierdzamy, gdy: 1. Rozwój umysłowy dziecka jest prawidłowy. 2. Występują istotne opóźnienia rozwoju funkcji percepcyjno-motorycznych. 3. Trudności w czytaniu i pisaniu występują od początku nauki szkolnej. 4. Objawy są nasilone i długotrwałe i nie ustępują natychmiast po podjęciu terapii pedagogicznej (wtedy możemy mówić już o dysleksji). NIE rozpoznajemy dysleksji rozwojowej, gdy trudności w nauce: 1. Są jedynie wynikiem złego funkcjonowania narządów zmysłu (niedosłuch, wada wzroku). 2. Są efektem inteligencji niższej niż przeciętna lub upośledzenia umysłowego. 3. Są skutkiem schorzenia neurologicznego na przykład epilepsji. 4. Są wyłącznie wynikiem zaniedbania środowiskowego i dydaktycznego. 4

5 NIEKTÓRE SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI Obniżona sprawność ruchowa. Trudności z samoobsługą, na przykład z zawiązywaniem sznurowadeł. Trudności z rzucaniem i chwytaniem piłki, jazdą na rowerze itp. Nieprawidłowe trzymanie ołówka, długopisu. Trudności z używaniem wyrażeń przyimkowych opisujących stosunki przestrzenne: nad-pod, za-przed, wewnątrz-na zewnątrz itp. Wadliwa wymowa. Trudności z zapamiętaniem wiersza, piosenki itp. Opóźnienie rozwoju lateralizacji. Słaba orientacja w schemacie ciała i przestrzeni. Trudności z określaniem pór roku, dni tygodnia. Trudności w nauce czytania. Pismo lustrzane. 5

6 PRAWA UCZNIÓW Z DYSLEKSJĄ W Polsce istnieją rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej, które wychodzą naprzeciw potrzebom uczniów dyslektycznych. Gwarantują one między innymi prawo do: wczesnego rozpoznania trudności; wczesnej, specjalistycznej pomocy (program i metody nauczania stosowne do potrzeb, możliwości i stylu uczenia się; udział w zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych); dostosowania wymagań szkolnych i sposobu oceniania do możliwości ucznia (nauczyciel jest zobowiązany przestrzegać wskazań zawartych w opinii wydanej przez poradnię). Nowe rozporządzenie o pomocy psychologiczno-pedagogicznej obliguje szkołę do udzielenia każdemu dziecku adekwatnej pomocy. 6

7 OBOWIĄZKI UCZNIÓW Z DYSLEKSJĄ I ICH RODZICÓW Ważne jest, by rodzice ucznia ryzyka dysleksji nabrali przekonania o konieczności i celowości stałej pracy nad trudnościami. Uczeń z dysleksją, chcąc korzystać z udogodnień wynikających z praw, ma obowiązek wykazania się przed nauczycielem swoją pracą nad przezwyciężaniem trudności. Oznacza to, że w pewnym zakresie wymagania wobec niego powinny być zwiększone. Praca terapeutyczna bez współpracy rodziców jest niewykonalna. Rodzice powinni świadomie podjąć współpracę ze szkołą oraz pracować nad trudnościami w domu, W trosce o prawidłowy rozwój psychofizyczny swojego dziecka rodzice powinni wypełniać zalecenia zawarte w opinii psychologiczno-pedagogicznej. 7

8 ZASADY WSPÓŁPRACY Zawarcie kontraktu o współpracy Udzielanie wskazówek do pracy w domu Wymiana informacji o postępach pach ucznia Udział rodziców w zespole ds. specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów 8

9 WSKAZÓWKI DO PRACY W DOMU JAK? Uczenie organizuj metodą małych kroków. Ułatwiaj dziecku tworzenie struktur informacyjnych nowe informacje połącz z tym, co jest dziecku znane. Dbaj, aby dziecko wykonywało dokładnie i poprawnie wszelkie polecenia. Staraj się zainteresować dziecko tym, czego się uczy. Pamiętaj, że uczenie się osób z dysleksją wymaga niezmiernie wielu ćwiczeń, powtórzeń, niekiedy kilkaset razy więcej niż przeciętnie. Wielokrotne powtórzenia trzeba stosować w sposób urozmaicony, aby jak najmniej nużyły dziecko. Pamiętaj: raz nigdy nie wystarcza. Wytwórz u dziecka poczucie odpowiedzialności za wykonaną pracę przez wykształcenie nawyku jej kontrolowania i poprawiania. Staraj się pracować z dzieckiem twórczo, w sposób najbardziej niekonwencjonalny, interesujący. Stosuj dużą liczbę wzmocnień (pochwał, nagród rzeczowych lub miłych wydarzeń). Niektóre z nich wcześniej ustal jako nagrody i określ zasady ich przyznawania. Wykorzystuj uczenie wielozmysłowe przez zaangażowanie możliwie wszystkich zmysłów, co pozwala na łączenie informacji odebranych wszystkimi drogami (kanałami) zmysłowymi zaangażowanymi w uczenie się. 9

10 Program Edukacyjno-Terapeutyczny SZKOŁA PODSTAWOWA GIMNAZJUM KLASY I-III ORTOGRAFFITI z Bratkiem Program wsparcia uczniów ze specyficznymi trudnościami w nauce (od września do klasy I) KLASY IV-VI Matematyka bez trudności Program dla uczniów z trudnościami w uczeniu się matematyki Od dysgrafii do kaligrafii Program dla uczniów z dysgrafią (pierwszy zeszyt już w sprzedaży) Czytanie ze zrozumieniem 10

11 ORTOGRAFFITI z BRATKIEM dla klas I-III Program wsparcia uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się

12 KORZYŚCI Z PRACY NA PODSTAWIE PROGRAMU STYMULACJA ZMYSŁOWO -RUCHOWA ROZWÓJ EMOCJONALNO -SPOŁECZNY ROZWÓJ PROCESÓW POZNAWCZYCH ROZWÓJ MOWY I KOMPETENCJI JĘZYKOWYCH NAUKA CZYTANIA NAUKA PISANIA ROZWÓJ MOTYWACYJNY CEL kształtowanie gotowości i doskonalenie umiejętności czytania i pisania przez stymulację zmysłowo-ruchową 12

13 13

14 14

15 WSKAZÓWKI DO PRACY W DOMU Dziecko powinno pracować systematycznie w domu, kontynuując pracę rozpoczętą w szkole. Najlepiej wykonywaććwiczenia codziennie przez minut. Do pracy w domu służą specjalne karty pracy domowej, oddzielne do każdej jednostki lekcyjnej. Na drugiej stronie karty pracy domowej znajduje się karta oceny dziecka, gdzie nauczyciel zaznacza, czy uczeń pracował sumiennie i w jakim zakresie osiągnął postępy. Dzięki temu rodzice otrzymują systematyczną informację na temat zaangażowania i postępów dziecka w pracy. Ćwiczenia należy rozwiązywać ołówkiem, by w razie popełnienia błędu móc go z łatwością skorygować. Po zakończeniu pracy z danym zeszytem nie powinno w nim być żadnych błędów. Rodzic powinien sprawdzić pracę dziecka i wspólnie z nim nanieść ewentualne poprawki. Należy pamiętać o tym, żeby nie podkreślać błędnie zapisanych wyrazów należy pokazać prawidłowy wzorzec (na przykład na oddzielnej kartce), polecając dziecku poprawę (wymazanie wyrazu błędnie zapisanego i wpisanie poprawnego zapisu). W ten sposób wypracowujemy u dziecka nawyk autokorekty. 15

16 16

17 17

18 GDZIE SZUKAĆ POMOCY? DIAGNOZA Badania diagnostyczne służące postawieniu diagnozy dysleksji rozwojowej są wykonywane w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Każda szkoła współpracuje z wyznaczoną poradnią. Dziecko może zostać skierowane na badanie przez szkołę (za zgodą rodziców) lub rodzic może samodzielnie udać się do poradni. Badanie jest bezpłatne. TERAPIA W świetle obowiązujących rozporządzeń Ministerstwa Edukacji Narodowej uczeń ma prawo do udziału w zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych organizowanych w szkole lub poradni psychologiczno-pedagogicznej. WSPARCIE Organizacją zrzeszającą rodziców dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się, nauczycieli, pedagogów, psychologów i terapeutów jest Polskie Towarzystwo Dysleksji. Na terenie całego kraju działają oddziały PTD, w których można szukać wsparcia i pomocy. ptd@ptd.edu.pl 18

19 WARTO PRZECZYTAĆ Bogdanowicz M., Adryjanek A., Rożyńska M., Uczeń z dysleksją w domu. Poradnik nie tylko dla rodziców, Gdynia Bogdanowicz M., Adryjanek A., Uczeń z dysleksją w szkole. Poradnik nie tylko dla polonistów, Gdynia Bogdanowicz M., O dysleksji, czyli o specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu. Odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli, Lublin Bogdanowicz M., Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie, Gdańsk

20 20