ISBN

Transkrypt

1

2 Opinia merytoryczno-dydaktyczna doradca metodyczny informatyki, mgr inż. Roman Kula (opinia zamieszczona na stronie internetowej Projekt okładki Marek J. Piwko Redakcja Jadwiga Kwiecień Redakcja techniczna Grzegorz Bociek Zdjęcia na okładce Eva Serrabassa Miodrag Gajic Rene Mansi Wydanie I, maj 2009 Nazwy wszystkich firm i ich produktów w niniejszej publikacji zostały użyte jedynie w celu ich identyfikacji. Videograf Edukacja Sp. z o.o Chorzów, al. Harcerska 3C tel.: (032) , , fax: office@videograf.pl Copyright by Videograf Edukacja Sp. z o.o., Chorzów 2009 ISBN Druk i oprawa Poznańskie Zakłady Graficzne SA

3 Spis treści Wprowadzenie Założenia programu nauczania Podstawa programowa Cele kształcenia wymagania ogólne Treści nauczania wymagania szczegółowe, ujęte w podstawie programowej i ich rozwinięcie Szkolna pracownia komputerowa i środki dydaktyczne Baza sprzętowa Oprogramowanie Cele edukacyjne kształcenia i wychowania Szczegółowe cele edukacyjne i materiał nauczania. Osiągnięcia ucznia Blok 1: Rozpoczynamy pracę z komputerem Blok 2: Zarządzamy plikami, folderami i programami w komputerze Blok 3: Poznajemy lokalne i rozległe sieci komputerowe Blok 4: Wędrujemy po sieci Internet Blok 5: Komunikacja w sieci Blok 6: Tworzymy grafikę komputerową Blok 7: Redagujemy tekst za pomocą komputera Blok 8: Korzystamy z multimedialnych źródeł informacji Blok 9: Tworzymy dokument HTML Blok 10: Wykonujemy obliczenia za pomocą arkusza kalkulacyjnego Blok 11: Gromadzimy dane i zarządzamy informacją w bazie danych Blok 12: Poznajemy algorytmy Blok 13: Rozwiązujemy problemy algorytmiczne Blok 14: Modele i symulacje w nauce... 29

4 6. Realizacja programu Formy organizacyjne zajęć Uwagi o realizacji programu nauczania i procedury osiągania celów Praca z uczniem zdolnym i uczniem słabszym Ocenianie osiągnięć uczniów Wymagania Ocenianie osiągnięć edukacyjnych... 37

5 Wprowadzenie W XXI wieku nikt nie kwestionuje potrzeby znajomości obsługi sprzętu komputerowego i sprawnego posługiwania się jego oprogramowaniem. Komputer bowiem stał się urządzeniem, które towarzyszy nam na każdym kroku. Jest obecny w szkołach, uczelniach, firmach, podróży, a ostatnio także staje się standardowym sprzętem w gospodarstwach domowych. W kształtującym się wciąż społeczeństwie informacyjnym znajomość komputera, umiejętność zdobywania informacji, jej przetwarzania, zarządzania nią oraz korzystania z elektronicznych form komunikacji jest tak samo niezbędna, jak umiejętność czytania czy pisania. Dlatego też my, dorośli użytkownicy komputerów, powinniśmy dołożyć wszelkich starań, by przygotować młode pokolenia do życia w skomputeryzowanym świecie. Zgodnie z obowiązująca od 2009 roku podstawą programową informatyka jest obecna na każdym etapie edukacyjnym poczynając od początku szkoły podstawowej (jako zajęcia z komputerem), poprzez gimnazjum, a kończąc na klasach szkół ponadgimnazjalnych. Założeniem podstaw programowych tych zajęć dla każdego etapu nauczania jest opanowanie przez ucznia określonych wiadomości i umiejętności, które powinny być rozwijane w kolejnym etapie edukacji informatycznej. W przypadku szkół gimnazjalnych edukacja informatyczna związana jest z nauczaniem informatyki. Podstawa programowa kształcenia ogólnego w zakresie informatyki dla gimnazjum określa cele kształcenia wymagania ogólne oraz treści kształcenia wymagania szczegółowe, jakie są związane z procesem nauczania. Zadaniem nauczyciela jest prowadzenie zajęć, podczas których te cele i treści będą realizowane, a uczniowie zdobędą określone wiadomości i umiejętności. Jednak praktyczne zrealizowanie zajęć z ich uwzględnieniem nie jest przedsięwzięciem łatwym. Pragnąc wyjść naprzeciw oczekiwaniom tych, od których zależeć będzie nauczanie informatyki, autorzy oraz wydawnictwo Videograf Edukacja przekazują program nauczania, którego zadaniem jest pomoc nauczycielom w realizacji celów kształcenia informatycznego w gimnazjum. Uczniom tej szkoły pozwoli zaś opanować wiedzę z zakresu obsługi i użytkowania komputera, wskazując jednocześnie możliwości wykorzystania go w życiu codziennym. Proponowany program nauczania może zostać zrealizowany między innymi z wykorzystaniem podręcznika Informatyka dla gimnazjum (część 1 i 2) autorstwa Aleksandra Bremera i Mirosława Sławika. Podręcznik wydany nakładem wydawnictwa Videograf Edukacja stanowi kompendium wiedzy z szeroko pojętej informatyki, jak i przełożenie celów, zadań oraz treści programowych na grunt codziennej praktyki lekcyjnej. Autorzy i wydawnictwo

6 1. Założenia programu nauczania Program nauczania jest propozycją przedstawienia materiału nauczania przedmiotu informatyka w gimnazjum. Określa cele ogólne i szczegółowe treści oraz osiągnięcia uczniów przewidziane w trzecim etapie edukacyjnym i jest zgodny z podstawą programową kształcenia ogólnego w zakresie informatyki dla gimnazjum. Program ten zawiera: 1. Cele kształcenia wymagania ogólne. 2. Treści nauczania wymagania szczegółowe, ujęte w podstawie programowej. 3. Charakterystykę szkolnej pracowni komputerowej i jej bazy dydaktycznej. 4. Przedstawienie celów edukacyjnych kształcenia i wychowania w zakresie informatyki z uwzględnienie materiału nauczania zawartego w programie. 5. Materiał nauczania w formie haseł programowych podzielony na bloki tematyczne zawierające: szczegółowe cele edukacyjne; materiał nauczania; osiągnięcia ucznia. 6. Uwagi o realizacji programu i procedury osiągania celów. 7. Propozycje oceniania osiągnięć ucznia. Proponowany w programie materiał nauczania oraz zadania dydaktyczno-wychowawcze nauczycieli wynikają z założeń reformy systemu edukacji, dotyczących zwłaszcza kształcenia umiejętności praktycznych oraz ich zastosowania w różnorodnych dziedzinach nauki i życia. Zawarty w programie materiał nauczania został dobrany z uwzględnieniem osiągnięć uczniów, jakie powinni oni zdobyć w wyniku edukacji informatycznej na wcześniejszym etapie kształcenia w II etapie edukacyjnym. Przy doborze materiału nauczania starano się również uwzględnić standardy oprogramowania spotykane w Polsce i dostępne w polskich gimnazjach. Uwzględniono także nie zawsze unowocześnioną, ale jednak spełniającą pewne minimum wymagań bazę sprzętową tych szkół. Program może być realizowany na zajęciach informatyki przy wykorzystaniu platformy sprzętowej komputerów PC, systemu operacyjnego Windows, oraz aplikacji pracujących w tym systemie. Materiał nauczania przedstawiono w punkcie piątym, natomiast odpowiednie wskazówki dla nauczycieli o jego realizacji zawarto w punkcie szóstym, gdzie ujęto również propozycje procedur osiągania celów. Z kolei określając wymagania, które musi spełniać komputer na stanowisku uczniowskim (punkt trzeci), przedstawiono ogólną konfigurację dla komputera PC. 2. Podstawa programowa 2.1. Cele kształcenia wymagania ogólne Każda podstawa programowa zawiera określone cele kształcenia. Zgodnie z założeniem autorów podstawy programowej, wymienia się pięć zagadnień, będących wymaganiami ogólnymi kształcenia w zakresie informatyki: 6

7 1. Bezpieczne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem, wykorzystanie sieci komputerowej; komunikowanie się za pomocą komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych. 2. Wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacji z różnych źródeł; opracowywanie za pomocą komputera: rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych. 3. Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, z zastosowaniem podejścia algorytmicznego. 4. Wykorzystanie komputera oraz programów i gier edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin oraz do rozwijania zainteresowań. 5. Ocena zagrożeń i ograniczeń, docenianie społecznych aspektów rozwoju i zastosowań informatyki. Nauczyciel powinien znać cele edukacji szkolnej w zakresie nauczanego przedmiotu oraz potrafić samodzielnie je interpretować, konkretyzować i przekształcać w sytuacje dydaktyczne, w tym także sytuacje pomiarowe 1. Osiągając cel i spełniając zadania wynikające z podstawy programowej, wskazane jest uwzględnienie elementów edukacji informatycznej ze szkoły podstawowej Treści nauczania wymagania szczegółowe, ujęte w podstawie programowej i ich rozwinięcie Chcąc osiągnąć cel edukacyjny, należy pamiętać, że bardzo ważne jest stworzenie warunków, w których uczeń będzie zachęcany do pracy z komputerem oraz do samodzielnego przyswajania treści związanych z informatyką. Należy tutaj mieć na uwadze zarówno wyposażenie szkolnej pracowni komputerowej, jak i odpowiedni dobór materiału nauczania omawianego na zajęciach, np. prezentowanie zastosowania komputerów i ich oprogramowania (edytorów tekstu, arkuszy kalkulacyjnych, Internetu) w życiu codziennym. Konieczne jest również uwzględnianie w nauczaniu zainteresowań uczniów. Komputer musi być postrzegany przez ucznia jako przyjazne i proste w obsłudze urządzenie, dzięki któremu będzie on mógł rozwiązać wiele problemów i które będzie pomagało mu w nauce, a także dostarczało mądrej rozrywki. W wyniku nauczania informatyki uczniowie muszą być przygotowani do podjęcia wyzwań stawianych im w dalszym etapie edukacji. Chociaż realizowane w ramach Narodowego Programu Edukacji projekty doposażenia pracowni szkolnych w sprzęt komputerowy poprawiły wyposażenie wielu gimnazjów i dostęp do oprogramowania, to i tak organizacja procesu kształcenia w pełni zgodna z podstawą programową zależeć będzie od inwencji nauczyciela i rozwiązań przyjętych przez niego na etapie tworzenia własnego planu pracy. Poniżej przedstawione zostały treści zawarte w podstawie programowej przedmiotu informatyka dla III etapu edukacyjnego: 1. Bezpieczne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem, korzystanie z sieci komputerowej. Uczeń: 1) opisuje modułową budowę komputera, jego podstawowe elementy i ich funkcje, jak również budowę i działanie urządzeń zewnętrznych. 2) posługuje się urządzeniami multimedialnymi, na przykład do nagrywania/odtwarzania obrazu i dźwięku. 3) stosuje podstawowe usługi systemu operacyjnego i programów narzędziowych do zarządzania zasobami (plikami) i instalowania oprogramowania. 1 Bolesław Niemierko, Pomiar wyników kształcenia, WSiP, Warszawa

8 4) wyszukuje i uruchamia programy, porządkuje i archiwizuje dane i programy; stosuje profilaktykę antywirusową; 5) samodzielnie i bezpiecznie pracuje w sieci lokalnej i globalnej; 6) korzysta z pomocy komputerowej oraz z dokumentacji urządzeń komputerowych i oprogramowania. Rozwiązywanie problemów za pomocą programów użytkowych. 2. Wyszukiwanie i wykorzystywanie (gromadzenie, selekcjonowanie, przetwarzanie) informacji z różnych źródeł; współtworzenie zasobów w sieci. Uczeń: 1) przedstawia typowe sposoby reprezentowania i przetwarzania informacji przez człowieka i komputer; 2) posługując się odpowiednimi systemami wyszukiwania, znajduje informacje w internetowych zasobach danych, katalogach, bazach danych; 3) pobiera informacje i dokumenty z różnych źródeł, w tym internetowych, ocenia pod względem treści i formy ich przydatność do wykorzystania w realizowanych zadaniach i projektach; 4) umieszcza informacje w odpowiednich serwisach internetowych. 3. Komunikowanie się za pomocą komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych. Uczeń: 1) zakłada konto pocztowe w portalu internetowym i konfiguruje je zgodnie ze swoimi potrzebami; 2) bierze udział w dyskusjach na forum; 3) komunikuje się za pomocą technologii informacyjno-komunikacyjnych z członkami grupy współpracującej nad projektem; 4) stosuje zasady netykiety w komunikacji w sieci. 4. Opracowywanie za pomocą komputera rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych. Uczeń: 1) przy użyciu edytora grafiki tworzy kompozycje z figur, fragmentów rysunków i zdjęć, umieszcza napisy na rysunkach, tworzy animacje, przekształca formaty plików graficznych; 2) przy użyciu edytora tekstu tworzy kilkunastostronicowe publikacje, z nagłówkiem i stopką, przypisami, grafiką, tabelami itp., formatuje tekst w kolumnach, opracowuje dokumenty tekstowe o różnym przeznaczeniu; 3) wykorzystuje arkusz kalkulacyjny do rozwiązywania zadań rachunkowych z programu nauczania gimnazjum (na przykład z matematyki lub fizyki) i z codziennego życia (na przykład planowanie wydatków), posługuje się przy tym adresami bezwzględnymi, względnymi i mieszanymi; 4) stosuje arkusz kalkulacyjny do gromadzenia danych i przedstawiania ich w postaci graficznej, z wykorzystaniem odpowiednich typów wykresów; 5) tworzy prostą bazę danych w postaci jednej tabeli i wykonuje na niej podstawowe operacje bazodanowe; 6) tworzy dokumenty zawierające różne obiekty (np: tekst, grafikę, tabele, wykresy itp.) pobrane z różnych programów i źródeł; 7) tworzy i przedstawia prezentację z wykorzystaniem różnych elementów multimedialnych, graficznych, tekstowych, filmowych i dźwiękowych własnych lub pobranych z innych źródeł; 8

9 8) tworzy prostą stronę internetową zawierającą: tekst, grafikę, elementy aktywne, linki, korzystając ewentualnie z odpowiedniego edytora stron, wyjaśnia znaczenie podstawowych poleceń języka HTML. 5. Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, stosowanie podejścia algorytmicznego. Uczeń: 1) wyjaśnia pojęcie algorytmu, podaje odpowiednie przykłady algorytmów rozwiązywania różnych problemów; 2) formułuje ścisły opis prostej sytuacji problemowej, analizuje ją i przedstawia rozwiązanie w postaci algorytmicznej; 3) stosuje arkusz kalkulacyjny do rozwiązywania prostych problemów algorytmicznych; 4) opisuje sposób znajdowania wybranego elementu w zbiorze nieuporządkowanym i uporządkowanym, opisuje algorytm porządkowania zbioru elementów; 5) wykonuje wybrane algorytmy za pomocą 6. Wykorzystywanie komputera oraz programów i gier edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin. Uczeń: 1) wykorzystuje programy komputerowe, w tym edukacyjne, wspomagające i wzbogacające naukę różnych przedmiotów; 2) wykorzystuje programy komputerowe, np. arkusz kalkulacyjny, do analizy wyników eksperymentów, programy specjalnego przeznaczenia, programy edukacyjne; 3) posługuje się programami komputerowymi, służącymi do tworzenia modeli zjawisk i ich symulacji, takich jak zjawiska: fizyczne, chemiczne, biologiczne, korzysta z internetowych map; 4) przygotowuje za pomocą odpowiednich programów zestawienia danych i sprawozdania na lekcje z różnych przedmiotów. 7. Wykorzystywanie komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych do rozwijania zainteresowań; opisywanie innych zastosowań informatyki; ocena zagrożeń i ograniczeń, aspekty społeczne rozwoju i zastosowań informatyki. Uczeń: 1) opisuje wybrane zastosowania technologii informacyjno-komunikacyjnej, z uwzględnieniem swoich zainteresowań, oraz ich wpływ na osobisty rozwój, rynek pracy i rozwój ekonomiczny; 2) opisuje korzyści i niebezpieczeństwa wynikające z rozwoju informatyki i powszechnego dostępu do informacji, wyjaśnia zagrożenia związane z uzależnieniem się od komputera; 3) wymienia zagadnienia etyczne i prawne, związane z ochroną własności intelektualnej i ochroną danych oraz przejawy przestępczości komputerowej. Uczeń powinien być zainteresowany omawianymi zagadnieniami, co oznacza, że zajęcia muszą stanowić atrakcyjne rozwinięcie treści ujętych w podstawie programowej 2. Ponadto przedstawienie określonego problemu powinno mieć konkretne uzasadnienie i sens (jasno powinien zostać określony jego cel motywacyjny). Nauczanie informatyki na poziomie gimnazjum w dużym stopniu polega na wskazywaniu uczniom, jak zdobywane umiejętności mogą oni wykorzystywać praktycznie w różnych dziedzinach nauki i życia. Ma ono rozwijać zarówno samodzielność uczniów w rozwiązywaniu problemów, jak i umiejętność realizacji wybranych projektów w grupie (praca zespołowa). Przemyślane przykłady i ćwiczenia, zaproponowane uczniom do rozwiązania, sprawią, że cel edukacyjny zostanie osiągnięty, a sami uczniowie zosta- 2 Wiele ciekawych tematów, które rozwijają treści podstawy programowej zostało zaproponowanych w podręczniku Informatyka. Część 1 i 2. Podręcznik dla gimnazjum Aleksandra Bremera i Mirosława Sławika. 9

10 ną zachęceni do pogłębiania wiadomości i kształtowania nowych umiejętności związanych z informatyką. Pamiętajmy, że współczesna rzeczywistość wymusza na nauczycielu przedstawianie nowoczesnych źródeł informacji i środków przekazu. Coraz łatwiejszy dostęp do środków multimedialnych oraz rozwój sieci komputerowych (w tym sieci Internet) wymusza zdobycie umiejętności korzystania z nich. Informatyka jest przedmiotem interdyscyplinarnym, dlatego ważne jest, aby na zajęciach z komputerem wykorzystywać wiadomości i umiejętności uczniów wynikające z nauki innych przedmiotów. Można więc np. zademonstrować wykorzystanie arkusza kalkulacyjnego w rozwiązywaniu zadania z fizyki czy matematyki, pokazać, jak wyszukać informacje w sieci z dziedziny chemii czy wykorzystać publikacje encyklopedyczne w przygotowywaniu materiałów na lekcje historii czy geografii. Pracę nauczyciela w tym względzie mogą wspomóc dostępne na rynku multimedialne programy dydaktyczne umożliwiające wykorzystanie komputera w nauczaniu różnych przedmiotów oraz zasoby sieci Internet. 3. Szkolna pracownia komputerowa i środki dydaktyczne W kształceniu z zakresu informatyki bardzo duże znaczenie ma baza sprzętowa z oprogramowaniem, która zostanie w nim wykorzystana. Aby możliwe było nowoczesne kształcenie, konieczne jest korzystanie ze sprzętu i oprogramowania komputerowego na odpowiednim poziomie. Nie można mówić o edukacji informatycznej w szkole, w której baza sprzętowa nie pozwala na efektywne wykorzystanie multimedialnego oprogramowania edukacyjnego czy nowoczesnych aplikacji użytkowych. Przed przystąpieniem do realizacji programu nauczania nauczyciel musi określić pewną konfigurację sprzętową i bazę programową, która umożliwi mu edukację informatyczną na właściwym poziomie Baza sprzętowa Standard wyposażenia pracowni jest wymuszany przez rozwój informatyki i telekomunikacji. Dlatego też z każdym rokiem ulega on zmianom. Pracownia komputerowa, w której odbywają się zajęcia z informatyki, musi działać w sieci lokalnej, do której istnieje dostęp z poziomu każdego komputera uczniowskiego. Ponadto każdy komputer w pracowni powinien mieć dostęp do Internetu. W przypadku pracowni wykorzystującej komputery PC, na dziś standard konfiguracji sprzętowej stanowiska uczniowskiego określają minimalne wymagania sprzętowe 3 : procesor klasy Celeron z zegarem 1 GHz lub inny tej samej klasy; płyta główna typu ATX (wymagane minimum dwa porty USB); 256 MB pamięci RAM (zalecane 1 GB); napęd CD (DVD); dysk twardy o dużej pojemności; karta sieciowa 100 Mb/s; karta dźwiękowa ze słuchawkami i mikrofonem; karta graficzna 16 MB pamięci RAM (zalecane 128 MB); monitor kolorowy (zalecany 17-calowy lub większy); klawiatura (zalecana multimedialna) i mysz. Jeśli w pracowni jest także tzw. komputer nauczycielski, to powinien on mieć nieco lepszą konfigurację (szybszy procesor i więcej pamięci RAM oraz dysk o bardzo dużej pojemności, pozwalający na odgrywanie przez ten komputer roli serwera plików i na archiwizowanie danych). Powinien on być także wyposażony w zestaw głośników i projektor multimedialny. Pozostała konfiguracja sprzętowa może 3 Sprzęt trafiający do gimnazjów w ramach Narodowego Programu Edukacji z powodzeniem spełnia te wymagania. 10

11 być zbliżona do konfiguracji komputera uczniowskiego. Dodatkowo w wyposażeniu każdej szkolnej pracowni komputerowej powinny znaleźć się między innymi: nagrywarka płyt DVD +RW/-RW; drukarka; skaner; kamerka internetowa; cyfrowy aparat fotograficzny Oprogramowanie Na każdym stanowisku uczniowskim musi być dostępny system operacyjny. W przypadku pracowni, która jest wyposażona w komputery PC, najczęściej będzie to jedna z wersji systemu Windows. Na każdym komputerze uczniowskim powinno także być zainstalowane popularne oprogramowanie użytkowe: przeglądarka internetowa; edytor tekstu; edytor grafiki; przeglądarka grafiki; arkusz kalkulacyjny. Ponadto standardowym wyposażeniem każdego komputera musi być: oprogramowanie antywirusowe; program archiwizujący. Pracownia powinna być także wyposażona dodatkowo w oprogramowanie umożliwiające: multimedialne wspomaganie procesu kształcenia w różnych obszarach edukacyjnych; symulowanie umiarkowanie złożonych problemów i procesów z różnych dziedzin z wykorzystaniem ich modeli komputerowych. Część aplikacji, które mogą zostać wykorzystane w edukacji informatycznej na poziomie gimnazjum (i nie tylko), została ujęta w wykazie środków dydaktycznych zalecanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej 4. Propozycje oprogramowania, które może zostać użyte przy realizacji programu nauczania, zostały podane w punkcie 6.2. Uwagi o realizacji programu nauczania i procedury osiągania celów. 4. Cele edukacyjne kształcenia i wychowania Aby ułatwić nauczycielom pracę z prezentowanym programem nauczania, poniżej, w tabeli 4.1. autorzy programu przedstawili cele edukacyjne w zakresie informatyki z uwzględnieniem materiału nauczania zawartego w programie. Zaproponowany zbiór celów edukacyjnych to jedynie baza wyjściowa dla nauczyciela. Nauczyciel realizujący program może wzbogacać go o dodatkowe cele. 4 Pełny wykaz środków dydaktycznych zalecanych do użytku szkolnego przez Ministra Edukacji Narodowej w zakresie przedmiotów ogólnokształcących jest dostępny pod adresem internetowym: 11

12 Tabela 4.1. Główne cele kształcenia w zakresie nauczania informatyki (według autorów programu) Lp. W zakresie wiedzy: W zakresie umiejętności: 1. Zdobycie wiedzy o wybranych metodach i środkach informatycznych wspomagających rozwiązywanie problemów w sytuacjach typowych i problemowych. 2. Poznanie podstaw pracy w środowisku wybranego systemu operacyjnego 3. Zdobycie podstawowej wiedzy o pracy w lokalnych i rozległych sieciach komputerowych. Świadome i sprawne posługiwanie się komputerem oraz narzędziami i metodami informatyki. Zarządzanie zasobami systemu operacyjnego i danymi w komputerze. Sprawne i bezpieczne korzystanie z dostępnych zasobów sieciowych. 4. Poznanie podstawowych usług internetowych. Sprawne i świadome korzystanie z usług internetowych. 5. Zdobycie wiedzy o zastosowaniu komputera jako narzędzia dostępu do informacji i komunikacji. 6. Poznanie właściwości i formatów grafiki komputerowej, jej parametrów oraz przeznaczenia. 7. Poznanie zasad edycji tekstu i narzędzi do tworzenia dokumentów tekstowych 8. Poznanie wybranych technik multimedialnych oraz oprogramowania wspomagającego edukację i inne dziedziny życia. 9. Zrozumienie istoty i poznanie struktury dokumentu HTML oraz narzędzi do jego tworzenia. 10. Zdobycie wiedzy o arkuszach kalkulacyjnych, ich przeznaczeniu, technikach obliczeniowych. 11. Zdobycie podstawowej wiedzy o bazach danych i ich obiektach. 12. Poznanie podstaw algorytmiki i zrozumienie istoty algorytmów. 13. Zdobycie wiedzy o rodzajach i realizacji algorytmów w arkuszu kalkulacyjnym. 14. Zdobycie podstawowej wiedzy o symulacji komputerowej zjawisk i procesów z wykorzystaniem ich modeli komputerowych. Świadome wykorzystywanie rozproszonych źródeł informacji i komunikowanie się za pomocą komputera w sieci. Rozpoznawanie plików graficznych. Prosta edycja plików, np. kadrowanie, wycinanie, dodawanie elementów itp. Wprowadzanie i formatowanie tekstu, wstawianie grafiki, sprawne poruszanie się po dokumencie i wykonywanie typowych operacji jak: usuwanie, kopiowanie, przenoszenie tekstu. Używanie narzędzi multimedialnych do uzyskiwania i prezentowania wiedzy. Efektywne wykorzystywanie komputera w nauce i pracy. Tworzenie prostego dokumentu HTML, stosowanie znaczników, dodawanie grafiki i odnośników. Wykorzystanie arkusza kalkulacyjnego do rozwiązywania zadań różnego typu. Sprawne stosowanie formuł i funkcji. Projektowanie i tworzenie prostych, jednotabelowych baz danych. Wprowadzanie i wyszukiwanie danych. Samodzielne tworzenie schematów blokowych algorytmów rozwiązujących konkretne zadania. Konstruowanie prostych algorytmów i ich realizacja w arkuszu kalkulacyjnym. Symulowanie umiarkowanie złożonych problemów i procesów z różnych dziedzin za pomocą modeli komputerowych i ich analizowanie. Ważne jest, aby w wyniku pracy nauczyciela uczniowie zyskiwali motywację do nauki. Jeśli uczeń zna cel edukacyjny i jest on dla niego użyteczny, wówczas uzna go za cel własny, a tym samym będzie się starał go osiągnąć, uczestnicząc w określonych działaniach lub podejmując je samemu. Innymi słowy, uczeń powinien chcieć rozwiązać dany problem, wtedy łatwiej zdobędzie określone wiadomości i umiejętności. Realizując cele edukacyjne należy pamiętać o aspekcie wychowawczym procesu kształcenia. Dlatego też, rozwijając treści kształcenia wynikające z podstawy programowej, należy o nim pamiętać. Znajomość i stosowanie pewnych zasad i reguł jest szczególnie ważne w społeczeństwie informacyjnym, 12

13 w którym wymaga się określonego zachowania oraz przestrzegania przyjętych praw i norm. Ponieważ cele wychowawcze są osiągane w wyniku zorganizowanej pracy w dłuższym okresie, nauczyciel powinien mieć je na uwadze formułując te cele w całym procesie kształcenia. W tabeli 4.2. autorzy programu zaproponowali 10 podstawowych celów wychowania. Tabela 4.2. Główne cele wychowania w zakresie nauczania informatyki (według autorów programu) Lp. Cele wychowania 1. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas pracy z komputerem. 2. Stosowanie zasad kultury technicznej i zasad korzystania z narzędzi informatycznych w szkole, domu i w pracy. 3. Przestrzeganie praw autorskich i umów licencyjnych. 4. Stosowanie zasad profilaktyki antywirusowej. 5. Kształtowanie postawy świadomego i odpowiedzialnego użytkownika komputera i jego oprogramowania. 6. Przestrzeganie zasady etykiety obowiązującej w środowisku sieciowym. 7. Przestrzeganie reguł związanych z ochroną danych osobowych oraz udostępnianiem własnych danych, zwłaszcza w związku z wymianą informacji w sieci Internet i niewykorzystywania danych w złych zamiarach. 8. Umiejętność współdziałania w zespole. 9. Promowanie za pomocą narzędzi współczesnej informatyki siebie, swojej szkoły, miasta, kraju. 10. Dostrzeganie korzyści i zagrożeń związanych z wykorzystywaniem współczesnych narzędzi informatycznych, a także ich aspektów społecznych. 5. Szczegółowe cele edukacyjne i materiał nauczania. Osiągnięcia ucznia W proponowanym programie nauczania wraz z materiałem nauczania przedstawione zostały związane z nim szczegółowe cele edukacyjne (kształcenia i wychowania) oraz zakładane umiejętności i osiągnięcia ucznia. Tak, jak już wcześniej wspominaliśmy, proponowany dla każdego bloku zbiór celów szczegółowych to jedynie baza wyjściowa dla nauczyciela, która może być wzbogacana o dodatkowe cele. Sam materiał nauczania w programie został ujęty w czternastu blokach tematycznych. Zawartość bloków dobrano w ten sposób, aby przy przedstawianiu ich treści z użyciem odpowiednich środków uczeń sukcesywnie wzbogacał wiedzę z zakresu informatyki, a jednocześnie w całym cyklu kształcenia uczył się korzystania z zasobów komputera i zarządzania nimi w różnych sytuacjach. W tabeli 5.1 przedstawiona została propozycja bloków tematycznych przewidzianych do realizacji w procesie nauczania informatyki. Dodatkowo w tabeli została podana orientacyjna, łączna liczba godzin przewidziana do realizacji każdego bloku. Określona ona została dla dwugodzinnego cyklu nauczania informatyki (wynikającego z ramowego planu nauczania dla gimnazjum). Jednocześnie, mając na uwadze fakt, że w wielu placówkach liczba godzin przeznaczona na nauczanie informatyki zostanie zwiększona do trzech godzin, określono liczbę godzin także dla tego cyklu kształcenia. Materiał nauczania danego bloku tematycznego, przewidziany do realizacji wyłącznie w cyklu trzygodzinnym, został oznaczony symbolem ❸ podobnie jak szczegółowe cele edukacyjne z nim związane. Zarówno w cyklu dwu-, jak i trzygodzinnym przy określaniu liczby godzin potrzebnych do realizacji programu przyjęto, że nauka w roku szkolnym trwa przez minimum 33 tygodnie. Z założenia tego wynika, że niezależnie od tego, czy 13

14 nauka odbywać się będzie np. w cyklu dwugodzinnym przez dwa lata po jednej godzinie tygodniowo czy przez rok w wymiarze dwugodzinnym, nauczyciel w całym cyklu kształcenia ma minimum 66 godzin na realizację programu nauczania. W cyklu trzygodzinnym minimalna liczba godzin wynosi 99. Tabela 5.1. Propozycja bloków tematycznych obejmujących materiał nauczania informatyki w gimnazjum Nr bloku Tematyka Przykładowa liczba godzin Cykl 2-godzinny Cykl 3-godzinny 1. Rozpoczynamy pracę z komputerem Zarządzamy plikami, folderami i programami w komputerze Poznajemy lokalne i rozległe sieci komputerowe Wędrujemy po sieci Internet Komunikacja w sieci Tworzymy grafikę komputerową Redagujemy tekst za pomocą komputera Korzystamy z multimedialnych źródeł informacji Tworzymy dokument HTML Wykonujemy obliczenia za pomocą arkusza kalkulacyjnego Gromadzimy dane i zarządzamy informacją w bazie danych Poznajemy algorytmy Rozwiązujemy problemy algorytmiczne Modele i symulacje w nauce 3 6 Do dyspozycji nauczyciela: 4 8 Razem godzin: Nauczyciel, opracowując własny plan nauczania informatyki, może m.in.: zmienić liczbę godzin przewidzianą na realizację danego bloku tematycznego; przygotować szczegółowe zagadnienia w ramach danych treści nauczania; zmienić kolejność zaproponowanych w programie bloków tematycznych; zaproponować wybrane przez siebie oprogramowanie do wdrażania treści poszczególnych bloków tematycznych z uwzględnieniem wykazu środków dydaktycznych zalecanych przez Ministra Edukacji Narodowej. Nauczyciel nie powinien jednak: rezygnować z treści nauczania zawartych w podstawie programowej; nadmiernie rozbudowywać jednego bloku tematycznego kosztem innego ujętego w programie nauczania; używać nielicencjonowanego oprogramowania komputerowego w procesie dydaktycznym. 14

15 Blok 1: Rozpoczynamy pracę z komputerem Szczegółowe cele edukacyjne Materiał nauczania Osiągnięcia ucznia Poznanie i stosowanie zasad bezpiecznej pracy przy komputerze i jego urządzeniach. Poznanie oraz przyswojenie zasad kultury technicznej użytkownika Zasady pracy przy komputerze: bhp przy komputerze; zasady korzystania z urządzeń komputerowych; współużytkowanie komputera i oprogramowania w pracowni szkolnej. potrafi zorganizować stanowisko pracy przy komputerze w sposób zgodny z przepisami bhp; zna regulamin pracowni i przepisy bhp oraz w bezpieczny sposób korzysta z urządzeń komputerowych; potrafi określić zagrożenia dla zdrowia związane z pracą przy komputerze i potrafi im przeciwdziałać; zna zasady kultury technicznej i potrafi uzasadnić konieczność ich stosowania. Poznanie roli informatyki i jej narzędzi we współczesnym świecie. Poznanie rodzajów komputerów i ich zastosowań. Poznanie zagrożeń wynikających z rozwoju zastosowań komputerów. Poznanie podstawowych informacji o programach komputerowych, ich działaniu i zastosowaniach. Podstawowe wiadomości o komputerach: społeczne aspekty rozwoju informatyki; rodzaje komputerów i przykłady ich zastosowań; zagrożenia związane z rozwojem zastosowań komputerów w życiu człowieka; podstawy działania komputera; komunikacja z komputerem i programy obsługi urządzeń; rodzaje i zastosowanie oprogramowania komputerowego. potrafi wyjaśnić rolę informatyki we współczesnym świecie; rozumie korzyści i zagrożenia związane z zastosowaniem komputerów w różnych dziedzinach życia; potrafi wymienić obszary zastosowań komputerów i opisać ich rolę we współczesnym świecie; rozumie, jak działa komputer i jak wykonuje programy; potrafi posługiwać się jednostką bit, bajt i ich wielokrotnościami; potrafi wymienić podstawowe grupy programów komputerowych i wskazać dziedziny ich zastosowań. Poznanie podstawowych urządzeń wewnętrznych i zewnętrznych Urządzenia komputera: urządzenia wewnętrzne: płyta główna, procesor, pamięć, gniazda i karty rozszerzeń, dysk twardy, napęd stacji dyskietek, napęd CD i DVD; urządzenia zewnętrzne: monitor, klawiatura, mysz, drukarka, skaner; bezpieczne korzystanie z urządzeń potrafi wymienić podstawowe elementy komputera i opisać ich przeznaczenie; potrafi podłączyć do komputera urządzenia zewnętrzne typu drukarka, skaner z zachowaniem zasad bhp; stosuje przepisy bhp oraz w bezpieczny sposób korzysta z urządzeń komputerowych; Poznanie przepisów i zasad dotyczących przestrzegania praw autorskich i umów licencyjnych. Prawo autorskie i licencje na programy komputerowe: prawo i użytkowanie oprogramowania komputerowego; licencje komercyjne, freeware, shareware, Open Source, Public Domain. rozumie, dlaczego należy przestrzegać praw autorskich; potrafi uzasadnić konieczność korzystania z programów komputerowych zgodnie z licencją ich użytkowania. Poznanie roli systemu operacyjnego w komputerze. Umiejętność obsługi interfejsu graficznego systemu operacyjnego. komputerem i jego oprogramowaniem. System operacyjny w komputerze, czyli poznajemy środowisko pracy: rola i zadania systemu w komputerze; uruchamianie i zamykanie systemu; logowanie się do systemu; pulpit, pasek zadań i ikony; obsługa okien aplikacji i okien dialogowych. rozumie rolę systemu operacyjnego w komputerze i potrafi wyjaśnić jego podstawowe zadania; potrafi uruchomić i zamknąć komputer; potrafi logować się na przydzielonym mu koncie w systemie (sieci); potrafi uruchamiać programy i obsługiwać okna aplikacji; 15

16 Szczegółowe cele edukacyjne Materiał nauczania Osiągnięcia ucznia Umiejętność pracy w środowisku systemu operacyjnego z rodziny Windows. Poznanie rodzajów i formatów plików popularnych aplikacji użytkowych. komputerem i jego oprogramowaniem. Praca w środowisku systemu operacyjnego: napędy dysków i ich oznaczanie; pliki, foldery, skróty i zasady tworzenia ich nazw; przeglądanie folderów i zaznaczanie obiektów; aplikacje systemu operacyjnego; typy plików i ich aplikacje. potrafi odczytywać oznaczenia napędów; potrafi tworzyć nazwy plików i folderów; potrafi przeglądać zasoby folderów; korzysta z wybranych aplikacji w systemie operacyjnym; potrafi wymienić podstawowe rodzaje i formaty plików; Blok 2: Zarządzamy plikami, folderami i programami w komputerze Szczegółowe cele edukacyjne Materiał nauczania Osiągnięcia ucznia Poznanie struktury i sposobu zapisywania plików, skrótów i folderów na dysku. Umiejętność obsługi tworzenia folderów i skrótów. Umiejętność wyszukiwania plików i folderów. komputerem i jego oprogramowaniem. Foldery, pliki i skróty do programów: tworzenie folderów; tworzenie skrótów; wyszukiwanie plików i folderów. wie, jak są organizowane dane na dysku komputera; potrafi tworzyć i obsługiwać foldery; potrafi tworzyć skróty do folderów i plików; potrafi odszukać foldery i pliki w zasobach systemu; Umiejętność wykonywania podstawowych operacji na plikach i folderach. Umiejętność korzystania ze schowka systemowego. Poznanie zasad formatowania nośników danych. komputerem i jego oprogramowaniem. Podstawowe operacje na plikach i folderach: kopiowanie, przenoszenie i usuwanie obiektów; schowek systemowy; formatowanie. potrafi kopiować, przenosić i usuwać obiekty typu folder, plik i skrót; potrafi wyjaśnić, na czym polega formatowanie nośników danych i potrafi formatować dyskietki; Poznanie zasad instalacji i deinstalacji programów w środowisku systemu operacyjnego ❸. Poznanie zasad instalacji typowych urządzeń zewnętrznych komputera ❸. komputerem i jego oprogramowaniem ❸. komputera ❸. Zarządzanie programami i urządzeniami w komputerze ❸: instalowanie i deinstalowanie programów ❸; instalowanie urządzeń zewnętrznych komputera ❸. potrafi instalować aplikacje w systemie, w którym pracuje, oraz przeprowadzać ich deinstalację ❸; potrafi zainstalować w systemie urządzenia typu drukarka czy skaner ❸; korzystając z komputera i jego oprogramowania ❸; stosuje zasady kultury technicznej ❸. 16

17 Szczegółowe cele edukacyjne Materiał nauczania Osiągnięcia ucznia Umiejętność tworzenia prostych archiwów. Poznanie zasad profilaktyki antywirusowej. Poznanie oprogramowania antywirusowego. komputerem i jego oprogramowaniem. Archiwizacja danych i ich ochrona przeciwwirusowa w komputerze: tworzenie i obsługa prostych archiwów; profilaktyka i programy antywirusowe. stosuje zasady tworzenia kopii danych i archiwizuje dane za pomocą wybranego programu archiwizującego; potrafi stosować zasady profilaktyki antywirusowej; potrafi posługiwać się narzędziami antywirusowymi; Blok 3: Poznajemy lokalne i rozległe sieci komputerowe Szczegółowe cele edukacyjne Materiał nauczania Osiągnięcia ucznia Poznanie podstawowych terminów sieciowych. Umiejętność korzystania z zasobów sieciowych. Poznanie zasad adresowania komputerów w sieci i roli protokołu sieciowego. Wprowadzenie do sieci komputerowych: rodzaje sieci komputerowych; korzyści wynikające z łączenia komputerów w sieci; zasoby, urządzenia i oprogramowanie sieciowe; rola protokołu w sieci i adres potrafi wymienić podstawowe rodzaje sieci komputerowych; potrafi logować się do sieci i korzystać z udostępnionych mu zasobów sieciowych; rozróżnia podstawowe urządzenia sieciowe; potrafi wyjaśnić funkcję adresu komputera w sieci i omówić rolę protokołu sieciowego; Poznanie systemu nazw domen w Internecie. Umiejętność odczytania i poprawnej interpretacji adresów URL zasobów sieciowych. Poznanie wybranych metod połączenia z siecią rozległą ❸. Sieć Internet: struktura sieci globalnej; adres komputera w sieci Internet i system nazw domen; usługi sieciowe i obszary ich zastosowań; protokoły i adres URL w sieci; sposoby podłączenia komputera do sieci Internet ❸. potrafi wyjaśnić zasady systemu nazw domen; potrafi zinterpretować nazwę komputera w Internecie; potrafi poprawnie odczytywać adresy URL w sieci; potrafi wskazać obszary zastosowań Internetu; potrafi opisać popularne usługi sieciowe; potrafi wymienić różne metody dostępu do sieci globalnej ❸. Poznanie zasad korzystania z usług internetowych. Poznanie zagrożeń związanych z Internetem. Świadome i odpowiedzialne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem. Zasady korzystania z sieci: prawo w sieci i podstawy netykiety; zagrożenia związane z Internetem: szkodliwe treści publikowane w sieci; przestępstwa i oszustwa internetowe; uzależnienie od Internetu; przeciwdziałanie zagrożeniom w sieci. rozumie zagrożenia wynikające z pracy komputera w sieci; potrafi wymienić podstawowe zasady ochrony komputera w sieci i stosuje je; 17

18 Blok 4: Wędrujemy po sieci Internet Szczegółowe cele edukacyjne Materiał nauczania Osiągnięcia ucznia Umiejętność obsługi przeglądarki internetowej i przeglądania stron WWW. Poznanie struktury strony WWW. Umiejętność zapisywania stron WWW i ich elementów. Świadome i odpowiedzialne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem. Strony WWW i przeglądarka internetowa: przeglądarka internetowa; adresy stron i protokół ich przesyłania; zagrożenia związane z przeglądaniem stron WWW; elementy stron WWW; zapisywanie stron i ich elementów. potrafi posługiwać się przeglądarką internetową; odpowiedzialnie korzysta z zasobów udostępnianych na stronach WWW; potrafi wykorzystywać informacje udostępniane na stronach WWW w nauce i pracy; potrafi zapisywać strony WWW i ich elementy; stosuje zasady ochrony komputera w sieci; Poznanie źródeł informacji w Internecie. Umiejętność formułowania prostych zapytań w wyszukiwarkach sieciowych. Umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji w sieci. Świadome i odpowiedzialne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem. Wyszukiwanie informacji w sieci: źródła informacji w sieci; wyszukiwarki sieciowe i zapytania; katalogi stron internetowych; encyklopedie i słowniki internetowe; selekcja informacji w sieci pod względem jej zawartości merytorycznej i obyczajowej. zna podstawowe rodzaje sieciowych źródeł informacji i potrafi wyjaśnić ich przeznaczenie; potrafi uzyskiwać informacje za pomocą wyszukiwarek sieciowych dzięki poprawnie konstruowanym zapytaniom; potrafi korzystać z innych sieciowych źródeł informacji (np. katalogów stron WWW, encyklopedii i słowników internetowych); świadomie selekcjonuje informacje dostępne w sieci pod kątem ich walorów etycznych i merytorycznych; stosuje zasady ochrony komputera w sieci; Umiejętność pobierania plików z sieci poprzez ich odnośniki na stronach WWW. Poznanie usługi FTP i zasad korzystania z niej ❸. Umiejętność wyszukiwania plików w sieci ❸. Świadome i odpowiedzialne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem. Pliki w sieci: pobieranie plików ze stron WWW; serwer FTP i konto na serwerze ❸; wyszukiwanie plików w sieci ❸; pobieranie plików z sieci a piractwo komputerowe. potrafi pobierać pliki udostępniane na stronach WWW za pomocą narzędzi przeglądarki internetowej; potrafi korzystać z usługi FTP za pomocą przeglądarki internetowej ❸; potrafi wyszukiwać pliki w zasobach sieci ❸; stosuje zasady ochrony komputera w sieci; 18

19 Blok 5: Komunikacja w sieci Szczegółowe cele edukacyjne Materiał nauczania Osiągnięcia ucznia Poznanie usługi poczty elektronicznej. Umiejętność zakładania konta na publicznym serwerze poczty. Świadome i odpowiedzialne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem. Podstawy poczty elektronicznej: konto, adres i serwer poczty; sposoby korzystania z poczty ; wędrówka wiadomości poczty elektronicznej w sieci; zakładanie konta pocztowego. rozumie i potrafi wyjaśnić zasadę przesyłana poczty elektronicznej w sieci; potrafi założyć konto na publicznym serwerze poczty za pomocą formularzy na stronach WWW. stosuje zasady ochrony komputera w sieci; Umiejętność obsługi konta poczty elektronicznej za pomocą przeglądarki. Umiejętność obsługi konta poczty elektronicznej za pomocą programu pocztowego ❸. Poznanie zagrożeń związanych z usługą poczty elektronicznej. Umiejętność tworzenia i wysyłania wiadomości wraz z załącznikiem za pomocą przeglądarki. Umiejętność tworzenia i wysyłania wiadomości za pomocą programu pocztowego ❸. Kształtowanie umiejętności komunikowania się za pośrednictwem nowoczesnych technologii. Świadome i odpowiedzialne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem. Odbieranie i wysyłanie wiadomości pocztowych dostęp do konta pocztowego poprzez stronę WWW; dostęp do konta za pomocą programu pocztowego i jego konfiguracja w tym programie ❸; poczta i zagrożenia dla użytkowników usługi (wirusy komputerowe, sniffing, spamming). tworzenie, adresowanie i wysyłanie wiadomości za pomocą przeglądarki; tworzenie, adresowanie i wysyłanie wiadomości za pomocą programu pocztowego ❸; wiadomości z grafiką i załącznikami; wiadomości poczty i zasady etykiety; odpowiadanie na wiadomości i przesyłanie wiadomości dalej. potrafi obsługiwać konto poprzez stronę WWW; potrafi skonfigurować wybrany program pocztowy do obsługi konta ❸; potrafi zarządzać kontem za pomocą programu pocztowego ❸; rozumie zagrożenia związane z korzystaniem z usługi poczty elektronicznej; potrafi wymienić podstawowe zasady bezpiecznego korzystania z usługi poczty elektronicznej i stosuje je praktycznie; potrafi tworzyć, adresować i wysyłać wiadomości poczty elektronicznej za pomocą przeglądarki; potrafi edytować, adresować i wysyłać wiadomości poczty elektronicznej za pomocą wybranego programu pocztowego ❸; potrafi wzbogacać wiadomości o załączniki; potrafi odpowiadać na wiadomości i przesyłać odbierane wiadomości do innych użytkowników sieci; stosuje zasady ochrony komputera w sieci; 19

20 Szczegółowe cele edukacyjne Materiał nauczania Osiągnięcia ucznia Umiejętność zakładania i konfigurowania konta użytkownika w wybranym komunikatorze internetowym. Umiejętność nawiązywania rozmów tekstowych. Umiejętność połączeń głosowych i wideo ❸. Świadome i odpowiedzialne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem. Komunikatory internetowe: tworzenie i konfigurowanie konta; przesyłanie wiadomości tekstowych i grafiki; nawiązywanie rozmowy głosowej i wideo z innymi użytkownikami sieci Internet ❸; używanie poprawnego języka podczas rozmów; rozpoznawanie zagrożeń wynikających z użytkowania komunikatorów. potrafi samodzielnie pobrać program komunikatora z sieci Internet i zainstalować go; umie skonfigurować konto użytkownika w komunikatorze; potrafi przeprowadzić pogawędkę tekstową z innym użytkownikiem sieci; potrafi prowadzić w Internecie rozmowy głosowe i wideo za pomocą wybranego komunikatora ❸. stosuje zasady ochrony komputera w sieci; korzystając z komputera i jego oprogramowania. Poznanie usługi forum dyskusyjnego w sieci. Zdolność wyszukiwania forów dyskusyjnych. Umiejętność rejestracji na forum dyskusyjnym. Znajomość zasad obowiązujących na forach. Umiejętność czytania i wysyłania wiadomości na forum. Świadome i odpowiedzialne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem. Dyskusje w sieci: wyszukiwanie wskazanego forum; rejestracja na forum dyskusyjnym; wysyłanie i czytanie postów; poznanie zasad uczestnictwa na forum. umie odszukać w sieci Internet interesujące go forum dyskusyjne; potrafi się zarejestrować w systemie danego forum; umie wyszukać interesujący wątek, czytać i wysyłać posty; stosuje zasady ochrony komputera w sieci; zna i stosuje zasady obowiązujące na forach internetowych; korzystając z komputera i jego oprogramowania. Poznanie i korzystanie z programów umożliwiających współdzielenie zasobów w sieci i wspólną pracę w sieci. Umiejętność tworzenia i konfiguracji własnego konta w programach sieciowych. Poznanie możliwości i narzędzi oprogramowania do pracy online. Umiejętność nawiązywania połączeń głosowych i wideo z innymi użytkownikami sieci lokalnej ❸. Świadome i odpowiedzialne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem. Grupowa praca w sieci: znajomość programów umożliwiających wspólną pracę w sieci; udostępnianie zasobów swojego komputera innym użytkownikom sieci; wspólna praca nad jednym projektem za pomocą komputerów w sieci korzystanie z wirtualnej tablicy; przesyłanie i odbieranie plików; komunikacja głosowa i wideo ❸ w sieci lokalnej. zna wybrany program sieciowy do pracy na żywo i potrafi skonfigurować w nim swoje konto; potrafi udostępniać wybrane zasoby swojego komputera innym użytkownikom sieci lokalnej za pomocą wybranego programu sieciowego; umie przesyłać pliki w sieci lokalnej i umie korzystać z usług wirtualnej tablicy; potrafi nawiązać kontakt głosowy i wideo z innymi użytkownikami sieci lokalnej ❸; stosuje zasady ochrony komputera w sieci; korzystając z komputera i jego oprogramowania. 20

21 Blok 6: Tworzymy grafikę komputerową Szczegółowe cele edukacyjne Materiał nauczania Osiągnięcia ucznia Poznanie metod pozyskiwania grafiki w postaci elektronicznej z różnych źródeł. Umiejętność obsługi skanera i cyfrowego aparatu fotograficznego. Świadome i odpowiedzialne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem. Posługiwanie się skanerem i aparatem cyfrowym: skaner i elementy jego obsługi; cyfrowy aparat fotograficzny; korzystanie z instrukcji obsługi urządzeń komputerowych. potrafi podłączyć skaner do komputera z zachowaniem zasad bhp; potrafi w odpowiedzialny i bezpieczny sposób korzystać ze skanera i aparatu cyfrowego; potrafi przesyłać zdjęcia z pamięci aparatu cyfrowego do Poznanie oprogramowania do edycji grafiki bitmapowej. Umiejętność prostej obróbki zdjęć w komputerze. Świadome i odpowiedzialne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem. Obróbka zdjęć w komputerze: dodawanie nowych elementów do zdjęć; kopiowanie i wklejanie fragmentów obrazu; usuwanie i zmiana tła. potrafi opisać programy do obróbki grafiki bitmapowej i potrafi otworzyć w nich plik graficzny; potrafi zmniejszyć rozmiar obrazka, przyciąć go i kadrować; potrafi wykonać prosty fotomontaż; potrafi zmieniać tło obrabianych grafik; Poznanie technik tworzenia prostych ilustracji. Umiejętność tworzenia prostych obiektów graficznych. Dbałość o estetykę wykonywanych ilustracji. Umiejętność tworzenia obiektów graficznych prezentacji multimedialnych i internetowych ❸. Świadome i odpowiedzialne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem. Tworzenie prostych rysunków: znaki logo; ilustracje w ogłoszeniach i zaproszeniach; wybrane elementy grafiki na stronach prezentacji multimedialnych i internetowych ❸. potrafi utworzyć prosty rysunek z gotowych elementów takich, jak: wielokąty, elipsy i proste; potrafi zaprojektować proste formy graficzne jak ogłoszenia, informatory czy zaproszenia; potrafi tworzyć elegancką grafikę dla potrzeb prezentacji multimedialnych i internetowych ❸; Zapisywanie utworzonych rysunków w różnych formatach graficznych. Umiejętność optymalizacji grafiki i przygotowania jej dla różnych zastosowań. Świadome i odpowiedzialne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem. Przygotowanie grafiki do publikacji: wydruk wykonanych rysunków; wybór odpowiedniej rozdzielczości i liczby kolorów; zapis ilustracji i ich eksport do wybranych formatów ❸. potrafi wyjaśnić pojęcie rozdzielczości obrazka; potrafi zmienić liczbę kolorów i rozdzielczość obrazka; potrafi dobrać właściwe ustawienia grafiki do druku; potrafi zapisywać i konwertować grafikę w popularnych formatach ❸; 21

22 Blok 7: Redagujemy tekst za pomocą komputera Szczegółowe cele edukacyjne Materiał nauczania Osiągnięcia ucznia Poznanie edytora tekstu i jego zastosowań. Poznanie budowy typowego dokumentu w edytorze tekstu. Umiejętność pisania i redagowania tekstu. Dbałość o poprawność językową tekstu w edytowanych dokumentach. komputerem i jego oprogramowaniem. Do czego służy edytor tekstu: przeznaczenie i możliwości edytora; podstawowe elementy strony dokumentu; zasady wprowadzania i edycji tekstu; tryb wstawiania i nadpisywania. zna główne zastosowania edytorów tekstu; potrafi objaśnić znaczenie podstawowych elementów komputerowego dokumentu tekstowego; potrafi stosować zasady wprowadzania i edycji tekstu; edytuje tekst w dokumencie, dbając o jego poprawność ortograficzną i gramatyczną; Umiejętność łączenia tekstu w dokumencie z grafiką i obiektami innego typu. Umiejętność tworzenia prostych obiektów graficznych za pomocą narzędzi edytora. Dbałość o estetykę tworzonych dokumentów. komputerem i jego oprogramowaniem. Wzbogacanie dokumentu: wstawianie gotowych rysunków; edycja rysunków w dokumencie; skalowanie rysunków i otaczanie ich tekstem; przykłady poprawnie edytowanych i formatowanych dokumentów. potrafi wstawiać gotowe rysunki w różnych formatach graficznych do dokumentu; potrafi rysować w dokumencie proste figury i kształty za pomocą narzędzi edytora grafiki wektorowej; potrafi rozmieszczać, otaczać tekstem i skalować obiekty graficzne w dokumencie tekstowym; dba o estetykę tworzonego dokumentu; Umiejętność wykonywania podstawowych operacji na tekście i grafice w dokumencie tekstowym. Dbałość o poprawność językową tekstu w edytowanych dokumentach. Dbałość o estetykę tworzonych dokumentów. komputerem i jego oprogramowaniem. Operacje na elementach dokumentu: zaznaczanie bloków tekstu w dokumencie; przenoszenie, kopiowanie, wycinanie, usuwanie, wklejanie tekstu i elementów graficznych; sprawdzanie i korekta poprawności pisowni; wyszukiwanie i zamiana fragmentu tekstu w dokumencie. potrafi wykonać operacje kopiowania, przenoszenia i usuwania na tekście oraz obiektach graficznych w dokumencie; edytuje tekst w dokumencie, dbając o jego poprawność ortograficzną i gramatyczną; potrafi sprawdzać poprawność pisowni w dokumencie; dba o estetykę tworzonego dokumentu; potrafi wyszukiwać znaki i ciągi znaków w tekście; 22