PL B1. UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU, Wrocław, PL

Transkrypt

1 PL B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (51) Int.Cl. A61K 31/685 ( ) A61K 35/54 ( ) A61P 9/12 ( ) (54) Zastosowanie preparatu fosfolipidowego z żółtka jaj (73) Uprawniony z patentu: UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU, Wrocław, PL (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 17/13 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 06/14 (72) Twórca(y) wynalazku: DORIAN NOWACKI, Wolin, PL HELENA MARTYNOWICZ, Wrocław, PL ANNA WOJAKOWSKA, Wrocław, PL ŁUKASZ BOBAK, Janów, PL ANDRZEJ SZUBA, Wrocław, PL TADEUSZ TRZISZKA, Trzebnica, PL (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Anna Olszewska

2 2 PL B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest zastosowanie preparatu fosfolipidowego z żółtka jaj - super lecytyny opisanej w opisie patentowym P Głównym składnikiem preparatu jest fosfatydylocholina (lecytyna), fosfatydyloetanoloaminy oraz kwasy omega-3 i omega-6. Choroby układu sercowo-naczyniowego są najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Nadciśnienie tętnicze jest najczęstszą chorobą układu krążenia i dotyka około 20-50% populacji krajów rozwiniętych (Castelli W. P.: Epidemiology of coronary heart disease. The Framingham Study. American J. Med. 1984; 76:4-12; Lewington S. et al.: Age specific relevance of usual blood pressure to vascular mortality: a metaanalysis of individual data for one million adults in 61 prospective studies. Lancet 2002; 360: ; Whelton P. K.: Epidemiology of hypertension. Lancet. 1994; 344: ). Ostatnie badanie epidemiologiczne NATPOL III ujawniło rozpowszechnienie nadciśnienia w Polsce na poziomie 32% populacji w wieku od lat (Zdrojewski T., Bandosz P., Gaciong Z., Wyrzykowski B.: Rozpowszechnienie czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego w Polsce w 2011 r. Zakres wieku lat. NATPOL XV Międzynarodowy Kongres PTK. Wrocław ). Etiologia nadciśnienia tętniczego w ponad 90% przypadków pozostaje nieznana. Znane są liczne czynniki predysponujące takie jak otyłość, brak wysiłku fizycznego, dieta wysokosodowa czy uwarunkowania genetyczne. W ostatnich latach narasta znaczenie leczenia żywieniowego i tzw. żywności funkcjonalnej. Również w leczeniu nadciśnienia tętniczego ugruntowaną pozycję ma leczenie dietetyczne. Udowodniono, że dieta DASH (dietetary stop hypertension) oparta na owocach, warzywach, niskotłuszczowych produktach nabiałowych, wyrobach zawierających pełne ziarno, bogata w ryby, drób i orzechy, skutecznie obniża ciśnienie tętnicze skurczowe o 6 mmhg i rozkurczowe o 3 mmhg (Appel L. J. et al.: Clinical trial of the effects of dietary patterns on blood pressure. DASH Collaborative Research Group. N. Engl J. Med Apr 17;336(16): ). Badanie PREMIER potwierdziło skuteczność diety DASH stosowanej wraz ze zmianami stylu życia (Mogensen C. E. et al.: Preterax in Albuminuria Regression (PREMIER) Study Group. Effect of low-dose perindopril/indapamide on albuminuria in diabetes: preterax in albuminuria regression: PREMIER Hypertension May;41 (5): ). Wielonienasycone kwasy tłuszczowe PUFA (polyunsaturated fatty acids) z rodziny kwasów omega-3 wykazują również działanie przeciwmiażdżycowe, antyarytmogenne, i przeciwzapalne. Spożywanie PUFA pochodzenia rybnego obniża ryzyko nagłego zgonu sercowego, którego najczęstszą przyczyną są zaburzenia rytmu w przebiegu choroby niedokrwiennej serca (Marchioli R. et al.: GlSSI- Prevenzione Investigators. Early protection against sudden death by n-3 polyunsaturated fatty acids after myocardial infarction: time-course analysis of the results of the Gruppo Italiano per Io Studio della Sopravvivenza nell'lnfarto Miocardico (GlSSI)-Prevenzione). Ponadto wielonienasycone kwasy tłuszczowe PUFA korzystnie wpływają na gospodarkę lipidową obniżając poziom cholesterolu LDL i triglicerydów oraz podwyższając poziom cholesterolu HDL. Normalizują również funkcje śródbłonka, obniżają poziom stresu oksydacyjnego. Działają także przeciwzapalnie i przeciwzakrzepowo obniżając poziom fibrynogenu, tromboksanu i tkankowego aktywatora plazminogenu (Ibrahim A. et al.: Anti-inflammatory and anti-angiogenic effect of long chain n-3 polyunsaturated fatty acids in intestinal microvascular endothelium. Clin Nutr Oct;30(5):678-87; Mori T. A. et al.: Dietary fish as a major component of a weight-loss diet: effect on serum lipids, glucose, and insulin metabolism in overweight hypertensive subjects. Am J CIin Nutr Nov; 70(5):817-25). Wielonienasycone kwasy tłuszczowe PUFA z grupy omega-3 pochodzące z ryb, wykazują działanie hipotensyjne. W badaniu oceniającym skuteczność diety bogatej w ryby wśród członków plemienia Bantu w Tanzanii, stwierdzono niższe wartości ciśnienia wśród członków plemienia mieszkających w pobliżu jeziora i spożywających większe ilości ryb niż u pozostałych członków plemienia, których dieta miała charakter wegetariański (Pauletto P. et al.: Blood pressure and atherogenic lipoprotein profiles of fish-diet and vegetarian villagers in Tanzania: the Lugalawa study. Lancet Sep 21,348(9030):784-8). Włączenie do diety wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega-3, pochodzących z ryb, w ilości 15 g/dobę obniża ciśnienie skurczowe o 8,1 mmhg, a rozkurczowe o 5,6 mmhg (Appel L. J., Miller E. R., Seidler A. J., Whelton P. K.: Does supplementation of diet with fish oil reduce blood pressure? Arch. Intern. Med. 1993; 153: ). Fosfatydylocholina jest głównym fosfolipidem będącym szkieletem błon komórkowych spełniającą rolę ochronną przed nadmiarem cholesterolu w komórkach. W badaniach in vitro wykazano, że

3 PL B1 3 wolny cholesterol aktywując cytydylotransferazę fosfocholinową zwiększa syntezę fosfatydylocholiny, co stanowi mechanizm obronny przed nadmiarem cholesterolu w komórkach. Spełnia również rolę ochronną, jako osłona ściany żołądka. Pozytywne działanie lecytyny polega na regulowaniu gospodarki triacyloglicerolami, zapobiegając gromadzeniu się tych związków w ścianach naczyń krwionośnych, co zapobiega wystąpieniu chorób serca i miażdżycy. Z literatury znane jest działanie suplementu diety zawierającego wielonienasycone kwasy tłuszczowe pochodzące z krylu, który okazał się skuteczny w leczeniu zespołu napięcia przedmiesiączkowego, wykazywał działanie przeciwzapalne, obniżające stężenie cholesterolu LDL i podwyższające stężenie cholesterolu HDL (Bunea R. et al.: Evaluation of the effects of Neptune Krill Oil on the clinical course of hyperlipidemia. Altern Med Rev 2004; 9: ; Sampalis F. et al.: Evaluation of the effects of Neptune Krill Oil on the management of premenstrual syndrome and dysmenorrhea. AIternMed Rev 2003; 8: ). Jaja kurze są cennym produktem pochodzenia zwierzęcego, ze względu na zawartość aminokwasów egzogennych, fosfatydylocholiny, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, ksantofilu, Iuteiny i witamin B1, B12, ryboflawiny i kwasu foliowego. Dotychczas nie było znane działanie hipotensyjne preparatu fosfolipidowego pochodzącego z żółtka jaja. Istotą wynalazku jest zastosowanie preparatu fosfolipidowego otrzymanego sposobem ujawnionym w opisie wynalazku zgłoszonego do UPRP i zarejestrowanego pod numerem P , zwanego super lecytyną, do wytwarzania składnika leku albo substancji czynnej leków do leczenia chorób nadciśnieniowych, takich jak samoistne nadciśnienie, choroba nadciśnieniowa z zajęciem serca, choroba nadciśnieniowa z zajęciem nerek, choroba nadciśnieniowa z zajęciem serca i nerek oraz nadciśnienie wtórne. Istotą wynalazku jest także zastosowanie preparatu fosfolipidowego otrzymanego sposobem ujawnionym w opisie wynalazku zgłoszonego do UPRP i zarejestrowanego pod numerem P , zwanego super lecytyną, do wytwarzania suplementu diety, dodatku żywieniowego lub składnika preparatów złożonych do stosowania w profilaktyce nadciśnienia tętniczego i uzupełnieniu standardowej terapii chorób nadciśnieniowych. Stwierdzono statystycznie istotne obniżenie ciśnienia tętniczego u szczurów, którym podawany był preparat. Szczury ze samoistnym nadciśnieniem tętniczym, których dieta była wzbogacona badanym preparatem miały niższe ciśnienie średnie o 19,38 mmhg, niż szczury będące na diecie ubogą w wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Ponadto przebadano wpływ preparatu na ciśnienie u zdrowych szczurów. Wykazano, że preparat nie ma wpływu na ciśnienie u zdrowych osobników. Badany preparat fosfolipidowy wykazuje działanie hipotensyjne i może mieć zastosowanie jako uzupełnienie terapii hipotensyjnej u osób z nadciśnieniem tętniczym oraz w profilaktyce nadciśnienia tętniczego. Ponadto uzyskane wyniki badań wskazują na możliwość zastosowania preparatu jako składnik leku albo jako substancji czynnej do wytwarzania leku w terapii wymienionych chorób. P r z y k ł a d 1. W doświadczeniu wykorzystany jest uznany szczurzy model eksperymentalny rozwijający spontaniczne nadciśnienie SHR/NCrl (Spontanously Hypertensive Rats; Charles River) oraz kontrolna zdrowa grupa zwierząt WKY/NCrl (Wistar Kyoto; Charles River). Pomiar ciśnienia tętniczego został wykonany metodą telemetryczną przy użyciu systemu DSI (Data Sciences International). Umożliwia ona pomiar za pomocą zaimplantowanego transmitera (No. TA11PA-C40). Transmiter składa się z dwóch podjednostek: cewnika umieszczonego w świetle aorty oraz z przetwornika umieszczonego pod skórą szczura. Dane przekazywane są falami o niskiej częstotliwości (AM) do odbiornika (Rat Pressure & Activity Receiver RPC-1; Data Exchange Matrix) znajdującego się pod klatką i następnie przekazywane do komputera. W doświadczeniu użyto paszę ubogą w wielonienasycone kwasy tłuszczowe (Labofeed B uboga w PUFA), aby wykluczyć wpływ PUFA pochodzących z paszy. W tabeli 1 przedstawiono skład preparatu. Frakcja T a b e l a 1 Procentowy skład kwasów tłuszczowych we frakcji fosfolipidowej z żółtka jaja kurzego. 1 2 Czystość jako substancja nierozpuszczalna w acetonie 73,00 Fosfatydylocholina [PC] 81,72 Fosfatydyloetanoloamina [PE] 18,27 [%]

4 4 PL B1 cd. tabeli 1 Profil kwasów tłuszczowych C14:00 0,40 C14:01 0,16 C16:00 26,36 C16:01 2,52 C17:00 0,24 C18:00 14,05 C18:01 29,66 C18:02 13,08 C18:03 3,12 C20:02 0,18 C20:03 0,12 C20:04 2,41 C ,58 C22:06 7,12 ω-3 10,82 ω-6 15,79 ω6/ω3 1,46 Nasycone 41,05 Nienasycone 58,95 MUFA 32,34 PUFA 26,61 Siedmiotygodniowe samce SHR oraz WKY zostały podzielone na cztery grupy: dwie doświadczalne i dwie kontrolne. Grupy doświadczalne (LP) stanowiły: grupa SHR otrzymująca preparat razem z paszą (SHR/LP; n 1 =15), oraz grupa WKY otrzymująca preparat razem z paszą (WKY/LP; n 2 =11). Grupy kontrolne (K) stanowiły: grupa SHR otrzymująca tylko paszę (SHR/K; n 3 =15), oraz grupa WKY otrzymująca tylko paszę (WKY/K; n 4 =11), przy czym n i, to liczba osobników w danej grupie. Dieta grup doświadczalnych po wzbogaceniu preparatem fosfolipidowym zawierała 5% fosfatydylocholiny oraz 1,6% kwasów omega-3 i omega-6 liczonych sumarycznie. Zwierzęta otrzymywały preparat przez dwanaście tygodni. W ósmym tygodniu karmienia wykonany został zabieg implantacji transmitera. Po okresie rekonwalescencji trwającej około siedem dni zostały przeprowadzone pomiary ciśnienia. było mierzone między dziewiątym a dwunastym tygodniem suplementacji diety. W tym czasie u każdego osobnika wykonano od czterech do pięciu dwudziestoczterogodzinnych cykli pomiarowych. W każdym cyklu trzydziestosekundowy pomiar był wykonywany co piętnaście minut. Odstęp czasowy między cyklami pomiarowymi wynosił od trzech do czterech dni. Wyniki badań potwierdzają działanie hipotensyjne badanego preparatu. Szczury SHR/LP, których dieta była wzbogacona preparatem fosfolipidowym miały niższe średnie ciśnienie (ciśnienie) o 19,38 mmhg, niższe ciśnienie skurczowe o 20,95 mmhg oraz niższe ciśnienie rozkurczowe o 17,36 mmhg, względem grupy kontrolnej SHR/K. Wyniki są istotne statystycznie (test nieparametryczny U Manna-Whitneya, p<0,05; Wykres 1; Tabela 2).

5 PL B1 5 Wykres 1. Wartości średnie ciśnienia tętniczego u szczurów SHR kontrolnych (SHR/K) oraz otrzymujących preparat (SHR/LP). T a b e l a 2 Średnie wartości ciśnienia tętniczego ze wszystkich cykli pomiarowych dla każdego osobnika z grup: SHR/K, SHR/LP oraz wartości średnie i odchylenie standardowe dla każdej grupy. L.p. SHR/K skurczowe rozkurczowe SHR/LP skurczowe rozkurczowe 1 148,77 175,17 123,09 138,76 165,54 111, ,85 180,83 130,08 135,09 164,70 105, ,48 178,52 120,09 130,34 155,39 104, ,76 180,13 121,66 136,54 165,79 107, ,77 184,86 126,30 128,28 158,51 99, ,77 176,15 123,66 126,20 151,62 100, ,38 179,49 124,02 102,50 121,38 86, ,95 178,27 121,85 127,51 153,02 102, ,51 170,94 117,46 128,44 153,99 103, ,15 170,22 116,30 136,18 164,71 108, ,63 175,30 117,72 126,00 152,56 100, ,37 180,24 117,40 134,79 159,81 110, ,38 179,00 121,43 134,50 162,17 107, ,97 175,22 116,99 130,23 157,18 104, ,65 179,71 121,34 134,31 163,37 106,62 Średnia 149,36 177,60 121,29 129,98 156,65 103,94 Odch. St. 3,52 3,83 3,84 8,64 10,99 6,04

6 6 PL B1 Między grupą szczurów WKY/LP i grupą WKY/K nie stwierdzono różnicy w ciśnieniu tętniczym we wszystkich parametrach. Wskazuje to na brak wpływu podawanego preparatu na ciśnienie u zdrowych osobników (test parametryczny t-studenta; Wykres 2; Tabela 3). Wykres 2. Wartości średnie ciśnienia tętniczego u szczurów WKY kontrolnych (WKY/K) oraz otrzymujących preparat (WKY/LP). T a b e l a 3 Średnie wartości ciśnienia tętniczego ze wszystkich cykli pomiarowych dla każdego osobnika z grup: WKY/K, WKY/LP oraz wartości średnie i odchylenie standardowe dla każdej grupy. WKY/K SHR/LP L.p. skurczowe rozkurczowe skurczowe rozkurczowe 1 97,39 113,44 85,02 94,09 111,92 78, ,17 110,29 77,59 98,71 117,99 82, ,77 118,42 84,92 97,11 117,18 81, ,30 112,62 78,00 95,16 115,42 78, ,03 106,77 72,98 96,37 116,45 80, ,25 115,00 79,22 100,16 118,75 84, ,61 113,34 77,12 94,72 114,26 78, ,84 115,23 80,45 98,36 118,45 81, ,18 112,15 79,26 95,82 114,56 80, ,71 107,20 75,31 88,89 107,20 74, ,58 115,13 80,45 96,87 115,59 81,60 Średnia 94,08 112,69 79,12 96,02 115,25 80,22 Odch. St. 3,32 3,50 3,63 2,98 3,36 2,54

7 PL B1 7 Zastrzeżenia patentowe 1. Zastosowanie preparatu fosfolipidowego otrzymanego sposobem ujawnionym w opisie wynalazku zgłoszonego do UPRP i zarejestrowanego pod numerem P , zwanego super lecytyną, do wytwarzania składnika leku albo substancji czynnej leków do leczenia chorób nadciśnieniowych, takich jak samoistne nadciśnienie, choroba nadciśnieniowa z zajęciem serca, choroba nadciśnieniowa z zajęciem nerek, choroba nadciśnieniowa z zajęciem serca i nerek oraz nadciśnienie wtórne. 2. Zastosowanie preparatu fosfolipidowego otrzymanego sposobem ujawnionym w opisie wynalazku zgłoszonego do UPRP i zarejestrowanego pod numerem P , zwanego super lecytyną, do wytwarzania suplementu diety, dodatku żywieniowego lub składnika preparatów złożonych do stosowania w profilaktyce nadciśnienia tętniczego i uzupełnieniu standardowej terapii chorób nadciśnieniowych.

8 8 PL B1 Departament Wydawnictw UPRP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)