Szkolny program profilaktyki

Transkrypt

1 Szkolny program profilaktyki Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Krasnopolu Program profilaktyki jest przeznaczony dla uczniów I- VI szkoły podstawowej. Ogólnym celam tego programu jest zwiększenie bezpieczeństwa uczniów w związku z możliwymi szkodami wynikającymi z zachowań problemowych czy potencjalnych problemów otoczenia. Wskazuje on na konsekwencje używania środków odurzających i innych substancji szkodliwych dla zdrowia oraz rozwija psychospołeczne umiejętności życiowe dzieci i młodzieży, umożliwiające radzenie sobie z problemami codziennego życia i samorealizację. Program ma pomóc młodym ludziom w odkryciu prawd i faktów, które związane są trwale z zapewnieniem zdrowia i bezpieczeństwa. Szczególny nacisk kładzie się na profilaktykę uzależnień oraz uświadomienie cywilizacyjnych zagrożeń, a co za tym idzie przeciwdziałanie tym zagrożeniom. Program składa się z 7 działów zawierających propozycje treści. Uwzględnia się tu profilaktykę uzależnień, profilaktykę zdrowotną, bezpieczeństwo w domu, w szkole na ulicy, zapobieganie agresji, konfliktom i wagarom, zapobieganie trudnościom w nauce, czas wolny oraz zapobieganie demoralizacji, patologii i innym niekorzystnym zjawiskom związanym z rozwojem cywilizacji. Jest on skonstruowany na podstawie diagnozy i dostosowany do potrzeb uczniów.założenia programu są zgodne z: Programem Wychowawczym Szkoły i Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z r. Opis diagnozy: Diagnozę zachowań problemowych przeprowadzono w trzech obszarach: uczniowie, nauczyciele, rodzice. Badaniami objęto 107 uczniów, 161 rodziców oraz wszystkich nauczycieli. Po przeprowadzeniu diagnozy niepokojącymi zjawiskami okazały się : u uczniów: palenie papierosów przemoc w postaci bicia, agresji słownej, zastraszania, wyłudzania u rodziców: uzależnienia agresja słowna i psychiczna kradzieże wulgaryzmy przemoc wagary u nauczycieli: palenie papierosów przemoc fizyczna kradzieże wagary

2 agresja w relacjach uczeń- nauczyciel Cele ogólne programu: w odniesieniu do ucznia: wyrobienie umiejętności (zdolności) samodzielnego dokonywania wyboru zachowań właściwych dla zdrowia własnego i innych ludzi w odniesieniu do rodziców i nauczycieli: podniesienie jakości działań podejmowanych na rzecz zdrowia i działań mających na celu zapobieganie zachowaniom problemowym Cele szczegółowe: W wyniku realizacji programu uczeń powinien kształtować zainteresowania, postawy i przekonania: dbałości o własne zdrowie i zdrowie innych; rozwijania poczucia własnej wartości oraz podejmowania działań mających na celu zaspokojenie jego potrzeb psychicznych i społecznych; rozwijania zainteresowań i umiejętności psychospołecznych; rozumienia, że zdrowie i prawidłowe funkcjonowanie w grupie społecznej zależy od codziennych wyborów każdego; rozumienia szkodliwości używania napojów alkoholowych, tytoniu i innych środków odurzających; rozwijania postaw i zachowań społecznych warunkujących prawidłowy rozwój uświadamiania szkodliwych stereotypów myślenia i działania; podejmowania świadomych i odpowiedzialnych decyzji sprzyjających zachowaniu zdrowia oraz życiu w harmonii z otaczającym środowiskiem przyrodniczym i społecznym; rozumienia konieczności prawidłowego wypełniania czasu wolnego, gdzie jest miejsce na sport, turystykę i rozwój kondycji fizycznej; wyzbywania się stresów i napięć powstałych na tle życia szkolnego i rodzinnego. Uczeń powinien zdobyć wiadomości w zakresie: informacji na temat środków uzależniających w kontekście zagrożeń z nimi związanych; sposobów radzenia sobie z niepowodzeniami szkolnymi i zyciowymi; możliwości uzyskania pomocy specjalistycznej; przyczyn powstawania chorób i uzależnień; chorób powstałych na sutek rozwoju cywilizacji; niebezpieczeństw i zagrożeń płynących z otoczenia. Uczeń powinien zdobyć umiejętności: tworzenia i budowania własnego światopoglądu; integracji wiedzy z różnych dziedzin nauki i wszechstronnej analizy problemu; odkrywania wartości i prawdy o samym sobie; logicznego myślenia, analizy przyczynowo- skutkowej zjawisk;

3 samodzielnego, twórczego rozwiązywania problemów; krytycznego korzystania z różnych dziedzin informacji; szukania prawdy w uczciwej dyskusji wobec przedstawionych argumentów; wyrażania swojej opinii i obrony własnego zdania; oparcia się presji i nacisku ze strony otoczenia; uważnego słuchania innych; empatii. e, rodzice: poprawa komunikacji w relacjach uczeń- nauczyciel, uczeń- rodzic wyrobienie umiejętności współpracy na płaszczyźnie szkoła- rodzice stworzenie klimatu zaufania między nauczycielem i uczniem, rodzicem i dzieckiem dostarczenie informacji o substancjach uzależniających i zagrożeniach wynikajacych z ich zażywania wskazywanie sposobów radzenia sobie ze stresem i sytuacjami trudnymi uświadomienie rodzicom ich roli w kształtowaniu właściwych postaw u swoich dzieci wyrobienie poczucia odpowiedzialności za wychowanie młodego czlowieka Zadania szkoły wspomagające edukację profilaktyczną: systematyczne prowadzenie edukacji prozdrowotnej, promowanie zdrowia psychicznego i zdrowego stylu życia dzieci i młodzieży, rodziców oraz nauczycieli; dostarczanie informacji dzieciom i rodzicom o szkodliwości środków uzależniających; udział wszystkich pracowników szkoły w zakresie profilaktyki i pomocy dzieciom zagrożonym uzależnieniem; uwzględnianie procedur działań interwencyjnych w przypadkach szczególnie niebezpiecznych; współpraca z rodzicami, służbą zdrowia i innymi instytucjami; dostarczanie informacji dzieciom i rodzicom o dostępnych formach pomocy osobom zagrożonym uzależnieniami; organizowanie zajęć profilaktycznych zgodnie z aktualnymi potrzebami środowiska uczniowskiego; dokonywanie systematycznej oceny efektów podejmowanych działań wychowawczych i profilaktycznych; wspieranie dzieci zagrożonych uzależnieniem, rozwijanie ich poczucia własnej wartości oraz motywowanie do podejmowania różnych form aktywności, wtym aktywności pozaszkolnej, zaspokajającej ich potrzeby psychiczne i społeczne, rozwijającej zainteresowania i umiejętności psychospołeczne; udział nauczycieli i innych pracowników szkoły w różnych formach szkoleniowych z zakresu profilaktyki. Zadania rodziców:

4 pogłębianie wiedzy z psychologii i pedagogiki dotyczącej własnych dzieci nastawienie na czynną współpracę ze szkołą organizowanie spotkań ogólnych i owych współtworzenie i opiniowanie dokumentów szkoły Przewidywane osiągnięcia uczniów: W wyniku realizacji programu profilaktyki uczniowie powinni posiadać umiejętności zbieżne z założonymi celami, które przewiduje powyższy program: powinni wiedzieć jak ustrzec się przed uzależnieniami i jak zachować dobre zdrowie; z szacunkiem odnosić się do innych osób, jak również troszczyć się o siebie; znać konsekwencje niewłaściwych wyborów i dokonywać je w pożądanym kierunku; umiejętnie zagospodarowywać czas wolny troszcząc się przede wszystkim o rozwój kondycji fizycznej; umieć przełamywać trudności w nauce; znać cywilizacyjne zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka. umieć prawidłowo funkcjonować w grupie rówieśniczej radzić sobie w trudnych sytuacjach powinni potrafić wskazać właściwe i niewłaściwe zachowanie swoje i kolegów Ewaluacja Program ma charakter otwarty. Powinien być modyfikowany w wyniku badań ewaluacyjnych. Ewaluacji podlegać powinny: świadomość uczniów dotycząca zdrowia i uzależnień- jak kształtuje się w porównaniu ze stanem wyjściowym; osiągnięcia założonych celów; strategia czyli skuteczność metod i form podjętych w realizacji tego programu; praktyczność i użyteczność; adekwatność do problemów spotykanych w środowisku szkolnym i pozaszkolnym. Ewaluacja dokonana za pomocą : obserwacji ankiet metod socjometrycznych zapisów w dziennikach wywiadów środowiskowych

5 KLASY I - III

6 ŻYJMY ZDROWO Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni 1. Zdrowe- niezdrowe- właściwe odżywianie 2.Układamy zdrowy jadłospis 3.Święto witaminek 4. Przygotowanie programu ze zdrową żywnością 5. przestrzeganie zasad huigieny osobistej 6. Dbajmy o zdrowie- choroby brudnych rąk pojęcie zdrowia i choroby pogadanka Metoda działalności praktycznej Konkurs prozdrowotny Konkurs Kącik czystości w każdej ie prelekcja 7. Wypowiadamy wojnę próchnicy Pogadanka, działania praktyczne 8. Miły uśmiech każdy ma, kto o ząbki dba Gazetka tematyczna lub album wychowawcy świetlicy świetlicy Pielęgniarka szkolna, wychowawcy, pielęgniarka szkolna 9. Zdrowie w literaturze Konkurs recytatorski, pedagog szkolny 10. Aktywność fizyczna na świeżym powietrzu, marsze, biegi, wędrówki piesze, ścieżki zdrowia, gry i zabawy na śniegu i lodzie 11. Opracowanie ankiety Jak żyć zdrowo 12. Organizowanie wycieczek krajoznawczo- turystycznych 13. Organizacja Dnia Sportu w połączeniu z Dniem Dziecka 14. Wpływ ruchu, czynnego wypoczynku na zdrowie człowieka, aktywność fizyczna Zabawy ruchowe, rozgrywki międzyowe ankieta wycieczki Gry i zabawy, konkursy Zajęcia ruchowe wychowania fizycznego

7 BEZPIECZEŃ- STWO W DOMU, SZKOLE I NA ULICY Zadania Sposób realizacji Odpowiedzialni 1. Bezpieczeństwo w drodze do szkoły i podczas zabaw 2.Bezpiecznie poruszamy się po ulicy i i zdobywamy dyplom wzorowego uczestnika ruchu drogowego 3. Znaki drogowe znajomość i przestrzeganie 4. Układamy regulamin dotyczący bezpieczeństwa podczas przerw 5. Zapoznanie uczniów z drogą ewakuacyjną szkoły 6. Wykonanie notesu z najważniejszymi numerami telefonów: 997, 998, Ostrożność przy korzystaniu z urządzeń elektrycznych 8. Zachowanie w sytuacji zagrażającej zdrowiu i życiu oraz w obliczuprób wyrządzenia krzywdy 9. Co robić, gdy zaprasza mnie nieznajomy dorosły człowiek? Pogadanka, inscenizacja działalności Prace plastyczne, konkurs teoretyczny Bezpieczna droga do szkoły gazetka Zajęcia z uczniami z wykorzystaniem metody niedokończonych zdań Ćwiczenia praktyczne Policjant, wychowawcy, pedagog szkolny Dyrektor, wychowawcy Działalnośc praktyczna pogadanka Zajęcia z pedagogiem,

8 ZDROWIE PSYCHICZNE 1. Czego się boję i jak z tym poradzić? 2. Rozpoznawanie i nazywanie uczuć: pozytywnych i negatywnych 3.Dostrzeganie swych zalet i przywar 4. Właściwe porozumiewanie się w grupie 5.Wyrażanie siebie, komunikowanie swojego nastroju, samopoczucia, swoich pragnień warsztaty Pogadanka, metoda działalności praktycznej Burza mózgów Jaki jeste? Jaki chciałbym być? Zabawy, tłumaczenie i wyjasnianie Ekspresja plastyczna, wychowawcy i wychowawcy świetlicy, pedagog szkolny, wychowawcy świetlicy i świetlicy 6.Odreagowanie napięć Odgrywanie scenek

9 JA W GRUPIE I W RODZINIE 1. Integrowanie zespołu owego Zabawy, pedagog szkolny 2. Uczymy porozumiewać się ze sobą Ustalanie owego regulaminu 3. Uczucia budujące ę Drama (sposoby wyrazania uczuć) 4. Mocne i słabe strony dziecka Burza mózgów, pedagog szkolny 5. Budowanie współpracy w zespole Gry i zabawy 6. Poznawanie praw dziecka i ucznia Spotkania, 7. Jestem samodzielny Zajęcia z uczniami z wykorzystaniem scenek rodzajowych 8. Aktywne uczestnictwo w życiu y i szkoły 9. Respektowanie decyzji i poleceń rodziców Działalność praktyczna świetlicy, wychowawcy, nauczyciel biblioteki Wszyscy nauczyciele, opiekun SU, pedagog szkolny

10 ZPOBIEGA- NIE AGRESJI, PRZEMOCY, KONFLIK- TOM I WAGAROM 1. Szkolny dzień walki z przemocą Zajęcia z pedagogiem, filmy 2. Pedagogizacja rodziców na temat przyczyn agresji referat, wychowawcy 3. Jesteśmy tolerancyjni wobec inności pogadanka, pedagog szkolny 4. Miłość, przyjaźń, koleżeństwo zamiast agresji i zła 5. Kontrola realizacji obowiązku szkolnego Prace plastyczne Prowadzenie dokumentacji związanej z realizacją obowiązku szkolnego przez uczniów, wizyty domowe, z uczniami i rodzicami, wychowawcy Blok WYDAJEMY WOJNĘ UŻYWKOM 1. Papierosy dlaczego szkodzą? Rozmowy, zajęcia z pedagogiem 2. Róznica pomiędzy zażywaniem leków w chorobie żeby wyzdrowieć, a zażywaniem róznych srodków w celu oszołomienia Dyskusja, spotkanie z pielegniarką, pedagog szkolny, pielęgniarka szkolna 3. Nigdy nie sięgaj sam po leki Konkurs plastyczny 4. Co robić, gdy częstuje mnie kolega? 5. Kto nie pali i nie pije zawsze zdrowo żyje Rozmowa kierowana, warsztaty plakat, pedagog szkolny

11 ZAPOBIEGA -NIE DEMORALI- ZACJI, PATOLOGII I INNYM NIEKORZYS -TNYM ZJAWIS- KOM ZWIĄZA- NYM Z ROZWOJEM CYWILI- ZACJI 1. Rozwój zainteresowań w czasie wolnym 2. Telewizja i inne media- jak z nich korzystać? 3. Czynne uczestnictwo uczniów w zyciu szkoły, rodziny, kościoła, instytucji prospołecznych 4. Brak akceptacji dla zachowań odbiegających od norm społecznych 5. Kształtowanie szacunku dla osób starszych Zajęcia praktyczne po lekcjach wg potrzeb pogadanka Uroczystości szkolne, kościelne i lokalne Metody przykładu, e katecheci, wychowawcy, pedagog szxkolny, nauczyciele i wszyscy pracownicy szkoły

12 KLASY IV - VI

13 ŻYJMY ZDROWO 1. Jak dbamy o zęby? Film, pogadanka, lekcje wychowawcze 2. Różnice i podobieństwa między chłopcami a dziewczętami, objawy okresu dojrzewania, higiena okresu dojrzewania 3. Podział pokarmów, składniki pokarmowe i ich rola, potrzeby pokarmowe, zasady właściwego żywienia, choroby brudnych rąk 4. Konsekwencje stosowania dziwnych diet mających poprawić atrakcyjność fizyczną (anoreksja, bulimia) oraz konsekwencje nadmiernego jedzenia (nadwaga, otyłość) 5. Higiena przygotowania i spożywania posiłków 6. Wysiłek fizyczny i ruch źródłem sprawności i prawidłowych czynności organizmu, jego wpływ na budowę i postawę ciała 7. Wady postawy podstawowe ćwiczenia korekcyjne 8. Ćwiczenia śródlekcyjne jako pobudzenie myślenia 9. Jak i kiedy korzystać z TV i gier komputerowych? 10. Jak pożytecznie i ciekawie spędzić czas wolny? 11. Organizowanie wycieczek, biwaków i rajdów rowerowych Rozmowy, lekcje przyrody Układanie jadłospisu, na lekcjach przyrody Pogadanki, wycinki z gazet Przygotowywanie posiłków, nakrywanie do stołu Lekcje wf Opracowanie zestawu ćwiczeń śródlekcyjnych przez nauczyciela wf pogadanka Pogadanki, Wycieczki, biwaki, rajdy 12. Dzień Sportu Szkolnego Gry i zabawy sportowe z okazji Dnia Dziecka, pilęgniarka, stomatolog, nauczyciel przyrody, pielęgniarka szkolna Wych. świetlicy, nauczyciel przyrody, wychowawcy świetlicy wychowania fizycznego wf wf, nauczyciele przedmiotów Pedagog szkolny,wychowaw cy świetlicy, nauczyciel informatyki wf

14 BEZPIE- CZEŃSTWO W DOMU, SZOKLE I NA ULICY 1. Jestem bezpieczny w szkole. Stworzenie owych regulaminów bezpieczna przerwa 2. Bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne ucznia w ruchu drogowym, zapoznanie ze znakami drogowymi 3. Przygotowanie do egzaminów na kartę rowerową, prewencja wypadkowości Wycieczka, rozpoznawanie znaków Pogadanka, egzamin na kartę rowerową, spotknie z przedstawicielem policji, gry symulacyjne 4. Bezpieczeństwo w ruchu turystycznym Rozmowy przed wyjazdem na wycieczki, biwaki, rajdy, instrukcje słowne 5. Bezpieczeństwo nad wodą Rozmowy na lekcjach wychowawczych 6. Jesteśmy bezpieczni w każdym miejscu gdzie można szukać pomocy, rozpoznawanie zagrożeń i reagowanie na nie 7. Rozpoznawanie zagrożeń dla zdrowia i życia w gospodarstwie rolnym 8. Przyczyny pożarów, substancje szkodliwe, toksyczne, łatwopalne Konkurs Nasze bezpieczeństwo Konkurs plastyczny Bezpiecznie pomagam rodzicom w gospodarstwie rolnym Rozmowy na lekcjach przyrody 9. Udzielanie pierwszej pomocy Pokaz, demonstracja, szkolenie 10. Prawo ochroną dla człowieka, instytucje broniące przestrzegania prawa, rzecznik praw dziecka Rozmowy na lekcjach historii techniki techniki, policjant przyrody, nauczyciel przyrody historii 11. Rola policji i sądów, pedagog szkolny

15 ZDROWIE PSYCHICZ- NE 1. Co to jest stres? Radzenie sobie ze stresem 2. Prawo do intymności- akceptacja i szacunek dla siebie 3. Określanie pozytywnych i negatywnych emocji 4. Moje wady i zalety czy potrafię je zaakceptować? 5. W jaki sposób mogę rozwiązywać swoje problemy? pogadanka Wykonanie autoportretu Burza mózgów Gry i zabawy dydaktyczne Dyskusje, prace w grupie, symulacje różnych sytuacji trudnych, wspólne próby ich rozwiązywania, psycholog poradni psychologicznopedagogicznej plastyki, nauczyciel wychowania do życia w rodzinie, nauczyciele katecheci, nauczyciel wychowania do życia w rodzinie

16 JA W GRUPIE I W RODZINIE 1. Okazywanie szacunku rodzicom pogadanka e religii i wychowania do życia w rodzinie 2. Tradycje rodzinne w moim domu Drzewo genaologiczne historii 3. Czy jestem dobrym kolegą? Scenki rodzajowe 4. Wspólne zabawy w gronie rówieśników Imprezy owe, spotkania, dyskoteki 5. Kultura na co dzień Wycieczki w różne miejsca, wyjaśnianiua jak należy zachowywać się w poszczególnych miejscach 6. Pomagamy słabszym i chorym kolegom Organizowanie pomocy koleżeńskiej, rodzice, nauczyciele, wychowawcy świetlicy, pedagog szkolny

17 ZAPOBIGANIE AGRESJI, PRZEMOCY, KONFLIKTOM I WAGAROM 1. Przemoc i agresja warsztaty w ach IV- VI 2. Dbamy o piękną mowę ojczystąnie używam wulgaryzmów 3.Chcę być wzorem do naśladowania 4. Nie niszczymy mienia szkolnegoprzeciwstawiamy się złu 5. Jak odmawiać (asertywność, agresja, uległość) 6. Prowadzenie stałej kontroli obowiązku szkolnego Warsztaty, zajęcia Konkurs recytatorski utworów literackich Wybieramy wzorowego ucznia i kolegę - konkurs szkolny Konkurs na najgrzeczniejszą ę w szkole warsztaty Notatki, zapisywanie frekwencji uczniów, z uczniami i rodzicami, wizyty domowe języka polskiego Opiekun SU, opiekun SU, wychowawcy 7. Relacje chłopcy- dziewczęta 8. Konflikty w domu i szkole ich rozwiązywanie bez uzycia przemocy 9. Fragmenty Konwencji Praw Dziecka (prawo do życia bez przemocy, prawo do wypowiedzi, prawo do prywatności) Rozmowy na lekcjach historii 10. Szkolny dzień walki z przemocą Zajęcia z pedagogiem, filmy 11. Angażowanie uczniów agresywnych w życie szkoły Działalność społeczna uczniów w szkole, wychowawcy historii, opiekun SU

18 WYDAJEMY WOJNĘ UŻYWKOM 1. Kierowanie się własnym zdaniem w sytuacji presji grupowej, pozytywne wybory w przypadku nacisku grupowego, asertywność 2. Wypowiadamy wojnę papierosom i alkoholowi 3. Przyczyny i mechanizmy uzależnienia. Jak alkohol wpływa na organizm? 4. Następstwa i objawy spożywania środków psychoaktywnych 5. Konsekwencje rodzinne i osobiste brania narkotyków 6. Świat byłby lepszy bez środków uzależniających warsztaty Prace plastyczne Zajęcia z pedagogiem Rozmowy na lekcjach przyrody i godzinach wychowawczych Pogadanki, wycinki z gazet Realizacja programu profilaktycznego Dziękuję, nie oraz innych programów prowadzonych przez specjalistów z zakresu profilaktyki w zależności od możliwości i potrzeb 7. Programy profilaktyczne w szkole Szkolenia dla nauczycieli 8. Znajdź właściwe rozwiązanie Zajęcia prowadzone przez pedagoga plastyki przyrody, wychowawcy Dyrektor, pedagog szkolny, koordynator Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

19 ZAPOBIEGA NIE PATOLOGII, DEMORALI- ZACJI I INNYM NIEKO- RZYSTNYM ZJAWIS- KOM ZWIĄZA- NYM Z ROZWOJEM CYWILI- ZACJI 1. Telewizja i inne media kształtowanie krytycyzmu wobec programów telewizyjnych i gier komputerowych, reklam 2. Czasopisma młodzieżowe- krytyczny stosunek wobec treści przekazywanych w czasopismach 3. Rodzina jako podstawowa wartość w życiu człowieka budowanie prawidłowych relacji z rodzicami i rodzeństwem 4. Negatywny wpływ subkultur młodzieżowych 5. Sekty- konsekwencje życiowe przystąpienia do sekt pogadanki 6. AIDS mity i prawdy Zajęcia z pedagogiem szkolnym, konkurs wiedzy o AIDS 7. Aktywny udział w życiu szkoły, kościoła i w życiu społecznym 8. Określanie i jasne precyzowanie celów życiowych 9. Zjawisko bezrobocia przyczyny, istota, zapobieganie 10. Wskazówki i przesłania płynące z dekalogu, dekalog a konsumpcyjny charakter współczesnej cywilizacji Uroczystości szkolne, lokalne i kościelne Rozmowy na lekcjach wychowawczych pogadanki Rozmowy na lekcjach religii, wuychowawcy, pedagog szkolny wychowania do życia w rodzinie e religii Samorząd szkolny, nauczyciele religii, pozostali nauczyciele e religii

20 ANEKS do rozdziału Żyjmy zdrowo - y I-III i IV-VI Program profilaktyczny

21 Zadania Sposób realizacji Odpowiedzialni Ptasia grypa- przyczyny zachorowań i ich zapobieganie - gazetki ścienne na korytarzu i w ach - pogadanki wychowawców z dziecmi - spotkanie z leśnikiem i pielęgniarką - zebranie dla rodziców z przedstawicielami sanepidu i weterynarii - ankieta dla uczniów sprawdzająca poziom wiedzy na w/w temat Dyrektor wychowawcy i świetlicy pedagog Program opracował zespół w składzie: 1. Ludorf Teresa 2. Sitko Ewa 3. Jurgielewicz Danuta

22