Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Transkrypt

1 Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy OŜywienie i recesja w gospodarce Wahania koniunktury gospodarczej prof. ElŜbieta Adamowicz Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 9 października 2012 r.

2 Program wykładu Co to jest koniunktura gospodarcza? W jaki sposób ją mierzyć? Dlaczego w gospodarce nie występują same wzrosty? W jaki sposób państwo moŝe wpływać na koniunkturę gospodarczą Czy kryzys gospodarczy moŝe być szansą?

3 Koniunktura gospodarcza w astrologii-korzystne lub niekorzystne wzajemne połoŝenie planet, któremu przypisywano wpływ na losy jednostek i całych narodów. w ekonomii zmiany obserwowane w szeroko rozumianej aktywności gospodarczej. istotnym elementem badania koniunktury są wzajemne związki między zmianami, zachodzącymi we wszystkich sektorach gospodarki waŝna jest dynamika zachodzących zmian wzrosty czy spadki aktywności gospodarczej

4 Mierzenie zmian aktywności gospodarczej Do badania zmian aktywności gospodarczej wykorzystuje się zmienne makroekonomiczne: ilościowe: PKB, konsumpcja, inwestycje, produkcja przemysłowa, sprzedaŝ detaliczna jakościowe: wskaźniki nastrojów gospodarczych, barometry koniunktury, wskaźniki koniunktury

5 Zmiany koniunktury Wahania aktywności gospodarczej: wzrost, poprawa koniunktury: rośnie PKB, konsumpcja, produkcja, zatrudnienie, dochody gospodarstw domowych spadek, pogorszenie koniunktury: wymienione wyŝej zmienne maleją

6 Cykl koniunkturalny wzrosty i spadki poziomu aktywności gospodarczej w stosunku do długookresowego trendu wzrostowego w gospodarce ekspansja to wzrost produktu w gospodarce trwający 6 miesięcy lub dłuŝej recesja to spadek produktu w gospodarce trwający 6 miesięcy lub dłuŝej kryzys to drastyczny spadek całkowitego produktu w gospodarce, któremu towarzyszy wzrost bezrobocia

7 Fazy cyklu koniunkturalnego WyróŜniamy następujące fazy cyklu: cykl klasyczny przyspieszenie (oŝywienie) ekspansja spowolnienie recesja(depresja) Inna klasyfikacja faz cyklu: cykle wzrostowe spowolnienie (spadek aktywności gospodarczej) przyspieszenie (wzrost aktywności gospodarczej)

8 Model cyklu koniunkturalnego ekspansja spowolnienie Punkt zwrotny - szczyt przyspieszenie recesja Punkt zwrotny - dno Czas

9 Punkty zwrotne w cyklu koniunkturalnym Informują o zmianie dynamiki aktywności gospodarczej Oddzielają poszczególne fazy cyklu koniunkturalnego Wyznaczają czas trwania poszczególnych faz Górny punkt zwrotny - szczyt aktywności gospodarczej Dolny punkt - jej dno, najniŝszy poziom

10 Przyczyny wahań koniunkturalnych zmienność świata pory roku kalendarz przyczyny wewnętrzne zmiany zachowań konsumentów i producentów wyczerpanie zapasów szoki zewnętrzne

11 1 8 0 Zmiany PKB w nowych krajach członkowskich UE E A _ G D P C Z _ G D P H U _ G D P P L _ G D P S K _ G D P

12 Wahania PKB w Polsce 0,0 3 G DP_ PL _ S A _ L _ CHFC: O r ig in a l S e r ie s + Tu r n in g Po in t 0, ,0 2 0, ,0 1 0, , ,0 1-0, ,

13 Zmiany konsumpcji w Polsce

14 Wahania konsumpcji w Polsce

15 Zmiany produkcji przemysłowej w Polsce

16 Wahania produkcji w Polsce

17 Przewidywanie zmian badanie koniunktury Gospodarkę moŝna opisać dwojako: korzystając z danych statystycznych (dane ilościowe) prowadząc badania koniunktury (dane jakościowe) Badając koniunkturę szybciej pozyskujemy dane od bezpośrednich uczestników procesów gospodarczych Przedsiębiorstw Gospodarstw domowych konstruujemy wskaźniki koniunktury i barometry koniunktury, które mają charakter wyprzedzający

18 Wahania produktu i barometru nastrojów gospodarczych w Polsce GDP_PL_SA_CHFC (L) ESI_PL_SA_CHFC (R)

19 Zmiany konsumpcji i wskaźnika nastrojów konsumentów w Polsce CONS_PL_SA_CHFC (L) CS_PL_SA_CHFC (R)

20 Zmiany produkcji i wskaźnika koniunktury w przemyśle CP_PL_SA_CHFC (L) C C I _PL_SA_C H F C ( R )

21 Zapobieganie zmianom koniunktury Pobudzanie aktywności gospodarczej w fazie spadkowej poprzez odpowiednią politykę pienięŝną Polityka fiskalna: zwiększanie wydatków rządowych zmniejszanie podatków Polityka pienięŝna zwiększanie podaŝy pieniądza obniŝanie stóp procentowych

22 Zapobieganie c.d. Hamowania aktywności gospodarczej w fazie ekspansji Polityka fiskalna: zmniejszanie wydatków rządowych zwiększanie podatków Polityka pienięŝna zmniejszanie podaŝy pieniądza podwyŝszanie stóp procentowych

23 Kryzys jako zagroŝenie i szansa Dla wielu uczestników działalności oznacza wzrost niepewności i ryzyka, związanego z działalnością gospodarczą, moŝe prowadzić do bankructwa. Dla innych moŝe być szansą na nowy początek, rozwój nowych metod czy bardziej innowacyjne działania, pobudzające rozwój gospodarki i przyspieszające wychodzenie z kryzysu

24 Jak wykorzystać kryzys Szansą na zmianę sytuacji gospodarczej w warunkach kryzysowych moŝe być: likwidowanie administracyjnych barier działalności gospodarczej pobudzanie inwestycji poprzez rozwój infrastruktury inwestowanie w kapitał ludzki wprowadzanie innowacji technologicznych, produktowych, procesowych

25 Jak sądzisz 1. Czy wahania aktywności gospodarczej są nieuchronne? 2. Czy moŝna je przewidzieć? 3. Czy moŝna im przeciwdziałać?