DETERMINANTY WZROSTU GOSPODARCZEGO NA ŚWIECIE - WYZWANIA DLA POLSKI. dr hab. Marek Szczepaniec, prof. UG

Transkrypt

1 DETERMINANTY WZROSTU GOSPODARCZEGO NA ŚWIECIE - WYZWANIA DLA POLSKI dr hab. Marek Szczepaniec, prof. UG

2 Plan prezentacji: I. Wzrost gospodarczy PLAN PREZENTACJI II. Zasoby naturalne III. Energia IV. Przemysł, inwestycje, innowacje i eksport V. Praca i kapitał ludzki VI. Przedsiębiorczośd VII. Sektor publiczny i instytucje VIII.Podsumowanie i rekomendacje

3 Teorie wzrostu i rozwoju gospodarczego TEORIA Ziemia Postęp techniczny J. Meade, R. Solow Wzrost przez eksport E. Hecksher, B. Ohlin Praca Innowacje Inwestycje Instytucje J. Schumpeter E. Domar, J.M. Keynes T. Veblen Kapitał Kapitał ludzki Wzrost endogeniczny (R&D) Informacja Akumulacja czynników produkcji A. Smith, funkcja Cobba-Douglasa T. Schultz, G. Becker, P. Romer, C. Jones J.Stiglitz, G. Akerlof

4 CZĘŚD I - WZROST GOSPODARCZY

5 Wzrost gospodarczy w latach Kraj Tempo wzrostu PKB (średnia z lat ) Czynniki wzrostu 1.Turkmenistan 11,1 gaz, ropa 2.Mongolia 11,1 miedź, złoto, węgiel 3.Liberia 10,9 ruda żelaza, diamenty 4.Sierra Leone 10,7 ruda żelaza 5.Etiopia 10,6 energetyka, przemysł 6.Katar 9,7 gaz, ropa 7.Chiny 8,6 przemysł, inwestycje i eksport 8.Ghana 8,6 ropa 9.Zimbabwe 8,3 złoto, platyna, węgiel 10.Panama 8,3 przemysł, sektor finansowy 99.Polska 3,1 fundusze UE, wydatki publiczne CZĘŚD I WZROST GOSPODARCZY Źródło: World Bank. USA 2,2 gaz, ropa, ICT, przemysł Niemcy 2,0 przemysł / eksport Norwegia 1,5 ropa, gaz

6 Wzrost gospodarczy w latach Kraj Tempo wzrostu PKB (średnia z lat ) Czynniki wzrostu 1.Katar 13,0 gaz, ropa 2.Azerbejdżan 12,1 ropa 3.Liberia 11,3 ruda żelaza, diamenty 4.Turkmenistan 11,1 gaz, ropa 5.Etiopia 10,7 energetyka, przemysł 6.Angola 10,1 ropa 7.Chiny 10,0 przemysł / eksport 8.Mongolia 8,9 miedź, złoto, węgiel 9.Afganistan 8,8 eksport narkotyków 10.Uzbekistan 8,2 uran, bawełna 84.Polska 3,9 fundusze UE, ZIB, wydatki publiczne CZĘŚD I WZROST GOSPODARCZY Źródło: World Bank. USA 1,6 gaz, ropa, ICT, przemysł Niemcy 1,3 przemysł / eksport Norwegia 1,4 ropa, gaz

7 Wzrost w bardzo długim okresie - kraje o najwyższym PKB per capita* (średnia z ostatnich 5 lat) Kraj PKB per capita w cenach bieżących (w USD) (średnia ) PKB per capita (w USD PPP) (średnia ) Norwegia Katar Szwajcaria Australia Dania Szwecja Singapur USA Holandia Kanada Polska CZĘŚD I WZROST GOSPODARCZY *kraje o liczbie mieszkaoców pow. 1 mln (pominięto Monako, Lichtenstein i Luksemburg) Źródło: World Bank. Niemcy Chiny

8 CZĘŚD II ZASOBY NATURALNE

9 Klątwa zasobów? CZĘŚD II ZASOBY NATURALNE Dubaj

10 Kraje surowcowe o najwyższym przyroście PKB (PKB w roku bazowym = 100) Kraj Okres Wartośd PKB na początku okresu = 100 Wartośd PKB na koocu okresu Gwinea Równikowa Azerbejdżan Katar Angola Nigeria Turkmenistan ZEA Trinidad i Tobago Norwegia Rosja Arabia Saudyjska Wenezuela Kuwejt CZĘŚD II ZASOBY NATURALNE Kraj Okres Wartośd PKB na początku okresu = 100 Wartośd PKB na koocu okresu Polska Polska Źródło: World Bank.

11 Największe korporacje naftowe notowane na giełdzie, 2014 Firma Kraj Obroty Dochód netto Zatrudnienie (w mln USD) (w mln USD) Sinopec Chiny Royal Dutch Shell Wielka Brytania PetroChina Chiny Exxon Mobil USA BP Wielka Brytania Total Francja Chevron USA Phillips 66 USA Petrobras Brazylia Eni Włochy CZĘŚD II ZASOBY NATURALNE Źródło: FT500. Polska : PKB w 2014 r. 548,0 mld USD

12 Koncerny narodowe - national oil companies / state owned companies Kraj NOC / SOC Arabia Saudyjska ARAMCO Azerbejdżan SOCAR Bahrajn BAPCO Brunej BSP Chile CODELCO Gwinea Równikowa GEPetrol Iran NIOC Katar Qatar Petroleum Kuwejt KPC Nigeria NNPC Norwegia Statoil Rosja Rosneft, Gazprom Turkmenistan Turkmengas Wenezuela PDVSA ZEA ENOC, ADNOC CZĘŚD II ZASOBY NATURALNE W 2013 r. saudyjska firma ARAMCO zanotowała sprzedaż w wysokości 356 mld USD; zatrudnienie wyniosło 61,907 osób.

13 Historia sukcesu KGHM Wskaźnik Produkcja miedzi elektrolitycznej (w tys. ton) Przychody ze sprzedaży (w mln PLN) Zysk / Strata netto (w mln PLN) Średnie roczne ceny miedzi (w USD/t) CZĘŚD II ZASOBY NATURALNE Wyniki Grupy KGHM w pierwszym półroczu 2015 r.: przychody na poziomie 10,1 mld PLN i zysk netto 1,2 mld PLN; ceny miedzi we wrześniu 2015 na LME 5044 USD/t.; udział Skarbu Paostwa w akcjonariacie 31,79% ( ). Źródło: KGHM. Sierra Gorda (Chile) *projekt przejęty przy zakupie kanadyjskiej firmy Quadra FNX za 2,9 mld USD].

14 Wykorzystanie zasobów w Polsce na tle innych krajów węgiel (mln ton) 2004 i 2014 Kraj Wydobycie węgla (mln ton), 2004 Wydobycie węgla (mln ton), 2014 Chiny 2122,6 3874,0 USA 1008,9 906,9 Indie 407,7 644,0 Australia 363,1 491,5 Rosja 284,4 357,6 RPA 242,8 260,5 Niemcy 208,9 185,8 Polska 162,4 137,1 Indonezja 132,4 458,0 Kazachstan 86,9 108,7 CZĘŚD II ZASOBY NATURALNE Źródło: BP Statistical Review of World Energy, 2015.

15 Wykorzystanie zasobów w Polsce na tle innych krajów gaz ziemny (mld m3) 2004 i 2014 Kraj Wydobycie gazu ziemnego (mld m3), 2004 Wydobycie gazu ziemnego (mld m3), 2014 USA 526,4 728,3 Rosja 573,3 578,7 Katar 39,2 177,2 Iran 96,4 172,6 Kanada 183,7 162,0 Chiny 42,8 134,5 Norwegia 79,2 108,8 Arabia Saudyjska 65,7 108,2 Algieria 82,0 83,3 Indonezja 74,6 73,4 Turkmenistan 52,8 69,3 Polska 4,4 4,2 CZĘŚD II ZASOBY NATURALNE Źródło: BP Statistical Review of World Energy, 2015.

16 Produkcja gazu w USA CZĘŚD II ZASOBY NATURALNE Date U.S. Shale Production (Billion Cubic Feet) Źródło: EIA. W Polsce w 2014 r. zużycie gazu wyniosło 15 mld m3.

17 Średnia cena gazu w USA, CZĘŚD II ZASOBY NATURALNE Źródło: EIA.

18 Proponowany model polityki wykorzystania zasobów w Polsce Powołanie Ministerstwa Energii i Zasobów Naturalnych Wysoko płatne miejsca pracy w sektorze wydobywczym Wzrost nakładów na rozpoznanie i wydobycie surowców Wzrost podaży oraz spadek cen surowców Poprawa konkurencyjności przemysłu chemicznego Eksport i nowe miejsca pracy w przemyśle chemicznym CZĘŚD II ZASOBY NATURALNE Indukowane miejsca pracy w sektorze usług Spadek cen gazu I energii elektrycznej Poprawa konkurencyjności rolnictwa Wzrost dochodów oraz siły nabywczej gospodarstw domowych Poprawa konkurencyjności innych gałęzi przemysłu

19 CZĘŚD III - ENERGIA

20 Struktura rynku a ceny: rynek energii elektrycznej vs. rynek odzieży CZĘŚD III ENERGIA 2005=100; 2014=151,7 2005=100; 2014=61,1 oligopol konkurencja doskonała

21 Produkcja energii elektrycznej per capita a PKB per capita Kraj PKB per capita (średnia ) Produkcja energii elektrycznej per capita (kwh), 2014 Norwegia Katar Szwajcaria Australia Dania Szwecja Singapur USA Holandia Kanada Polska CZĘŚD III ENERGIA Źródło: BP Statistical Review of World Energy, 2015.

22 Największe korporacje energetyczne Firma Kraj Obroty Dochód netto Zatrudnienie (w mln USD) (w mln USD) Enel Włochy ,5 625, EDF Francja , , Korea Electric Power Korea Płd , , Iberdrola Hiszpania , , Exelon USA , , Southern USA , , PG&E USA , , Nextera Energy USA , , American Electric Power USA , , Dominion Resources USA , , CZĘŚD III ENERGIA Źródło: FT500.

23 Ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych USD / 1 MWh i w relacji do PKB per capita, 2014 Kraj Ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych (USD / 1 MWh) Ceny 1 MWh energii elektrycznej dla gospodarstw domowych (% PKB per capita) Islandia 111,1 0,21% USA 122,2 0,23% Czechy 126,8 0,65% Francja 133,0 0,31% Polska 133,3 0,96% Norwegia 143,7 0,15% Szwecja 145,1 0,25% Holandia 154,2 0,30% Austria 157,3 0,31% Dania 159,2 0,26% Niemcy 175,0 0,37% Wielka Brytania 233,0 0,51% CZĘŚD III ENERGIA Źródło: EU i World Bank.

24 Średni koszt produkcji energii elektrycznej w całym cyklu życia elektrowni (LCOE) w USA Typ elektrowni Koszt wytworzenia energii elektrycznej LCOE (w USD / MWh) Geotermalna 47,8 Wiatrowa 73,6 Gazowa tradycyjna 75,2 Hydroelektrownia 83,5 Węglowa 95,1 Jądrowa zaawansowana 95,2 Solarna PV 125,3 Wiatrowa Offshore 196,9 CZĘŚD III ENERGIA Źródło: EIA Produkcja energii elektrycznej w elektrowniach wiatrowych w USA (w TWh) ,9 34,8 55,9 74,6 95,6 121,4 142,2 169,5 183,6

25 Zatrudnienie w sektorze energetycznym wg rodzaju elektrowni Rodzaj elektrowni Solarne*, USA (2014) Wiatrowe, USA (2014) Geotermalne, USA (2014) Jądrowe, USA (2014) Jądrowe, Finlandia (2014) Wiatrowe, Niemcy (2010) Wiatrowe, Dania (2014) Zatrudnienie Zainstalowana moc (w GW) Produkcja energii elektrycznej (w TWh) Zatrudnienie na 1 GW mocy Zatrudnienie na 1 TWh energii elektrycznej ,3 18, ,1 183, ,5 16, ,4 839, ,7 23, ,2 37, ,8 13, CZĘŚD III ENERGIA *Zatrudnienie dotyczy też instalacji grzewczych Koszt stworzenia 1 miejsca pracy w energetyce jądrowej = PLN.

26 Wolnośd i niezależnośd energetyczna - przykłady CZĘŚD III ENERGIA

27 Powołanie Ministerstwa Energii i Zasobów Naturalnych Wolnośd i niezależnośd energetyczna (małe instalacje oparte na OZE) Proponowany model polityki energetycznej w Polsce Wzrost nakładów na wytwarzanie energii elektrycznej w elektrowniach opartych na własnych surowcach oraz na OZE Wzrost nakładów na rozbudowę sieci Rezygnacja z energetyki jądrowej Zwiększenie konkurencji w sektorze energetycznym CZĘŚD III ENERGIA Pierwsze elektrownie geotermalne i wiatrowe na morzu Spadek cen energii elektrycznej Nowe miejsca pracy tradycyjnym sektorze energetycznym Nowe miejsca pracy w sektorze zielonej energii Wzrost dochodów oraz siły nabywczej gospodarstw domowych Poprawa konkurencyjności całej gospodarki

28 CZĘŚD IV PRZEMYSŁ, INWESTYCJE, INNOWACJE I EKSPORT

29 Kraje o silnym przemyśle i dużym eksporcie wzrost w długim okresie (PKB w roku bazowym = 100) Kraj Okres Wartośd PKB na początku okresu = 100 Wartośd PKB na koocu okresu Chiny Izrael Singapur Irlandia Korea Płd Singapur Turcja Szwecja Finlandia Australia Źródło: World Bank. CZĘŚD IV PRZEMYSŁ, INWESTYCJE, INNOWACJE I EKSPORT

30 Największe korporacje przemysłowe Firma Kraj Obroty Dochód netto Zatrudnienie (w mln USD) (w mln USD) Toyota Motor Japonia , , Volkswagen Niemcy , , Samsung Electronics Korea Płd , , Daimler Niemcy , , General Motors USA , , General Electric USA , , Ford Motor USA , , Hon Hai Precision Industry Tajwan , , Honda Motor Japonia , , Nissan Motor Japonia , , Źródło: FT500. CZĘŚD IV PRZEMYSŁ, INWESTYCJE, INNOWACJE I EKSPORT

31 Wybrane inne korporacje przemysłowe Firma Kraj Obroty Dochód netto Zatrudnienie (w mln USD) (w mln USD) Hitachi Japonia , , Nestle Szwajcaria , , Siemens Niemcy , , Boeing USA , , Archer Daniels Midland USA , , Sony Japonia , , Airbus Francja , , PepsiCo USA , , United Technologies USA , , Caterpillar USA , , Źródło: FT500. CZĘŚD IV PRZEMYSŁ, INWESTYCJE, INNOWACJE I EKSPORT

32 Innowacyjnośd gospodarek Liczba wniosków patentowych na 1 mln mieszkaoców - w Polsce 7 sztuk (40. m. na świecie w rankingu WEF 2015) Wzorce: 1.Szwajcaria Japonia Szwecja 301 Zakupy przez rząd nowoczesnych technologii / produktów ocena Polski 3,2/7 pkt. (89. m. na świecie w rankingu WEF 2015) Wzorce: 1. Katar 5,7 pkt. 2. ZEA 5,4 pkt. 3. Malezja 5,2 pkt. Dostępnośd naukowców i inżynierów ocena Polski 4,2/7 pkt. (62. m. na świecie w rankingu WEF 2015) Wzorce: 1. Finlandia 6,2 pkt. 2. Katar 5,6 pkt. 3. Japonia 5,4 pkt. Współpraca uczelni wyższych z przemysłem ocena Polski 3,5/7 pkt. (73. m. na świecie w rankingu WEF 2015) Wzorce: 1. Finlandia 6,0 pkt. 2. USA 5,8 pkt. 3. Szwajcaria 5,8 pkt. CZĘŚD IV PRZEMYSŁ, INWESTYCJE, INNOWACJE I EKSPORT

33 Największe korporacje z sektora informacyjnego (ICT) Firma Kraj Obroty Dochód netto Zatrudnienie (w mln USD) (w mln USD) Apple USA , , AT&T USA , , Verizon Communications USA , , Hewlett-Packard USA , , Nippon Telegraph & Telephone Japonia , , China Mobile Chiny , , IBM USA , , Microsoft USA , , Deutsche Telekom Niemcy , , Comcast USA , , Źródło: FT500. CZĘŚD IV PRZEMYSŁ, INWESTYCJE, INNOWACJE I EKSPORT

34 Źródło: FT500. Największe korporacje farmaceutyczne Firma Kraj Obroty Dochód netto Zatrudnienie (w mln USD) (w mln USD) Johnson & Johnson USA , , Pfizer USA , , Novartis Szwajcaria , , Roche Szwajcaria , , Merck USA , , Sanofi Francja , , GlaxoSmithKline Wielka Brytania , , Gilead Sciences USA , , AstraZeneca Wielka Brytania , , Abbott Laboratories USA , , CZĘŚD IV PRZEMYSŁ, INWESTYCJE, INNOWACJE I EKSPORT

35 Źródło: FT500. Największe korporacje chemiczne Firma Kraj Obroty Dochód netto Zatrudnienie (w mln USD) (w mln USD) Bayer Niemcy , , Basf Niemcy , , E I Du Pont de Nemours USA , , Saudi Basic Industries Arabia Saudyjska , , Dow Chemical USA , , Henkel Niemcy , , Air Liquide Francja , , LyondellBasell Industries USA , , Linde Niemcy , , Praxair USA , , CZĘŚD IV PRZEMYSŁ, INWESTYCJE, INNOWACJE I EKSPORT

36 Kraje o najwyższym dodatnim saldzie w bilansie handlowym oraz dużej skali eksportu Kraj Eksport towarów (w mln USD) Saldo bilansu handlowego (w mln USD) Niemcy Chiny Arabia Saudyjska Rosja ZEA Katar Kuwejt Holandia Norwegia Irlandia Angola Polska CZĘŚD IV PRZEMYSŁ, INWESTYCJE, INNOWACJE I EKSPORT Źródło: WTO, 2015.

37 Wzrost gospodarczy a stopa inwestycji Kraj Tempo wzrostu PKB Średnia stopa inwestycji (średnia z lat ) (średnia z lat ) 1.Katar 13,0 36,4 2.Azerbejdżan 12,1 24,1 3.Liberia 11,3 24,1 4.Turkmenistan 11,1 38,6 5.Etiopia 10,7 32,6 6.Angola 10,1 14,1 7.Chiny 10,0 45,4 8.Mongolia 8,9 43,1 9.Afganistan 8,8 18,6 10.Uzbekistan 8,2 23,9 84.Polska 3,9 21,2 Źródło: World Bank. USA 1,6 20,2 Niemcy 1,3 19,5 Norwegia 1,4 26,0 CZĘŚD IV PRZEMYSŁ, INWESTYCJE, INNOWACJE I EKSPORT

38 Powołanie Ministerstwa Przemysłu i Handlu Stworzenie flagowych narodowych koncernów przemysłowych (w przemyśle motoryzacyjnym, chemicznym i farmaceutycznym) Proponowany model polityki przemysłowej Wysoko płatne miejsca pracy w przemyśle Wzrost nakładów na rozwój przemysłu Wsparcie eksportu Stworzenie korzystnych warunków dla powstawania polskich średnich firm przemysłowych Powołanie ośrodków naukowo-badawczych odpowiedzialnych za komercjalizacje badao CZĘŚD IV PRZEMYSŁ, INWESTYCJE, INNOWACJE I EKSPORT

39 CZĘŚD V PRACA, WYNAGRODZENIA I KAPITAŁ LUDZKI

40 Kraj Stopa zatrudnienia w najbogatszych krajach świata PKB per capita (średnia ) Stopa zatrudnienia (OECD), 2014 Stopa zatrudnienia osób w wieku 15+ (ILO), 2013 Stopa bezrobocia (ILO), 2013 Norwegia ,1 62,6 3,5 Katar b.d. 86,2 0,5 Szwajcaria ,7 65,2 4,4 Australia ,6 61,5 5,7 Dania ,1 58,1 7,0 Szwecja ,1 58,9 8,1 Singapur b.d. 65,9 2,8 USA ,2 57,8 7,4 Holandia ,1 60,1 6,7 Kanada ,2 61,5 7,1 Niemcy ,0 56,7 5,3 Polska ,0 50,7 10,4 CZĘŚD V PRACA, WYNAGRODZENIA I KAPITAŁ LUDZKI Źródło: World Bank. Polska potrzebuje ok. 1,9 mln nowych miejsc pracy.

41 Rynek pracy w Polsce w latach Wskaźnik Pracujący w gospodarce narodowej (w tys.) Zmiana liczby pracujących (w tys.) Zarejestrowani bezrobotni (w tys.) Zmiana liczby bezrobotnych (w tys.) Produkcja przemysłowa*. 111,6 110,7 103,6 95,5 109,0 107,5 100,5 101,8 103,1 - w tym górnictwo i wydobywanie*. 97,4 100,5 103,3 88,4 98,8 104,5 99,3 103,3 94,2 Produkcja budowlanomontażowa*. 118,1 115,5 112,1 105,1 104,6 111,8 93,7 94,1 102,6 - w tym budowa budynków. 116,7 115,0 117,8 93,7 107,6 88,5 98,7 86,1 98,8 Nakłady inwestycyjne* 107,7 116,8 120,4 110,7 99,2 100,2 110,6 97,2 98,8 108,7 *rok poprzedni=100 CZĘŚD V PRACA, WYNAGRODZENIA I KAPITAŁ LUDZKI Źródło: GUS.

42 Roczna płaca na pełnym etacie, 2011 i 2013 Kraj Roczna płaca (w USD) 2011 Roczna płaca (w USD PPP) 2013 Dania Holandia USA Japonia Wielka Brytania Francja Niemcy Hiszpania Korea Płd Grecja Polska CZĘŚD V PRACA, WYNAGRODZENIA I KAPITAŁ LUDZKI Źródło: OECD, Employment Outlook 2012 i W Polsce należy tworzyd miejsca pracy zapewniające znacznie wyższe dochody (m.in. w sektorze wydobywczym, w energetyce, w przemyśle, w sektorze ICT, w sektorze wiedzy).

43 Kapitał ludzki a PKB per capita Kraj PKB per capita (średnia ) Odsetek osób, które studiowały (25-64) Odsetek osób, które studiowały (25-34) Norwegia Katar b.d. b.d. Szwajcaria Australia Dania Szwecja Singapur b.d. b.d. USA Holandia Kanada Polska CZĘŚD V PRACA, WYNAGRODZENIA I KAPITAŁ LUDZKI Źródło: OECD, Education at a Glance, W Polsce w grupie osób młodych mamy kapitał ludzki na światowym poziomie należy go tylko wykorzystad.

44 Kapitał ludzki a stopa zatrudnienia Kraj Stopa zatrudnienia osób w wieku z wykształceniem mniej niż średnim średnim wyższym Norwegia Katar b.d. b.d. b.d. Szwajcaria Australia Dania Szwecja Singapur b.d. b.d. b.d. USA Holandia Kanada Polska CZĘŚD V PRACA, WYNAGRODZENIA I KAPITAŁ LUDZKI Źródło: OECD, Education at a Glance, 2014.

45 Kapitał ludzki a stopa bezrobocia Kraj Stopa bezrobocia osób w wieku z wykształceniem mniej niż średnim średnim wyższym Norwegia 4,3 2,3 1,6 Katar b.d. b.d. b.d. Szwajcaria 7,9 3,3 2,7 Australia 6,2 3,7 2,8 Dania 9,6 6,2 4,7 Szwecja 12,3 5,7 4,0 Singapur b.d. b.d. b.d. USA 14,3 9,1 4,6 Holandia 6,6 4,6 3,0 Kanada 10,8 6,6 5,0 Polska 17,8 9,3 4,9 CZĘŚD V PRACA, WYNAGRODZENIA I KAPITAŁ LUDZKI Źródło: OECD, Education at a Glance, 2014.

46 Wzrost zatrudnienia w Narodowych Koncernach Wydobywczych i Energetycznych Wzrost zatrudnienia w zielonej gospodarce Inwestycje w kapitał ludzki (vouchery na studia / staże / kursy) Proponowany model polityki rynku pracy Wzrost zatrudnienia w budownictwie Rada Rynku Pracy Wzrost zatrudnienia w sektorze MSP Wzrost zatrudnienia przy wytwarzaniu dóbr publicznych (armia i służba zdrowia) Wzrost zatrudnienia w sektorze naukowobadawczym (komercjalizacja badao) Wzrost zatrudnienia w Narodowych Koncernach Przemysłowych Narodowa Rezerwa Zasobów Pracy CZĘŚD V PRACA, WYNAGRODZENIA I KAPITAŁ LUDZKI Cele polityki rynku pracy: stopa zatrudnienia na poziomie 70% [+- 3 p.p., czyli w przedziale 67-73%]; stopa bezrobocia na poziomie 5,5% [+- 1,5 p.p., czyli w przedziale 4-7%].

47 CZĘŚD VI - PRZEDSIĘBIORCZOŚD

48 Rola małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) w gospodarce W UE udział małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) w zatrudnieniu w sektorze przedsiębiorstw wynosi 67%. 85% nowych miejsc pracy w okresie stworzyły małe i średnie firmy (MSP). Źródło: Komisja Europejska. CZĘŚD VI - PRZEDSIĘBIORCZOŚD Struktura liczby pracujących w przedsiębiorstwach w Polsce w 2012 r. Źródło: PARP, 2013.

49 Dochody MSP rozliczających się w ramach PIT, 2013 Wskaźnik Liczba podatników Przeciętny dochód pomniejszony o odliczone składki na ubezpieczenia społeczne Podatnicy osiągający dochody wyłącznie z pozarolniczej działalności gospodarczej w tym o dochodach do zł w tym o dochodach powyżej zł Podatnicy osiągający dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej i jednocześnie z innych źródeł w tym o dochodach do zł w tym o dochodach powyżej zł Podatnicy opodatkowani wg stawki 19% RAZEM CZĘŚD VI - PRZEDSIĘBIORCZOŚD Źródło: Ministerstwo Finansów, 2014.

50 Powołanie Ministerstwa ds. Przedsiębiorczości Proponowany model polityki rozwoju przedsiębiorczości Gwarancje kredytowe dla MSP Wzorcowe ramy instytucjonalno-prawne Granty na komercjalizację wyników badao Niższe podatki (PIT i CIT) dla MSP oraz procentowe składki na ubezpieczenia społeczne Amortyzacja natychmiastowa (przy inwestycjach do 50 tys. PLN) i przyspieszona (przy większych) CZĘŚD VI - PRZEDSIĘBIORCZOŚD Mediacja kredytowa Public venture capital dla MSP Zamówienia publiczne w sektorze MSP (min. 20%) Wsparcie najlepszych polskich projektów franczyzowych Wsparcie eksportu MSP Public seed capital

51 CZĘŚD VII SEKTOR PUBLICZNY I INSTYTUCJE

52 Wydatki sektora publicznego w najbogatszych krajach świata (w % PKB) Kraj PKB per capita (średnia ) Wydatki sektora publicznego (w % PKB), 2014 Norwegia ,0 Katar b.d. Szwajcaria ,6 Australia ,3 Dania ,9 Szwecja ,4 Singapur b.d. USA ,0 Holandia ,1 Kanada ,4 Polska ,7 CZĘŚD VII SEKTOR PUBLICZNY I INSTYTUCJE Źródło: World Bank i OECD.

53 Sektor publiczny i instytucje w Polsce - diagnoza Niski poziom transparentności sektora publicznego 110 m. na świecie w rankingu WEF 2015 Rozwinięta korupcja Marnotrawstwo zasobów w sektorze publicznym na dużą skalę 85 m. na świecie w rankingu WEF 2015 Wadliwy system stanowienia i egzekwowania prawa CZĘŚD VII SEKTOR PUBLICZNY I INSTYTUCJE 43 m. na świecie w rankingu WEF m. na świecie w rankingu WEF 2015 W rankingu zaufania do polityków (WEF, The Global Competitiveness Report ) Polska zajęła 101. miejsce (ocena 2,4 pkt. / 7 pkt.). W czołówce tego rankingu znalazły się następujące paostwa: 1.Singapur 6,2 pkt., 2.Katar 6,1 pkt., 3.ZEA 6,0 pkt., 4.Norwegia 5,9 pkt. i 5.Finlandia 5,7 pkt.

54 Sektor publiczny i instytucje w Polsce proponowane rozwiązania Wprowadzenie pełnej transparentności sektora publicznego Wzorce: 1.Singapur 6,1 pkt. 2. Nowa Zelandia 5,8 pkt. 3. Finlandia 5,8 pkt. Ograniczenie korupcji Ograniczenie marnotrawstwa zasobów w sektorze publicznym Wzorce: 1. Katar 6,0 pkt. 2. ZEA 6,0 pkt. 3. Singapur 5,9 pkt. Przebudowa systemu instytucjonalnoprawnego CZĘŚD VII SEKTOR PUBLICZNY I INSTYTUCJE Wzorce: 1. Nowa Zelandia 6,7 pkt. 2. Finlandia 6,6 pkt. 3. Singapur 6,5 pkt. Wzorce: 1. Singapur 6,2 pkt. 2. Finlandia 6,0 pkt. 3. Nowa Zelandia 5,9 pkt.

55 Proponowany model reformy instytucjonalno-prawnej Ograniczenie marnotrawstwa publicznych pieniędzy Wzrost zatrudnienia w sekcjach tworzenia dóbr publicznych (armia, służba zdrowia, nauka), a zmniejszenie liczby etatów urzędniczych. Pełna transparentnośd sektora publicznego Nasycenie instytucji publicznych kapitałem ludzkim o wysokiej jakości Wysokie kary za działania korupcyjne Wzorcowy system instytucjonalno-prawny CZĘŚD VII SEKTOR PUBLICZNY I INSTYTUCJE

56 CZĘŚD VIII PODSUMOWANIE I REKOMENDACJE

57 Wnioski koocowe Źródłem bogactwa analizowanych paostw są aktywa generujące szeroki strumieo dochodów. W zdecydowanej większości przypadków kontrolę nad nimi sprawują podmioty należące do obywateli tych paostw lub rządy. Aktywa mające największy wpływ na bogactwo paostw zostały stworzone w branży wydobywczej (głównie ropa, gaz, rudy metali), energetyce, w przemyśle (m.in. motoryzacyjnym, chemicznym i farmaceutycznym), w sektorze informacyjnym oraz w sektorze wiedzy. Efekty mnożnikowe uzyskiwane są dzięki ekspansji na rynki zagraniczne (przede wszystkim dzięki eksportowi). Szczególnym rodzajem aktywów mających wpływ na bogactwo jest kapitał ludzki. Inwestycje w kapitał ludzki bezpośrednio przekładają się na wzrost innowacyjności gospodarek, wzrost dochodów obywateli oraz firm, a także wzrost zatrudnienia. CZĘŚD VIII PODSUMOWANIE I REKOMENDACJE

58 Wnioski koocowe c.d. Cechą wyróżniającą najbogatsze kraje jest dobrze funkcjonujący rynek pracy (z wysoką stopą zatrudnienia). Efekty mnożnikowe na rynku pracy pojawiają się dzięki stworzeniu wielu dobrze płatnych miejsc pracy w sektorach o wysokiej wydajności (m.in. przemysł, sektor ICT). Niezbędnym warunkiem tworzenia nowych miejsc pracy oraz wprowadzania przełomowych innowacji jest rozwój przedsiębiorczości. Wymaga on jednak stworzenia sprzyjającego środowiska instytucjonalno-prawnego. Osiągnięcie wysokiego poziomu rozwoju nie jest możliwe bez sprawnych instytucji. Kraje charakteryzujące się: niską transparentnością, wysokim poziomem korupcji, marnotrawstwem publicznych pieniędzy oraz nieefektywnym systemem prawnym, same pozbawiają się szans na szybki wzrost bogactwa. CZĘŚD VIII PODSUMOWANIE I REKOMENDACJE

59 Wzrost organiczny w Polsce w ostatniej dekadzie Wskaźnik Wzrost PKB (w %) 3,5 6,2 7,2 3,9 2,6 3,7 4,8 1,8 1,7 3,4 2.Saldo budżetu skorygowane o koszty obsługi długu -0,5 0,5 2,4 0,4-1,3-3,5-1,2 0,2-0,3-0,3 (w % PKB) 3.Saldo funduszy UE (w % PKB) 0,7 1,0 1,5 1,1 1,9 2,2 2,8 3,1 2,8 3,1 4.Wpływy z tytułu prywatyzacji (w % PKB) 0,4 0,1 0,2 0,2 0,5 1,5 0,8 0,6 0,3 0,1 5.Wzrost organiczny ( ) 1,9 5,7 8,0 3,0-1,1-3,5-0,1-1,6-1,7-0,1 CZĘŚD VIII PODSUMOWANIE I REKOMENDACJE Źródło: GUS. MF, MSP i obliczenia własne. Dodatnie tempo wzrostu gospodarczego w Polsce w ostatnich 6 latach jest głównie zasługą napływu funduszy z UE, a nie własnych działao prorozwojowych.

60 Czy Polska może rozwijad się szybciej? W latach Polska rozwijała się w średnim tempie 3,9% rocznie, a w okresie w tempie 3,1%. To stosunkowo wysokie jak na kraje OECD, ale równocześnie niskie w porównaniu do światowych liderów, tempo wzrostu było w dużej mierze spowodowane sprzyjającymi okolicznościami zewnętrznymi (napływ funduszy UE oraz ZIB, a w ostatnim okresie spadek cen ropy naftowej i gazu, a w konsekwencji obniżenie inflacji oraz stóp %). Stopa inwestycji była relatywnie niska 21,2%. Inwestycje te, chociaż podniosły jakośd życia, w wielu przypadkach nie będą w przyszłości generowad wysokich dochodów. CZĘŚD VIII PODSUMOWANIE I REKOMENDACJE Stopa zatrudnienia pozostaje na niskim poziomie (62,0% w 2014 r.). Biorąc pod uwagę potencjał, jakim dysponujemy, przy zmianie polityki gospodarczej oraz innej alokacji zasobów Polska mogłaby się rozwijad w tempie 5-7% rocznie.

61 Proponowany nowy model wzrostu Skoncentrowanie i skierowanie znacznie większych funduszy do sektorów napędzających gospodarkę: wydobywczego, energetycznego, przemysłowego (w tym motoryzacyjnego, chemicznego, farmaceutycznego, obronnego), informacyjnego, wiedzy. Stworzenie nowych (oraz wzmocnienie istniejących) Narodowych Koncernów Gospodarczych, w tym koncernu motoryzacyjnego, koncernu farmaceutycznego, koncernu chemicznego, koncernu obronnego, koncernu telekomunikacyjnego, koncernu energetycznego opartego na OZE. Stworzenie przy każdym z nich ośrodków naukowo-badawczych. Powołanie nowych, flagowych ministerstw (przy likwidacji i reorganizacji istniejących jednostek): Ministerstwa Energii i Zasobów Naturalnych. Ministerstwa Przemysłu i Handlu, Ministerstwa Nauki, Innowacji i Kapitału Ludzkiego, Ministerstwa ds. Przedsiębiorczości, Ministerstwa Zasobów Pracy, Ministerstwa Finansów i Skarbu Paostwa. Wzmocnienie roli UOKiK, URE i KNF. CZĘŚD VIII PODSUMOWANIE I REKOMENDACJE

62 Proponowany nowy model wzrostu c.d. Bezpośrednie stworzenie ponad 100 tys. nowych miejsc pracy w kluczowych sektorach decydujących o wzroście gospodarczym: wydobywczym, energetycznym, przemysłowym (motoryzacyjnym, chemicznym, farmaceutycznym, maszynowym), ICT, wiedzy (naukowo-badawczym). Bezpośrednie stworzenie 50 tys. miejsc pracy w sektorach dostarczających dobra publiczne o wysokiej jakości (m.in. obrona narodowa, służba zdrowia). Silne wsparcie budownictwa mieszkaniowego. Odzyskanie kontroli nad kluczowymi sieciami: energetyczną, telekomunikacyjną, kolejową, drogową, przesyłu gazu i ropy. CZĘŚD VIII PODSUMOWANIE I REKOMENDACJE Przebudowa systemu instytucjonalno-prawnego w oparciu o najlepsze praktyki światowe. Wsparcie różnymi programami sektora MSP, odpowiedzialnego za tworzenie większości miejsc pracy.

63 Zasoby naturalne Praca, kapitał ludzki Energia Informacja Proponowany model wzrostu gospodarczego Przedsiębiorczośd Przemysł Eksport Wzrost, bogactwo CZĘŚD VIII PODSUMOWANIE I REKOMENDACJE Kapitał rzeczowy Pieniądz Innowacje Instytucje

64 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!