Siedziba: Wiedeń Organ naczelny: Konferencja OPEC Organ wykonawczy: Rada Gubernatorów i Komisja Ekonomiczna oraz Sekretariat

Transkrypt

1 Kartel umowa państw posiadających decydujący wpływ w tej samej lub podobnej branży, mająca na celu kontrolę nad rynkiem i jego regulację (ceny, podaży, popytu). Nie jest to oddzielna instytucja. OPEC (Organization of the Petroleum Exporting Countries) to Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową z siedzibą w Wiedniu. Celem organizacji jest kontrolowanie światowego wydobycia ropy, poziomu cen i opłat eksploatacyjnych. Utworzona została w 1960 r. w Bagdadzie. Wzrost znaczenia OPEC przypada na okres kryzysu naftowego lat kiedy to organizacja wielokrotnie podwyższała światowe ceny ropy naftowej. Siedziba: Wiedeń Organ naczelny: Konferencja OPEC Organ wykonawczy: Rada Gubernatorów i Komisja Ekonomiczna oraz Sekretariat Do OPEC obecnie należą (w nawiasie rok przystapienia): 1. Algieria (1969), 2. Arabia Saudyjska (1960), 3. Indonezja (1962), 4. Irak (1960), 5. Iran (1960), 6. Katar (1961), 7. Kuwejt (1960), 8. Libia (1962); 9. Nigeria (1971), 10. Wenezuela (1960), 11. Zjednoczone Emiraty Arabskie (1967), Do OPEC należeli również: Ekwador ( ), Gabon ( ), W opec można rozróżnić 2 rodzaje państw tzw; -gołębie- bogate, którym nie zależy na podwyższaniu cen np.zea, Kuwejt, Arabia Saudyjska, które mają ogromne ilosci złóż, a wydobycie jest tanie przez co osiągaja dochody nawet przy niskiej cenie -jastrzębie- ubogie z dużą liczbą ludności np. Nigelia, Iran Irak by podwyzszyc wpływy pieniężne ze sprzedaży oszukując swoich partnerów rozprowadzały ropę poza ustalonymi limitami

2 Cena Przede wszystkim należy pamiętać, że - podobnie jak w odniesieniu do innych surowców - istnieją dwa różne rynki ropy: rynek transakcji terminowych, na którym zawierane są kontrakty na określony czas, z ustaloną z góry (sztywnie lub w formie renegocjowalnej opcji) wielkością dostaw oraz ceną (sztywną lub ewentualnie do renegocjacji albo też obowiązującą w dniu dostawy), przeważnie między państwami, rynek fizyczny (zakupy po aktualnej cenie referencyjnej z natychmiastową dostawą). Ustalenie światowej ceny referencyjnej na ropę jest sprawą skomplikowaną, ponieważ nie ma jednego gatunku ropy, lecz jest tyle gatunków, ile złóż. Tak jak nie ma jednego rynku ropy, tak nie ma jednego rynku dla poszczególnych gatunków. Dlatego przy cenie referencyjnej podaje się zarówno gatunek ropy, jak rynek (na przykład cena za brent w Rotterdamie), bądź, w wypadku gdy ustala ją kartel producentów, nazwę tego kartelu (na przykład cena OPEC) BRENT - Najczęściej stosowany przy kształtowaniu cen referencyjnych gatunek ropy to Brent (ropa wydobywana z Morza Północnego KOSZYK OPEC - tak zwany koszyk OPEC, czyli cena referencyjna ustalona przez OPEC, uwzględniająca ceny ropy produkowanej przez kraje należące do tej organizacji. WEST TEXAS INTERMEDIATE (zachodnioteksaska średnia) CENA DUBAJ - ustalaną w Dubaju dla ropy eksportowanej z regionu Zatoki Perskiej do Azji (Dubaj jest w tym regionie jedynym rynkiem "detalicznym", sprzedającym ropę za gotówkę z natychmiastową dostawą, a nie w ramach kontraktów terminowych). Podstawową jednostką objętości stosowaną zarówno przy podawaniu ceny ropy, jak i wielkości wydobycia jest baryłka, czyli 158, 984 litrów. Na tonę ropy wchodzi około 7,3 baryłki. Kryzys naftowy i jego skutki Pierwszy kryzys naftowy miał miejsce w latach Bezpośrednią przyczyną była wojna izraelsko-arabska. W 1973r. ceny ropy wzrosły blisko czterokrotnie, zaś USA i Holandia objęte zostały embargiem na eksport do nich ropy. W latach miał miejsce drugi kryzys naftowy Rewolucja irańska od listopada 1987 do czerwca 1979 r. doprowadziła do straty 2-2,5 miliona baryłek/dzień ( mln ton/rok). Wydobycie ropy praktycznie wstrzymano. Światowa produkcja ropy spadła o 10%. Kryzys w Zatoce Perskiej Napaść Iraku na Kuwejt interwencja wojsk USA We wrześniu i październiku 1990 roku, kartel podwyższył wydobycie ropy w krajach

3 członkowskich nie objętych wojną tak, że całkowita wielkość produkcji OPEC osiągnęła w listopadzie i grudniu poziom z pierwszej połowy Dzięki temu ceny przed końcem roku spadły do 25 dolarów za baryłkę, a jednocześnie światowe zapasy ropy osiągnęły na koniec roku 1990 poziom najwyższy od A oto kilka pozytywnych następstw "szoku naftowego" : - wzrosło zainteresowanie odnawialnymi źródłami energii, takimi jak słońce i wiatr, - w energetyce znowu więcej prądu wytwarzano ze spalania węgla, postawiono też na rozwój siłowni nuklearnych. W USA i Francji przyspieszono realizację programów rozwoju energetyki jądrowej, - nastąpiła także rewolucja w przemyśle samochodowym. W miejsce wytwarzanych w latach 50. i 60. dużych limuzyn na ulicach pojawiły się pojazdy mniejsze, a zarazem bardziej oszczędne pod względem zużycia paliwa, - w krajach uprzemysłowionych przystąpiono do zakrojonych na szeroką skalę działań, takich jak poszukiwanie nowych złóż węglowodorów. Wtedy narodziło się trzecie obok OPEC i USA centrum naftowe świata, jakim jest Morze Północne. Przystąpiono do eksploatacji znanych, ale dotychczas nierentownych złóż ropy. Stało się to opłacalne dopiero przy wysokich cenach ropy. Ograniczano zużycie paliw ciekłych w elektroenergetyce i ciepłownictwie, - w wielu krajach w wyniku działań pro-efektywnościowych wdrożono szereg technologii energooszczędnych w przemyśle, budownictwie i innych gałęziach gospodarki, - zaczęto szukać alternatywnych, odnawialnych źródeł energii. Producenci ropy naftowej (mln baryłek dziennie) 1. Arabia Saudyjska - 10,37 2. Rosja - 9,27 3. USA Iran - 4,09 5. Meksyk - 3,83 6. Chiny - 3,62 7. Norwegia - 3,18 8. Kanada - 3,14 9. Wenezuela - 2, Zjednoczone Emiraty Arabskie - 2, Kuwejt - 2, Nigeria - 2, Wielka Brytania - 2, Irak - 2,03 Kto eksportuje najwięcej ropy naftowej? Eksporterzy ropy naftowej (mln baryłek dziennie)

4 1. Arabia Saudyjska - 8,73 2. Rosja - 6,67 3. Norwegia - 2,91 4. Iran - 2,55 5. Wenezuela - 2,36 6. Zjednoczone Emiraty Arabskie - 2,33 7. Kuwejt - 2,20 8. Nigeria - 2,19 9. Meksyk - 1, Algieria - 1, Irak - 1, Libia - 1, Kazachstan - 1, Katar - 1,02 Konsumpcja (zużycie) ropy naftowej (mln baryłek dziennie) 1. USA - 20,5 2. Chiny - 6,5 3. Japonia - 5,4 4. Niemcy - 2,6 5. Rosja - 2,6 6. Indie - 2,3 7. Kanada - 2,3 8. Brazylia - 2,2 9. Korea Południowa - 2,1 10. Francja - 2,0 11. Meksyk - 2,0 Importerzy ropy naftowej (mln baryłek dziennie) 1. USA - 11,8 2. Japonia - 5,3 3. Chiny - 2,9 4. Niemcy - 2,5 5. Korea Południowa - 2,1 6. Francja - 2,0 7. Włochy - 1,7 8. Hiszpania - 1,6 9. Indie - 1,5 10. Tajwan - 1,0

5

6