RACHUNEK DOCHODU NARODOWEGO ORAZ ANALIZA KONIUNKTURY

Transkrypt

1 Wykład: RACHUNEK DOCHODU NARODOWEGO ORAZ ANALIZA KONIUNKTURY

2 Rachunek dochodu narodowego Rachunek dochodu narodowego pozwala określić kluczowe agregaty makroekonomiczne, źródła dochodów oraz sposób rozdysponowania wydatków w gospodarce. Pierwsze oficjalne rachunki dochodu narodowego (dla USA) zostały opublikowane w 1934 r. przez Simona Kuznetsa. W 1941 r. podobny rachunek dla Wielkiej Brytanii przygotował Richard Stone. Obecnie w krajach Unii Europejskiej obowiązuje European System of National and Regional Accounts (ESA 2010) zgodny z międzynarodowym systemem rachunków narodowych - System of National Accounts 2008 (SNA 2008). Simon Kuznets

3 Produkt Krajowy Brutto (PKB) /Gross Domestic Product GDP/ PKB stanowi miernik opisujący aktywność ekonomiczną ogółem na danym terytorium, w wyniku której produkcja globalna zaspokaja finalne potrzeby gospodarki. Produkt Krajowy Netto (PKN) /Net Domestic Product NDP/ Produkt krajowy netto (PKN) otrzymujemy po odjęciu od PKB wartości amortyzacji środków trwałych [ESA 2010]. 732 strony

4 Największe gospodarki świata (wg PKB), 2014 Kraj PKB (w mld USD) USA Chiny Japonia 4601 Niemcy 3852 Wielka Brytania 2941 Francja 2829 Brazylia 2346 Włochy 2144 Indie 2067 Rosja 1860 Polska 548 UE m. Źródło: World Bank

5 PKB per capita (w USD) w wybranych krajach, 2014 Kraj PKB per capita (w USD) Monako Liechtenstein Luksemburg Norwegia Katar Szwajcaria Australia Dania Szwecja Singapur Polska m. Źródło: World Bank.

6 PKB per capita PPP w wybranych krajach, 2014 Kraj PKB per capita PPP (w USD) Katar Luksemburg Kuwejt Singapur Brunei Norwegia ZEA Szwajcaria USA Arabia Saudyjska Polska m. Źródło: World Bank.

7 PKB - definicje PKB to suma dóbr i usług finalnych sprzedawanych na pewnym obszarze w pewnym okresie, którym zwykle jest rok. PKB to suma wartości dodanej powstającej na pewnym obszarze w pewnym okresie. PKB to suma dochodów właścicieli czynników produkcji, uzyskanych dzięki aktywności ekonomicznej na danym obszarze geograficznym w danym okresie. Źródło: Burda i Wypłosz, 2013.

8 PKB nominalny i realny Nominalny PKB jest mierzony w cenach bieżących, tj. takich, które istniały w okresie wytwarzania dóbr i usług wchodzących w skład PKB. Realny PKB jest mierzony w cenach stałych (z roku bazowego); odpowiada nominalnemu PKB skorygowanemu o wskaźnik inflacji.

9 3 metody pomiaru PKB w oparciu o ceny rynkowe 1) podejście od strony produkcji suma wartości zagregowanych według wszystkich rodzajów działalności wytwarzających wyroby i usługi [produkcja globalna pomniejszona o zużycie pośrednie], powiększona o podatki od produktów i importu pomniejszone o dotacje; 2) podejście od strony rozdysponowania suma wszystkich wydatków końcowych przeznaczonych na spożycie finalnej produkcji globalnej gospodarki lub na zwiększenie bogactwa, powiększona o eksport pomniejszony o import towarów i usług [spożycie + akumulacja brutto + eksport import]; 3) podejście od strony dochodów suma wszystkich dochodów uzyskanych w procesie wytwarzania wyrobów i usług, powiększona o podatki od produktów i importu pomniejszone o dotacje do produktów [ESA 2010].

10 Rachunek PKB - podejście wydatkowe PKB = C + I + G + NX C - wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych I - prywatne inwestycje brutto G - wydatki rządowe NX - eksport netto (eksport - import)

11 Rachunek PKB - podejście dochodowe Dochód narodowy suma dochodów wypłaconych właścicielom ludzkich i fizycznych zasobów wytwórczych za wykorzystanie tych zasobów w określonym czasie. Dochody czynników wytwórczych: płace dochody przedsiębiorców czynsze / opłaty dzierżawne zyski firm procenty + podatki pośrednie amortyzacja

12 Dochód narodowy (w cenach rynkowych) /Gross National Income GNI/ Dochód narodowy brutto (w cenach rynkowych) - reprezentuje dochody pierwotne do otrzymania ogółem przez jednostki instytucjonalne będące rezydentami: koszty związane z zatrudnieniem, podatki związane z produkcją i importem pomniejszone o dotacje, dochody z tytułu własności (do otrzymania pomniejszone o dochody do zapłacenia), nadwyżkę operacyjną oraz dochód mieszany. Dochód narodowy brutto (w cenach rynkowych) - jest równy PKB pomniejszonemu o dochody pierwotne do zapłacenia przez jednostki instytucjonalne będące rezydentami jednostkom instytucjonalnym będącym nierezydentami, powiększonemu o dochody pierwotne do otrzymania od zagranicy przez jednostki instytucjonalne będące rezydentami [ESA 2010].

13 PKB i inne miary aktywności gospodarczej PKB Amortyzacja PKN Podatki pośrednie Dochód narodowy Dochód osobisty Dochód dyspozycyjny Źródło: Burda i Wypłosz, 2013.

14 Ograniczenia związane z rachunkiem PKB 1. Tylko działalność rynkowa jest wliczana do PKB. 2. PKB nie uwzględnia takiego dobra jakim jest czas wolny. 3. PKB nie uwzględnia użyteczności dóbr. 4. Koszty ekologiczne nie są brane po uwagę.

15 ESA 2010 Wpływ działalności nielegalnej na PKB

16 Szara strefa w Polsce Zgodnie z badaniami GUS, wielkość szarej strefy w ostatnich latach wynosi między 11% a 14% PKB, co daje średnio poziom ok. 140 mld zł. Dane zewnętrznych ekspertów wskazują, iż poziom szarej strefy w Polsce może znacznie przekraczać rządowe szacunki i sięgać 26% PKB Polski, czyli dwa razy więcej niż podaje GUS. Prof. F. Schneider oszacował szarą strefę w Polsce na 25,4% PKB (w 2010 r.), co stanowiło 90 mld euro.

17 Szczęście a PKB per capita, 2012 Kraj Miejsce w rankingu szczęścia PKB per capita Dania 1 42,086 Norwegia 2 65,640 Szwajcaria 3 53,367 Polska 51 22,162 Republika Środkowoafrykańska Benin 155 1,583 Togo 156 1,051 Źródło: World Happiness Report 2013 i World Bank. Współczynnik korelacji pomiędzy wskaźnikami szczęścia a PKB per capita (dla 140 państw) wynosi 0,61.

18 Human Development Index (HDI), 2014 Źródło: ONZ.

19 Global Competitiveness Index Źródło: WEF.

20 Global Competitiveness Index Metodologia

21 Wskaźniki gospodarcze w Hondurasie, Nikaragui i Kostaryce Wskaźnik Honduras Nikaragua Kostaryka PKB per capita (miejsce w rankingu WEF) Saldo finansów publicznych (miejsce w rankingu WEF) Dług publiczny (miejsce w rankingu WEF) Inflacja (miejsce w rankingu WEF) Eksport jako % PKB (miejsce w rankingu WEF) Stopa bezrobocia 2242 USD 1757 USD 9673 USD -4,3% PKB (105 m.) 34,7% PKB (55 m.) 5,2% (95 m.) 49,7% (49 m.) -0,5 % PKB (36 m.) 52,1% PKB (95 m.) 7,9% (119 m.) 31,5% (94 m.) -4,6 % PKB (110 m.) 34,8% PKB (56 m.) 4,5% (82 m.) 37,5% (81 m.) 4,5% 7,4% 8,9% Źródło: WEF, World Bank.

22 Jakość systemu społeczno-gospodarczego w Hondurasie, Nikaragui i Kostaryce Wskaźnik Honduras Nikaragua Kostaryka Wskaźnik zabójstw na 100 tys. mieszkańców 91,6 (2011) 12,6 (2011) 10,0 (2011) Koszty przestępczości dla biznesu (miejsce w rankingu WEF) 1,9 pkt. (148 m.) 4,1 pkt. (100 m.) 3,9 pkt. (106 m.) Przestępczość zorganizowana (miejsce w rankingu WEF) 2,5 pkt. (146 m.) 4,3 pkt. (109 m.) 5,3 pkt. (61 m.) Niezależność sądownictwa (miejsce w rankingu WEF) 3,0 pkt. (108 m.) 2,6 pkt. (121 m.) 4,8 pkt. (37 m.) Zaufanie do policji (miejsce w rankingu WEF) 2,4 pkt. (142 m.) 3,9 pkt. (91 m.) 4,9 pkt. (43 m.) Zaufanie do polityków (miejsce w rankingu WEF) 1,9 pkt. (135 m.) 2,8 pkt. (76 m.) 2,8 pkt. (79 m.) Jakość infrastruktury (miejsce w rankingu WEF) 3,3 pkt. (116 m.) 3,5 pkt. (104 m.) 3,8 pkt. (97 m.) Źródło: UNODC, WEF.

23 Koniunktura gospodarcza Koniunktura gospodarcza to zmiany aktywności gospodarczej znajdujące odzwierciedlenie w kluczowych wskaźnikach makroekonomicznych, takich, jak: PKB, inwestycje, produkcja, zatrudnienie, bezrobocie, inflacja itd.

24 Wskaźniki koniunktury współbieżne (USA) GDP (PKB) Obroty firm produkcyjnych Inwestycje Zatrudnienie poza rolnictwem Liczba bezrobotnych Zyski korporacji po opodatkowaniu Dochody osobiste (pomniejszone o transfery)

25 Wzrost gospodarczy w Polsce, UE, Niemczech i USA Źródło: KNF.

26 Wzrost gospodarczy w Chinach, Brazylii, Rosji i na Ukrainie (r/r) Źródło: NBP, Raport o inflacji, lipiec 2015.

27 Stopa wzrostu gospodarczego Źródło: OECD. Kraj Australia 4,8 2,4 1,5 2,6 2,4 3,6 2,6 Austria 3,7 1,1-3,5 2,2 2,7 0,8 0,5 Belgium 2,9 1,0-2,8 2,4 1,9-0,3 0,0 Canada 2,1 1,1-2,8 3,2 2,6 1,8 1,4 Chile 5,1 3,1-0,9 5,8 5,9 5,5 4,9 Czech Republic 5,7 2,9-4,4 2,3 1,8-1,2-1,0 Denmark 1,6-0,8-5,7 1,6 1,1-0,5 0,4 Estonia 7,5-4,2-14,1 3,3 8,3 3,2 1,5 Finland 5,3 0,3-8,5 3,3 2,8-0,2 0,0 France 2,2-0,2-3,1 1,6 1,7 0,0-0,3 Germany 3,4 0,8-5,1 4,0 3,1 0,9 0,4 Greece 3,5-0,2-3,1-4,9-7,1-6,4-4,8 Hungary 0,1 0,7-6,7 1,3 1,6-1,8 0,5 Iceland 6,0 1,2-6,6-4,1 2,9 1,6 1,9 Ireland 5,4-2,1-5,5-0,8 1,4 0,9 1,0 Israel 5,9 4,1 1,1 5,0 4,6 3,2 3,9 Italy 1,5-1,2-5,5 1,7 0,5-2,4-1,8 Japan 2,2-1,0-5,5 4,7-0,6 2,0 1,6 Korea 5,1 2,3 0,3 6,3 3,7 2,0 2,6 Luxembourg 6,6-0,8-4,1 2,9 1,7 0,3 0,8 Mexico 3,2 1,2-6,0 5,3 3,9 3,9 3,4 Netherlands 3,9 1,8-3,7 1,6 1,1-1,0-0,9 New Zealand 3,3-0,6 0,3 0,9 1,3 3,0 2,6 Norway 2,7 0,1-1,6 0,5 1,2 3,2 1,3 Poland 6,8 5,0 1,6 3,9 4,5 2,0 0,9 Portugal 2,4 0,0-2,9 1,9-1,6-3,2-2,7 Slovak Republic 10,5 5,8-4,9 4,4 3,2 2,0 0,8 Slovenia 7,0 3,4-7,8 1,2 0,6-2,3-2,3 Spain 3,5 0,9-3,7-0,3 0,4-1,4-1,7 Sweden 3,4-0,8-5,0 6,3 3,8 1,2 1,3 Switzerland 3,8 2,2-1,9 3,0 1,9 1,0 1,4 Turkey 4,7 0,7-4,8 9,2 8,8 2,2 3,1 United Kingdom 3,6-1,0-4,0 1,8 1,0 0,3 0,8 United States 1,9-0,3-3,1 2,4 1,8 2,2 1,9

28 Model wzrostu gospodarczego Zasoby naturalne Przedsiębiorczość Energia Praca, kapitał ludzki Przemysł Eksport Wzrost PKB, bogactwo Informacja Kapitał rzeczowy Pieniądz Innowacje Instytucje Źródło: Szczepaniec, 2015.

29 Wzrost gospodarczy w latach Kraj Tempo wzrostu PKB (średnia z lat ) Czynniki wzrostu 1.Turkmenistan 11,1 gaz, ropa 2.Mongolia 11,1 miedź, złoto, węgiel 3.Liberia 10,9 ruda żelaza, diamenty 4.Sierra Leone 10,7 ruda żelaza 5.Etiopia 10,6 energetyka, przemysł 6.Katar 9,7 gaz, ropa 7.Chiny 8,6 przemysł, inwestycje i eksport 8.Ghana 8,6 ropa 9.Zimbabwe 8,3 złoto, platyna, węgiel 10.Panama 8,3 przemysł, sektor finansowy 99.Polska 3,1 fundusze UE, wydatki publiczne USA 2,2 gaz, ropa, ICT, przemysł Niemcy 2,0 przemysł / eksport Norwegia 1,5 ropa, gaz Źródło: World Bank.

30 Wzrost gospodarczy w latach Kraj Tempo wzrostu PKB (średnia z lat ) Czynniki wzrostu 1.Katar 13,0 gaz, ropa 2.Azerbejdżan 12,1 ropa 3.Liberia 11,3 ruda żelaza, diamenty 4.Turkmenistan 11,1 gaz, ropa 5.Etiopia 10,7 energetyka, przemysł 6.Angola 10,1 ropa 7.Chiny 10,0 przemysł / eksport 8.Mongolia 8,9 miedź, złoto, węgiel 9.Afganistan 8,8 eksport narkotyków 10.Uzbekistan 8,2 uran, bawełna 84.Polska 3,9 fundusze UE, ZIB, wydatki publiczne USA 1,6 gaz, ropa, ICT, przemysł Niemcy 1,3 przemysł / eksport Norwegia 1,4 ropa, gaz Źródło: World Bank.

31 Kraje surowcowe o najwyższym przyroście PKB (PKB w roku bazowym = 100) Kraj Okres Wartość PKB na początku okresu = 100 Wartość PKB na końcu okresu Gwinea Równikowa Azerbejdżan Katar Angola Nigeria Turkmenistan ZEA Trinidad i Tobago Norwegia Rosja Arabia Saudyjska Wenezuela Kuwejt Kraj Okres Wartość PKB na początku okresu = 100 Wartość PKB na końcu okresu Polska Polska Źródło: World Bank.

32 Wykorzystanie zasobów w Polsce na tle innych krajów węgiel (mln ton) 2004 i 2014 Kraj Wydobycie węgla (mln ton), 2004 Wydobycie węgla (mln ton), 2014 Chiny 2122,6 3874,0 USA 1008,9 906,9 Indie 407,7 644,0 Australia 363,1 491,5 Rosja 284,4 357,6 RPA 242,8 260,5 Niemcy 208,9 185,8 Polska 162,4 137,1 Indonezja 132,4 458,0 Kazachstan 86,9 108,7 Źródło: BP Statistical Review of World Energy, Ceny węgla

33 Wykorzystanie zasobów w Polsce na tle innych krajów gaz ziemny (mld m3) 2004 i 2014 Kraj Wydobycie gazu ziemnego (mld m3), 2004 Wydobycie gazu ziemnego (mld m3), 2014 USA 526,4 728,3 Rosja 573,3 578,7 Katar 39,2 177,2 Iran 96,4 172,6 Kanada 183,7 162,0 Chiny 42,8 134,5 Norwegia 79,2 108,8 Arabia Saudyjska 65,7 108,2 Algieria 82,0 83,3 Indonezja 74,6 73,4 Turkmenistan 52,8 69,3 Polska 4,4 4,2 Źródło: BP Statistical Review of World Energy, 2015.

34 Wskaźniki koniunktury pilotujące (USA) Liczba i wartość akcji sprzedanych (NYSE) Ilość osób zwolnionych z pracy Wskaźnik zmian liczby firm (firmy nowo otwarte - upadające) Liczba pozwoleń na budowę domów i innych obiektów Liczba / wartość zamówień na budowę fabryk i ich wyposażenie Liczba wybudowanych domów prywatnych

35 Liczba pozwoleń na budowę nowych domów a inne wskaźniki na rynku mieszkaniowym Źródło: GUS.

36 Wskaźniki koniunktury działające z opóźnieniem (USA) Dochody osobiste Sprzedaż detaliczna Nowe kredyty konsumpcyjne Bankowa stopa % Średni czas pozostawania bez pracy

37 PKB a dochody dyspozycyjne w USA,

38 Rodzaje wahań koniunkturalnych Wahania sezonowe wahania koniunktury związane ze zmianą aktywności gospodarczej w różnych porach roku (dotyczy to głównie produkcji rolniczej i budowlano-montażowej). Wahania przypadkowe wahania gospodarcze związane z wydarzeniami takimi jak strajki, klęski żywiołowe, wojny, szoki naftowe, szoki finansowe itp. Wahania cykliczne periodycznie powtarzające się spadki i ożywienia koniunktury gospodarczej.

39 Bezrobocie rejestrowane

40 Ceny ropy naftowej, : 50,46 USD/b Źródło: NBP, Raport o inflacji, lipiec 2013.

41 Definicja cyklu koniunkturalnego (Burns i Mitchell, 1946) Cykle koniunkturalne są pewnego rodzaju fluktuacjami obserwowanymi w ogólnej działalności gospodarczej (...). Cykl składa się z ekspansji występującej mniej więcej w tym samym czasie w licznych dziedzinach działalności gospodarczej, po której następuje podobnie powszechna recesja, okres kurczenia się działalności i potem ożywienia przechodzącego w fazę ekspansji kolejnego cyklu (...). Ta sekwencja zmian powtarza się, ale nie periodycznie - pod względem długości cykle koniunkturalne wahają się od ponad jednego roku do dziesięciu lub dwunastu lat.

42 Morfologia cyklu fazy cyklu

43 PKB (% r/r) PKB a składka przypisana brutto w ubezpieczeniach majątkowych Składka przypisana brutto (% r/r)

44 PKB (% r/r) PKB a odszkodowania w ubezpieczeniach majątkowych Odszkodowania brutto w ubezpieczeniach majątkowych (% r/r)

45 Płaca realna (% r/r) Płace realne a składka przypisana brutto w ubezpieczeniach majątkowych Składka przypisana brutto w ubezpieczeniach majątkowych (% r/r)

46 Kraje o najwyższym dodatnim saldzie w bilansie handlowym oraz dużej skali eksportu Kraj Eksport towarów (w mln USD) Saldo bilansu handlowego (w mln USD) Niemcy Chiny Arabia Saudyjska Rosja ZEA Katar Kuwejt Holandia Norwegia Irlandia Angola Polska Źródło: WTO, 2015.

47 Historia sukcesu KGHM Wskaźnik Produkcja miedzi elektrolitycznej (w tys. ton) Przychody ze sprzedaży (w mln PLN) Zysk / Strata netto (w mln PLN) Średnie roczne ceny miedzi (w USD/t) Wyniki Grupy KGHM w pierwszym półroczu 2015 r.: przychody na poziomie 10,1 mld PLN i zysk netto 1,2 mld PLN; ceny miedzi we wrześniu 2015 na LME 5044 USD/t.; udział Skarbu Państwa w akcjonariacie 31,79% ( ). Źródło: KGHM. Sierra Gorda (Chile) [projekt przejęty przy zakupie kanadyjskiej firmy Quadra FNX za 2,9 mld USD].

48 Bilans płatniczy Bilans płatniczy zestawienie wszystkich realnych i finansowych transakcji kraju z zagranicą. Bilans handlowy zestawienie eksportu i importu towarów (pozycje widoczne ) dla danego okresu. Bilans obrotów bieżących obejmuje poza bilansem handlowym także zestawienie pozycji niewidocznych (usług). Bilans obrotów kapitałowych zestawienie inwestycji danego kraju za granicą oraz zagranicznych inwestycji w danym kraju.

49 Obroty handlu zagranicznego Polski w latach ceny bieżące (w mld USD) Obroty HZ 2014: Eksport: 222,3 mld USD Import: 225,9 mld USD Źródło: GUS, 2015.

50 Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego Źródło: NBP, Bilans płatniczy Polski, I kw

51 Bilans handlowy - obrotów towarowych (w mln USD) Na tę poprawę salda w bilansie handlowym w I kw r. największy wpływ miało: zmniejszenie ujemnego salda obrotów dotyczących ropy naftowej (o 6,1 mld PLN), zwiększenie dodatniego salda obrotów towarami przemysłu motoryzacyjnego (o 3,0 mld PLN) oraz wzrost (o 1,7 mld PLN) nadwyżki w handlu żywnością. Źródło: NBP, Bilans płatniczy Polski, I kw

52 Usługi (mln PLN) Źródło: NBP, Bilans płatniczy Polski, I kw

53 Dochody pierwotne (mln PLN)

54 Dochody pierwotne W I kwartale 2015 r. saldo dochodów pierwotnych tradycyjnie było ujemne i wyniosło 8,2 mld PLN. Przychody z tytułu wynagrodzeń Polaków pracujących za granicą krócej niż jeden rok wyniosły w omawianym kwartale 1,9 mld PLN. Znaczącą zmianą był wzrost wynagrodzeń nierezydentów (głównie Ukraińców) pracujących w Polsce krócej niż jeden rok. Osiągnęły one wartość 1,8 mld PLN, co oznacza prawie dwukrotny wzrost (o 84,9%) w stosunku do poprzedniego roku. Saldo dochodów od inwestycji bezpośrednich w I kwartale 2015 r. ukształtowało się na poziomie minus 13,5 mld PLN. Dochody inwestorów bezpośrednich z tytułu ich inwestycji w Polsce wyniosły 15,1 mld PLN. Dochody nierezydentów z tytułu inwestycji portfelowych dokonanych w Polsce wyniosły 4,1 mld PLN. Źródło: NBP, Bilans płatniczy Polski, I kw

55 Transfery z UE (mln PLN) Źródło: NBP, Bilans płatniczy Polski, I kw

56 Transfery z UE a bilans płatniczy Istotne znaczenie dla poprawy rachunku bieżącego i w szczególności salda rachunku kapitałowego miały transfery unijne. W I kwartale 2015 r. transfery z unii Europejskiej zasiliły rachunek kapitałowy kwotą 15,3 mld PLN, a rachunek bieżący kwotą 10,1 mld PLN. Te znacząco wyższe niż w I kwartale 2014 r. transfery generowane były głownie przez napływ środków w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (9,6 mld PLN), Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (7,0 mld PLN) i Funduszu Spójności (8,3 mld PLN). Silny wzrost wielkości transferów, odnotowany w rachunku kapitałowym, wynikał w dużej mierze z typowego dla transferów unijnych nieregularnego charakteru przepływu środków z Komisji Europejskiej. Dlatego też w kolejnych okresach nie należy się spodziewać kontynuacji tak silnych wzrostów. Źródło: NBP, Bilans płatniczy Polski, I kw

57 Dochody wtórne (mln PLN) Na spadek przychodów złożyło się zmniejszenie przychodów sektora rządowego o 791 mln PLN oraz zmniejszenie przychodów w pozostałych sektorach o 112 mln PLN. Przekazy zarobków do Polski (klasyfikowane w pozostałych sektorach) wyniosły 2,8 mld PLN i pozostały na tym samym poziomie co w analogicznym okresie poprzedniego roku. Źródło: NBP, Bilans płatniczy Polski, I kw

58 Środki przekazane do kraju z tytułu pracy Polaków za granicą (mln PLN) W statystyce bilansu płatniczego informacje o dochodach uzyskiwanych z tytułu pracy w innym kraju ujmowane są w dwóch pozycjach: wynagrodzenia pracowników (ujmowane w pozycji dochody pierwotne) i przekazy zarobków (ujmowane w pozycji dochody wtórne). Pierwsza z tych kategorii, czyli wynagrodzenia pracowników, to w całości wynagrodzenia z tytułu pracy osiągane przez Polaków pracujących za granicą krócej niż rok. Przekazy zarobków to część wynagrodzeń przekazywana do rodzin w kraju przez osoby pracujące za granicą dłużej niż rok, które swoje centrum zainteresowania ekonomicznego mają w kraju będącym miejscem ich pracy. Źródło: NBP, Bilans płatniczy Polski, I kw

59 Stan oficjalnych aktywów rezerwowych (mln PLN) Stan oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec marca 2015 r. ukształtował się na poziomie 370,3 mld PLN. Źródło: NBP, Bilans płatniczy Polski, I kw

60 Zadłużenie zagraniczne (mln PLN) Zadłużenie zagraniczne Polski (brutto) na koniec I kwartału 2015 r. wyniosło 1 252,6 mld PLN. Źródło: NBP, Bilans płatniczy Polski, I kw