Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli

Transkrypt

1 Szczecin, dnia 5 grudnia 2008 r. NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA w SZCZECINIE ul. Jacka OdrowąŜa, Szczecin tel. (091) fax LSZ P/08/098 tekst ujednolicony Pani Krystyna Pieczyńska Dyrektor Zachodniopomorskiego Centrum Onkologii w Szczecinie WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Szczecinie, skontrolowała Zachodniopomorskie Centrum Onkologii w Szczecinie (Centrum) w zakresie realizacji w latach (I półrocze) wybranych zadań Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 5 listopada 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Pani Dyrektor niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia wykonywanie przez Centrum w badanym okresie świadczeń zdrowotnych, obejmujących profilaktykę raka piersi wraz z koordynacją tych działań, realizację programu radioterapii oraz działań na rzecz poprawy systemu gromadzenia i rejestrowania danych o nowotworach, mimo stwierdzonych nieprawidłowości, które dotyczyły organizacji Centrum oraz wydatków Wojewódzkiego Ośrodka Koordynującego (WOK) i Zachodniopomorskiego Rejestru Nowotworów Złośliwych (ZRNZ). Centrum, na podstawie umów zawartych z Zachodniopomorskim Oddziałem Wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia w Szczecinie (OWNFZ), prawidłowo realizowało świadczenia zdrowotne dotyczące profilaktyki raka piersi. ZłoŜone przez Centrum do OWNFZ oferty na udzielanie w latach ww. świadczeń i dołączone do nich dokumenty spełniały warunki określone przez Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) 2. 1 Dz.U. z 2007 r. Nr 231, poz Szczegółowe materiały informacyjne o przedmiocie postępowania w sprawie zawarcia umów o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju: profilaktyczne programy zdrowotne, stanowiące załączniki do zarządzeń Prezesa NFZ o numerach: 87/2005 (ze zm.), 54/2006 i 83/2006.

2 2 W ramach profilaktyki raka piersi w okresie (I półrocze) badaniami mammograficznymi objęto ogółem kobiet. Z powodu niskiej zgłaszalności w 2006 r. i w I półroczu 2008 r. Centrum nie zrealizowało pełnej liczby zakontraktowanych świadczeń. W 2006 r. nie wykonano badań na etapie podstawowym o wartości zł (7,1% mniej w stosunku do zakontraktowanych) i na etapie diagnostyki pogłębionej o wartości zł (mniej o 57,7%). W I półroczu 2008 r. z zaplanowanych świadczeń na etapie podstawowym o wartości zł wykonano jedynie 76,2% (na kwotę zł). Wszystkie pacjentki zgłaszające się na badania przyjmowane były na bieŝąco. Do czasu zakończenia kontroli NIK, 4 faktury na łączną kwotę zł wystawione przez Centrum w 2006 r. za świadczenia w ramach profilaktyki raka piersi nie zostały opłacone przez OWNFZ. Przyczyną odmowy zapłaty były róŝnice co do ilości wykonanych badań pomiędzy danymi zawartymi w Systemie Zarządzania Obiegiem Informacji OWNFZ i danymi posiadanymi przez Centrum. Centrum nie ustalało, nie rejestrowało i nie analizowało jednostkowych kosztów wykonanych świadczeń w zakresie realizacji programu profilaktyki raka piersi. Oszacowany przez Centrum średni koszt wykonania świadczenia na etapie podstawowym (mammografia) poniesiony przez Centrum wyniósł 64,82 zł w 2006 r., 60,10 zł w 2007 r. i 46,48 zł w I półroczu 2008 r. Cena kontraktowa wykonania tego świadczenia ustalona w umowach z OWNFZ wynosiła odpowiednio: 54 zł, 54 zł i 63 zł. Centrum realizowało świadczenia w ramach profilaktyki raka piersi, udzielane na zlecenie jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotów, dla kobiet nie objętych programem profilaktycznym. Świadczenia te wykonywano poniŝej kosztów własnych. W 2006 r. na zlecenie 16 podmiotów wykonano świadczeń, których średnia cena wyniosła 52,70 zł, a w 2007 r. na zlecenie 20 podmiotów wykonano 811 świadczeń, których cena wyniosła 53,90 zł. W wyniku zakwalifikowania Centrum do realizacji programu radioterapii, Ministerstwo Zdrowia na doposaŝenie i modernizację Zakładu Radioterapii na lata przyznało ogółem tys. zł. Środki te wykorzystane zostały zgodnie z przeznaczeniem. Do końca I półrocza 2008 r. na zakup aparatury m.in. akceleratora liniowego 6-21 MeV, systemu planowania leczenia z 5 stacjami roboczymi oraz symulatora terapeutycznego Centrum wykorzystało tys. zł. Pozostałe tys. zł zaplanowano na zakup w II półroczu 2008 r. kolejnego akceleratora z rozbudową systemu zarządzania. Oddział i Pracownie Centrum, wykonujące świadczenia zdrowotne w zakresie profilaktyki raka piersi oraz radioterapii, spełniały wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pra-

3 3 cy z urządzeniami radiologicznymi 3. Coroczne kontrole przeprowadzone przez organy inspekcji sanitarnej oraz pracowników Państwowej Agencji Atomistyki potwierdziły prawidłowy stan pracowni i urządzeń radiologicznych uŝywanych do diagnostyki oraz terapii. W celu naleŝytego utrzymania sprzętu radioterapeutycznego w okresie (I półrocze) Centrum wydatkowało na jego naprawy i konserwację 3.247,5 tys. zł. Do czasu kontroli NIK ( r.) Centrum nie posiadało i nie ubiegało się o zgodę Ministra Zdrowia na prowadzenie działalności związanej z naraŝeniem na promieniowanie jonizujące w celach medycznych, o którym mowa w art. 33 d ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. prawo atomowe 4, posiadanie którego było obowiązkowe od 1 maja 2004 r. Poinformowany o powyŝszym zastępca dyrektora Centrum ds. administracyjno-eksploatacyjnych w trakcie kontroli wystąpił do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Szczecinie oraz do Konsultanta Krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej z prośbą o wyraŝenie opinii, niezbędnych do uzyskania tej zgody. Centrum nie spełniało wymogów określonych przepisami 11 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 kwietnia 2006 r. 5 w sprawie minimalnych wymagań dla zakładów opieki zdrowotnej ubiegających się o wydanie zgody na prowadzenie działalności związanej z naraŝeniem na promieniowanie jonizujące w celach medycznych, polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu radioterapii onkologicznej. Przy pacjentach hospitalizowanych i leczonych promieniowaniem jonizującym w 2007 r. Centrum powinno zatrudniać co najmniej 16 lekarzy posiadających specjalizację w dziedzinie radioterapii onkologicznej, a zatrudniało tylko 12. Czas oczekiwania pacjentów na radioterapię zwiększył się z 26 dni w 2006 r. do 31 dni w I półroczu 2008 r. W Statucie i w Regulaminie Porządkowym Centrum nie zostały ujęte WOK i ZRNZ, co uchybiało postanowieniom art. 18a ust. 1a pkt 2 ustawy z dnia r. o zakładach opieki zdrowotnej 6. Naruszając zasady określone w 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 22 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad rachunku kosztów w publicznych zakładach opieki zdrowotnej 7, w planie kont do ośrodków kosztów działalności podstawowej zaliczono WOK oraz ZRNZ, których zadania nie polegały na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Skutkowało to bezzasadnym zwiększaniem kosztów ich działalności 3 Dz.U. Nr 180, poz Dz.U. z 2007 r. Nr 42, poz. 276 ze zm. 5 Dz.U. Nr 75, poz Dz.U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 ze zm. 7 Dz.U. Nr 164, poz. 1194

4 4 o narzut kosztów zarządu Centrum, który w okresie (I półrocze) spowodował wzrost kosztów WOK o zł i kosztów ZRNZ o zł. NIK negatywnie ocenia organizację i finansowanie zadań WOK określonych w Narodowym Programie Zwalczania Chorób Nowotworowych - Populacyjnym Programie Profilaktyki Raka Piersi oraz zadań ZNRZ. Wymóg prowadzenia odrębnej ewidencji finansowo-księgowej dla zadań realizowanych w ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych, wynikający z umów podpisanych z Ministrem Zdrowia, nie został spełniony w przypadku zadania Poprawa działania systemu zbierania i rejestrowania danych o nowotworach złośliwych realizowanego przez ZRNZ, bowiem wszystkie koszty ZRNZ dotyczące realizacji umów zawartych z Ministrem Zdrowia i z Zarządem Województwa Zachodniopomorskiego, ewidencjonowane były na wspólnym koncie. Sporządzone przez Centrum rozliczenia merytoryczno-finansowe z wykorzystania środków finansowych na realizację zadania Populacyjny program wczesnego wykrywania raka piersi - część administracyjno-logistyczna za 2006 i 2007 r. oraz I i II kwartał 2008 r., a takŝe zadania Poprawa działania systemu zbierania i rejestrowania danych o nowotworach złośliwych za 2006 r. oraz I i II kwartał 2008 r. były nierzetelne. Były one niezgodne z kosztami zarejestrowanymi w ewidencji księgowej na kontach zespołu 5 oraz z kosztami ujętymi w ewidencji pozabilansowej, prowadzonej na kartach analitycznych. Nie moŝna uznać ręcznej rejestracji na kartach analitycznych kosztów związanych z realizacją programu w sposób niepowiązany z systemem finansowo-księgowym działającym w Centrum - za rozwiązanie rzetelne (w rozumieniu m.in. art. 10 ust. 1 pkt 3, lit. b i c oraz art. 14 i 15 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości 8 ). Nierzetelność rozliczeń była wynikiem m.in. wykazywania na podstawie faktur kosztów zakupu materiałów przekazywanych do magazynu, niezaleŝnie od tego czy materiały te zostały pobrane z magazynu, czy pozostawały na jego stanie oraz czy pobrano je na potrzeby realizowanych zadań. Wśród kosztów WOK poniesionych w 2006 r. i wykazanych w rozliczeniu przekazanym Ministrowi Zdrowia ujęto takie, które nie kwalifikowały się do kosztów realizacji zadań WOK. NaleŜały do nich: koszty wynajmu za zł sali dydaktycznej przez Centrum na rzecz Centrum - mimo, Ŝe posiadanie własnej sali dydaktycznej było warunkiem wymaganym w ofercie na prowadzenie WOK, 8 Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 ze zm.

5 5 koszty w kwocie zł badań lekarskich, mammografii oraz badań laboratoryjnych mimo, Ŝe usługi medyczne nie były przedmiotem zadania realizowanego przez WOK, koszty w kwocie zł wynagrodzeń 4 pracowników Centrum, których w IV kwartale 2006 r. w ramach zawartej umowy o pracę, w części wymiaru czasu pracy od 0,2 do 0,75, wyznaczono do wykonywania czynności na rzecz WOK. Wśród kosztów WOK poniesionych w 2007 r. i wykazanych w rozliczeniu przekazanym Ministrowi Zdrowia ujęto koszty, które nie kwalifikowały się do kosztów realizacji zadań WOK. NaleŜały do nich m.in.: koszty wynajmów za zł sali dydaktycznej przez Centrum dla Centrum - mimo, Ŝe posiadanie własnej sali dydaktycznej było warunkiem wymaganym w ofercie na prowadzenie WOK, koszty w kwocie zł za 50 szt. szlafroków frotte, 50 szt. piŝam damskich i 50 szt. piŝam męskich, które przeznaczono do uŝytkowania przez pacjentów Centrum, koszty w kwocie zł za ubrania ochronne, które rozdysponowano wśród personelu Centrum - mimo, Ŝe zaopatrzenie pracowników Centrum w odzieŝ ochronną nie naleŝało do zadań WOK, koszty w kwocie zł za 800 szt. pamięci cyfrowej (tzw. pendrive), które były wydawane w trakcie szkoleń studentów Pomorskiej Akademii Medycznej oraz ogólnokrajowych seminariów organizowanych dla fizyków medycznych, w których organizacji WOK nie brał udziału, koszty w kwocie zł za zakup tonerów i cartigów mimo, Ŝe WOK nie był wyposa- Ŝony w drukarki, w których moŝna je było wykorzystać. WOK realizując zadania na rzecz wysokiej zgłaszalności na badania mammograficzne w pełni wykorzystał środki finansowe przeznaczone na ten cel, tj. 29 tys. zł w 2006 r. i 164 tys. w 2007 r. W ramach Profilaktycznego Programu Raka Piersi w województwie zachodniopomorskim w 2006 r. przeprowadzono badania 33,9% populacji kobiet objętej tym programem, 43,4% w 2007 r. oraz 19,4% w I półroczu 2008 r. Wątpliwości NIK budzi zasadność zakupów przez Centrum w latach (I półrocze) za zł (ze środków publicznych) sprzętu informatycznego i poligraficznego, przeznaczonego na zadanie realizowane przez ZRNZ Poprawa działania systemu zbierania i rejestrowania danych o nowotworach złośliwych. ZRNZ prowadzony był przez jednego pracownika, na potrzeby którego za kwotę zł zakupiono kserokopiarkę cyfrową CANON IR 2016 z wyposaŝeniem (za 6.147,58 zł), drukarkę laserową kolorową ALJCP 4005 (za 6.587,19 zł), notebooka AMILO PRO V3505 (za 5.258,20 zł) oraz zestaw komputerowy

6 6 (komputer GeoPC Mars business, monitor Hyundai, drukarka Lexmark P6350, oprogramowanie Statistica i zasilacz awaryjny APC800) za 9.316,96 zł. Przeprowadzone oględziny biura ZRNZ wykazały, Ŝe znajdowały się tam tylko jeden notebook Packard CM 4410 i drukarka laserowa kolorowa Hp kupione z tych samych środków oraz kserokopiarka Canon ir1570 F (inna niŝ wymieniona wyŝej). NIK nie uwzględnia wyjaśnień Pani Dyrektor w sprawie wykorzystania ww. sprzętu na wyposaŝenie stanowiska dla pracownika, wyznaczonego przez Panią do wygenerowania kart nowotworu złośliwego zdiagnozowanego przez Centrum (co nie jest zadaniem ZRNZ) oraz opracowania treści i zestawień biuletynów wydawanych przez ZRNZ. W obowiązkach bowiem tego pracownika nie wyszczególniono wymienionych zadań związanych z ZRNZ, a dodatkowa, jednorazowa umowa zlecenia, zawarta z nim na przygotowanie danych do publikacji rocznego biuletynu zachorowań i zgonów o wartości 500 zł, zdaniem NIK nie uzasadnia zakupu komputera i drukarki na jego potrzeby. Koszt poniesiony przez Centrum na realizację zadania pn. Publikacja biuletynu zachorowań w latach wyniósł tylko 4,5 tys. zł. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnioskuje o: 1. Uzyskanie zgody na prowadzenie przez Centrum działalności związanej z naraŝeniem na promieniowanie jonizujące w celach medycznych. 2. Aktualizację statutu i Regulaminu Porządkowego Centrum, uwzględniającą w strukturze organizacyjnej WOK oraz ZRNZ. 3. Prowadzenie wyodrębnionej ewidencji finansowo-księgowej dla zadania Poprawa działania systemu zbierania i rejestrowania danych o nowotworach złośliwych. 4. Wyegzekwowanie od NFZ naleŝności za wykonane w 2006 r. świadczenia w ramach profilaktyki raka piersi. 5. Skorygowanie rozliczeń merytoryczno-finansowych z wykorzystania środków finansowych na realizację zadania Populacyjny program wczesnego wykrywania raka piersi - część administracyjno-logistyczna za 2006 i 2007 r. oraz I i II kwartał 2008 r., a takŝe zadania Poprawa działania systemu zbierania i rejestrowania danych o nowotworach złośliwych i przekazanie ich Ministrowi Zdrowia. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Szczecinie, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Panią Dyrektor - w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego - informacji o sposobie wykorzystania uwag i wyko-

7 7 nania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu ich realizacji lub o przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Pani prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym wyŝej mowa, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.