PROGRAM ZAJĘĆ PRZYRODNICZYCH Z BIOLOGII DLA UCZNIÓW I UCZENNIC KLAS II III GIMNAZJUM

Transkrypt

1 PROGRAM ZAJĘĆ PRZYRODNICZYCH Z BIOLOGII DLA UCZNIÓW I UCZENNIC KLAS II III GIMNAZJUM POZIOM ROZSZERZONY REALIZOWANY W RAMACH PROJEKTU: NOWA JAKOŚĆ EDUKACJI W PYSKOWICACH PRIORYTET IX ROZWÓJ WYKSZTAŁCENIA I KOMPETENCJI W REGIONACH DZIAŁANIE 9.1 WYRÓWNYWANIE SZANS EDUKACYJNYCH I ZAPEWNIENIE WYSOKIEJ JAKOŚCI USŁUG EDUKACYJNYCH ŚWIADCZONYCH W SYSTEMIE OŚWOIATY. PODDZIAŁANIE WYRÓWNANIE SZANS EDUKACYJNYCH UCZNIÓW Z GRUP O UTRUDNIONYM DOSTĘPIE DO EDUKACJI ORAZ ZMNIEJSZENIE RÓŻNIC W JAKOŚCI USŁUG EDUKACYJNYCH. W OKRESIE OD PAŹDZIERNIKA 2013R. DO CZERWCA 2015R. MGR INŻ. EWA UZNAŃSKA GIMNAZJUM NR 2 IM. PRYMASA TYSIĄCLECIA W PYSKOWICACH 1 Strona1

2 I. WARUNKI REALIZACJI Program zajęć przyrodniczych z biologii jest zgodny z wymaganiami edukacyjnymi na poziomie III etapu edukacyjnego jakim jest gimnazjum. Jest on przeznaczony dla uczennic i uczniów gimnazjum, którzy mają dobre wyniki w nauce biologii i chcieliby rozwinąć swoje zainteresowania związane z tym przedmiotem. Wpływa, więc na podniesienie, jakości pracy szkoły oraz rozwijanie mocnych stron uczennic i uczniów, a także kształtowanie ich talentów. Treści realizowane na zajęciach mają utrwalać oraz poszerzać wiadomości, które uczniowie i uczennice już posiadają. Jego celem jest rozwijanie zainteresowań przyrodniczych wśród uczennic i uczniów, przygotowywanie do konkursów i egzaminu gimnazjalnego oraz wyrównywanie szans edukacyjnych. Program będzie uwzględniał zastosowanie technologii ICT (co najmniej 30% zajęć). Zawiera on cele edukacyjne, zadania, metody i formy realizacji oraz zakres treści. Program zajęć biologicznych jest realizowany w czasie pozalekcyjnym w pracowni biologicznej lub komputerowej albo chemicznej w wymiarze 2 godz. tygodniowo w czasie od października 2013r do czerwca 2014r, co daje 42 godziny. II. CELE EDUKACYJNE Usystematyzowanie wiedzy biologicznej w celu przygotowania się do egzaminu gimnazjalnego oraz konkursów biologicznych i ekologicznych Ćwiczenie i utrwalanie nabytych umiejętności biologicznych zdobytych na lekcjach biologii w poprzednich latach Nabycie umiejętności właściwego wykorzystywania źródeł informacji niezbędnych do opanowania wiadomości i umiejętności z biologii w zakresie rozszerzonym 2 Strona2

3 Rozwiązywanie problemów w sposób twórczy - głównie: planowanie i wykonywanie eksperymentów z zastosowaniem elementów metody naukowej. Rozbudzanie ciekawości poznawczej, twórczego działania i samodzielności. Zachęcanie do samodzielnych poszukiwań i umiejętność korzystania z opracowań biologicznych oraz zbiorów zadań egzaminacyjnych. Kształcenie umiejętności posługiwania się komputerem praca z programem do biologii. Kształtowanie wśród uczniów i uczennic umiejętności uczenia się. Stosowanie w praktyce zasad dobrej organizacji pracy, dyscypliny myślenia. Doskonalenie techniki mikroskopowania. III.METODY NAUCZANIA I PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW 1. Metody nauczania Wykład teoretyczny połączony z pokazem, prezentacją lub ćwiczeniami prowadzonymi za pomocą sprzętu komputerowego czy mikroskopu. Ćwiczenia praktyczne - mogą mieć charakter indywidualny lub grupowy. Praca uczniów z materiałami tekstowymi oraz analizowanie zadań egzaminacyjnych. Praca uczniów z programem EDU- Rom. Przeprowadzanie obserwacji i eksperymentów zgodnie z metodą naukową 3 Strona3

4 2. Środki dydaktyczne - mikroskop i preparaty - podręczniki, ćwiczenia i tablice do biologii - zestawy przyrodniczych zadań egzaminacyjnych - czasopisma o tematyce biologicznej, - plansze i makiety, - multimedialne zestawy komputerowe, - komputerowa sieć lokalna, - drukarka, - skaner, - Internet, - tablica. 3. Sposób kontroli postępów uczniów Formą kontroli osiągnięć uczennic i uczniów będą konkursy biologiczne i ekologiczne organizowane w obrębie szkoły lub poza nią. Także przygotowane zadania do samodzielnej pracy oraz testy diagnozujące poziom wiedzy. 4 Strona4

5 IV. TREŚCI NAUCZANIA DZIAŁ PROGRAMOWY 1. ZAJĘCIA ORGANIZACYJNO - PORZĄDKOWE 2. ZWIĄZKI CHEMICZNE BUDUJĄCE ORGANIZM TEMAT I KOLEJNY NUMER ZAJĘĆ. 1. Zapoznanie uczestniczek i uczestników Projektu z celami. 2. Związki chemiczne budujące organizmy. 3.Wykrywanie skrobi metoda naukowa. 4. Zjawisko osmozy doświadczenia. CELE SZCZEGÓŁOWE Zna cele i założenia Projektu. Zna regulamin pracy i zasady BHP. Pisze test diagnozujący z zakresu wiedzy biologicznej. Wymienia najważniejsze pierwiastki budujące ciała organizmów i zna ich znaczenie. Wyróżnia podstawowe grupy związków w organizmach i omawia ich rolę. Wykrywa skrobię w produktach pokarmowych i interpretuje wyniki. Omawia jak ślina wpływa na trawienie skrobi. Wykonuje doświadczenia obrazujące zjawisko osmozy. Przedstawia znaczenie wody dla organizmów 3. BUDOWA I FUNKCJONOWANIE KOMÓRKI 5. Budowa komórek bakterii, zwierząt, roślin, grzybów. Rozpoznaje na schemacie, zdjęciu lub po opisie podstawowe elementy budowy komórki. Przedstawia podstawowe funkcje poszczególnych elementów budowy. Porównuje budowę komórki bakterii,roślin,zwierząt i grzybów wskazując cechy umożliwiające ich rozróżnianie. 5 Strona5

6 6. Budowa roślin okrytonasiennych. Wymienia i opisuje cechy budowy morfologicznej i anatomicznej organów roślinnych. 4.KRÓLESTWO ROŚLIN 5. BUDOWA I FUNKCJONOWANIE ORGANIZMU CZŁOWIEKA 30. Mszaki i paprotniki. 31. Rośliny nagonasienne budowa i rozpoznawanie. 7. Ewolucja kręgowców układy. 8. Wpływ środowiska na błonnik trawienie- doświadczenie. 9. Wpływ detergentów na błony komórkowe doświadczenie. Rozpoznaje pospolite gatunki roślin nasiennych. Obserwuje okazy i porównuje cechy morfologiczne mszaków i paprotników Wymienia cechy umożliwiające zaklasyfikowanie organizmu do odpowiedniej grupy Rozpoznaje pospolite gatunki roślin nagonasiennych Omawia najważniejsze zmiany zachodzące w budowie ciała kręgowców pod kątem: pokrycia ciała, narządów wymiany gazowej, krążenia krwi i rozwoju mózgu. Obserwuje zmiany ilości wchłanianej przez błonnik wody w zależności od ph środowiska. Omawia rolę błonnika w prawidłowym funkcjonowaniu układu pokarmowego i jego źródła. Dyskutuje na temat Częste mycie skraca życie - prawda to czy fałsz? Wybiera środki przydatne do prawidłowej higieny skóry ciała. 10. Budowa i działanie układu pokarmowego człowieka. 11.Wpływ wysiłku fizycznego na Omawia znaczenie trawienia. Podaje funkcje poszczególnych części układu pokarmowego i rozpoznaje je na schematach i według opisu. Wykonuje doświadczenie i interpretuje 6 Strona6

7 tętno i częstotliwość oddechów. 12. Układ limfatyczny człowieka. 13. Wykrywanie CO2 w wydychanym powietrzu. 22. Budowa i działanie układu nerwowego. jego wyniki Przedstawia krążenie krwi w obiegu płucnym i ustrojowym. Omawia rolę węzłów chłonnych i wskazuje ich położenie na schemacie. Porównuje układ limfatyczny i krwionośny. Interpretuje wyniki doświadczenia wykrywanie CO2 w powietrzu Analizuje proces wymiany gazowej w płucach i tkankach. Opisuje budowę i funkcję ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego Porównuje rolę współczulnego i przywspółczulnego układu nerwowego 23. Jak oczy pomagają utrzymać równowagę? Opisuje łuk odruchowy i podaje rodzaje odruchów i ich przykłady Przedstawia budowę oka i ucha oraz wyjaśnia sposób ich działania Przedstawia rolę zmysłu równowagi. Interpretuje wyniki doświadczenia. 24. Jaki kolor i kształt widzisz? Przedstawia sposób działania oka. Omawia wyniki doświadczenia. Przedstawia rolę zmysłu smaku i węchu 25. Wzajemna zależność zmysłów smaku i węchu. Wykonanie doświadczenia i interpretacja wyników. Opisuje budowę i działanie żeńskiego i męskiego układu rozrodczego. 7 Strona7

8 26. Rozmnażanie i rozwój człowieka. 27. Zdrowie a cywilizacja. Przyporządkowuje okresom rozwojowym zmiany zachodzące w organizmie. Wyjaśnia przyczyny, objawy i możliwość zapobiegania chorobom zakaźnym i cywilizacyjnym. 6.EKOLOGIA I OCHRONA PRZYRODY 14. Podstawowe pojęcia ekologiczne. 15. Procesy zachodzące w ekosystemie: obieg materii i przepływ energii. 16. Zależności między organizmami: antagonistyczne i nieantagonistyczne. 17. Struktura ekosystemów. 18.Ochrona gatunkowa w Polsce. Wyjaśnia podstawowe pojęcia ekologiczne. Analizuje teksty ekologiczne. Opisuje zależności pokarmowe i przedstawia ich rolę w obiegu materii i przepływie energii przez ekosystem. Omawia obiegi pierwiastków. Wskazuje rodzaje oddziaływań między organizmami, podaje przykłady i przystosowania organizmów do pasożytnictwa, drapieżnictwa, konkurencji. Omawia strukturę różnych typów lasów i charakterystyczną florę i faunę. Wyróżnia ekosystemy sztuczne i naturalne Rozpoznaje gatunki chronione w Polsce należące do królestwa roślin zwierząt i grzybów. 19. Parki Narodowe w Polsce. 20. Organizmy wskaźnikowe. Poznaje Polską Czerwoną Księgę. Opisuje cechy charakterystyczne PN w Polsce i wskazuje je na mapie. Omawia znaczenie bioindykatorów 8 Strona8

9 wraz z przykładami. 21.Wpływ człowieka na środowisko. Omawia skalę porostową. Wskazuje przyczyny, skutki oraz możliwości zapobiegania lub poprawy lokalnym i globalnym problemom ekologicznym. 7. WYKORZYSTANIE MIKROSKOPU W POZNAWANIU ŚWIATA 28. Budowa i działanie mikroskopu - obserwacje. 29. Samodzielne wykonywanie preparatów mikroskopowych. Przeprowadza obserwacje mikroskopowe preparatów trwałych Obserwuje życie w kropli wody z rożnych ekosystemów Wykonuje preparaty mikroskopowe świeże i przeprowadza ich obserwacje 8.KRÓLESTWO ZWIERZĄT 32.Parzydełkowce zwierzęta wodne. 33.Płazińce i obleńce - pasożyty człowieka i zwierząt. 34. Stawonogi. 35.Główne cechy bezkręgowców i kręgowców. 36.Ryby i płazy Polski. 37.Gady przystosowania do życia na lądzie. 38.Ptaki - przystosowania do lotu. Wyróżnia cechy umożliwiające zaklasyfikowanie organizmu do danej grupy oraz identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela danej grupy na podstawie obecności tych cech. Porównuje cechy morfologiczne środowisko życia i tryb życia bezkręgowców i kręgowców. Rozpoznaje pospolite gatunki. Porównuje grupy kręgowców pod kątem budowy zewnętrznej i wewnętrznej. Omawia przystosowania kręgowców do środowiska życia. 9. RÓŻNORODNOŚĆ ORGANIZMÓW NA ZIEMI 39.Klasyfikowanie organizmów. Uzasadnia potrzebę klasyfikowania organizmów. Posługuje się kluczem do oznaczania gatunków. Strona9 9

10 40. Zasady prowadzenia obserwacji i eksperymentów- powtórzenie. Planuje i wykonuje obserwacje i doświadczenia biologiczne. 10. WYKORZYSTANIE METOD BADAWCZYCH Określa warunki doświadczenia. Rozróżnia próbę kontrolną i badawczą. 11. PODSUMOWANIE PRACY 41. Końcowy test diagnozujący. 42. Omówienie wyników pracy. Formułuje wnioski. Pisze test diagnozujący z wiedzy biologicznej. Podsumowuje swoje wyniki osiągnięte w ramach zajęć. Dokonuje ewaluacji programu. 12. KORZYSTANIE Z ZASOBÓW SIECI LOKALNEJ Zasady korzystania z zasobów sieciowych. - Udostępnianie plików, folderów, drukarki, w sieci lokalnej. - Praca z programem EDU - Rom. - Tworzenie prezentacji multimedialnych odpowiadających danym zagadnieniom biologicznym. Wykorzystuje technologię informacyjną do pozyskiwania informacji. Zdobywa wiedzę metodą technik komputerowych i korzysta z zasobów Internetu. Treści nauczania zajęć przyrodniczych z biologii zostały podzielone na działy i tematy. Zajęcia z danego działu nie zawsze odbywają się w kolejnych terminach. Jest to podyktowane przygotowywaniem się do konkursów, które mają określony zakres wiadomości i umiejętności do opanowania oraz wymagany termin. 10 Strona10

11 V. EWALUACJA PROGRAMU. ANKIETA DLA UCZNIÓW DROGI UCZNIU! Jak oceniasz zajęcia prowadzone w ramach projektu Nowa jakość edukacji w Pyskowicach? Wypełnij anonimową ankietę dotyczącą zajęć. Zakreśl wybraną odpowiedź, w innym przypadku uzupełnij ją. 1. Czy zajęcia były interesujące? a. Tak b. Raczej tak c. Raczej nie d. Nie 2. Czy poszerzyłaś /-eś swoją wiedzę uczęszczając na zajęcia? a. Tak b. Raczej tak c. Raczej nie d. Nie 3. Jak oceniasz metody prowadzenia zajęć? a. Bardzo ciekawe b. Ciekawe c. Nie zawsze ciekawe d. Nudne 11 Strona11

12 4. Jak oceniasz współpracę z nauczycielem prowadzącym? a. Bardzo dobra b. Dobra c. Raczej dobra d. Słaba 5. Czy odpowiadają Ci metody i formy pracy stosowane na zajęciach? a. Tak b. Raczej tak c. Raczej nie d. Nie 6. Jak oceniasz swoją pracę i aktywność na zajęciach? Co zmieniłabyś / zmieniłbyś w tych zajęciach? Strona12

13 VI. Bibliografia 1. Podstawa programowa z komentarzami. Tom 5 Edukacja przyrodnicza w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum. 2. Poradnik nauczyciela Ewaluacja przebiegu nauczania. Maj Publikacje umieszczone na stronach internetowych. 4. Biologia w gimnazjum Doświadczenia. Karty pracy i instrukcje. 5. Tablice, repetytorium i zadania egzaminacyjne z biologii. 13 Strona13

14 14 Strona14

15 15 Strona15

16 16 Strona16