DOKUMENTACJA PROJEKTOWA

Transkrypt

1 Przedsiębiorstwo Projektowo - Usługowe "PROTEL" ul. Wileńska 37D, Gdańsk NIP: Usugi projektowe: - telekomunikacja, - sieci komputerowe, - instalacje sygnalizacji pożaru, - instalacje TV dozoru, - instalacje sygnalizacji włamania, - instalacje elektryczne Pracownia projektowa: ul.czyżewskiego 38, pok Gdańsk tel. (058) fax (058) prottel@gdansk.cc DOKUMENTACJA PROJEKTOWA Projekt : Obiekt: Branża: PROJEKT REWALORYZACJI HISTORYCZNEGO ZESPOŁU HIPODROMU W SOPOCIE WRAZ Z REMONTEM I ROZBUDOWĄ Budynek nr 13 Portiernia 1 TELETECHNICZNA Nazwa opracowania: Instalacje teletechniczne Faza: Projekt wykonawczy Inwestor: HIPODROM SOPOT Spółka z o.o. ul. Polna 1, SOPOT Oświadczenie: Na podstawie art.. 20, ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. nr 207, poz. 2016, pożniejszymi zmanami) oświadczamy, że niniejszy projekt został wykonany zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej. PROJEKTANT Waldemar Kościowski upr. DT-WBT/02429/03/U SPRAWDZAJĄCY Piotr Adamowicz upr. DT-WBT/02357/02/U Gdańsk, maj 2009

2 Spis treści 1. DANE OGÓLNE INFORMACJE OGÓLNE O INSTALACJACH TELETECHNICZNYCH NA TERENIE ZESPOŁU HIPODROMU PRZEDMIOT I ZAKRES OPRACOWANIA PODSTAWA OPRACOWANIA PROJEKTY ZWIĄZANE UWAGI INSTALACYJNO MONTAŻOWE: DANE OGÓLNE O BUDYNKU NR 13 PORTIERNIA ZAKRES RZECZOWY INSTALACJE TELEKOMUNIKACYJNE INSTALACJE OKABLOWANIA STRUKTURALNEGO ZESTAWIENIA MATERIAŁÓW Zestawienie materiałowe punktu dystrybucyjnego Zestawienie przełącznic Zestawienie materiałów SYSTEM SYGNALIZACJI POŻARU CHARAKTERYSTYKA OBIEKTU PODSTAWA OPRACOWANIA PROJEKTU OPIS SYSTEMU SYGNALIZACJI POŻARU PRACA CENTRALI W SIECI MONITORING DO PSP SYSTEM WIZUALIZACJI MONTAŻ URZĄDZEŃ I INSTALACJI Technologia wykonania Odbiór robót Zalecenia dla użytkownika URZĄDZENIA I MATERIAŁY SYSTEM SYGNALIZACJI WŁAMANIA I NAPADU...18 ZAKRES ZABEZPIECZENIA INSTALACJĄ ALARMOWĄ SYSTEM WIZUALIZACJI SAWIN MONTAŻ URZĄDZEŃ I INSTALACJI SYSTEM SAWIN ZESTAWIENIE URZĄDZEŃ SYSTEMU SAWIN UWAGI O ZASTOSOWANYCH MATERIAŁACH...21 Spis rysunków TT1/1 Instalacje teletechniczne. Schemat okablowania w budynku nr 13. TT2/2 Instalacje teletechniczne. Plan instalacji teletechnicznych. TP1/3 Instalacja systemu sygnalizacji pożaru. Schemat blokowy. TP2/4 Instalacja systemu sygnalizacji pożaru. Rzut poziomu parteru. TA1/5 Instalacja systemu alarmu włamania i napadu. Schemat blokowy. TA2/6 Instalacja systemu alarmu włamania i napadu. Rzut poziomu parteru. 2

3 OPIS TECHNICZNY PROJEKT WYKONAWCZY Rewitalizacja historycznego zespołu hipodromu w Sopocie wraz z remontem i rozbudową Budynek nr 13. Portiernia 1 Instalacje teletechniczne 1. Dane ogólne 1.1. Informacje ogólne o instalacjach teletechnicznych na terenie zespołu hipodromu Projektuje się rewaloryzację historycznego zespołu hipodromu w Sopocie wraz z remontem i rozbudową. Projektuje się wykonanie w poszczególnych obiektach zespołu hipodromu instalacji teletechnicznych według potrzeb technologicznych danego obiektu oraz zgodnie z obowiązującymi przepisami. Na terenie zespołu hipodromu zarządcą głównym będzie Hipodrom Sopot Sp. z o.o. Ponadto będą wydzieleni użytkownicy zespołu pensjonatów, lecznicy konia i budynku mieszkalnego. Budynki nr 11 Hotel, Pawilon, nr 10 Stara waga, nr 8 Stare kasy będą odbudowane jako budynki dla potrzeb apartamentów pensjonatu. Budynek nr 5 Lecznica konia i budynek nr 6 Budynek mieszkalny będą budowane jako nowe. Wyżej wymienione budynki (nr 5, 6, 8, 10, 11) nie wchodzą w zakres niniejszego opracowania. Niniejszy Projekt wykonawczy obejmuje instalacje na terenie i w budynkach zarządzanych przez Hipodrom Sopot Sp. z o.o. Dla potrzeb zespołu hipodromu przewiduje się, że głównym punktem sieci będzie budynek nr 2. W budynku tym zlokalizowano centralę telefoniczną i centralną serwerownię. Stąd będą rozchodziły się kable telefoniczne i kable światłowodowe do poszczególnych obiektów hipodromu i na place związane z obsługą zawodów sportowych i pokazów jeździeckich. Po łączach w tych kablach będą przekazywane sygnały potrzebne 3

4 do obsługi imprez na terenie zespołu hipodromu oraz realizowane będą połączenia z lokalnych sieci komputerowych w poszczególnych budynkach z centralną serwerownią w budynku nr 2. W zakresie instalacji sygnalizacji pożaru przewiduje się zainstalowanie na terenie hipodromu kilku central sygnalizacji pożaru. Centrale te będą połączone w jedną sieć i każda z central będzie mogła być centralą główną. Przewiduje się, że centralą główną będzie centrala CSP nr 1 w budynku nr 13 portiernia. Połączenia sieciowe central CSP (pętla sieciowa) uzyska się poprzez łącza w kablach światłowodowych opisanych powyżej. W budynku nr 13 portiernia zlokalizowany będzie również główny punkt dozoru systemu sygnalizacji alarmu włamania. W budynku nr 2 Hala ujeżdżalnia przewiduje się zainstalowane lokalnego systemu telewizji edukacyjnej do obserwacji płyty ujeżdżalni. W budynkach nr 2 i 9 projektuje się wykonanie okablowania dla potrzeb systemu telewizji kablowej. Sygnał telewizji kablowej do tych obiektów doprowadzi lokalny operator telewizji kablowej we własnym zakresie po podpisaniu umowy z Użytkownikiem. Wszystkie kable sieci zewnętrznych ułożone będą w zbiorczej kanalizacji kablowej, łączącej wszystkie budynki i obiekty na terenie hipodromu Przedmiot i zakres opracowania Przedmiotem niniejszego opracowania jest: projekt wykonawczy instalacji teletechnicznych i sieci zewnętrznych na terenie zespołu hipodromu w Sopocie. Dokumentacja teletechniczna swoim zakresem obejmuje następujące projekty składowe: 1. Budynek nr 1 Stajnie rekreacyjne. Instalacje teletechniczne. 2. Budynek nr 2 Hala ujeżdżalni. Instalacje teletechniczne. 3. Budynek nr 3 Stajnie sportowe. Instalacje teletechniczne. 4. Budynek nr 4 Warsztat, garaże. Instalacje teletechniczne. 5. Budynek nr 7 Budynek dżokejów. Instalacje teletechniczne. 6. Budynek nr 9 Trybuna sędziowska. Instalacje teletechniczne. 7. Budynek nr 12 Duża trybuna. Instalacje teletechniczne. 8. Budynek nr 13 Portiernia 1. Instalacje teletechniczne. 9. Budynek nr 14 Portiernia 2. Instalacje teletechniczne. 10. Zewnętrzne sieci teletechniczne na terenie zespołu hipodromu. Projektem wiodącym dla wszystkich projektów teletechnicznych, wymienionych powyżej, jest Projekt instalacji teletechnicznych w budynku nr 2 Hala ujeżdżalni. W projekcie tym podane są dane szczegółowe opisy instalacyjne, którymi należy się posługiwać, oraz podane są zalecenia, do których należy się stosować, wykonując instalacje teletechniczne w pozostałych budynkach. 4

5 1.3. Podstawa opracowania Opracowanie wykonano w oparciu o: - projekt budowlany wykonany w grudniu 2008 r., - równolegle wykonywane opracowanie architektoniczne i konstrukcyjne oraz pozostałych branż instalacyjnych, - wytyczne inwestora, - uzgodnienia międzybranżowe, - obowiązujące przepisy Projekty związane Projekt architektury. Projekty branży teletechnicznej wymienione w pkt Projekty instalacji elektrycznej. Projekty pozostałych branż instalacyjnych Uwagi instalacyjno montażowe: 1. Przed przystąpieniem do wykonawstwa, należy uzgodnić z użytkownikiem szczegółową lokalizację wszystkich przyłączy abonenckich poszczególnych instalacji i innego wyposażenia technologicznego. Lokalizacji przyłączy innego wyposażenia dokonano w oparciu o aranżację biur i pomieszczeń przyjętą na etapie projektowania. Użytkownik może wydać nowe dyspozycje co do lokalizacji poszczególnych przyłączy. 2. Zobowiązuje się wykonawcę do posługiwania się projektem wystroju wnętrz przy wykonywaniu instalacji objętych niniejszym projektem. Należy dostosować instalacje do szczegółowego projektu architektury wnętrz. W poszczególnych projektach branżowych, podano dodatkowe wymagania i zalecenia, które powinny być uwzględnione w ramach wykonawstwa, a związanych z architekturą wnętrz. 3. Przy układaniu instalacji należy przestrzegać przepisów p. poż., a przy dokonywaniu przejść instalacyjnych przez ściany i stropy przejścia te należy zabezpieczyć: 1. Przepusty instalacyjne w elementach oddzielenia przeciwpożarowego powinny mieć klasę odporności ogniowej (E l) wymaganą dla tych elementów. 2. Przepusty instalacyjne o średnicy powyżej 4 cm w ścianach i stropach, niebędące elementami oddzielenia przeciwpożarowego, dla których jest wymagana klasa odporności ogniowej co najmniej E l 60 lub R E l 60, powinny mieć klasę odporności ogniowej (E l) tych elementów. 5

6 Wyżej wymienione przepusty należy wypełnić masą ognioodporną spełniającą te same wymagania techniczne co ściany i stropy, w których się znajdują. 4. Przed przystąpieniem do wykonawstwa instalacji objętych niniejszym projektem, należy skonsultować z Inwestorem zastosowane urządzenia i związane z nimi instalacje. Postęp technologiczny w zakresie urządzeń elektronicznych jest tak szybki, że zaprojektowane dzisiaj nowoczesne urządzenia za jakiś czas mogą okazać się technologicznie przestarzałe i nie mogą współpracować z nowoczesnym oprogramowaniem i aktualnie nowoczesnymi systemami i urządzeniami. W związku z powyższym w momencie realizacji obiektu należy zastosować najnowocześniejsze rozwiązania techniczne i urządzenia i dostosować do nich potrzeby instalacyjne, oraz ewentualnie wykonać nowy projekt. 5. Dopuszcza się zastosowanie równoważnych materiałów i urządzeń w stosunku do przyjętych w dokumentacji projektowej (uwzględniając uwagę powyżej) pod warunkiem zapewnienia parametrów technicznych i funkcjonalnych nie gorszych niż posiadają urządzenia i materiały przyjęte w dokumentacji projektowej. W takim przypadku wymaga się złożenia stosownych dokumentów uwiarygodniających te materiały i urządzenia oraz zaakceptowania ich przez inwestora i nadzór autorski. W przypadku, gdy zastosowanie tych materiałów lub urządzeń wymagać będzie zmiany dokumentacji projektowej, koszty przeprojektowania poniesie strona wprowadzająca zmiany. 2. Dane ogólne o budynku nr 13 Portiernia Zakres rzeczowy Budynek nr 13 Portiernia 1 zgodnie ze wskazaniem Użytkownika będzie główną wartownią zespołu hipodromu. Przewidziano, że będą tu ulokowane główne elementy wspomagające nadzór nad obiektami hipodromu: komputer wraz z oprogramowaniem wizualizacyjnym systemu sygnalizacji alarmu pożaru (SAP), komputer wraz z oprogramowaniem wizualizacyjnym systemu sygnalizacji alarmu włamania i napadu (SAWiN). Uwaga: Możliwe jest przeniesienie wyżej wymienionych systemów do budynku portierni 2. Decyzje w tym zakresie Użytkownik powinien podać wykonawcy przed ostateczną konfiguracją urządzeń. Budynek nr 13 Portiernia 1 wyposażony będzie w następujące instalacje teletechniczne: 6

7 1. Instalację okablowania strukturalnego dla potrzeb instalacji telefonicznych, komputerowych i dostępu do Internetu. 2. Instalację sygnalizacji pożaru i nadzoru nad obiektami zespołu hipodromu. 3. Instalacje sygnalizacji włamania i napadu nadzór nad obiektami zespołu hipodromu. W ramach projektu sieci zewnętrznych doprowadzone będą do budynku: kabel telefoniczny z centrali telefonicznej Hipodromu w budynku nr 2, kable światłowodowe obsługi do sieci komputerowej na terenie hipodromu i połączeń dla potrzeb central sygnalizacji pożaru na terenie zespołu hipodromu, kabel do systemu sygnalizacji włamania w budynku nr 2. Kable zewnętrzne potrzebne do obsługi i połączeń do urządzeń centralnych i współpracujących dla potrzeb wyżej wymienionych instalacji pokazane są w projekcie Zewnętrznych sieci teletechnicznych Instalacje telekomunikacyjne Projektuje się wykonanie w budynku nr 13 instalacji okablowania strukturalnego i instalacji sygnalizacji pożaru. W budynku ulokowano szafkę okablowania strukturalnego SDF-13 i przełącznicę PT-13 do zakończenia kabli telefonicznych zewnętrznych. Uwagi instalacyjne: 1. Kable światłowodowe zewnętrzne oraz kable okablowania strukturalnego zakończyć w szafce wiszącej SDF-13 wysokości 12U. 2. Kabel telefoniczny zewnętrzny zakończyć w przełącznicy PT-13. Kabel zabezpieczyć ochronnikami przepięciowymi. 3. Aparaty telefoniczne podłączone będą poprzez sieć okablowania strukturalnego. Celem skrosowania wybranego gniazda okablowania strukturalnego z łączówką 10x2 w przełącznicy PT, należy użyć patch cordu z jednej strony zakończonego wtyczką RJ45, a z drugiej strony niezarobionego i zaterminować środkową parę na wybranej parze łączówki 10x2. 4. Kabel telekomunikacyjny dla potrzeb systemu sygnalizacji alarmu włamania i napadu (SAWiN) zakończyć bezpośrednio na urządzeniach. Uwaga: Zobowiązuje się wykonawcę niniejszego opracowania do skoordynowania prac w zakresie układania okablowania z pozostałymi instalacjami, objętych projektami teletechnicznymi, elektrycznymi i instalacyjnymi. 7

8 3. Instalacje okablowania strukturalnego Układając instalacje okablowania strukturalnego należy posługiwać się opisem podanym w projekcie Instalacje teletechniczne w budynku nr 2 Hala ujeżdżalni i stosować się do podanych tam wytycznych oraz zaleceń. Instalacje okablowania strukturalnego w budynku 13 wykonać w listwach na tynku. Zastosować przyłącza natynkowe Zestawienia materiałów Zestawienie materiałowe punktu dystrybucyjnego Lp. Nr kat. Wyszczególnienie Jedn. Ilość 1. Punkt Dystrybucyjny SDF Szafa C&C, 12U wisząca szt AK-5012 Kabel zasilający 230V m szt " listwa zasilająca 5-portowa z bolcem z włącznikiem szt Półka stała 19" szt Panel porządkujący C&C 19"/1U szt Wieszak kablowy szt. 1 Panel rozdzielczy CopperTen kat. 6a UTP 24-portowy 19 /1U z opcją PLM szt Panel 19"/1U plastic SC simplex pusty szt Gniazdo SM Duplex LC/UPC FrontClip szt Uchwyt na spawy (4 włókna) szt Osłona termiczna spawów szt Pigtail SM LC 9/125µm kabel 2,8mm 2m szt Kabel krosowy CopperTen LSOH 1m szt Kabel krosowy CopperTen LSOH 2m szt IB-6401 Patchcord UTP-Cat.5E 1.00 m - kość słoniowa szt IB-6402 Patchcord UTP-Cat.5E 2.00 m - kość słoniowa szt RL-9902 Kabel krosowy SM 2.00M LC/LC 9/125 DUPLEX szt PatchSee PCI-6Patch kat.6a UTP 2,1m PCI6-U/7 szt Zestawienie przełącznic Lp. Wyszczególnienie Producent Typ Jedn. Ilość Przełącznica PT-13 1 Przełącznica typu Kronection BOX I (max 30p.) Krone szt. 1 2 Nakładka pogłębiająca do przełącznicy j.w. Krone szt. 1 3 Łączówka rozłączna LSA-PLUS 2/10 nadruk 0.9 Krone szt. 2 4 Magazyn odgromników dwuelektrodowych Krone szt. 1 5 Odgromnik gazowy dwuelektrodowy 8x6MK Krone szt. 40 8

9 Zestawienie materiałów Lp. Nr kat. Wyszczególnienie Jedn. Ilość Moduł CopperTen RJ-K45 biały szt Adapter 22,5x45 mm do modułów keystone UTP szt Zaślepka 22,5x45 mm szt Suport - uchwyt 4-modułowy szt Ramka 4-modułowa szt Puszka 4-modułowa natynkowa szt G-A6TZ1-BLM2 Kabel instalacyjny CopperTen m Listwa KI 60x40.1 m Kanał DLP85x50 m 5 4. System sygnalizacji pożaru 4.1. Charakterystyka obiektu Projektowany budynek nr 13 Portiernia 1 od ul.łokietka stanowi część kompleksu składającego się z niżej wymienionych budynków objętych systemem sygnalizacji pożaru: 1. Budynku nr 1 Stajnie Rekreacyjne 2. Budynku nr 2 Hala Ujeżdżalni 3. Budynku nr 3 Stajnie Sportowe 4. Budynku nr 4 Warsztaty / Garaże 5. Budynku nr 7B Budynek Dżokejów Część B 6. Budynku nr 9 Trybuna Sędziowska 7. Budynek nr 14 Portiernia 2 Instalacja sygnalizacji pożaru będzie integralnym systemem dla całego kompleksu, z centralami umiejscowionymi lokalnie, pracującymi w sieci, z systemem wizualizacji zdarzeń i monitoringiem do JRG PSP (opcja). W budynku nr 13 zaprojektowano stanowisko komputerowe z oprogramowaniem do wizualizacji Podstawa opracowania projektu 1. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. z 2006r. nr 80 poz.563) 9

10 2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowania (Dz.U. z 2002r. Nr 75, poz. 690 z późniejszymi zmianami) 3. Podstawowe zasady projektowania instalacji sygnalizacji pożarowej CNBOP Józefów oprac. Jerzy Ciszewski 4. Wymagania stawiane sieci kablowej urządzeń przeciwpożarowych w świetle norm i przepisów oprac. Janusz Sawicki CNBOP - Józefów 2006r. 5. Atesty projektowanych urządzeń. 6. PKN-CEN/TS Specyfikacja Techniczna "Systemy sygnalizacji pożarowej - Projektowanie, zakładanie, odbiór, eksploatacja i konserwacja instalacji" 4.3. Opis systemu sygnalizacji pożaru. W budynku nr 13 zaprojektowano centralkę Master (główną) systemu sygnalizacji pożaru z układu pracy sieci central dla kompleksu budynków Wyścigów Konnych w Sopocie. System sygnalizacji pożaru projektuje się w oparciu o urządzenia polskiej firmy POLON- ALFA z Bydgoszczy z centralami typu POLON System sygnalizacji pożaru POLON 4900 jest systemem mikroprocesorowym, umożliwiającym osiągnięcie bardzo wysokiej czułości i niezawodności pracy instalacji dzięki zastosowaniu w module centrali szybkich procesorów najnowszej generacji, pracujących w oparciu o unikalne algorytmy, analizujące spływające z detektorów informacje o aktualnym. System sygnalizacji pożaru zaprojektowano w oparciu o urządzenia analogowe, adresowalne pracujące w liniach dozorowych typu A (pętlach). Adresowalny system umożliwia identyfikację numeru i rodzaju elementu zainstalowanego w pętli dozorowej i przedstawienie użytkownikowi za pomocą wyświetlacza ciekłokrystalicznego pełnej informacji dotyczącej stanu urządzeń oraz zaistniałych zdarzeń z podaniem tekstowego opisu detektora i jednoczesnym wydrukiem komunikatu przez rejestrator zdarzeń. Podłączenie urządzeń do linii dozorowych pętlowych umożliwia bezprzerwową pracę systemu w przypadku przerwy na linii oraz eliminuje uszkodzoną część systemu w przypadku zwarcia. Do projektowanej centrali podłączona będzie jedna linia dozorowa z urządzeniami nadzorującymi budynek 13. Projektowane urządzenia instalacji SSP: 1. Centrala sygnalizacji pożaru wieloprocesorowa POLON 4900, adresowalna Napięcie zasilania: - podstawowe: sieć 230V +10% - 15% / 50Hz 10

11 - rezerwowe: akumulator 24V; +25% -10% Źródło zasilania rezerwowego: bateria akumulatorów o pojemności 17-90Ah Max pobór prądu z sieci: 1,5 A Dysponowany prąd do zasilania urządzeń zewn w stanie dozoru.: 1 A Liczba linii dozorowych adresowalnych: 4 lub 8 Liczba adresów na linii dozorowej typu A: 127 Liczba adresów na linii dozorowej typu B: 32 Elementy liniowe instalowane w liniach dozorowych: - czujki wielostanowe dymu i temperatury - ręczne ostrzegacze pożarowe - adaptery - elementy kontrolno-sterujące - wielowyjściowe elementy sterujące i kontrolne Dopuszczalny pobór prądu z linii dozorowej przez elementy liniowe: 20 ma (dla R=100Ω) Układ pracy linii dozorowej: pętlowy z możliwością eliminacji przerwy lub zwarcia Max liczba stref dozorowych: 1024 Programowane wyjścia: - 16 przekaźników o stykach bezpotencjałowych przełącznych 1A/24V - 2 linie sygnałowe o obciążalności 0,5A/24V - 6 linii sygnałowych o obciążalności 0,1A/24V Programowane wejścia: - 8 linii kontrolnych Współpraca z urządzeniami: - czytnik kodów paskowych - klawiatura komputerową - komputer system monitoringu cyfrowego 2. Czujka uniwersalna optyczna dymu DUR-4046, analogowa, adresowalna z izolatorem zwarć Napięcie pracy: 16,5-24 V Pobór prądu w stanie dozorowania < 150 µa Liczba programowanych trybów pracy: 3 Programowanie adresu z centrali Wykrywane pożary testowe TF1 do TF5 oraz TF8 Temperatura pracy: od -25 o C do +55 o C 3. Ręczny ostrzegacz pożaru ROP-4001, adresowalny z izolatorem zwarć Napięcie pracy: 16,5-24 V Pobór prądu w stanie dozorowania < 135 µa Kodowanie adresu z centrali 11

12 Przekrój dołączanych przewodów max 2,5 mm 2 Temperatura pracy -25 o C do +55 o C Szczelność obudowy: IP 30 Główne źródło zasilania dla central instalacji sygnalizacji pożaru powinno być wyposażone w specjalnie przewidziane dla niej zabezpieczenie w miejscu możliwie najbliższym wejścia zasilania do budynku. Zasilanie awaryjne z baterii akumulatorów powinno być zdolne do utrzymania instalacji w stanie pracy w ciągu co najmniej 72h, po czym pojemność powinna być wystarczająca do zapewnienia alarmowania jeszcze co najmniej przez 30min. Organizacja alarmowania Organizacja alarmowania w systemie SPP daje personelowi możliwość weryfikacji w ściśle określonym czasie czy zdarzenie : - stanowi poważne zagrożenie, wymagające interwencji straży, - może być zlikwidowane za pomocą podręcznych środków gaśniczych, - jest wynikiem fałszywego zadziałania czujki. Projektuje się 2 stopnie alarmowania : 1 stopień : zadziałanie automatycznej czujki wywołuje alarm w centrali i powoduje odliczanie czasu T1 na potwierdzenie obecności obsługi, dając czas obsłudze max.30 sekund. Po potwierdzeniu alarmu I stopnia następuje odmierzanie czasu T2 przeznaczonego na sprawdzenie stanu pomieszczenia, w którym zadziałała czujka. Osoba ma czas na powrót i skasowanie w centralce alarmu lub w razie potrzeby natychmiastowe potwierdzenie alarmu naciskając ROP znajdujący się najbliżej pomieszczenia, w którym rozwija się pożar. Po przekroczeniu zadanego czasu oczekiwania systemu na potwierdzenie lub skasowanie alarmu, centralka sama potwierdza alarm i uruchamia się alarm II stopnia. 2 stopień : nie potwierdzenie przez obsługę alarmu, nie skasowanie czujki w alarmie I stopnia, lub zadziałanie ręcznego ostrzegacza pożarowego powoduje wywołanie alarmu II stopnia przez centralę. W/w stopień stosowany jest również przy braku ciągłego dozorowania centralki przez obsługę. Instalacje przewodowe Linie dozorowe (pętlowe) należy wykonać kablami teletechnicznymi w powłoce z polwinitu samogasnącego typu YnTKSYekw1x2x1,0. Linie wewnętrzne do pracy centralki w sieci należy wykonać światłowodem 2x FO 9/125-4 wł. w powłoce LSOH. 12

13 Linia zewnętrzna do pracy centralki w sieci ujęta jest w projekcie instalacji teletechnicznych zewnętrznych (kable światłowodowe jednomodowy) Praca centrali w sieci W budynku nr 13 zlokalizowana będzie centrala CSP-1 z układu pracy sieciowej, zaprogramowana numerem 1-MASTER (centrala główna). W centrali tej zaprogramowana będzie konfiguracja sieci tj. zbiór numerów central uczestników sieci central SLAVE. Centrala MASTER rozsyła konfigurację sieci do central SLAVE oraz utrzymuje kontrolę nad siecią. W razie awarii centrali MASTER jej rolę przejmuje następna w kolejności centrala. Centrale sygnalizacji pożaru pracujące w układzie sieciowym zainstalowane będą w: a/ centrala nr CSP-1 w budynku nr 13 Portiernia 1 od ul.łokietka b/ centrala nr CSP-2 - w budynku nr 1 Stajnie Rekreacyjne c/ centrala nr CSP-3 w budynku nr 2 Hala Ujeżdżalni d/ centrala nr CSP-4 w budynku nr 2 Hala Ujeżdżalni cz. Hotelowa b/ centrala nr CSP-5 w budynku nr 3 Stajnie Sportowe (obejmuje system sygnalizacji pożaru budynków nr 3,4 i 7) d/ centrala nr CSP-6 w budynku nr 9 Trybuna Sędziowska e/ centrala nr CSP-7 - w budynku nr 14 Portiernia 2 od ul.polnej Opcjonalnie zamiennie wg zaistniałych potrzeb, w trakcie użytkowania obiektu, jako centralę MASTER można zaprogramować centralkę zlokalizowana w budynku nr 14. W każdej centrali sieciowej można zadeklarować grupę central współpracujących z tą centralą tworząc wspólny obszar dozorowy centrali. Centrala sieciowa, w której zadeklarowano do współpracy inne centrale (zdalne) pełni rolę centrali zbiorczej. Funkcja nie jest symetryczna tzn. jeśli centrala B znajduje się w wspólnym obszarze dozorowym centrali A to centrala A nie musi znajdować się we wspólnym obszarze dozorowym centrali B. Wspólny obszar dozorowania przyjmuje się dla central CSP-3 i CSP-4. Centrale w układzie sieciowym połączone będą ze sobą za pomocą podwójnej pary przewodów (światłowodów) w formie pierścienia. Podwójny pierścień połączeń międzycentralowych zapobiega awarii systemu sieciowego w razie uszkodzeń któregoś z torów transmisji (redundancja). Zaprojektowano światłowody jednomodowe 9/125µm (dla fali 1300nm). Centralę należy wyposażyć w moduł sieciowy MSI-48 oraz w dwa konwertery światłowodowe typu TR Światłowody należy zakończyć stykami ST. Konwerter należy zasilić napięciem 24V DC z pakietu MZ-48 lub łączówek wyjściowych MIK

14 Centrala CSP-1 podłączona będzie z centralą CSP-2 zlokalizowaną w budynku nr 1 Stajnie Rekreacyjne oraz z centralą CSP-7 zlokalizowaną w budynku nr 14 Portiernia Monitoring do PSP Zaprojektowany system posiada możliwość wysyłania sygnałów pożarowych i uszkodzeniowych do JRG PSP. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (Dz.U. z 2006r. nr 80 poz.563) 27. Właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu, o którym mowa w art. 5 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, jest obowiązany uzgodnić z właściwym miejscowo komendantem powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej sposób połączenia urządzeń sygnalizacyjno-alarmowych systemu sygnalizacji pożarowej z obiektem komendy Państwowej Straży Pożarnej lub obiektem wskazanym przez tego komendanta. W układzie pracy sieciowym central sygnały do monitoringu przekazywane będą z centrali MASTER System wizualizacji System sygnalizacji pożaru będzie współpracował również z systemem wizualizacji i zarządzania. System wizualizacji wspomaga pracę osób prowadzących stały nadzór wielu obiektów. System wizualizacji pozwala na zintegrowanie do jednego stanowiska komputerowego wszystkich systemów zabezpieczenia pożarowego. System wizualizacji stale monitoruje stan urządzeń podłączonych do systemu. Zbiera informacje z systemów p. poż. i na bieżąco przedstawia zdarzenia, jakie zaszły w monitorowanych obiektach. Graficzne zobrazowanie pozwala na precyzyjne wskazanie miejsca wystąpienia zdarzenia. Wszystkie komunikaty i stany poszczególnych podłączonych central są wskazywane w przejrzysty sposób na graficznym monitorze. System obsługiwany jest w prosty sposób przy użyciu myszki i klawiatury. Charakterystyka systemu wizualizacji: - łatwa obsługa systemu sygnalizacji pożaru w postaci komunikatów i poleceń (sterowanie urządzeń systemu sygnalizacji pożaru) - możliwość modularnej rozbudowy systemu - specjalistyczne grafiki wewnętrzne z dynamiczna funkcja Zoom - hierarchiczny system haseł z indywidualnym upoważnieniem dostępu i wprowadzeniem hasła - indywidualna konfiguracja wydruków alarmu i tekstów użytkownika - funkcja automatycznego zapamiętywania danych 14

15 - nadzorowanie wszystkich przyłączonych przewodów oraz urządzeń sygnalizacji pożarowej - rejestracja danych z możliwością tworzenia notatek i raportów - wskazanie zdarzeń oraz możliwość ich obsługi - przejęcie danych z czujek dla automatycznego pozycjonowania i przyporządkowania poziomów Urządzenia systemu wizualizacji: - komputer PC Intel Core 2 Duo 2,66GHz, RAM 4GB - 2 jednakowe dyski twarde, każdy 80 GB - system zarządzający Microsoft Windows XP lub Vista - kontroler dysków twardych RAID tryb 1 - adapter przystosowujący do pracy w sieci 10/100Mbit - dwugłowicowa karta graficzna 256MB RAM (rozdzielczość 2560 x 1024) - 2 szeregowe złącza COM i 2 gniazda USB - napęd DVD - karta dźwiękowa i głośnik - monitor kolorowy LCD 21 (rozdzielczość 1280x1024) - drukarka, klawiatura i myszka - licencja na oprogramowanie systemu wizualizacji - zasilacz awaryjny UPS (podtrzymanie przynajmniej 5 min) 4.7. Montaż urządzeń i instalacji Technologia wykonania Wykonawca zobowiązany jest do bieżącej koordynacji międzybranżowej wszelkich zmian i modyfikacji w realizacji projektu wykonawczego w celu eliminacji ewentualnych kolizji. Montaż urządzeń i wyposażenia powinien być wykonany zgodnie z dokumentacja techniczno-ruchową, przez uprawnionego instalatora. Montaż instalacji należy wykonać zgodnie z wymogami normy BN-84/ i PKN-CEN/TS Linie dozorowe należy prowadzić przewodem YnTKSYekw1x2x1,0 w osłonie z rur elektroinstalacyjnych PCV p/t lub n/t. Dla potrzeb podłączenia centrali do pracy w sieci należy od szafy zakończenia światłowodów SDF-13 do centrali CSP-1 poprowadzić dwa światłowody wewnętrzne typu FO 9/125-4-wł. w powłoce typu LSOH. Do przełącznicy SDF-13 drugostronnie podłączone będą dwa światłowody zewnętrzne ujęte w projekcie zewnętrznych sieci teletechnicznych. 15

16 Przy montażu urządzeń należy przestrzegać między innymi : 1. Czujki powinny być montowane w odległości co najmniej 0,5m od ścian lub ścianek działowych, belek, podciągów lub przebiegające pod stropem kanałów wentylacyjnych (przegród). Jeżeli pomieszczenie jest węższe niż 1,2m, czujka powinna być instalowana w części środkowej, nie bliżej niż 1/3 szerokości pomieszczenia od jednej ze ścian. Ściany, przepierzenia lub regały, sięgające bliżej niż 0,3m od stropu powinny być traktowane jako pełne przegrody. Wokół czujki powinna być zachowana wolna przestrzeń o promieniu strefy co najmniej 0,5m. 2. Stropy z wykształceniami o głębokości mniejszej niż 5% wysokości pomieszczenia powinny być traktowane jak stropy płaskie. Każde wykształcenie stropu (np.belka stropowa) o głębokości większej niż 5% wysokości pomieszczenia powinno być rozpatrywane jak ściana z uwzględnieniem zależności odległości między belkami, wysokości pomieszczenia oraz wysokości belki. 3. Czujki należy tak instalować, aby wskaźniki zadziałania w nich umieszczone były widoczne z jednego punktu, najlepiej przy wejściu do pomieszczenia. 4. Przyciski należy montować na ścianach na wys.od 1,2 do 1,6 m nad podłoga oraz w odległ. min. 0,5 m od innych urządzeń. 5. Uruchomienie systemu należy wykonać zgodnie z dokumentacją techniczną producenta. UWAGI: System sygnalizacji pożaru objęty niniejszym projektem, należy dostosować do obowiązujących wytycznych projektowych i przepisów w przypadku wprowadzenia zmian budowlanych i aranżacyjnych na etapie wykonywania obiektu - powyższe dotyczy w szczególności pojawienia się dodatkowych pomieszczeń lub wprowadzenia sufitów podwieszanych. Na etapie wykonywania niniejszego projektu sufity podwieszane nie występowały Odbiór robót Przed przekazaniem systemu sygnalizacji pożaru do eksploatacji Wykonawca zobowiązany jest: a/ wykonać pomiary, badania i próby zainstalowanych urządzeń ochrony przeciwpożarowej polegające na: - sprawdzeniu użytych materiałów w zakresie zgodności z obowiązującymi normami; - sprawdzeniu wykonania instalacji w zakresie zgodności z projektem technicznym; - wykonaniu pomiarów rezystancji izolacji i rezystancji linii dozorowych i zasilających; - sprawdzeniu sprawności czujek i ręcznych ostrzegaczy pożaru poprzez ich uruchomienie (podlega sprawdzeniu 100% elementów wykrywczych); 16

17 - sprawdzenie poprawności komunikowania się central w sieci b/ przekazać Inwestorowi komplet dokumentów zawierających: - aktualny projekt techniczny, w którym naniesiono wszelkie wprowadzone zmiany, uzgodnienia z projektantem i rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych; - protokóły pomiarów rezystancji izolacji i rezystancji obwodów; - ważne świadectwa dopuszczenia i certyfikaty zgodności CE na zastosowaną konfigurację; Zalecenia dla użytkownika Montaż instalacji powinien być wykonany przez uprawnionego instalatora. W pomieszczeniu gdzie zainstalowano centralkę SSP należy umieścić - instrukcję obsługi centralki - instrukcję postępowania w przypadku wystąpienia alarmu pożarowego lub uszkodzeniowego - plan sytuacyjny z zaznaczeniem dojść do pomieszczeń - książkę przeglądów okresowych (konserwacji) - wykaz osób powiadamianych Użytkownik dopilnuje przeszkolenia przez Wykonawcę instalacji, osób które będą obsługiwać system SAP. Po przekazaniu systemu do eksploatacji należy zlecić stałą konserwację urządzeń i instalacji. W celu zapewnienia ciągłego prawidłowego funkcjonowania, instalacja powinna być regularnie kontrolowana (przeglądana) i poddawana obsłudze technicznej. Należy opracować instrukcję kontroli (przeglądów) i obsługi technicznej. Celem tej instrukcji powinno być zapewnienie zgodnego z przeznaczeniem funkcjonowania instalacji w normalnych warunkach eksploatacji Urządzenia i materiały Zainstalowane urządzenia powinny posiadać ważne certyfikaty zgodności z normą (oznaczenie wyrobu znakiem CE) oraz świadectwa dopuszczające je do stosowania w ochronie przeciwpożarowej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej wydane przez Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej w Józefowie. Urządzenie Typ Nazwa dokumenty Nr dokumentu Data ważności Centrala sygnalizacji pożaru POLON4900 Świadectwo dopuszczenia 3823/BA/ Ręczny ostrzegacz pożaru ROP-4001M Świadectwo dopuszczenia Certyfikat zgodności CE 3892/BA/ /CPD/ bezterm. Czujka uniwersalna dymu DUR-4046 Certyfikat zgodności CE 1438/CPD/001 bezterm. 17

18 Gniazdo czujki G-40 Aprobata techniczna AT-0008/ Kabel do instalacji p.poż. YnTKSYekw Aprobata techniczna AT-0017/ Należy zastosować niżej wymienione urządzenia i materiały lub równoważne. l.p. Nazwa urządzenia Typ Producent Jm Ilość 1. Centrala sygnalizacji pożaru 4-pętlowa z drukarkę wewnętrzną: POLON 4900 Polon-Alfa szt Baterie akumulatorów 38Ah/12V KOBE szt Moduł sieciowy MIS-48 Polon-Alfa szt Konwerter światłowodowy TR szt System wizualizacji licencja do 2000 punktów szt Zestaw komputerowy Intel Core 2 Duo 2,66GHz, RAM 4GB, dysk twardy 160GB, nagrywarka DVD, karta grafiki 256MB RAM, karta dźwiękowa, klawiatura, myszka, system operacyjny Windows XP Professional lub Vista DELL szt Kolorowy monitor LCD 21" szt Zasilacz awaryjny UPS 1000VA ETA szt Kabel połączeniowy PCRS232/USI DELL szt Drukarka raportująca kolorowa HP szt Czujka uniwersalna dymu DUR-4046 Polon-Alfa szt Gniazdo czujki G-40 Polon-Alfa szt Ręczny ostrzegacz pożaru, adresowalny z izolatorem ROP4001M Polon-Alfa szt Kabel teletechniczny YnTKSYekw1x2x1,0 Bitner mb Światłowód wewnętrzny FO 9/125 4-wł. mb Pozostałe materiały instalacyjne typ handl. kpl System sygnalizacji włamania i napadu Zakres zabezpieczenia instalacją alarmową W budynku nr 13 zaprojektowano manipulator systemu sygnalizacji alarmu włamania i napadu nadzorująca budynek nr 2 Hala Ujeżdżalni. Manipulator podłączony będzie do centrali za pomocą magistrali systemowej W budynku nr 13 projektuje się również stanowisko komputerowe z oprogramowaniem zarządzającym Titan oraz z oprogramowaniem do wizualizacji zdarzeń. System będzie rozbrajany i zazbrajany za pomocą komputera lub manipulatorów umieszczonych w wybranych miejscach lokalnie w budynku nr 2 oraz manipulatora zainstalowanego w pomieszczeniu nadzoru budynku nr

19 5.1. System wizualizacji SAWiN W budynku nr 13 projektuje się system wizualizacji dl instalacji sygnalizacji włamania i napadu. Do systemu wizualizacji podłączone będą centrale sygnalizacji włamania i napadu budynków nr 2 Hala Ujeżdżalni i Budynku nr 9 trybuna Sędziowska. System wizualizacji pozwala na zintegrowanie do jednego stanowiska komputerowego wszystkich obiektów i systemów zabezpieczeń. System wizualizacji stale monitoruje stan urządzeń podłączonych do systemu. Zbiera informacje z podsystemów i na bieżąco przedstawia zdarzenia, jakie zaszły w monitorowanych obiektach. Graficzne zobrazowanie pozwala na precyzyjne wskazanie miejsca wystąpienia zdarzenia. Wszystkie komunikaty i zdarzenia są wskazywane w przejrzysty sposób, graficznie na monitorze komputera. System obsługiwany jest w prosty sposób przy użyciu myszki i klawiatury. Charakterystyka systemu wizualizacji: łatwa obsługa systemu sygnalizacji pożaru w postaci komunikatów i poleceń (sterowanie urządzeń systemu sygnalizacji pożaru) możliwość modularnej rozbudowy systemu specjalistyczne grafiki wewnętrzne z dynamiczna funkcja Zoom hierarchiczny system haseł z indywidualnym upoważnieniem dostępu i wprowadzeniem hasła indywidualna konfiguracja wydruków alarmu i tekstów użytkownika funkcja automatycznego zapamiętywania danych nadzorowanie wszystkich przyłączonych przewodów oraz urządzeń sygnalizacji pożarowej rejestracja danych z możliwością tworzenia notatek i raportów wskazanie zdarzeń oraz możliwość ich obsługi przejęcie danych z czujek dla automatycznego pozycjonowania i przyporządkowania poziomów Urządzenia systemu wizualizacji: - komputer PC Intel Core 2 Duo 2,66GHz, RAM 4GB - 2 jednakowe dyski twarde, każdy 80 GB - system zarządzający Microsoft Windows XP lub Vista - kontroler dysków twardych RAID tryb 1 - adapter przystosowujący do pracy w sieci 10/100Mbit - dwugłowicowa karta graficzna 256MB RAM (rozdzielczość 2560 x 1024) 19

20 - 2 szeregowe złącza COM i 2 gniazda USB - napęd DVD - karta dźwiękowa i głośnik - monitor kolorowy LCD 21 (rozdzielczość 1280x1024) - drukarka, klawiatura i myszka - licencja na oprogramowanie systemu wizualiacji - zasilacz awaryjny UPS (podtrzymanie przynajmniej 5 min) 5.2. Montaż urządzeń i instalacji system SAWiN. Magistralę manipulatorów i ekspanderów należy wykonać kablem FTP 4x2x0,5cat.5 Magistrala zewnętrzna ujęta jest w projekcie instalacji teletechnicznych zewnętrznych (kabel zewnętrzny LAN T11). Projektowaną instalację prowadzić w osłonach z rurek typu RB na tynku lub pod tynkiem. Szczególną uwagę należy zwrócić na przepisy dotyczące dopuszczalnych odległości przy zbliżeniach i skrzyżowaniach z innymi instalacjami wg normy BN-84/ Manipulator należy zainstalować na wysokości ok.1,5m od podłoża w odległości 0,5m od innych urządzeń. Montaż urządzeń i uruchomienie systemu należy wykonać zgodnie z dokumentacja techniczno-ruchową producenta przez uprawnionego instalatora Zestawienie urządzeń systemu SAWiN Należy zastosować urządzenia i materiały niżej wymienione lub równoważne. l.p. Nazwa urządzenia Typ Producent Jm Ilość 1. Klawiatura szyfrująca ATS 1100/05 GE SECURITY szt System wizualizacji licencja do 500- punktów szt Oprogramowanie TITAN-3 gałęzie/porty szt Zestaw komputerowy Intel Core 2 Duo 2,66GHz, RAM 4GB, dysk twardy 160GB, nagrywarka DVD, karta grafiki 256MB RAM, karta dźwiękowa, klawiatura, myszka, system operacyjny Windows XP Professional lub Vista DELL szt Kolorowy monitor LCD 21" szt Zasilacz awaryjny UPS 1000VA ETA szt szt szt szt Drukarka raportująca kolorowa HP szt Kabel magistralny 8723 Belden mb Pozostałe materiały instalacyjne typ handl. kpl. 1 20

21 6. Uwagi o zastosowanych materiałach A. Do budowy powinny być użyte materiały odpowiadające wymogom określonym w: art. 10 ustawy z r. Prawo Budowlane z późniejszymi zmianami (tekst ujednolicony Dz.U. 2006r. Nr 156 poz.1118), Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia r. w sprawie sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz.U.2004 nr 198 poz.2041), Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, a także przepisów dotyczących zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do użytkowania Dz.U.2007 nr 143 poz i powinny spełnić warunki określone w odpowiednich normach przedmiotowych, a w przypadku braku normy powinny odpowiadać warunkom specyfikacji i aprobat technicznych lub innym umownym warunkom. B. W projekcie podaje się nazwy urządzeń i materiałów (podstawa zapis w art. 29, punkt 3 ujednoliconego tekstu Ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo Zamówień Publicznych, ze zmianami wprowadzonymi ustawą z dnia 4 września 2008 r. Dz.U. z 2008 r. nr 171 poz ). Wynika to z unikatowości przyjętych rozwiązań, złożoności problematyki i konieczności ukończenia projektu w formie zamkniętej, w oparciu o konkretne dane techniczne i gabarytowe urządzeń oraz współpracę z systemami bezpieczeństwa pożarowego obiektu. C. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (Dz.U. z 2003r. nr 121 poz.1137) rozdział podstawę uzgodnienia projektu przez rzeczoznawcę ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych stanowią dane określone przez projektanta, dotyczące warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu budowlanego, obejmujące w szczególności zgodnie z punktem 11 dobór urządzeń przeciwpożarowych w obiekcie, dostosowany do wymagań wynikających z przyjęcia scenariusza rozwoju zdarzeń w czasie pożaru, a w szczególności: systemu sygnalizacji pożarowej. Do wykonania robót należy stosować materiały zgodnie z dokumentacją projektową, opisem technicznym i rysunkami. Dopuszcza się zastosowanie równoważnych materiałów i urządzeń w stosunku do przyjętych w dokumentacji projektowej (przy uwzględnieniu uwagi podanej w punkcie 1.5 niniejszego opisu) pod warunkiem zapewnienia parametrów technicznych i funkcjonalnych nie gorszych 21

22 niż posiadają urządzenia i materiały przyjęte w dokumentacji projektowej. W takim przypadku wymaga się złożenia stosownych dokumentów uwiarygodniających te materiały i urządzenia oraz zaakceptowania ich przez inwestora i nadzór autorski. Wykonawca, który powołuje się na rozwiązania równoważne opisywanym w projekcie, jest obowiązany wykazać, że oferowane przez niego urządzenia i materiały spełniają wymagania określone przez projektanta. W przypadku, gdy zastosowanie tych materiałów lub urządzeń wymagać będzie zmiany dokumentacji projektowej, koszty przeprojektowania poniesie strona wprowadzająca zmiany. Wszystkie prace należy wykonać zgodnie z przepisami obowiązującymi w budownictwie telekomunikacji, a w szczególności z normą BN-84/ Telekomunikacyjne sieci zakładowe przewodowe. Instalacje wnętrzowe". Montaż i uruchomienie urządzeń należy wykonać zgodnie z dokumentacjami techniczno-ruchowymi i instrukcjami producentów. 22