Kogo obciążają podatki w Polsce? Jakub Sawulski

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Kogo obciążają podatki w Polsce? Jakub Sawulski"

Józef Dziedzic
4 lat temu
Przeglądów:

1 Kogo obciążają podatki w Polsce? Jakub Sawulski

2 Wprowadzenie Cel: odpowiedź na pytanie, w jakiej wysokości podatki płacą osoby o niskich dochodach w porównaniu do osób o wysokich dochodach. Hipoteza: polski system podatkowy jest regresywny bardziej obciąża osoby o niskich dochodach niż osoby o wysokich dochodach. Metoda/źródła: na podstawie dostępnych danych OECD/Eurostat/MF analizujemy rozkład obciążeń między różne grupy dochodowe w podziale na trzy kategorie: konsumpcję, pracę i kapitał.

3 Polska nie wyróżnia się na tle państw UE tym, w jakim stopniu obciąża konsumpcję, pracę i kapitał Efektywne opodatkowanie konsumpcji, pracy i kapitału (2016) % 33% 37% 20% 23% 22% 22% 16% Konsumpcja Praca Kapitał 30% Polska średnia EŚW (bez Polski) średnia UE-15 Źródło: European Commission (2018). Taxation Trends in the European Union 2018 edition.

4 Opodatkowanie konsumpcji jest regresywne zarówno w Polsce, jak i innych państwach Efektywne opodatkowanie VAT i akcyzą w zależności od wysokości dochodów 16% VAT 5% Akcyza 12% 8% 4% 4% 3% 2% 1% 0% Decyle dochodów 0% Decyle dochodów Źródło: OECD/Korea Institute of Public Finance (2014). The Distributional Effects of Consumption Taxes in OECD Countries. OECD Tax Policy Studies, No. 22, OECD Publishing.

5 Opodatkowanie umów o pracę w Polsce jest liniowe takie samo dla niskich i wysokich zarobków Efektywne opodatkowanie umów o pracę w zależności od wysokości dochodów (2016) 50% 40% 30% 20% 10% 0% 37% 37% 36% 37% tys tys tys tys. Roczny dochód brutto (zł) Źródło: Chrostek, P., Klejdysz, J., Korniluk, D., Skawiński, M. (2019). Wybrane aspekty systemu podatkowo-składkowego na podstawie danych PIT i ZUS MF Opracowania i Analizy, Ministerstwo Finansów, Warszawa.

6 pkt proc. W większości państw UE klin podatkowy jest progresywny Polska jest wyjątkiem 20 Różnica w wysokości klina podatkowego między wysokimi i niskimi zarobkami Uwagi: Wysokie zarobki = 167% średniej płacy; niskie zarobki = 67% średniej płacy. Obliczenia dla bezdzietnego singla zatrudnionego na umowie o pracę. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych OECD.

7 Opodatkowanie umów cywilnoprawnych także jest (niemal) liniowe, ale dla każdego poziomu dochodów niższe niż umów o pracę Efektywne opodatkowanie umów cywilnoprawnych w zależności od wysokości dochodów (2016) 50% 40% 30% 20% 10% 0% 29% 28% 26% 26% tys tys tys tys. Roczny dochód brutto (zł) Źródło: Chrostek, P., Klejdysz, J., Korniluk, D., Skawiński, M. (2019). Wybrane aspekty systemu podatkowo-składkowego na podstawie danych PIT i ZUS MF Opracowania i Analizy, Ministerstwo Finansów, Warszawa.

8 Opodatkowanie indywidualnej działalności gospodarczej jest regresywne Efektywne opodatkowanie działalności gospodarczej w zależności od wysokości dochodów (2016) 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 53% 36% 28% 24% tys tys tys tys. Roczny dochód brutto (zł) Źródło: Chrostek, P., Klejdysz, J., Korniluk, D., Skawiński, M. (2019). Wybrane aspekty systemu podatkowo-składkowego na podstawie danych PIT i ZUS MF Opracowania i Analizy, Ministerstwo Finansów, Warszawa.

9 Efektywne opodatkowanie Przy wysokich dochodach opodatkowanie działalności gospodarczej jest znacząco niższe niż umowy o pracę 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% tys tys tys tys. Roczny dochód brutto (zł) umowa o pracę działalność gospodarcza Źródło: Chrostek, P., Klejdysz, J., Korniluk, D., Skawiński, M. (2019). Wybrane aspekty systemu podatkowo-składkowego na podstawie danych PIT i ZUS MF Opracowania i Analizy, Ministerstwo Finansów, Warszawa.

10 tys. osób 166 tys. osób to możliwa skala fikcyjnego samozatrudnienia w polskiej gospodarce Liczba osób prowadzących własną działalność gospodarczą, które nie zatrudniają innych pracowników i pracują wyłącznie lub głównie dla jednego klienta % 9% głównie dla jednego klienta 100 8% wyłącznie dla jednego klienta 50 7% % osób pracujących na własny rachunek (prawa oś) % Uwagi: Z obliczeń wyłączono rolnictwo. Źródło: obliczenia własne na podstawie Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności GUS.

11 Opodatkowanie dochodów korporacji w Polsce jest stosunkowo niskie 40 Efektywne opodatkowanie dochodów korporacji w państwach UE Źródło: European Commission (2018). Taxation Trends in the European Union 2018 edition.

12 Podsumowanie Polski system podatkowy jest regresywny, bo: Opodatkowanie konsumpcji jest regresywne nie tylko w Polsce, ale też w innych państwach Opodatkowanie pracy jest liniowe; w tym aspekcie jesteśmy wyjątkiem na tle UE Opodatkowanie indywidualnej działalności gospodarczej jest regresywne (przy wysokich dochodach znacząco niższe niż opodatkowanie umowy o pracę) Upowszechniło się zjawisko fikcyjnego samozatrudnienia, dzięki czemu osoby o wysokich zarobkach są często niżej opodatkowane niż pracownicy o niskich dochodach Znaczenie innych podatków od kapitału podatków majątkowych lub od dochodów korporacji jest raczej niewielkie Taki system jest niezgodny zarówno z regułami polityki społecznej (patrz zasady sprawiedliwości społ. Rawlsa), jak i z trendami obserwowanymi w innych państwach.

13 Jakub Sawulski Instytut Badań Strukturalnych, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Sawulski, J. (2019). Kogo obciążają podatki w Polsce? IBS Policy Paper 01/2019. jakub.sawulski@ibs.org.pl

Podobne dokumenty

Jakub Sawulski. Główne wnioski. Fakty i liczby. Przy wysokich dochodach opodatkowanie działalności gospodarczej jest znacząco niższe niż umowy o pracę

Jakub Sawulski. Główne wnioski. Fakty i liczby. Przy wysokich dochodach opodatkowanie działalności gospodarczej jest znacząco niższe niż umowy o pracę IBS Policy Paper Od badań do polityki publicznej K O G O O B C I Ą Ż A J Ą P O D A T K I W P O L S C E? Jakub Sawulski Główne wnioski Polski system podatkowy jest regresywny bardziej obciąża osoby o niskich