Petrotel Sp. z o.o. ul. Chemików Płock

Transkrypt

1 projekt do konsultacji PREZES URZĘDU KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ Warszawa, dnia 2010 r. Anna StreŜyńska DART-SMP /09 ( ) Petrotel Sp. z o.o. ul. Chemików Płock DECYZJA Na podstawie art. 24 pkt 1 i 2, w związku z art. 22 ust. 1, art. 34 ust.1, art. 36, art. 37 oraz art. 44 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz z późn. zm. zwanej dalej ustawą Prawo telekomunikacyjne lub PT), oraz art ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm. zwanej dalej równieŝ kpa ) w związku z art. 206 ust. 1 i art. 206 ust. 2a ustawy Prawo telekomunikacyjne: I. określam rynek właściwy jako rynek świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonicznej w stałej lokalizacji) Petrotel Sp. z o.o. z siedzibą w Płocku (zwaną dalej równieŝ Petrotel lub Spółką ); II. ustalam, Ŝe na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonicznej w stałej lokalizacji) Petrotel Sp. z o.o. występuje przedsiębiorca telekomunikacyjny o znaczącej pozycji rynkowej; III. wyznaczam Petrotel Sp. z o.o. jako przedsiębiorcę telekomunikacyjnego o znaczącej pozycji rynkowej na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonicznej w stałej lokalizacji) Petrotel Sp. z o.o.; IV. utrzymuję nałoŝone na Petrotel Sp. z o.o. decyzją Prezesa UKE z dnia 26 kwietnia 2007 r. znak DRTD SMP /06(8) następujące obowiązki regulacyjne: 1. obowiązek, o którym mowa w art. 34 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na uwzględnianiu uzasadnionych wniosków przedsiębiorców telekomunikacyjnych o zapewnienie im dostępu telekomunikacyjnego, w tym

2 uŝytkowania elementów sieci oraz udogodnień towarzyszących, w zakresie świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonicznej w stałej lokalizacji) Petrotel Sp. z o.o. poprzez: a) zapewnienie elementów sieci telekomunikacyjnej niezbędnych do korzystania z usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonicznej w stałej lokalizacji) Petrotel Sp. z o.o., b) przyznawanie dostępu do interfejsów protokołów lub innych kluczowych technologii niezbędnych dla interoperacyjności usług, c) zapewnienie infrastruktury telekomunikacyjnej niezbędnej do korzystania z usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonicznej w stałej lokalizacji) Petrotel Sp. z o.o., d) zapewnienie funkcji sieci niezbędnych do zapewnienia pełnej interoperacyjności usług, e) zapewnienie połączenia sieci lub urządzeń telekomunikacyjnych oraz udogodnień z nimi związanych niezbędnych dla korzystania z usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonicznej w stałej lokalizacji) Petrotel Sp. z o.o., f) prowadzenie w dobrej wierze negocjacji w sprawie dostępu telekomunikacyjnego w zakresie usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonicznej w stałej lokalizacji) Petrotel Sp. z o.o. oraz utrzymywanie uprzednio ustanowionego dostępu telekomunikacyjnego w tym zakresie; 2. obowiązek, o którym mowa w art. 36 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na równym traktowaniu przedsiębiorców telekomunikacyjnych co do dostępu telekomunikacyjnego w zakresie usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonicznej w stałej lokalizacji) Petrotel Sp. z o.o., w szczególności przez oferowanie jednakowych warunków w porównywalnych okolicznościach, a takŝe oferowanie usług oraz udostępnianie informacji na warunkach nie gorszych od stosowanych w ramach własnego przedsiębiorstwa lub w stosunkach z podmiotami zaleŝnymi; 3. obowiązek, o którym mowa w art. 37 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na ogłaszaniu informacji w sprawach zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego w zakresie świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonicznej w stałej lokalizacji) Petrotel Sp. z o.o., dotyczących specyfikacji technicznych sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, charakterystyki sieci, zasad i warunków świadczenia usług oraz korzystania z sieci, a takŝe opłat, przy czym: - zakres ogłaszanych informacji obejmuje wszystkie informacje dotyczące specyfikacji technicznych sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, charakterystyki sieci, zasad i warunków świadczenia usług oraz korzystania z sieci, a takŝe opłat, niezbędne do przygotowania przez zainteresowanych przedsiębiorców telekomunikacyjnych wniosku w sprawie zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego w zakresie usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonicznej w stałej lokalizacji) Petrotel Sp. z o.o., - publikacja wskazanych powyŝej informacji nastąpi w formie elektronicznej na oficjalnej stronie internetowej (www) Petrotel Sp. z o.o., 2

3 - informacje naleŝy ogłosić niezwłocznie, nie później jednak niŝ w terminie trzech miesięcy od dnia doręczenia niniejszej decyzji, a w przypadku zmiany zakresu bądź treści publikowanej informacji naleŝy ją ogłosić niezwłocznie, nie później jednak niŝ w terminie 1 tygodnia od wprowadzonej zmiany; V. nakładam na Petrotel Sp. z o.o. z siedzibą w Płocku obowiązek, o którym mowa w art. 44 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na zakazie stosowania przez Petrotel Sp. z o.o. zawyŝonych stawek za zakańczanie połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonicznej w stałej lokalizacji) Petrotel Sp. z o.o. (dalej stawki FTR ), poprzez ustalenie asymetrii tych stawek w stosunku do stawek za zakańczanie połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Telekomunikacji Polskiej S.A. z siedzibą w Warszawie (zwana dalej TP S.A. lub operatorem zasiedziałym ) na poziomie nie wyŝszym niŝ określony w poniŝszym harmonogramie: Harmonogram wdroŝenia symetrii stawek FTR w publicznych stacjonarnych sieciach telefonicznych 01/01/ /07/ /01/ /07/ /01/ /07/ /01/ /07/2012 Maksymalny poziom asymetrii FTR OA w stosunku do FTR TP Strefowe 92% 82% 73% 64% 55% 46% 37% 27% 01/01/ /07/ /01/ /07/ /01/ /07/ /01/ /07/2012 Maksymalny poziom asymetrii FTR OA w stosunku do FTR TP Poza OTR 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 3% VI. Decyzja niniejsza podlega natychmiastowemu wykonaniu stosownie do art. 206 ust. 2 i ust. 2a ustawy Prawo telekomunikacyjne. 3

4 UZASADNIENIE 1. Przebieg postępowania I. W dniu 12 września 2008 r. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej, (zwany dalej równieŝ Prezesem UKE lub Regulatorem ) zwrócił się do Petrotel Sp. z o.o. o przekazanie danych do analizy rynku zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Petrotel. II. Pismami z dnia 7 października 2008 r. oraz 9 stycznia 2009 r. Petrotel Sp. z o.o. przekazał wymagane dane i informacje. III. Pismem z dnia 27 lipca 2009 r. Prezes UKE zwrócił się do Petrotel Sp. z o.o. o przekazanie dodatkowych danych do analizy rynku zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Petrotel, obejmujących cały rok IV. Pismem z dnia 10 sierpnia 2009 r. (data wpływu do Urzędu 18 sierpnia 2009 r.) Petrotel przekazał wymagane dane. V. Pismem z dnia 20 listopada 2009 r. Prezes UKE zawiadomił Petrotel o wszczęciu postępowania w sprawie: a. określenia rynku właściwego, b. ustalenia, czy na rynku właściwym występuje przedsiębiorca telekomunikacyjny o znaczącej pozycji rynkowej lub przedsiębiorcy telekomunikacyjni zajmujący kolektywną pozycję znaczącą, c. wyznaczenia przedsiębiorcy telekomunikacyjnego o znaczącej pozycji rynkowej lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych zajmujących kolektywną pozycję znaczącą, w przypadku stwierdzenia, Ŝe na rynku właściwym nie występuje skuteczna konkurencja oraz nałoŝenia na tego przedsiębiorcę lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych zajmujących kolektywną pozycję znaczącą obowiązków regulacyjnych, d. utrzymania, zmiany albo uchylenia obowiązków regulacyjnych nałoŝonych na przedsiębiorcę telekomunikacyjnego o znaczącej pozycji rynkowej lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych zajmujących kolektywną pozycję znaczącą przed przeprowadzeniem analizy rynku. VI. Pismem z dnia 11 czerwca 2010 r. Prezes UKE powiadomił Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (zwanego dalej równieŝ Prezesem UOKiK ) o rozpoczęciu postępowania konsultacyjnego dotyczącego projektu przedmiotowej decyzji. VII. W dniu 11 czerwca 2010 r. Prezes UKE notyfikował Komisji Europejskiej (zwanej dalej równieŝ Komisją lub KE ) projekt przedmiotowej decyzji. 2. Prawne podstawy dla analizy rynków właściwych Przez rynek właściwy rozumie się zgodnie z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów, rynek towarów (w tym rzeczy i usługi na podstawie art. 4 pkt 7), które ze względu na ich przeznaczenie oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje 4

5 konsumentów, znaczące róŝnice cen i koszty transportu, panują zbliŝone warunki konkurencji. Rynki właściwe podlegające analizie i regulacji przez Prezesa UKE, określa Prezes UKE stosownie do dyspozycji art. 22 ust. 1 PT, uwzględniając uwarunkowania krajowe oraz w największym moŝliwym stopniu zalecenie Komisji i wytyczne, o których mowa w art. 19 ust. 3 PT, w zakresie wyrobów i usług telekomunikacyjnych. Wytyczne Komisji Europejskiej 2002/C165/03 w sprawie analizy rynku i oceny znaczącej pozycji rynkowej zgodnie z ramami regulacyjnymi Wspólnoty dotyczącymi sieci i usług łączności elektronicznej (Dz.U. C165/6 z 2002 r.) zwane dalej Wytycznymi, którymi zgodnie z art. 22 ust. 1 PT, powinien kierować się Prezes UKE przy analizie rynków znaczącej zakresie wyrobów i usług telekomunikacyjnych przewidują, iŝ na mocy nowych ram regulacyjnych, rynki które mają być regulowane, definiuje się zgodnie z zasadami europejskiego prawa konkurencji, tak jak zostały one przedstawione przez Komisję w Zaleceniu dotyczącym właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante (Dz. U. L344/65 z 2007 r.) zwanym dalej Zaleceniem i zgodnie z art. 15 ust. 1 dyrektywy 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej, zwanej dalej dyrektywą ramową. Wspomniane wyŝej Zalecenie wskazuje kryteria, których łączne spełnienie oznacza, Ŝe dany rynek podlega regulacji ex ante Prezesa UKE. Pierwszym kryterium jest obecność wysokich i trwałych barier w dostępie do rynku. Mogą one mieć charakter strukturalny, prawny lub regulacyjny. Drugie kryterium dotyczy efektywnej konkurencji w odpowiednim horyzoncie czasowym i zbadania stopnia tej konkurencji, natomiast trzecie kryterium stanowi, iŝ samo prawo konkurencji nie jest wystarczające, by usunąć konkretne nieprawidłowości rynkowe. Kryteria te stosuje się łącznie, aby niespełnienie jednego z nich oznaczało, Ŝe rynek nie podlega regulacji ex ante. W Zaleceniu Komisja Europejska określiła rynki właściwe, które spełniają te trzy kryteria, a jednym z nich jest rynek zakończenia połączenia w poszczególnych publicznych sieciach telefonicznych w stałej lokalizacji. Nieobowiązujące juŝ rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie określenia rynków właściwych definiowało ten rynek jako rynek zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych. NaleŜy jednak wskazać, Ŝe róŝnice w definicji wynikają jedynie z odmiennego polskiego tłumaczenia Zalecenia Komisji z 2007 roku. Zarówno bowiem w obecnie obowiązującym Zaleceniu, jak i w Zaleceniu z 2003 roku, definicja przedmiotowego rynku jest taka sama 1. Jednocześnie Komisja podkreśliła, Ŝe krajowe organy regulacyjne (ang. NRA - National Regulatory Authority) mogą określać inne, niŝ wymienione w Zaleceniu rynki właściwe, jeŝeli tylko będą one spełniały łącznie opisane wyŝej kryteria. 3. Definicja rynku właściwego Zarówno w polskim, jak i w europejskim prawie konkurencji, do którego odsyłają wspomniane wcześniej Wytyczne, na definicję rynku właściwego składają się w zasadzie dwa elementy: rynek produktowy oraz rynek geograficzny. Właściwy rynek produktowy obejmuje wszystkie te towary (i/lub usługi), które ze względu na swoje przeznaczenie, cenę oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty. Właściwy rynek geograficzny obejmuje obszar, na którym warunki konkurencji dla działających tam 1 Call termination on individual public telephone networks provided at a fixed location. 5

6 przedsiębiorców są wystarczająco jednorodne, biorąc na przykład pod uwagę istnienie barier wejścia na rynek, preferencje konsumentów, róŝnice cen, koszty transportu itp Rynek produktowy Wyznaczanie rynku produktowego polega na określeniu, które produkty z punktu widzenia konsumentów stanowią substytuty, a więc mogą być uŝywane zamiennie (tzw. zastępowalność po stronie popytu), a które nie mogą być za takie uznane, z uwagi na istotne róŝnice w zakresie przeznaczenia, ceny czy właściwości. Jak wcześniej wskazano, Zalecenie Komisji Europejskiej wyodrębniło na poziomie hurtowym rynek zakańczania połączeń w poszczególnych publicznych stacjonarnych sieciach telefonicznych. Nota wyjaśniająca do Zalecenia Komisji z dnia 17 grudnia 2007 r. 2 zwana dalej Notą wyjaśniającą, przedstawia wskazany rynek produktowy w następujący sposób: KaŜdy rynek zakańczania połączeń w indywidualnej sieci stacjonarnej jest rynkiem monopolistycznym nie rozwijającym się w kierunku efektywnej konkurencji, na którym uŝytkownicy końcowi nie mają moŝliwości systematycznego ustanawiania własnych warunków zakańczania połączeń. Dalej Komisja stwierdza, Ŝe stawki za zakańczanie połączeń powinny być regulowane ex ante w celu stworzenia pewności prawnej dla innych operatorów podczas ustalania przez nich taryf detalicznych, które są m.in. funkcją opłaty za zakańczanie 3. Ponadto Komisja podkreśla, Ŝe obecnie nie ma moŝliwości technicznych do stworzenia takiej substytucji podaŝy, która umoŝliwiłaby zakańczanie połączeń z danymi lokalizacjami przez inne przedsiębiorstwo niŝ to, które obsługuje sieć w danej lokalizacji. Oznacza to, Ŝe Petrotel Sp z o.o. jest naturalnym monopolistą na rynku zakańczania połączeń we własnej sieci, a usługa ta, będąca usługą dostępu dla pozostałych operatorów, jest niezbędna do świadczenia uŝytkownikom końcowym usług telekomunikacyjnych. Pozostali operatorzy są zatem zmuszeni nabyć usługi zakańczania połączeń od Spółki. Mając powyŝsze na uwadze, Prezes UKE przed określeniem zakresu produktowego rynku hurtowego zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Petrotel Sp. z o.o., przeanalizował odpowiadający mu rynek na szczeblu detalicznym. Analiza ta ustaliła, które produkty oferowane na rynku detalicznym są powiązane z rynkiem zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Rynek produktowy na szczeblu detalicznym Zgodnie z art. 2 pkt 26 ustawy Prawo telekomunikacyjne połączeniem telefonicznym jest połączenie ustanowione za pomocą publicznie dostępnej usługi telefonicznej, pozwalającej na dwukierunkową łączność w czasie rzeczywistym. Publicznie dostępną usługą telefoniczną, zgodnie z art. 2 pkt. 30 ustawy Prawo telekomunikacyjne jest natomiast usługa telekomunikacyjna, która jest dostępna dla ogółu uŝytkowników, w celu inicjowania i odbierania połączeń krajowych i międzynarodowych oraz uzyskania dostępu do słuŝb _2.pdf. 3 Each market for call termination on an individual fixed network is a monopolistic market with no tendency towards effective competition, where end-users are unable to systematically set up their own call termination ( ) Effective regulation of termination services moreover requires frequent intervention on a coordinated basis and detailed cost assessment. Termination rates should also be regulated ex ante in order to provide legal certainty to other operators when setting their retail tariffs, which are inter alia a function of the terminating charge. 6

7 ustawowo powołanych do niesienia pomocy, za pomocą numeru lub numerów ustalonych w krajowym lub międzynarodowym planie numeracji telefonicznej. Usługa połączeń telefonicznych zakłada więc zarówno inicjowanie, jak i odbieranie połączeń telefonicznych. KaŜdy uŝytkownik końcowy powinien więc mieć moŝliwość odbierania połączeń telefonicznych, realizowanych przez róŝnych przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Odpowiednikiem na rynku detalicznym hurtowej usługi zakańczania połączeń są więc wszystkie te połączenia telefoniczne zainicjowane przez uŝytkowników końcowych, dla realizacji których wymagane jest zakończenie połączeń z wywoływanymi lokalizacjami lub abonentami w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej. Będą to więc: połączenia rozpoczynane i zakańczane w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (w tym połączenia lokalne, strefowe, międzystrefowe i międzynarodowe), połączenia rozpoczynane w ruchomych publicznych sieciach telefonicznych i zakańczane w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej, połączenia komutowane (wdzwaniane) do sieci Internet, połączenia do numeracji dostępu do usług sieci inteligentnych, połączenia do numerów abonenckich usług specjalnych (AUS). Główne elementy niezbędne do świadczenia omówionych wyŝej detalicznych usług telefonicznych, to rozpoczynanie połączeń, przekazywanie (tranzyt) połączeń oraz zakończenie połączeń Rynek produktowy na poziomie hurtowym Rynkiem hurtowym wymienionym w Zaleceniu Komisji, podlegającym analizie w niniejszej decyzji, jest rynek świadczenia usługi zakańczania połączeń w poszczególnych publicznych stacjonarnych sieciach telefonicznych. Przedsiębiorcy telekomunikacyjni, którzy chcą dotrzeć do uŝytkowników końcowych innych operatorów telekomunikacyjnych, czyli realizować połączenia telefoniczne pomiędzy róŝnymi adresami (numerami), muszą kupić usługę zakańczania połączeń telefonicznych w tych sieciach. Zakańczanie połączeń telefonicznych moŝliwe jest poprzez zakup u danego operatora określonej ilości minut bądź pojemności połączeń zakończonych w tej sieci. Zakańczanie połączeń jest więc usługą oferowaną przez operatorów telekomunikacyjnych, posiadających stacjonarną publiczną sieć telefoniczną z przydzieloną pulą numerów geograficznych i niegeograficznych (strona podaŝowa rynku). Klientami (kupującymi) tworzącymi popyt na tym rynku są ci wszyscy przedsiębiorcy telekomunikacyjni działający na rynku telefonii stacjonarnej i ruchomej, którzy świadczą uŝytkownikom końcowym usługi połączeń telefonicznych. Realizacja usługi zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych polega zaś na tym, Ŝe operator sieci stacjonarnej, w której zakańczane jest połączenie telefoniczne, kieruje połączenie od miejsca styku z dostawcą, świadczącym usługę połączeń telefonicznych, do miejsca stałej lokalizacji zakończenia w swojej sieci (przydzielonego numeru geograficznego lub niegeograficznego). Obrazuje to poniŝszy schemat. 7

8 Rys. 1. Schemat usługi zakańczania połączeń Rozpoczynanie połączeń Tranzyt połączeń Zakańczanie połączeń Międzyoperatorski punkt styku Szkieletowa sieć telefoniczna Międzyoperatorski punkt styku Sieć telefoniczna Sieć telefoniczna UŜytkownik inicjujący połączenie Miejsce przyłączenia uŝytkownika (LSU / RSU) Miejsce przyłączenia uŝytkownika (LSU / RSU) UŜytkownik odbierający połączenie Uwzględniając powyŝsze naleŝy stwierdzić, Ŝe rynek świadczenia usługi zakańczania połączeń w poszczególnych publicznych stacjonarnych sieciach telefonicznych obejmuje następujące usługi (produkty): Zakańczanie połączeń telefonicznych (inicjowanych zarówno w sieci stacjonarnej, jak w sieci ruchomej), kierowanych do abonentów poszczególnych stacjonarnych publicznych sieci telefonicznych Świadcząc usługę zakańczania połączeń telefonicznych, operator stacjonarnej sieci dostępowej przyjmuje połączenie od przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, który kupuje od niego usługę zakańczania połączeń i przekazuje połączenie abonentowi przyłączonemu do jego sieci (zakańcza połączenie). Usługa ta pozwala przedsiębiorcom telekomunikacyjnym na zapewnienie uŝytkownikom końcowym realizacji połączeń telefonicznych do abonentów poszczególnych publicznych stacjonarnych sieci telefonicznych. Zakańczanie połączeń do numerów sieci teleinformatycznych (NDSI) Świadcząc usługę zakańczania połączeń do numerów sieci teleinformatycznych, operator stacjonarnej sieci dostępowej przyjmuje połączenie od przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, który zakupuje od niego usługę zakańczania połączeń i realizuje połączenie do sieci teleinformatycznej. Usługa ta pozwala przedsiębiorcom telekomunikacyjnym oferować uŝytkownikom końcowym usługi wdzwanianego dostępu do sieci Internet. Zakańczanie połączeń do numeracji dostępu do usług sieci inteligentnych (0-80X) Świadcząc usługę zakańczania połączeń do numeracji dostępu do usług sieci inteligentnych (m.in.: 0-800, 0-801), operator sieci dostępowej, w której te numery funkcjonują, przyjmuje połączenie od przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, który zakupuje od niego usługę zakańczania połączeń. Następnie operator sieci dostępowej zakańcza połączenia do tych właśnie numerów. Usługa ta pozwala przedsiębiorcom telekomunikacyjnym zapewnić abonentom połączenia do numeracji dostępu do usług sieci inteligentnych i korzystanie ze świadczonych tam usług 8

9 informacyjnych wykonywanych przez operatora danej sieci, jak i inne podmioty mające dostęp do jego sieci. NaleŜy zauwaŝyć, Ŝe operator sieci dostępowej, któremu przydzielono numerację dostępu do usług sieci inteligentnych, moŝe obsługiwać je samodzielnie bądź robią to przedsiębiorcy, którzy poprzez ten numer świadczą usługi o wartości dodanej. Zakańczanie połączeń do numeracji dostępu do usług audioteksowych w sieciach inteligentnych (m.in.: 0-70X, 0-400, 0-300) Świadcząc usługę zakańczania połączeń do numeracji dostępu do usług audioteksowych sieci inteligentnych, operator sieci dostępowej, w której te numery funkcjonują, przyjmuje połączenia od przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, który zakupuje od niego usługę zakańczania połączeń. Następnie operator sieci dostępowej zakańcza połączenia do tych właśnie numerów. Usługa ta pozwala przedsiębiorcom telekomunikacyjnym zapewnić abonentom połączenia do numeracji dostępu do usług audioteksowych sieci inteligentnych (0-70X,0-400, 0-300), świadczonych zarówno przez operatora danej sieci, jak i inne podmioty mające dostęp do jego sieci (dostawcy usług o wartości dodanej). NaleŜy zauwaŝyć, Ŝe operator sieci dostępowej, któremu przydzielono numerację dostępu do usług audioteksowych sieci inteligentnych, moŝe obsługiwać je samodzielnie bądź robią to przedsiębiorcy, którzy poprzez ten numer świadczą usługi o wartości dodanej. W zaleŝności od przyjętego modelu rozliczeń, opłaty za realizację połączeń w wyŝej wymienionych usługach, będą uzaleŝnione od ilości zaangaŝowanych w przesył sygnału elementów sieci (np. central tranzytowych) czy długości dróg teletransmisyjnych. Zakańczanie połączeń do numerów AUS Numery AUS to numery abonenckich usług specjalnych. Przydzielane są w numeracji skróconej i polegają na udzielaniu róŝnych informacji, przyjmowaniu zleceń oraz przyjmowaniu wywołań alarmowych dotyczących wypadków i innych zagroŝeń. Uwzględniając powyŝsze, w ramach tych numerów wyróŝniamy 3-cyfrowe numery alarmowe (policja, straŝ poŝarna, pogotowie ratunkowe itp.), 5-cyfrowe numery, za pośrednictwem których przyjmowane są zlecenia lub udzielane róŝnego typu informacje (usługi Radio Taxi, usługi udzielania informacji handlowych) oraz numery 6-cyfowe, przeznaczone do świadczenia usług biura numerów. Świadcząc usługę zakańczania połączeń do numerów AUS, operator sieci dostępowej, w której te numery funkcjonują, przyjmuje połączenie od operatora, który zakupuje od niego usługę zakańczania połączeń i przekazuje połączenie do tego numeru funkcjonującego w jego sieci (zakańcza połączenie). NaleŜy zauwaŝyć, Ŝe operator telekomunikacyjny, któremu przydzielono numery AUS, obsługuje je samodzielnie bądź robią to przedsiębiorcy, którzy poprzez ten numer świadczą róŝne usługi o charakterze handlowym. Usługa ta pozwala przedsiębiorcom telekomunikacyjnym zapewnić uŝytkownikom końcowym połączenia do numerów AUS, w tym co jest bardzo istotne do numerów alarmowych. Zdaniem Prezesa UKE, w skład rynku produktowego zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej nie wchodzą zakończenia połączeń do numerów sieci 9

10 informatycznych (NDSI), do numerów niegeograficznych i do numerów abonenckich usług specjalnych (AUS) (z wyjątkiem numerów abonenckich usług specjalnych, które są numerami alarmowymi: 99X, 98X, 112, przydzielonymi słuŝbom ustawowo powołanym do niesienia pomocy), gdyŝ w przypadku usług realizowanych poprzez te numery nie mamy do czynienia ze stałą lokalizacją zakończenia w sieci danego operatora. PowyŜsze skutkuje tym, Ŝe istnieją róŝne warunki konkurencyjne pomiędzy zakańczaniem połączeń do numerów geograficznych, a zakańczaniem połączeń do wyŝej wymienionych grup numerów niegeograficznych uŝywanych przez usługodawców. W przypadku numerów niegeograficznych uŝytkownik końcowy nie wybiera numeru osoby, której obojętna jest płacona przez stronę dzwoniącą opłata za zakończenie połączenia. Wybór operatora zakańczającego połączenie i wynikająca z tego cena będą miały wpływ na przychody wywoływanego usługodawcy, tak więc w odróŝnieniu od typowego rynku zakańczania połączeń strona, do której się dzwoni jest zarówno świadoma jak i wraŝliwa na cenę usługi zakańczania połączeń. W przypadku połączeń do usługodawców, usługodawca moŝe zakupić zakańczanie połączeń od jakiegokolwiek operatora sieciowego i ma moŝliwość zmiany operatora w celu zwiększenia swoich zysków i/lub zmniejszenia kosztów. Operator zakańczający połączenie jest zatem poddany ograniczeniom ze strony konkurencji: w przypadku próby nałoŝenia zbyt wysokich stawek za zakańczanie połączeń, usługodawca moŝe przenieść się do sieci innego operatora, a operator zakańczający połączenia utraci przychody związane z połączeniami wykonywanymi do tego usługodawcy. PowyŜsza sytuacja nie odnosi się jedynie do przypadku usług zakańczania połączeń do numerów abonenckich usług specjalnych (AUS), które są numerami alarmowymi: 99X, 98X, 112 przydzielonymi słuŝbom ustawowo powołanym do niesienia pomocy. Włączenie do analizowanego rynku powyŝszych usług wynika bezpośrednio z przepisów PT. Art. 77 ust. 1 PT stanowi, iŝ dostawca publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych jest obowiązany zapewnić uŝytkownikom końcowym swojej sieci, w tym korzystającym z aparatów publicznych, bezpłatne połączenie z numerami alarmowymi. Ponadto w przepisie art. 77 ust. 2 PT wyraźnie stwierdzono, iŝ dostawca publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych jest obowiązany zapewnić kierowanie połączeń do numerów alarmowych właściwych terytorialnie jednostek ustawowo powołanych do niesienia pomocy. Jednocześnie naleŝy wskazać, iŝ szereg czynników takich jak: uwarunkowania historyczne (TP S.A., która przez wiele lat była operatorem narodowym), czy zasięg sieci TP S.A. itp. spowodowało, iŝ umowy na świadczenie i realizację połączeń kierowanych na numery alarmowe podpisywane były głównie pomiędzy TP S.A. a słuŝbami ustawowo powołanymi do niesienia pomocy. W związku z powyŝszym połączenia do numerów alarmowych inicjowane w sieci operatorów alternatywnych są w większości przypadków zakańczane przez TP S.A. w jej własnej sieci. Nie zawsze jednak tak się dzieje i niektórzy operatorzy alternatywni sami świadczą usługę zakańczania połączeń na numery alarmowe. Mając na uwadze powyŝszy fakt oraz świadomość, iŝ po stronie operatorów alternatywnych, w tym po stronie Petrotel Sp. z o.o. istnieje techniczna moŝliwość zakańczania połączeń na numery alarmowe w ich własnej sieci, Prezes UKE postanowił włączyć w zakres rynku produktowego na poziomie hurtowym usługi zakańczania: połączeń telefonicznych, kierowanych do abonentów stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Petrotel Sp. z o.o., połączeń do numerów alarmowych (99X, 98X, 112 przydzielonych słuŝbom ustawowo powołanym do niesienia pomocy). NaleŜy przy tym wskazać, Ŝe powyŝsze kategorie połączeń mogą być realizowane w oparciu o łącza analogowe i cyfrowe, przy uŝyciu następujących mediów transmisyjnych: 10

11 kabli miedzianych, kabli światłowodowych, łączy bezprzewodowych. Są to najczęściej wykorzystywane do tego celu technologie, co nie oznacza jednak, iŝ poszczególni operatorzy nie mogą wykorzystywać innych technologii. Ponadto, Prezes UKE, zgodnie z ustawą Prawo telekomunikacyjne, regulując rynki telekomunikacyjne kieruje się zasadą neutralności technologicznej co oznacza, Ŝe Prezes UKE nie preferuje Ŝadnej z technologii Rynek geograficzny Zgodnie z Wytycznymi właściwy rynek geograficzny obejmuje obszar, na którym dane przedsiębiorstwa są zaangaŝowane w proces popytu i podaŝy właściwych produktów i usług, na którym to obszarze warunki konkurencji są podobne lub wystarczająco jednorodne i który to obszar moŝna odróŝnić od obszarów sąsiadujących, gdzie przewaŝające warunki konkurencji są znacząco róŝne. Definicja rynku geograficznego nie wymaga tego, by warunki konkurencji pomiędzy handlowcami lub dostawcami usług były doskonale jednorodne. Wystarczy, gdy będą one podobne lub dostatecznie jednorodne, a zatem tylko te obszary, na których warunki konkurencji są niejednorodne nie mogą stanowić jednego rynku. 4 W aspekcie geograficznym, hurtowy rynek świadczenia usługi zakańczania połączeń ze względu na swe właściwości będzie posiadał szczególny wymiar i charakter. Specyficzny sposób definiowania tego rynku akcentuje Komisja Europejska w Zaleceniu, gdzie mówi się o zakańczaniu połączeń w poszczególnych publicznych sieciach telefonicznych w stałej lokalizacji. Tak więc zasięg geograficzny będziemy odnosić do poszczególnych stacjonarnych publicznych sieci telefonicznych. Wynika to przede wszystkim z braku substytucji po stronie podaŝy dla usługi zakańczania połączeń w poszczególnych sieciach stacjonarnych (w praktyce jest mało realne, aby lokalizacje stacjonarne podłączone do jednej sieci były jednocześnie podłączone do drugiej). Komisja podkreśla, Ŝe naleŝy ocenić moŝliwości substytucyjności popytu i podaŝy, która mogłaby ograniczyć ustalenie opłat za zakańczanie połączenia w danej sieci. Gdyby wszystkie (lub przynajmniej znacząca ich liczba) lokalizacje stacjonarne lub abonenci w danym obszarze geograficznym byli połączeni za pomocą dwóch lub więcej sieci, wówczas istniałyby alternatywne moŝliwości zakańczania połączeń z danymi lokalizacjami. Inne potencjalne źródła substytucji podaŝy mogłyby się pojawić, gdyby było technicznie moŝliwe, Ŝeby połączenia z danymi lokalizacjami lub uŝytkownikami końcowymi były zakańczane przez inne przedsiębiorstwo niŝ to, które obsługuje sieć w danej lokalizacji. Obecnie nie jest moŝliwa taka substytucja podaŝy. Opłaty 4 Wytyczne (pkt 56): the relevant geographic market comprises an area in which the undertakings concerned are involved in the supply and demand of the relevant products or services, in which area the conditions of competition are similar or sufficiently homogeneous and which can be distinguished from neighbouring areas in which the prevailing conditions of competition are appreciably different. The definition of the geographic market does not require the conditions of competition between traders or providers of services to be perfectly homogeneous. It is sufficient that they are similar or sufficiently homogeneous, and accordingly, only those areas in which the conditions of competition are heterogeneous may not be considered to constitute a uniform market. 11

12 za zakańczanie na rynkach hurtowych w danej sieci mogą być ograniczone przez substytucję popytu, jednak obecnie nie ma moŝliwości substytucji popytu na rynkach hurtowych. 5 PowyŜsze odnosi się równieŝ do usługi zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych sieciach telefonicznych na terenie Polski. W kaŝdym przypadku uŝytkownik końcowy, który inicjuje połączenie i płaci cenę detaliczną za to połączenie, pokrywa równieŝ opłatę za jego zakończenie w sieci danego operatora. Z tych względów właściwym rynkiem powinno być zakańczanie połączeń w sieciach indywidualnych, tj. w sieciach poszczególnych operatorów. Mamy tu więc do czynienia z sytuacją, w której kaŝdy operator stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej jest jedynym dostawcą usługi zakańczania połączeń we własnej sieci. Oznacza to, Ŝe tylko w obszarze sieci konkretnego operatora moŝna mówić o jednorodnej usłudze zakańczania połączeń. Lokalizacja stacjonarna jest bowiem ściśle związana z siecią danego operatora. Przyłączenie uŝytkownika końcowego do sieci operatora powoduje, Ŝe tylko on uzyskuje techniczną moŝliwość zakańczania połączeń kierowanych do lokalizacji (numerów) funkcjonujących w jego sieci. Tak więc, to zasięg poszczególnych stacjonarnych publicznych sieci telefonicznych decyduje o zakresie dostępności usługi zakańczania połączeń dla dostawców usług zainteresowanych jej kupnem. Warunki zakupu tej usługi mogą więc róŝnić się w zaleŝności od wielkości sieci i jej poziomu technologicznego. Wreszcie to operator danej sieci będzie decydował o stawce międzyoperatorskiej za świadczenie tej usługi. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę co podkreśla się zresztą takŝe w Wytycznych Ŝe: w sektorze łączności elektronicznej zasięg geograficzny właściwego rynku tradycyjnie był determinowany poprzez odniesienie się do dwóch głównych kryteriów: (a) obszaru objętego zasięgiem sieci oraz (b) występowaniem prawnych i innych instrumentów regulacyjnych. 6 Uwzględniając te dwa kryteria, wyodrębnionych będzie w odniesieniu do usługi zakańczania połączeń tyle rynków właściwych, ile funkcjonuje odrębnych stacjonarnych publicznych sieci telefonicznych. W niniejszej decyzji mamy więc do czynienia z rynkiem, który w ujęciu geograficznym będzie zgodny z obszarem stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Petrotel, w której następuje zakończenie połączenia. 4. Struktura podmiotowa rynku właściwego Analizując strukturę podmiotową rynku zakańczania połączeń w poszczególnych publicznych sieciach telefonicznych w stałej lokalizacji, naleŝy raz jeszcze podkreślić, iŝ jest to rynek usług powiązanych z dostarczaniem sieci telekomunikacyjnej. Tylko operatorzy 5 Nota wyjaśniająca (pkt 4.2): It is necessary to examine the possibilities for demand and supply substitution that might constraint the setting of termination charges on a given network. If all (or at least a substantial number of) fixe locations, or subscribers In a given geographical area were connected by two or more networks, then alternative possibilities would exist for terminating calls to given locations. Another possible source of supply substitution Gould occur if it was possible technically for calls to a given location or end-user to be terminated by an undertaking other than the one operating the network that serves the given location. Currently no such supply substitution is possible. Call termination charge At a wholesale level on a given network might be constrained via demand substitution but there is currently potential for demand substitution at the wholesale level 6 Wytyczne (pkt 59): In the electronic communications sector, the geographical scope of the relevant market has traditionally been determined by reference to two main criteria: (a) the area covered by a network, and (b) the existence of legal and other regulatory instruments. 12

13 telekomunikacyjni posiadający publiczną stacjonarną telefoniczną sieć dostępową i przyłączonych do niej uŝytkowników, mogą świadczyć usługę zakańczania połączeń, dysponują bowiem adresami zakończeń w swoich sieciach stacjonarnych. W efekcie, w obszarze sieci kaŝdego takiego operatora co wykazano wyŝej istnieje odrębny rynek hurtowych usług zakańczania połączeń. Przedmiotem niniejszej decyzji jest analiza rynku świadczenia usługi zakańczania w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Petrotel Sp. z o.o. Zgodnie z informacjami zawartymi na stronie internetowej 7, Petrotel Sp. z o.o. jest operatorem, który powstał w wyniku przekształceń własnościowych Petrochemii Płock S.A. Dokument stanowiący podstawę działalności Spółki podpisano 21 maja 1997 roku. Na dzień dzisiejszy Spółka posiada linii telefonicznych oraz ponad abonentów usługi szerokopasmowego dostępu do sieci Internet Działalność Petrotel Sp. z o.o. na rynku detalicznym Z informacji uzyskanych od Spółki w ramach przeprowadzonej analizy wynika, Ŝe Petrotel Sp. z o.o. jako operator telekomunikacyjny i internetowy świadczy usługi, zarówno dla klientów indywidualnych, jak i biznesowych, w zakresie: telefonii stacjonarnej, Internetu, usług teletechnicznych, sprzedaŝy urządzeń. Telefonia stacjonarna Petrotel Sp. z o.o. oferuje standardowe usługi telefoniczne polegające na obsłudze lokalnego, międzystrefowego i międzynarodowego ruchu telefonicznego oraz róŝnego rodzaju usługi dodatkowe. Dostarcza je poprzez klasyczne sieci telefoniczne, PSTN (ang. Public Switched Telephone Network publiczna komutowana sieć telefoniczna) obejmujące świadczenie łączności telefonicznej na łączach analogowych oraz łącza cyfrowe ISDN (ang. Integrated Services Digital Network sieć cyfrowa z integracją usług). Usługi internetowe Spółka świadczy stały dostęp do Internetu w technologiach ADSL (wykorzystywanej do świadczenia usługi PetroNET PRO) oraz SDSL, a takŝe dostęp do sieci Internet z wykorzystaniem radiowych szerokopasmowych łączy teleinformatycznych naleŝących do Petrotel Sp. z o.o. Ponadto operator oferuje: wdzwaniany dostęp do Internetu, ryczałt internetowy, pakiety godzinowe

14 Usługi teletechniczne Petrotel świadczy usługi rozbudowy i przebudowy eksploatowanych sieci teletechnicznych. Realizuje montaŝe urządzeń telefonicznych (centralki, radiotelefony), wykonawstwo sieci okablowania wewnętrznego. SprzedaŜ urządzeń Ponadto operator oferuje aparaty telefoniczne, centralki, systemy telekomunikacyjne, radiotelefony, modemy wraz z dostawą i montaŝem. Z informacji przekazanych przez Petrotel, liczba linii abonenckich na koniec 2008 r. wynosi: (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 1 zał. 1), co stanowi wzrost o 83,34% w stosunku do roku 2005 (na koniec 2005 r. - (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 2 zał. 1)). Na koniec 2008 r. liczba uŝytkowników końcowych operatora stanowiła (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 3 zał. 1) 8 liczby ludności naszego kraju. W celu określenia wielkości przedsiębiorstwa Petrotel Sp. z o.o. poniŝej przedstawiono całkowite przychody oraz wielkość ruchu osiągniętą przez badanego operatora na rynku zakańczania połączeń we własnej sieci w latach : Wykres 1 Przychody uzyskane na rynku zakańczania połączeń w sieci Petrotel Sp. z o.o. w latach (w tys. zł) (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 4 zał. 1) Źródło: UKE. Na koniec roku 2007 przychody badanego operatora z tytułu zakańczania połączeń kształtowały się na poziomie blisko (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 5 zał. 1). Na koniec roku 2008 spółka uzyskała sześciokrotny wzrost przychodów z zakańczania połączeń w stosunku do 2007 roku. Wyniki analizy przedstawione w uzasadnieniu Decyzji z dnia 26 kwietnia 2007 r. znak DRTD SMP /06(8) dla przedmiotowego rynku pokazały, Ŝe w latach przychody badanego operatora systematycznie rosły, a największy wzrost został odnotowany w roku W porównaniu z rokiem 2005 w 2006 uzyskano wzrost przychodów o 45,6%, natomiast w 2007 spadek o 12,4%. Wykres 2 Wielkość ruchu uzyskana na rynku zakańczania połączeń w sieci Petrotel Sp. z o.o. w latach (w mln. minut) (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 6 zał. 1) Źródło: UKE. Z powyŝszego wykresu wynika, iŝ wielkość ruchu zakańczanego w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Petrotel maleje w badanym okresie. Na koniec roku 2007 wielkość ta wyniosła ponad (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 7 zał. 1). Na koniec 2008 roku Spółka zanotowała spadek wielkości ruchu prawie o 10% w stosunku do 2007 roku. W przeanalizowanych wcześniej latach wielkość ruchu systematycznie rosła, od ponad (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 8 zał. 1) w 2002 roku do (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 9 zał. 1) w 2005 roku. W porównaniu do badanego okresu, w Stosunek liczby uŝytkowników końcowych (linii abonenckich) na dzień 30 czerwca 2008r. do liczby ludności kraju ( osób wg danych na wyraŝony procentowo. 14

15 roku zanotowano wzrost o 2,3% w stosunku do 2005 roku, jednak juŝ w 2007 roku spadek o 5,8% Opis infrastruktury telekomunikacyjnej Petrotel Sp. z o.o. KaŜdy przedsiębiorca telekomunikacyjny do świadczenia usług telekomunikacyjnych wykorzystuje infrastrukturę techniczną, która jest jego własnością lub jest dzierŝawiona od innego operatora w celu świadczenia usług telekomunikacyjnych. Wielkość sieci zaleŝy przede wszystkim od zasięgu oferowanych usług telekomunikacyjnych, ale równieŝ od rodzaju świadczonych usług. Najbardziej rozbudowaną sieć telekomunikacyjną posiadają operatorzy, którzy oferują róŝnorodne usługi telekomunikacyjne (połączenia głosowe, dostęp do sieci Internet, transmisję danych i inne) na duŝym obszarze np. na obszarze całego kraju. Petrotel Sp. z o.o. świadczy usługi telekomunikacyjne na obszarze miasta Płocka oraz gminy Stara Biała, o łącznej powierzchni (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 10 zał. 1), co stanowi (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 11 zał. 1) 9 powierzchni Polski. Wykorzystuje w tym celu sieć przewodową w oparciu o urządzenia, takie jak: cyfrową centralę telefoniczną 5 ESS firmy Lucent Technologies oraz światłowodowe systemy dostępowe FastLink firmy Siemens. Na dzień 30 czerwca 2008 r. całkowita długość linii telekomunikacyjnych sieci dostępowej wyniosła (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 12 zał. 1), z czego (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 13 zał. 1) stanowi sieć kablowa, natomiast (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 14 zał. 1) sieć światłowodowa. Operator, do świadczenia usług telekomunikacyjnych w badanym okresie wykorzystywał powyŝej (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 15 zał. 1) własnej infrastruktury, której przybliŝona wartość wynosi (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 16 zał. 1). PoniŜej na wykresie zestawiono nakłady inwestycyjne w latach Wykres 3 Nakłady inwestycyjne poniesione w latach przez spółkę Petrotel na rozbudowę oraz modernizację własnej infrastruktury (w tys. zł) (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 17 zał. 1). Źródło: UKE. W roku 2007 spółka Petrotel przeznaczyła na inwestycje kwotę rzędu (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 18 zał. 1), co stanowi o ponad 15% mniej nakładów na ten cel, niŝ rok wcześniej. Natomiast inwestycje związane z rozbudową infrastruktury w latach utrzymywały się na podobnym poziomie ok. (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 19 zał. 1). W poprzednich latach kwoty te kształtowały się na poziomie ok. (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 20 zał. 1) i były niŝsze o blisko 40% niŝ w roku Brak skutecznej konkurencji na rynku właściwym Jak wskazano wyŝej, rynek świadczenia usługi zakańczania połączeń w poszczególnych publicznych sieciach telefonicznych w stałej lokalizacji jest rynkiem charakterystycznym, jeśli chodzi o pozycję rynkową przedsiębiorców na nim działających. Mamy tu bowiem do czynienia z sytuacją, w której kaŝdy operator stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej jest jedynym dostawcą usługi zakańczania połączeń we własnej sieci. Oznacza to, Ŝe tylko w obszarze sieci konkretnego operatora moŝna mówić o jednorodnej usłudze zakańczania połączeń. Lokalizacja stacjonarna jest bowiem ściśle związana z siecią 9 Pokrycie geograficzne własną siecią jako stosunek obszaru, na którym Petrotel świadczy usługi, do powierzchni administracyjnej kraju ( km 2 wg danych na wyraŝony procentowo. 10 Dane zaczerpnięte z analizy zawartej w Decyzji z dnia 27 kwietnia 2007 roku. 15

16 danego operatora. Przyłączenie uŝytkownika końcowego do sieci operatora powoduje, Ŝe tylko on uzyskuje techniczną moŝliwość zakańczania połączeń kierowanych do lokalizacji (numerów) tego uŝytkownika, funkcjonujących w jego sieci. Oznacza to, Ŝe kaŝdy operator jest monopolistą w zakresie zakańczania połączeń we własnej sieci. Opisana powyŝej sytuacja występuje równieŝ na rynku zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Petrotel. Operator ten posiada zatem pozycję znaczącą w rozumieniu art. 25a PT, co stanowi pozycję równowaŝną pozycji dominującej w rozumieniu prawa konkurencji i prawa wspólnotowego. Zajmowanie takiej pozycji oznacza w ocenie Prezesa UKE Ŝe moŝe on działać w sposób niezaleŝny od swych konkurentów, kontrahentów i konsumentów. Taka siła rynkowa zapewnia mu bowiem swobodę przy podejmowaniu działań, bez konieczności liczenia się z otoczeniem rynkowym. PowyŜsze oznacza zaś, Ŝe rynek, na którym taki podmiot działa, nie jest rynkiem skutecznie konkurencyjnym. Podobne stanowisko prezentuje Komisja Europejska. W Wytycznych w punkcie 112 Komisja podnosi, Ŝe pojęcie skutecznej konkurencji oznacza, iŝ na właściwym rynku nie istnieje przedsiębiorstwo posiadające dominację. 11 Biorąc powyŝsze pod uwagę, Prezes UKE stwierdził, Ŝe rynek świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Petrotel, zgodny z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia, nie jest skutecznie konkurencyjny. 6. Analiza rynku pod kątem występowania znaczącej pozycji rynkowej 6.1. Prawne podstawy do wyznaczenia pozycji znaczącej na rynku właściwym Zgodnie z art. 22 ust. 1 PT, Prezes UKE po przeprowadzeniu analizy rynku w zakresie wyrobów i usług telekomunikacyjnych, nie rzadziej niŝ co dwa lata, a takŝe niezwłocznie po wydaniu albo zmianie zalecenia Komisji, przeprowadza postępowanie w celu: 1. określenia rynku właściwego, uwzględniając uwarunkowania krajowe oraz w największym moŝliwie stopniu zalecenie Komisji i wytyczne, o których mowa w art. 19 ust. 3, w zakresie wyrobów i usług telekomunikacyjnych, zwanego dalej rynkiem właściwym ; 2. ustalenia, czy na rynku właściwym występuje przedsiębiorca telekomunikacyjny o znaczącej pozycji rynkowej lub przedsiębiorcy telekomunikacyjni zajmujący kolektywną pozycję znaczącą; 3. wyznaczenia przedsiębiorcy telekomunikacyjnego o znaczącej pozycji rynkowej lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych zajmujących kolektywną pozycję znaczącą, w przypadku stwierdzenia, Ŝe na rynku właściwym nie występuje skuteczna konkurencja oraz nałoŝenia na tego przedsiębiorcę lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych zajmujących kolektywną pozycję znaczącą obowiązków regulacyjnych; 4. utrzymania, zmiany albo uchylenia obowiązków regulacyjnych nałoŝonych na przedsiębiorcę telekomunikacyjnego o znaczącej pozycji rynkowej lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych zajmujących kolektywną pozycję znaczącą przed przeprowadzeniem analizy rynku. 11 ( ) the notion of effective competition means that there is no undertaking with dominance on the relevant market. 16

17 Zgodnie z art. 24 PT, po przeprowadzeniu postępowania, o którym mowa wyŝej, Prezes UKE, w przypadku ustalenia, Ŝe na rynku właściwym występuje przedsiębiorca telekomunikacyjny o znaczącej pozycji rynkowej lub przedsiębiorcy telekomunikacyjni zajmujący kolektywną pozycję znaczącą, wydaje decyzję w której określa rynek właściwy mając na uwadze poziom rozwoju krajowego rynku produktów i usług telekomunikacyjnych, zgodnie z prawem konkurencji, a takŝe wyznacza przedsiębiorcę telekomunikacyjnego o znaczącej pozycji rynkowej oraz nakłada, utrzymuje lub zmienia nałoŝone obowiązki regulacyjne, biorąc pod uwagę adekwatność i proporcjonalność danego obowiązku do problemów rynkowych. Zgodnie z definicją, określoną w art. 25a PT, znaczącą pozycję rynkową zajmuje przedsiębiorca telekomunikacyjny, który na rynku właściwym samodzielnie posiada pozycję ekonomiczną odpowiadającą dominacji w rozumieniu przepisów prawa wspólnotowego. Prezes UKE przy ocenie pozycji znaczącej przedsiębiorcy telekomunikacyjnego na rynku właściwym bierze pod uwagę kryteria wymienione w Wytycznych Komisji Europejskiej. W Wytycznych podkreślono jednak, Ŝe kryteria, z których powinno się korzystać przy wyznaczaniu udziału danego przedsiębiorstwa w rynku, będą zaleŝały od cech właściwego rynku. Krajowe organy regulacyjne mają zdecydować, które kryteria są najbardziej odpowiednie dla zmierzenia obecności na rynku. PowyŜsze regulacje są zgodne z zapisami prawa wspólnotowego. W art. 102 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej 12, który na podstawie Traktatu z Lizbony 13 zastąpił dotychczasowy Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (zwany dalej takŝe TWE ), mowa jest o naduŝywaniu przez przedsiębiorcę pozycji znaczącej.. Jak wynika z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości 14 : Pozycja dominująca, o której mowa w tym artykule [82 TWE], oznacza pozycję siły ekonomicznej posiadanej przez danego przedsiębiorcę, która umoŝliwia mu powstrzymanie skutecznej konkurencji na danym rynku poprzez swobodę zachowania się w duŝej mierze niezaleŝnie od konkurentów, klientów (dostawców) i w końcu konsumentów. W punkcie 5 Wytycznych, stwierdza się, Ŝe Komisja oraz NRA muszą: opierać się na zasadach prawa konkurencji i metodologiach słuŝących definiowaniu rynków, podlegających regulacji ex-ante oraz określeniu czy przedsiębiorstwo posiada znaczącą pozycję rynkową na tych rynkach. 15 Jak podkreśla to Komisja w Wytycznych, opierając się na zasadach ukształtowanych na podstawie orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, udział w rynku przedsiębiorstwa stanowi zasadnicze kryterium, odzwierciedlające siłę rynkową, to znaczy pozycję dominującą na tym rynku. Orzecznictwo wspólnotowe oparte jest na przekonaniu, Ŝe posiadanie duŝych udziałów w rynku przekraczających 50% pozwala, poza wyjątkowymi okolicznościami załoŝyć, Ŝe dane przedsiębiorstwo posiada pozycję 12 Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, wersja skonsolidowana 13 Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską sporządzony w Lizbonie dnia 13 grudnia 2007 r., opublikowany w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 203 poz dnia 2 grudnia 2009 r. zmienia numerację. Dotychczasowy art. 82 TWE na mocy Traktatu lizbońskiego zgodnie z nową numeracją to art. 102 w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.( 14 Case 27/76; [1978] ECR 207; [1978] 1 CMLR 429 za Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów: Problem naduŝywania pozycji dominującej w świetle przepisów i orzecznictwa wspólnotowego, Warszawa 2003, str ( ) the Commission and the NRAs will rely on competition law principles and methodologies to define the markets to be regulated ex-ante and to assess whether undertakings have significant market power ( SMP ) on those markets. 17