y,{ Uchwala Nr XLII/l9lll3 Rady Gminy Koriskowola z dnia 30 grudnia 2013r.

Transkrypt

1 Uchwala Nr XLII/l9lll3 Rady Gminy Kriskwla z dnia 30 grudnia 2013r. w sprawie uchwalenia Gminneg Prgramu Prfilaktyki i Rzwiqzywania Pr ble m 6w Alkhlwych ra z P rzeciwdzialania Na rk m a n ii w gminie Kfiskwla na rk Na pdstawie art. I 8 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. samruqdzie grninnym (Dz. lj. z 2013 r. pz. 594 z phn. zm.) art. 41 ust. 2 i 5 ustawy z dnia 26 paldziernika 1982 r. wychwaniu w IrzelwSci i przeciwdzialaniu alkhlizmwi (Dz. IJ. z 2012 r. pz. 1356) raz art. l0 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 rku przeciwdzialaniu narkmanii (Dz. IJ. z 2012 r. pz. 124 z pln. zm.) - Rada Grniny uchwala, c nastepuje: $l ljchwala sig Gminny Prgram Prfilaktyki i RzwiEzryania Prblemw Alkhlwych raz Przeciwdzialania Narkmanii w gminie Kriskwla na rk 2014 w brzmieniu stanwiecym zal,qcznik d niniejszej uchwaly. $2 Wyknanie uchwaly pwierza sie Wjtwi Gminy. $3 ljchwala wchdziw Lycie z dniem pdjgcia. y,{

2 GMINA KONSKOWOTA Gminny Prgram Prfilaktyki i Rz wi4zywania Prblem6w Alk h I wych r az P rzeciwd zialani a Narkmanii w gminie Kriskwla na rk 2OL4 Kriskwla lrudziefi 201 3

3 -l Gminny prgram prfilaktyki i Rzwi4zywania Prblem6w Alkhlwych raz przeciwdzialania Narkmanii -flhtfl;rwra Dzial I. Wstpp D zadari wlasnych gminy nale2y prwadzenie dzialan zwiqzanych z prfitaktykq rzwiqzywania prblemw alkhlctwych i przeciwdzialania narkmanii raz integraciq sdb uzalezninych d alkhlu i substancji psychaktywnych - na pdstawie art. 4r ustawy wychwaniu w trzehwsci przeciw dzialaniualkhlizmwi. Pdstawy prawne reguluj4ce zagadnienia z zakresu rzwiezywania prblemw alkhlwych raz przeciwdzialania narkmanii zapisane sq w nastqpuj4cych aktach: ustawa z dnia 26 paadziernika 1982 rku wychwaniu w trzeiwsci i przeciwdzialaniu alkhlizmwi (Dz. IJ r. pz , Ustawa z dnia29 ripca2005 r. przeciwdziaraniu narkmanii (Dz. IJ r. pz. 124) prac'tut'iqc Gntinnv Prgrnt Prfitaktyki Rzwiqzywania Prblem6w Alkhlwych ra; pr:eciv,dzialania yv Kfiskwli Narkntattii w 2011 r. tnuzg[qc{nin; t llekntendac'ie d realizwania i finanswania gntinnych prgramdw prfiraktyki i rzwicl:1+r,ania prblentr)vu alkhlwych w 20I1 rku przez parpa lttardw-y Prgrum Prfilaktyki Rnuiqzyuania Prblem6w Alkhlwych na latct 20lt-20lSprac.wanv PAIlPA prze: slrategia RzwiqzYnuania Prblem,w splecznych gminy Kfiskwla na lctta r. Gminny Prgram Rzwiqzywania Prblem6w Alkhlwych i przeciw dzialania Narkmanii zawiera dzialania zgdne z kierunkami zawartymi w ustawach. Przedlzny prgram jest kntynuacj4 raz rzwinipciem dzialari pdejmwanych przezgming Kfiskwla w ubieglych latach. D pracwania prgramu wykrzystan m'in' diagnzp srdwiskauczniw naterenie Gimnazjum w Zesple Szk6l im. H. Sienkiewicza w Kfiskwli raz dane dtyczece picia alkhlu przezmldziezpracwane w ramach Eurpejskieg Badania w Szklach na TemattJzywania Alkhlu i Narktyk6w ESPAD z20llr. Pstgp cywilizacyjny pwduje wzrst czynnik6w srdwiskwych mg4cych zagrazac zdrwiu izyciu czlwieka' Nadmierne spzycie alkhlu razzazywanie substancji psychaktywnych stanwi pwazny prblem zarwn dla pjedynczychjednstek jak i g6lu spleczeristwa. statnimi ezasy bserwujemy nie tylk wzrst pzimu tradycyjny ch uzalehniefi, ale takze nieustanne pjawianie sig nwych frm zagrhen dla czlwieka. zachwania wsp6lczesneg czlwieka czqst przybieraj4 charakter nalgwy' Nieustanny pspiech, rywalizacja, knsumpcjnizm, brak czasu na wsp6lne bycie ze sb4 wywluj4 w ludziach stres i napipcie. Szukamy wipc frm rzladwania czy zredukw ania zlegsampczucia. Ppadamy nieuchrnnie w putapke uzalehniert i t nie tylk d substancji psychaktywnych, ale tak*e uzaleanieh behawiralnych (nie chemicznych) tj. uzaleanrenie d internetu, hazardu, kmputer a, zakup6w, seksu czy pewnych stan6w emcjnalnych itp' ljzaleznienie jest zjawiskiem wielwymiarwym i stwarza wielk4 skalp prblem6w. Alkhlizm czy inne uzalehnienia najbardziej uderzaj4 w mldych ludzi, ktrzy wychwuj4c sig w dysfunkcyjnych srdwiskach rdzinnych wchdz4c w drsle Zycie s4 nieprzygtwani i pzbawieni wsparcia' Nale2y uruchmii strategie zaradcze, kt6re zahamuj4 zapbiegn4 zachwanim prblemwym i pmg4 uzyskai dpwiednie funkcjnwanie w Srdwisku lkalnym. Musimy bwiem pamiptai, ze jaksi Zycia splecznsci lkalnej t nie tylk nwe drgi, biska, szkly, ale r6wniez srdwisk wlne d negatywnych knsekwe ncji zagr2eh. wyrazem d4zenia d pprawy funkcjnwania jednstki i spleczeristwa raz zapbiegania 2

4 uzaleznienim jest utwrzenie Gminneg Prgramu Prfilaktyki i Rzwi4zywania Prblem6w Alkhlwych r az P r zeciwdzialan i a N arkm an ii a takhe w y znaczen i e kierunk6w dzialari. Gmina Kriskwla prwadzi szereg dzialaft ukierunkwanych na aktywne przeciwdzialanie niekrzystnym zjawiskm splecznym raz pdejmuje zakres dziataf redukuj4cych. W 2010r" w plac6wkach Swiatwych z zakresu prfilaktyki rzwiqzywania prblem6w alkhlwych zstal zrealizwanych 5 prgram6w w kt6rych uczestniczyl k. 500 uczni6w, k. 80 nauczycieli, wychwawcw i pedagg6w raz k. 200 rdzic6w. Byly t szklne prgramy prfilaktyczne dtycz4ce uzywania substancji psychaktywnych. Zrealizwan tel inne prgramy prfrlaktyczne w tych plac6wkach dtyczqce zachwah prblemwych (agresja, przemc), w ktrych uczestniczyl k.450 uczni6w, k. 60 nauczycieli i k. 60 rdzic6w. ".9 $ W 201lr. Gmina Kriskwla kntynuwal;a dzialalns6 prfilaktyaznqna terenie szk6l i innych plac6wek Swiatwych. Zrealizwan szereg prgram6w dtycz4cych uzaleznieh i zachwari prblemwych" W prgramach szklnych dtyczqcych uzywania substancji psychaktywnych uczestniczyl lqcznie k. 600 uczni6w, k. 250 rdzic6w, k. 75 nauczycieli, pedagg6w. W innych szklnych prgramach prfilaktycznych dtyczqcych zachwari prblemwych np. agresji, przemcy uczestniczyl k. 500 uczni6w, k. 60 nauczycieli i k. 150 rdzic6w.. MldzieZ naszej Gminy w 201I r. uczestniczyla r6wniez w zajgciach prwadznych przez psychlga w Mldziezwych Klubach Sprtwych bejmuj4cych prblematykq rznych uzaleznien raz uczestniczyla w seminarium z zakresu prfilaktyki przeciwalkhlwej i przeciwpzarwej. W 2012 r" w plac6wkach Swiatwych z zakresu prfilaktyki rzwiqzywania prblem6w alkhlwych zstal zrealizwane l0 prgram6w w kt6rych uczestniczyl k.800 uczni6w, w tym k. 80 nauczycieli, wychwawc6w i pedaggw raz kl 230 rdzic6w. Zrealizwane prgramy dtyczyly uczni6w ze wszystkich pzirnw edukacji. Prgram realizwany przaz MONAR dtyczyl grupy selektywnie wybranej uczni6w klas gimnazjalnych w zwiqzku z wystppuj4cymi w tej grupie prblemamr zazywama Srdk6w psychaktywnych c w pprzedniej edycji wykazaly przeprwadzne badania. W Srdwiskwym Dmu Sampmcy w Kfrskwli dzieci zrdzin dysfunkcyjnych i niewydlnych wychwawcz s4 bjete pradami psychlga. Pradnictw t zapewnial psychlg dzialajqcy na zasadach wlntariatu. Z tej frmy pmcy r6wnie czgst c dzieci, skrzystali ich rdzice. W 2012 rku w Srdwiskwym Dmu Sampntcy w Kriskwli stwarzyszenie s6b niepelnsprawnych i piekun6w,,radsi", realizwal zadania prgramu pt.,,azyl" dla dzieci pchdz4cych z rdzin niewydlnych piekuricz-wychwawczych. Dzialania prfilaktyczne w Gminie Kriskwla w 2012 r. nie graniczyty siq tylk d dzialan charakterze szklnym. Przykladem takich dziatanjest uczestnictw w prgramie 3 x Nie (1/ie palq, nie pijq, nie 6pam) w kt6rym uczestnrczyla mldziel, sprzedawcy raz sby dzia*ajqce w bszarze przeciwdzialaniauzalelnienim. W 2012r. w ramach pzalekcyjnych zajg( sprtwych z elementami psychprfilaktyki zrealizwan prgram w frmie Abstynenckieg Klubu Sprlweg prwadzneg przez m.in. animatra sptlu, psychlga i grupy sampmcwe AA. Z prgramu skrzystal k. 30 s6b. Prwadzna byla dystrybucja material6w edukacyjn- prfilaktycznych w zakresie rzwiqzywania prblem6w alkhlwych, narkmanii i przecrwdzialania przemcy. Lqcznie k material6w w frmie ultek, brszur, plakat6w, gadlety dtart d mieszkaric6w grniny Kriskwla. Dystrybucj q zajmwaly siq szkly, OPS, OSrdek Zdrwra, punkt knsultacyj ny raz Kluby Abstynenta. Analizujac ilsi przeprwadznych dzialari prfilaktycznlzch na przestrzeni statnich 3 lat zauwazyi mzna. ze w),stqpuje tendencja wzrstwa zar6wn w liczbie prgram6w jak i s6b w nich uczestnicz4cych. WSrd ranych instytucji dpwiedzialnych za wychwanie najwazniejsza rla przypada rdzinie. l'akze w kwestii uzywania substancji, rdzina a w szczeglnsci rdzice mg4 miei decyduj4cy wplyw. Przyzwlenie ze strny rdzicw lub brak zaintereswania stsunkiem dzieci d alkhlu i innych substancji nlze sprzyjai ich uzywaniu przez mldych ludzi. Odpwiedni realizwana strategia wychwawcza mze zapbiec pdejmwaniu i pnawianiu dswiadczen z substancjami Najbardziej celwe wydaj4 sie dzialania nakierwane na rdzinp, kt6rych celem jest wzmacnianie i dbudwa wiqzi. Rdzina t najlepszy spsb prfilaktyki. W rekach rdzic6w znajduje siq bwiem klucz d teg, by chrnii dzieck przed zagrleniarni i 3

5 uzaleznieniami. Rdzina jest pierwsz4 szkl4 Zycia dla dziecka a rdzice pierwszymi i najlepszymi nauczycielami. Jest Srdwiskiem gdzie dzieck dswiadcza zaspkajania wszystkich ptrzeb, uczy siq taczajeceg Swiata, jak 2yc w zgdzie z innymi, jak dstswai swje zachwanie d czekiwari grupy. Rdzina pwinna byi wlasnie tym miejscem, gdzie dzieck uczy sip w knstruktywny sps6b rzwiqzywac prblemy i przezwycigzac kryzysy. Zasady ustalne przez rdzic6w raz wsparcie emcjnalne udzielane dziecim ma grmny wplyw na zmniejszenie ryzyka siggania p Srdki psychaktywne przez dzieci. Dzial II. Diagnza prblem6w i ptrzeb w bszarze prfilaktyki i uzale2nieri D przygtwania diagnzy prblem6w i ptrzeb splecznych w gminie wykrzystan: dane statystyczne z Urzqdu Gminy, Gminnej Kmisji Rzwi4zywania Prblem6w Alkhlwych, OSrdka Pmcy Splecznej, Zesplu Interdyscyplinarneg, punktu knsultacyjneg i plac6wek Swiatwych,. dane statystyczne z Kmendy Pwiatwej Plicji w Pulawach,. analize badafr ankietwych przeprwadznych przez pracwnika MONAR-u zrealizwanych w 2012r. w ramach prgramu,,szkla a narktyki",. analizg badari pr6wnawczych prgramu,,szkla a narktyki" z wynikami badari uzyskanymi w 2012r. i 2006r. na terenie gminy Kriskwla, r wywiady Srdwiskwe zmldziez4. wywiady z sbami zawdw pracuj4cymi zmldziez4. sprawzdaniastatystyczne,. analizg badari pr6wnawczych z wynikami badari ankietwych zreahzwanych w 201lr. w ramach Eurpejskieg Badania w Szklach na temat U ywania Alkhlu i Narktyk6w (Eurpean Schl Survey Prject n Alchl and Drugs ESPAD), gdzie badanie zstal zrealizwane nareprezentatywnej pr6bie uczni6w trzecich klas gimnazjalnych (15-16-latkw) i drugich klas szk6l pnadgim nazjalnych ( I latk6w),. dane statvstvczne GUS. { Zagrzenia i prblemv wvnikai4ce z picia napi6w alkhlwvch przez mldzie2 Picie alkhlu przez mldych ludzi jest najczgstszym zachwaniem ryzykwnym. Tendencjg t4 bserwujemy takle wsr6d nastlatk6w naszej gminy. Cech4 zachwaf ryzykwnych jest ich wsplwystgpwanie. Pjawienie sie u drastajeceg czlwieka jedneg z zachwari prblemwych zwigksza ryzyk wyst4pienia nastqpnych. Zachwania ryzykwne mldziezy bardz czgst majq charakter przejsciwy i s4 wyrazem niezaleznsci, autnmii, buntu przeciwk rdzicm czy nauczycielm. Mldzie w zdecydwanej wiqkszsci siega p napje alkhlwe przed pelnletnsci4. Jak wykazuj4 badania ESPAD 20llr., smak alkhlu zna87,3/ gimnazjalist6w z klas trzecich raz95,2/ uczni6w drugich klas szkl pnadgimnazjalnych. W czasre statnich 30 dni przed badaniem, jakieklwiek napje alkhlwe pil 57,60 l5-latk6w i80,4h mldzie?y starszej. Knsumenci alkhlu t: 78,3h uczni6w mldszych i 91,6 uczni6w starszych. Grn knsumentw napj1w alkhlwych w badaniach ESPAD t sby, kt6re pily jakieklwiek nap.je alkhlwe w czasie I2 miesiqcy przed badaniem. Ka2de picie alkhlu przez mldych ludzi niesie ze sb4 zagrlenie i ryzyk wyst4pienia pwaznych szk6d: zdrwtnych, emcjnalnych, rzwjwych. Nie nale?y przy tym zapminac wymiernych knsekwencjach prawnych, kt6re zabraniajq sprzeda y i pdawania alkhlu sbm niepelnletnim.

6 T my drsli - rdzice, nauczyciele, sprzedawcy napjw alkhlwyah - jestesmy dpwiedzialm za zdrwie ibezpieczefistw s6b niepetnletnich r za t, by w ich rqce nie trafral alkhl. Mldziel craz mniej bawia sig szk6d zwiqzanych z piciem alkhlu. Mldzi ludzie ptjqcy alkhl dznaje tzw. strat biez4cych (wypadki, b6jki, przedwczesna inicjacja seksualna, prblemy w dmu i szkle). Uzaleanienie jest jedn4 z mzliwych knsekwencji uzywania alkhlu, najczgsciej drczn4 w czasie. Na pwstanie uzalelnienia ma wplyw wiek sby, kt6ra rzpczyna picie, c jest zwiqzane z djrzalicie Srdkweg ukladu nerwweg. Nie nalezy ignrwai zagrzefi i zachwari prblemwych mldziezy. Wczesne ich rzpznanie i knstruktywna reakcja drstych mze graniczyi lub elirninwac takie zachwania. Pr6wnuj4c badania pprzednich edycji z 2007r. dtyczqce zachwah ryzykwnych z badaniami najnwszymi (ESPAD z 201 lr.) bserwujemy stabilizacjp a nawet tendencjq spadkw4 spzywania napjw alkhlwych wsrd mldzie?y. Nie znaaza t, 2e pwinnismy zaprzestac dzialah charakterze prfilaktycznym. Niepkj4cym prblemem jest spzywanie napj6w alkhlwych przez dziewczpta na pdbnym pzimie jak u chlpc6w - zarwn mldszych jak i starszych. Najbardziej rzpwszechninym napjem alkhlwym p kt6ry siqga mldzie? byl i jest piw. D picia piwa w ci4gu statnich 30 dni przyznala siq wigkszsd uczni6w mldszych tj. 57,4/ i 78,10 starszych. W6dka t drugi pd wzglgdem rzpwszechniania nap6j alkhlwy. WSr6d uczni6w bserwujemy znaczecy wzrst prcentwy mldziezy siegaj4cej p w6dkp w pr6wnaniuz rkiem W6dkE pil 40,7/ gimnazjalist6w i 62,8h uczni6w szk6l pnadgimnazjalnych. Spzycie w6dki w 2011r. wzrsl zar6wn wsr6d chlpcw jak i dziewcz4t. Win jest najmniej ppularnym napjem alkhlwym w bydwu grupach wiekwych p kt6ry sipgala mldzie2. Przekrczenie prgu nietrze?wsci, czyli,,upicie sig" ma za sbq 70,3h starszych uczniw raz blisk plwa tj. 48,60 mldszych. W pr6wnaniu z wynikami badari z lat pprzednich przekrczenie prgu nietrze?wsci wykazuje tendencjg spadkw4. Pmim tych pzytywnych zmian niepki fakt, 2e c pi4ty zmldych uczni6w (15, 16-latk6w) raz ctrzeci ze starszych uczni6w (17,18-latk6w),,upil sig" w ci4gu statnich 30 dni. Opisany prblem wystppuje takhe na terenie gminy Kriskwla. Grupy nastlatk6w w kresie wakacyjnym atakae weekendwym s4 bserwwane na ulicach w stanie wskazuj4cym na spzycie napj6w alkhlwych. Niekjqca jest w takich sytuacjach kwestia pieki rdzic6w nad malletnimi. S4 t w wigkszsci mlde sby pchdz4ce z rdzin dysfunkcyjnych. Pzstawienie pij4cych nastlatk6w bez kniecznej pmcy zaburzy ich prawidlwe funkcjnwanie w spleczeristwie i niesie ze sb4negatywne knsekwencji dla zdrwia i Zyciajednstki. Dlateg tel zjawiska te nie mg4 byi kwesti4 splecznie bjgtn4. Na gminie z mcy prawa spczywa wiqc bwi4zek pdejmwania dzialan prfilaktycznych i naprawczych ukierunkwanych na r zw Lqzywan i e prb I e m w al kh I wyc h, takle wsr6d mt dziely. Wywiady z mldziezq ukazuj% 2e najczestszym spsbem spgdzania wlneg czasu nastlatk6w s4 dyskteki, sptkania w pubach, ze znajmymi. CzES6 mldziezy deklaruje, Ze ma mal wlneg czasu, twierdz4c, 2e dlug przebywa w szkle, p2niej pmaga rdzicm w pracach dmwych i plwych. Inna grupa deklaruje spedzanie wlneg czasu uprawiajqc sprt np. silwnia, basen, pilka nzna, rwer. Mldziez klas pnadgimnazjalnych twarcie przyznaje natmiast, 2espgdza czas wlny spzywaj4c alkhl w grnie znajnrych, najczgsciej w pubach, restauracjach. Obserwuj4c pdbne zachwania dstrzegamy wzrst liczebny takiej grupy raz czqsttliwsi teg rdzaju zachwari spwdwan4 presj4 ze strny r6wiesnik6w. Ta sama grupa przyznajejednak, ze jej relacje zrdzicami s4dbre, dlateg tez alkhlu w ich becnsci nie spzywa. Starsza mldziez uwaza bwiem, ze picie alkhlu, szczeg6lnie piwa jest w mdzie i nie widzi w tyrn negatywnych knsekwencji. Niejednkrtnie mldzie w ten sps6b sppdzaj4ca ezas wywdzi siq z rdzin wyskim statusie splecznym. Innym niepkj4cym bjawem jest przyzwlenie spleczne d teg rdzaju zachwari. Na tle przedstawineg zagadnienia, prblemwym kazuje siq dstgp napj6w alkhlwych dla mldzie y niepelnletniej. Sama mtdzie? przyznaje, 2e nie ma prblemu z zakupem alkhlu na terenie naszej grniny. NajczgSciej mldziez zapatrujq w alkhl jej starsi kledzy/klezanki. Sprzedawcy deklaruj4 i2 sprawdzaje dkumenty ptwierdzaj4ce ukriczenie wymaganeg wieku, pniewaz se Swiadrni

7 knsekwencji wynikaj4cych ze zlamania przepis6w prawa w tym zakresie. Pdsumwanie:. Alkhl spzywa pnad 90% s6b w wieku lat, ' sby pnizej 20 rku 2ycia uzalezniaj4 siq 4 razy szybciej, ' Gl6wnym predyktrem uzalehnienia w zyciu drslym jest wczesna inicjacja, c ZdecYdwana wigkszsi uczni6w nalely d grna knsument6w napj6w alkhlwych, a najczgsciej spzywanym trunkiem jest piw, Wzrsl dsetek mldzie?y deklaruj4cej spzycie w6dki, Dziewczpta spzywaj4 alkhl na pdbnym pzimie jak chlpcy, ' Wciqzznacznajest grupa mldzie y czgst ulywajqcej alkhlu i upijaj4cej sip, Obserwwalny wzrst przyzwlenia spleczneg na zachwania sppdzania wlneg czasu mldziezy w pubach spzywaj4c niskprcentwe alkhle, ' Na terenie gminy Kriskwla niewystarczajqca jest ferta prgram6w interwencyjn prfilaktycznych i naprawczych zaadreswanych d mldzie y prjacej alkhl raz naraznei na ryzyk wyst4pienia prblem6w alkhlwych i innych zaburzen zdrwia psychiczneg, Wa2nym elementem prfilaktyki przeciwdzialania alkhlizmwi wsr6d mldzie1y s4 takze dzialania skierwane d rdzicw, piekun6w, nauczycieli raz s6b bezpsredni zaangazwanych w dzialaln Sc prfi I akty cznar. Prblem narktvk6w i innvch Srdk6w durzaiacvch wsr6d mldziezv Zjawisk eksperymentwania czy zalywania przez mldziez Srdk6w narktykwych w naszym kraju stal sip dsi pwszechnych prblemem, zarwn na kaldym pzimie ksztalcenia jak i w kazdym rdzaju szk6l. Na terenie gminy Kriskwla dknan analizy Srdwiska uczni6w. Wyniki badari ankietwych przeprwadznych w 2012r- w ramach realizwaneg prgramu prfilaktyczneg,,szkla a narktyki" przeprwadzneg przez specjalist6w z pulawskiej pradni MONAR wykazaly istnienie zagr2enia zwiqzaneg z narktykami wsr6d uczni6w naszej szkly. Pdczas badari ankietwy ch zadban annimws6 uczni6w. Przeprwadzenie badari przez sbp z zewnqtrz, spza szkly, dal gwarancjg wigkszej annimwsci i wiarygdnsci dpwiedzi. Pprzednia edycja prgramu realizwana byla w 2006r. W 20l2r. pula pytari zsta1a rzszerzna p)'tanie dtyczece zalywania lek6w, c wynika z zasygnalizwania teg prblemu przez sprzedawc6w sklep6w spzywczych i aptek naszej gminy. O zwigksznym zaintereswaniu mldziezy lekarni przec i wb6 wym i wiel krtn i e infrm w ala takze szklna pielggniarka. Obecne badania z 2012r. zstaly przeprwadzne na terenie Gimnazjum w Kriskwli we wszystkich 12 klasach (4 klasy pierwsze, 5 klas drugich raz 3 klasy trzecie). W badaniach uczestniczvl g6lem 226 sb. Srednia wieku badanych uczni6w mierzna w latach t kl 15. Celem badari byl: I. Scharakteryzwanie zjawiska za2ywania narktyk6w wsr6d mldzie2y Gimnazjum w Kriskwli. 2. Przeanahzwanie pzimu wiedzy nt.,,srdk6w narktycznych i ich dzial ania.,, 3. Zbadanie stsunku mldzie y d zjawiska narkmanii. A n k i eta wykrzystan a p d c zas badan zawier ala grupy pytari dtycz4ce : a. wiedzy Srdkach narktycznych, b. wiedzy uzalelnieniach, c. lkalizacji zagraeh, d. pstaw wbec Srdk6w narktycznych.

8 Wyniki badari przedstawiaj4 pnizsze tabele: Pytanie I. Czy narktyki sq szkdliwe dla zdrwiu? Tabela l. Szkla Gimnazium Razem Kategria % % % Lp. klasa I II III % I TAK 98, NIE 1,2 8,0 1,8 3,,7 a 1 BRAK ODPOWTEDZT 0,0 l.l 0,0 0'3 SzkdliwdC Srdk6w narktycmych (Tabela l) zadeklarwala zdecydwana wigksz3c s6b badanych (96%\. Pylanie 2. Jakie znssz fudki nafi$czne, wymiefi. * Tabela 2. Szkla Gimnazium Razem Kategria Lp klasa I II III t/, Nie znam 19,5 4,6 1, Brak dpwiedzi 6,1 4,6 8,9 6'5 J Marihuana 68,3 61,4 71,4 67,0 4 Haszysz Amfetamina 18.3 s Meta amfetamina 0 0 1,8 0r6 7 Kkaina 3l,7 43,2 42, Crack 2,4 9,1 8,9 6'8 9 LSD 0 15, Herina 15,8?'7 S 42, Leki 2,4 3,4 7, Ecstasv 1.1 8,9 4,6 af, a J Dpalacze 12,2 57 l6,l I 1.3 t4 Grzyby 2,4 halucyngenne 6,8 r0,7 616 l5 Sterydy anabliczne 1,2 8,0 5,4 419 tzw. Kks t6 Krkdvl 6, ,7 5,5 t7 Pieulka swattu 2, ,8 NajczqSciej wymieninym, przez uczni6w narktykiem byla marihuana (67%), klejnym amfetamina (Sredni 38.8%) i kkaina (Sredni 39,3h).

9 Pytnie 3. CzSt zcrtywttnie nurktyktiw prwutlt,i tl uzaleznieniu? Tabela 3. Szkla Gimnazium Razem Kategria % % Lp. klasa I II IIt I TAK 93,9 94,3 98, NIE 6,1 1,8 4,5 Jak widai w Tabeli 3 zdecydwana wiqkszsi uczni6w (95,5%) uwaza,ze narktyki prwad zqduzaleznienia. Plttunie 4. Czy jednrzwe uiycie nurktyku mie prwadzii tl uzleinienia? Tabela 4. q. Szkla Gimnazium Razem Kategria % % % Lp. klasa % I II III TAK 62, s NIE 36"6 51,1 4l,l 42,9 J. aa NIE WIEM r,2 LtJ 3.6 2,4 Twierdzqc, ze jednrazwe za2ycie narktyku mae dprwad zi(, d uzaleanienia dpwiedzial 54,7h wszystkich badanych.,'nie" - p jednrazwym zazyciu narktyk6w nie mzna sie uzale2nii, tak twierclzi 42,gh respndent6w' W pr6wnan iu z pprzedni4 edycj4 badari widzimy zwigkszenie grupy badanych uczni6w, ktrzy uwaaaj4 ze jednrazwe za ycie narktyku nie pwduje uzaleanienia (21% badanych w 2006r w zestawieniu z 42,9Y w rku 2012). Pytanie 5. Juka jest Twim zclaniem skutecznii leczeniu sdb uzale ninyclt d narktyktiw? Tabela 5. Szkla Gimnazium Razem Kategria %,/^ /l) % Lp. klasa % I II III 1 5% 25,6 36, % 62, ,9 58, % 12, ,9 9,7 4. NIE WIEM 0 t.l 3,6 1,5 Z przedstawinej tabeli wynika, iz 58,6y badanych wskazal skalg 30% skutecznsci leczenia sb uzalezninych d narktyk6w. Najmniej dpwiedzi padl przy skutecznsci 80%.

10 Pytttnie 6. C najczgiciej sklunia ludzi d sigganiu p nurktyki? 'l'abela 6. Szkla Gimnazium Razem Kategria h,/ Lp klasa I II ili,h I Klpty rdzinne 48,8 47,7 55,4 50,6 2 Klpty w szkle 37,8 44,3 39, a J Ppisanie sig przed klegami 85,4 --a 75, CiekawSd 2" Brak dpwiedzi 4,9 12,5 17,9 ll,7 6 Klpty w zwrazku 2,4 )7 1,8 1) 7 Chpi dprezenia ,,4 8 Glupta 0 0 1,8 0,6 WSr6d pwd6w siggania przezmldziez p narktyki (Tabela 6) byly i s4ppisy przed klegami -79,2h. NastEpnym pwdem sipgania p narktyki sq ktpty rdzinne (50,6%). Wyski pzim dpwiedzi badanych zajmuj4 ktpty w szkle - 40,5. W pr6wnaniu z rkiem 2006, klpty w szkle sqrzadziel wymieniane jak pw6d siggania p narktyki (byl 57,,SA,jest 40,5%). Pytanie 7. C sadzisz ludziclt zaiywajqcyclt narktyki? Tabela 7. Szkla Gimnaz um Razem Kategria h th th Lp. klasa I II III "/t I Zle rbiq 34,1 33,0 25, Nie mam zdanianic nie sadze 22,0 )1 I l5,l 2013 J Glupi 18,3 9,7 21,4 16,3 4 Maia prblemy I 1,0 r0,2 l6,l 12,4 5 Niszcza sbie Zycre ,2 6 Cpun ,4 - Brak dpwiedzi ,5 5.0 B Chrzv 0 10,2 2,6 4,3 a- 9 Sa O.K )rl 4,6 0 2,,8 aa l0 BezmySlni 0 ZtJ l,b 1,,4 Sw6j stsunek d sb za ywaj4cych narktyki badani uczniwie mgli wyrazic dpwiadaj4c na pytanie 7. (Tabela 7) WSr6d dpwiedziprzewazala dpwiedz,,zle rbi4" -30,7h respndentw. A220,3h uczni6w nie ma zdania w temacie ludzi za?ywajqcych narktyki. 9

11 Pytunie B. Cry znusz skutki dzialqnia nurktvkdw? Tabela 8. Szkla Gimnazjum Razem Kategria % % % Lp. klasa % I II III I TAK 65,9 75"0 83,9 74,9 2. NIE 34,1 25,0 I Na zadane py'tanie twierdz4c dpwiedzial Sredni 74,9y s6b (Tabela 8) Natmiast 25Vuczni6w nie zna skutkw dziatania narktyk6w. Pytunie 9. Czy zatywanie nurktykdw mie dprwatftit d Smierci? Tabela 9. Szkla Gimnazium Razem Kategria % % % Lp. klasa % I II III I TAK 92, ,4 91,9 2. NIE 6,r 12,5 I,B 6r8 3. NIE WIEM Sredni 9l,8A uczni6w dpwiedzial twierdzqc na pytanie 9 (Tabela 9). Ptwierdzat wysk4 SwiadmSi uczni6w tragicznych knsekwencjach za?ywania narktyk6w. Wzrsla Srednia uczni6w, ktrzy nie maj4teg przeknania w dniesieniu d pprzedniej edycji badania (byl l/, jest 6,8 ). Pytanie 10. Czy twi kledty zuiywajq nurktyki? Tabela 10. Szkla Gimnazium Razem Kategria % % % Lp. klasa % I II III I TAK 20,7 39, NIE ,2 62,5 64,9 3. NIE WIEM ,1 4,4 4. BRAK ODPOWIEDZI I, WSr6d kleg6w i znajmych uczni6w Gimnazjum w Kriskwli znajduj4 sip sby zalywajqce Srdki narktyczne (Tabela l0). Sredni w szkle 30,3 hmatakich kleg6w, 64,ganie ma w swim tczeniu s6b za?ywaj4cych narktyki, natmiast 4,4h badanych twierdzi, iz nie wie czy ich kledzy za2ywaje Srdki narktyczne. W pr6wnaniu z pprzedni4 edycj4 badania zwigkszyla sig liczba uczni6w, ktrzy znajelub maj4 kleg6w za ywajqcvch srdki narktyczne (byl l4,5,jest 30,3%). 10

12 Pytttnie I I. Gdzie minu kupii narktyki? Tabela I 1. Szkla Gimnazium Razem Kategria h,,h Lp klasa I II III I W szkle Na pdw6rku )7) 30, J W barze 48,9 54,6 60,7 54,7 4 W dysktece 67,1 80,7 80,4 76,1 5 Przez Internet 71,0 78,4 66, Wszedzie ,8 Nie wiem l.l Na pierwszyn miejscu mldziez wskazala 76,ly, iz w dysktece mzna kupid narktyki, nastgpnie w barze 5 54,7V i lntemet 45,7/ (TabeIa ll). Pytanie 12. C1y zai;ywaj$c na*tyki mina zakazit sk HM Tabela 12. Szkla Gimnazium Razem Katesria % % % Lp. klasa I II il % I TAK 36, ,6 35,8 2. NIE 51,2 61,4 46,4 53,0 3. NIE WIEM , BRAK ODPOWIEDZI 1,2 0 3,6 1,6.r' Opinig na temat mzliwsci zakrtenia siq HIV w zwtlzk'j z zrtywaniem narktykdw ilustruje Tabela 12. Twierdzqc na zadane pltanie dpwiedzial 35,8% wszystkich badanych uczni6w. Natmiast 53% badanych nie widzi zwi1zkt przyczynw skutkw mipdzy zaiywafiem narktyk6w a mzliw5ci4 zakrtema W pprzedniej edycji badania twierdz4c na pfanie: Czy mzna zarazi sig HIV zazy\raitc narktyki? dpwiedzial 83% uczni6w. Pynnie 13. CzJ uarsjesz pdzial na mniej lub bardziej szkdliwe na*tyki? Tabela 13. Szkla Gimnazium Razem Kategria % % % Lp. klasa T II III % TAK 36,6 44,3 442,9 41,3 2. NIE 43,9 50, J. NIE WIEM 9.8 3, BRAK ODPOWIEDZI 9,8 Z,J 0 4r0 I1

13 Tabela l3 ilustruje, ze Sredni pnad 46,8y badanych uczni6w nie uznaje pdzialu na mniej ibardziej szkdliwe Srdki narktyczne. Pytunie 14. czy prdbwales jakiegs nurktyku, jeili rak t, jakieg _ wymiefi. Tabela 14. Szkla Gimnazum Razem Kategria,h " "h,/, Lp. klasa I II III I TAK 8,5 t7.0 21, NIE 80,5 79,6 76,9 79,0 J NIE WIEM ,4 4 BRAK I 1,0 ODPOWIEDZI -a 1,8 5,0 42,9 Marihuana 80,0 r00 74,3 2 Amfetamina 0 13,3 0 4,4 3 Tabaka ,5 5 Herina ,4 5 Ekstasy 14, ,8 6 Kks )1 Papiers 14, r8 D zalycia srdka narktyczneg przyznal sig Sredni 15,60 badanych uczni6w. Najwiqcej,2l,4hw klasach III' WSr6d narktyk6w za2ywanych przez uczni6w zdecydwanie przewa?amarihuana. W klasach lll 100%. w klasach I i II uczniwie, ktrzy przyznali sip d zabycia narktyku prcz marihuany, wymienili jeszcze amfetaminp, herinp, ekstazy, kks, tabakp i papiersy. w pr6wnan iu z pprzedni4 edycj4 badania, d zazycia srdka narktyczneg przyznaje sip wieksza liczba badanych (byt 2v badanych uczni6w, jest az l5,6h uczni6w Gimnazjum). Pprzednia edycja badari zawierala a2 28,5/ niewskazanych dpwiedzi, c wskazywai mae. ze sby te mgly nre przyznai sip d zaaywania narktyk6w. becnie tylk 5/ badanych nie wskazal dpwiedzi na zadane pytanie. Pnadt, w zestawieniu z pprzednim badaniem, marihuana pzstaje dminuj4cym narktykiem, kt6ry uczniwie Gimnazjum w Kriskwli zazyli. Nalezy takze wskazai, '2e w pr6wnaniu z rkiem 2006, uczniwie Gimnazjum przyznajau ze pr6bwali takze innych narktyk6w, c wskazuj e na rzszerzanie sig rdzaj6w narktyk6w dstgpnych ucznim naszeg Gimnazjum. Pytunie 15. Czy zuiywules leki bez zalecefi lekrza, jeili TAK t, jakie - wymiefi. Tabela 15. Szkla Gimnazium Razem Ln. Kategria t/t / " / klasa I II III t 2 TAK 29, ,7 39,4 NIE 58,5 59,1-37s ')- 51,7 a J NIE WIEM 1,2 3,4 1,8 2,1 4 BRAK ODPOWIEDZI 12,2 4,5 3,6 6r8 2 Przeciwb6lwe ,6 71, Na przeziebienie 56,5 55" J Na Zladek 0 {'\ Acdin ,3 5 Sudafed ,4 1.2

14 D brania lek6w bez zaleceh lekarza przyznal sig Sredni 39,4/ badanych uczni6w naszej szkly. NajwiEcej 57,1 w klasach III. WSr6d wymieninych lek6w przewalajqprzeciwb6lwe (59,4). W klasach ll wyrznin jeszcze Acdin raz Sudafed. Czq$6 uczni6w zaznaczala, ze leki te pdawali im rdzice" Pdsumwanie: Badaniawykazaly, Ze pnad 15,60 uczni6w mialajuz kntakt ze Srdkami narktycznymi,. Uczniwie zazywajq leki bez zalecenlekarza,. Zdecydwana wiqkszsi badanych wie szkdliwsci dla zdrwia raz mzliwsci uzalelnienia siq d Srdk6w psychaktywnych, Tylk plwa uczni6w Gimnazjum wie, 2e jednrazwe zazycie narktyku mze prwadzii d uzalehnienia, WSr6d pwd6w siqgniqcia p narktyki przewazajq ppisy przed klegami, k. 8070, pza tyrn wszelkieg rdzaju prblemy, w szkle, w dmu,. Akceptacja dla s6b za?ywajqcych narktyki jest na pzimie 35, t wazna infrmacja przy ksztaltwaniu pstaw mldziely, ich stsunku d zjawisk splecznie nieakceptwanych, a prawnie karanych,. Zakupu narktyk6w mldziez dknuje najczqsciej na dysktece, w barze, przez Internet, szkla i jej klice, Pnad plwa badanych uczni6w nie widzi zwiqzku przyczynw skutkweg pmigdzy za?ywaniem narktyk6w a zakahemem HIV, Najwigksze zagraenie zwiqzane z szerk pjetym prblemem narkmanii na terenie Girnnazjurn zdiasnzwan wsrd uczni6w klas Il. W pr6wnaniu z latami ubieglymi w pewnych bszarach dtycz4cych zjawiska zalywania narktyk6w zstala wykazana stagnacja. W pewnych jednak bszarach bserwuje sig niekrzystne zmiany. Wipcej s6b deklaruje kntakt ze Srdkami narktycznymr, jak i r6znrdnsc ich za ywania. MldzieZ craz czqsciej zajmuje stsunek bjgtny wbec prblemu za ywania narktyk6w. Niepkjqcy jest fakt traktwania narktyk6w jak elementu akceptwaneg splecznie w grupie r6wiesniczej. Szczeg6lny niepk6j budzi zalywanie przez mldych ludzi lekw bez zaleceri lekarza. Pmim znajmsci dpalaczy jak substancji psychaktywnych. uczniwie Gimnazjum nie wskazali teg Srdka jak narktyku, ktreg pr6bwali. Dane te mge Swiadczyi pwdzeniu prgram6w prfilaktycznych dtyczecych Srdk6w kreslanych jak,,dpalacze". WipkszSi s6b deklaruj4cych za ywanie narktyk6w czy lek6w ma za sbq kntakt z alkhlem, papiersami czy dpalaczami. Jest t negatywny trend, kt6ry mhe prwadzii d uzalelnienia. Z wywiadu przeprwadzneg z pedaggiem szklnym wynika, 2e w dalszym ci4gu wystppuje zagrzeme za ywania Srdk6w psychtrpwych, ale bserwuje sie tendencjq spadkw4 w tym wzglpdzie. Uzywanie ma charakter kazjnalny. W dalszym ci4gu infrmacje zawarte w raprcie badari pwinny psluzyd glgbkiej analizie prblemu przeprwadznej zar6wn przez pedagg6w i nauczycieli jak r6wniez rdzicw i wladze lkalne. Pnadt, infrmacje te pwinny byi isttne dla sluzb dpwiedzialnychzabezpieczefistw na terenie naszej gminy. Diagnza prblem6w i ptrzeb w bszarze prfilaktvki uzaleznieri u drslvch Wedlug danych szacunkwych Paristwwej Agencji Rzwi4zywania Prblem6w Alkhlwych, parlych na wynikach plskich badari epidemilgicznych, w Plsce s6b uzalehninych d alkhlu jest k. t, 85Otys. za sb pij4cych alkhl szkdliwie k. 3,6 mln2. ' Dtyczy 30 mln ppulacii drslych Plak6w. 13

15 Wedtug danych Gl6wneg Urzqdu Statystyczneg, ludnsi faktyczna Plski w dniu 3l XII 2012r. wynisla k. 38,5 mln. Gming Kriskwla zamieszkuje 9200 s6b (dane statystyczne tjrzgdu Gminy na dzieri 3l XII 2012r').Liczba mieszkaric6w Gminypwyzej 18 rku Zyciawynsi 7537 s6b. Gmina liczy 16 slectw i w wipkszsci z nich s4 abstynenckie kluby mldzielwe. Pd wzglpdem gspdarczym Gmina jest rlnicza. Mieszkaricy zajmujq sip prdukcj4 grdniczq i szk6lkarsk4. W gminie s4 4 szkly pdstawwe, gimn azjum, Punkt Knsultacyjn - Infrmacyj ny, 2 Grupy Sampmcwe funkcjnujece w parciu zalzenia wsp6lnty Annimwych Alkhlik6w, 6 stwarzyszeri w tym Osrdek Wsparcia Srdwiskweg Nadzieja i inne. Wskazniki pracwane ptzez PARPA pzwalajqszacunkw kreslid liczbp mieszkaric6w gminy Kriskwla maj4cych prblemy z alkhlem. Ppulacja s6b, u kt6rych wystgpuj4 rhne kategrie prblem6w alkhlwych ukazuje pnizsza tabela. Rcizne kategrie prblem6w alkhlwych Ppulacje s6b W Plsce W Gminie Kriskwla Liczba s6b uzalezninvch k.2h ppulacii DrSli Lyiqcy w tczeniu k. 800tys. k. 184 sby alkhlika, k. 4 % ppulacji wsp6lmalznkwie, rdzice k s6b k. 368 s6b Dzieci wychwuj4ce sip w rdzinach alkhlwvch k. 4 % ppulacji k. L s6b k. 368 sb Osby piiqce szkdliwie k.5-7/ ppulacii k. 2 mln - 2,5 mln k s6 Ofiary przemcy dmwej k. 213 drslych raz2l3 dzieci ztych rdzin k.2 mln s6b drslych i dzieci k. 500 s6b drslych i dzieci Dane przedstawine w tabeli zstaly pracwane w dniesieniu d g6lnej ppulacji plski, tj. k. 3g,5 mln mieszkaricw. Przedstawine dane ukazuj% 2e w Gminie Kriskwla wystppuj4 rhne kategrie prblem6w alkhlwych raz dtyczqznacznej liczby mieszkaric6w. Mieszkartcy ci stanwi4 ppulacjg s6b prj4cych szkdliwie, uzalelninych, wsp6luzalezninych, dzieci wychwuj4ce siq w rdzinach z prblemem alkhlwym raz fiary przemcy dmwej. Przy takim nasileniu zjawiska prblem6w uzalehnienia i wsp6luzaleanienia, dzialalngc prfilaktyczna irehabilitacyjna jawi sip jak dzialaln6i kluczwa d prawidlweg funkcjnwania spleczeristwa. WSr6d 30 kraj6w eurpejskich bjgtych badaniem Alchl In the Eurpean Unin Cnsumptin, nrnr and Plicy appraches WHO, Reginal Office fr Eurpe, Plska znajduje sip na 18. miejscu pd wzglgdem Srednieg spzycia alkhlu wsr6d s6b drslych. W latach byl n szanwane na k. 10,6 I 100% alkhlu. Dane z PARPA wskazuj4 2e splycie alkhlu na jedneg mieszkarica Plski w 2012r. wyn isl k. 9, I 6 I I 00% alkhlu, zas w pprzednim rku spzycie t na jedneg mieszkarica wynis l 9,25 L Wskazuje t na tendencjp nieznacznie spadkwq.w Plsce ntuje sig mniejsze splycie alkhlunizw wielu eurpeiskich paristwach - c wynika z najnwszych danych WHO. W rankingu wyprzedza nas kilkanascie kraj6w, w tym Niemcy, Hiszpania, Francja, Czechy i Wielka Brytania. Placy pij4 jednak w sps6b bardziej szkdliwy. Najwiqcej alkhlu pij4 mldzi drsli. Kbiety craz czpsciej naduzywaj4 alkhlu. Przy jednej kazji wyprjajq wigksze ilsci alkhlu i czgsciej siggaj4 p alkhle wyskprcentwe. Tak duze spzycie alkhlu pwduje szkdy nie tylk,,naduzywania", s4 t szkdy zdrwtne, psychlgiczne, spleczne, dtyczqjednstki i najblizszeg tczenia. Nale zy takze wskazac, Le Plska wsr6d 30 kraj6w eurpejskich bjptych badaniem Swiatwej Organizacji Zdrwia, znajduje siq na 9 miejscu pd wzgledem zgn6w spwdwanych piciem alkhlu wsr6d mq4czyzn w wieku 15-64lata. Okl /R6rvniez dtyczy 30 rnln ppulac.ii drslych Plak6w t4

16 160/ przypadk6w ma zwiqzek z alkhlem. Wedlug Swiatwej Organizacji Zdrwia alkhl znajduje sig na trzecim miejscu wsr6d czynnik6w ryzyka dla zdrwia ppulacji, a pnad 60 rdzaj6w chr6b i uraz6w wiqirc sip z jeg spzyvvaniem. Badaniapkazuj4ze kl 20/wszystkich zglszenpacjent6w d pdstawwej pieki zdrwtnej ma zwi4zek zalkhlem. Wzrasta liczba s6b wymagalqcych hspitalizacji z pwdu rznych chr6b zwrqzanych z nadu?ywaniem alkhlu. Niepkjqcym prblemem s4 takze sambjstwa pd wplywem alkhlu, jak r6wniez zgny z wyniszczenra rganizmu dzialaniem substancji tksycznych. Zjawiska te wystgpuj4 r6wniez w naszej gminie. PARPA w swjej Rekmendacji z 2010r. wskazala, 2e,,Prblemy zwiqzane z alkhlem dqczqr1znych sfer naszeg 2ycia, pwdujqr62ne szkdy (spleczne, zdrwtne, eknmiczne), zar1wn te wymierne, nviqzane chciaiby z pieka zdrwtnq wypadkanti zdrwtnymi czy przestqpcziciq jak i te niewymierne (cierpienie i b6l). Naleiy zdawat sbie sprwq z teg, :e szkdy te dqczqzar6wn kraju, splecznsci lkalnej jak i knkretnej rdzin". Czynniki zwipkszaj4ce ryzyk wystgpwania wsr6d s6b drslych zaburzeh zwrqzanych z naduzywaniem alkhlu r zachwari ryzykwnych pd wptywem alkhlu, t wyski wskaznik bezrbcia w gminie i przyzwlenie spleczne na upijanie sip zar6wn mp\czyzn jak i kbiet. Wskaznikiem prblem6w alkhlwych wystqpuj4cych w gminie Kriskwla jest liczba wniskw skladanych d GKRPA pdjgcie czynnsci zmierzajqcych d rzeczenia zastswaniu wbec sby uzalezninej d alkhlu bwi4zku pddania sig leczeniu dwykwemu. Wedlug danych statystycznych wplynql w 2010 r.- 29 wnisk6w, w rku 201lr. -16 wnisk6w a w 2012r- l0 wnisk6w. Lic,zba s6b wbec kt6rych, GKRPA wyst4pila d s4du z wniskiem zbwiqzanie d pdjecia leczema dwykweg w 2010 r. - 22, a w 201 lr. - 15, zas w Liczba kntrli sprzeda y napj6w alkhlwych przeprwadznych przez GKRPA w2010r. *8, aw 2011r.-4.,2a52012r. -5. Wyznacznikiem prblem6w alkhlwych a takhe dtyczqcych przemcy mze byc r6wniez liczba sb krzystajqcych z pmcy Punktu Knsultacyjn- Infrmacyjneg w Kriskwli. Liczba sb zglaszajqcych sip p prade d Punktu Knsultacyjn - lnfrmacyjneg, pkazuje bwiem, Ze ludzie chc4 nadal krzystai z tej frmy pmcy. Obserwuje siq wzrst SwiadmSci wsr6d klient6w punktu, ktrzy twarcie mwi4 swich prblemach i s4 gtwi d pdejmwania dzia*afi prwadz4cych d pprawy ich sytuacji zyciwej. W r. 26 s6b skrzystal z uslug punktu, udzieln 103 prad, byli t drsli czlnkwie rdzin sby z prblemem alkhlwym (w tym wsp6luzaleznieni i DDA). W 2011r. punkt udzielil 69 prad 22 sbm, w tym 12 sbm udzieln 2l prad, byli t drsli czlnkwie rdzin sby z prblernem alkhlwym (w tym wspluzalelmnym i DDA). W 2011r. udzieln 10 prad dla 6 sb z tytulu przemcy wrdzinie (fiary). W 201lrku 4 sby uzyskaly l4 prad jak sprawcy przemcy w rdzinie. ZaS w 2012 udzieln 77 prad 24 sbrn i 8 prad dla 6 czlnk6w rdzin DDA. Czlnkwie rdzin z prblemem alkhlwym sq grupq ryzyka kt6ra jest szczeg6lnie nara na na przemc. Trzeba jednak pamigtad, 2e przemc mze miei miejsce w tzw. rdzinach dysfunkcyjnych gdzie wystppuje uzalelnienie jak i w rdzinach wyskim statusie splecznym.. W 201lr. pwlany zstal Zespl Interdyscyplinarny ds. przeciwdzialania przemcy na terenie naszej grniny. W ramach zesplu uruchmin jedn4 prcedurg,,niebieskiej Karty". Ujawnina przemc rniala zwrqzek z alkhlem. W 2012 r. uruchmin 8 prcedur,,niebieskiej Karty", bjet pmce 22 sby, w tym w 4 przypadkach ujawninej przemcy byl zwiqzek z naduzywaniem alkhlu. Z danych wynika, 2e na przestrzeni statnich lat zwiqksza sig liczba przypadk6w przemcy w rdzinie, a c sig ztymlqczy liczba fiar w rdzinie. O skali prblem6w mieszkaric6w gminy mze Swiadczyc r6wniez hczba rdzin bjgtych pmc4 OSrdka Pmcy Splecznej w Kriskwli. W 2010 r. krzystaj4cych z pmcy materialnej OPS byl 346 rdzin, w tym 34 bjgtych pmc4 z pwdu uzalelnienia lub naduzywania alkhlu, przez c najmniej jedneg z czlnkw rdziny. W 2011r. g6lem I 81 rdzin skrzystal z pmcy materialnej ferwanej przez OPS, 45 15

17 rdzin (136 s6b) krzystal z tej frmy pmcy z pwdu uzalezniema lub naduzywania alkhlu przez c najmniej jedneg z czlnk6w rdziny. WSr6d frm pmcy materialnej dla rdzin z prblemami alkhlwymi wyr62nic nale v Kntrakty Scjalne, kt6re w 2011r. zstaly zawarte z 35 rdzinami i dtyczyly 88 s6b w rdzinie. w 2012r. zpmcy splecznej skrzystallecznie 183 rdziny w tym 532 sby.w 2012r. z pwdu alkhlizmu PS udzielil pmcy 25 rdzinm ( 69 sbm). Kntrakty scjalne w 2012r. zawar1' z 40 rdzinami i dtyczyly l l6 s6b w rdzinie. W latach zantwan 3 przypadki pmcy OPS, zuwagina przemc w rdzinie. W 20llr. pmc ztytulu przemcy w rdzinie uzyskal 3 rdziny (12 s6b w rdzinach), a ztytulunarkman ri2 rdziny (5 s6b)' w 2012r. z tytulu narkmanii przyznan pmc I rdzinie (4 sby). pmc ztytulu przemcy w rdzinie w 2012r. trzymala I rdzina( 6 s6b). Na przestrzeni lat maleje liczba s6b, kt6re krzystaj4 z pmcy splecznej ze wzglqdu na trudn4 sytuacjg zyciw4 spwdwanquzalelnieniem d alkhlu lub innych prblem6 w ztym zwiqzanych. L4cznv- limit punkt6w sprzeda2y napj6w alkhlwych uchwalny przez Radq Gminy na 20ll r' wynsil 70' Limit punkt6w sprzedazy alkhlu przeznacznych d spzycia pza miejscem sprzedazy (sklepy) - 50, zas w miejscu sprzeda2y Lrczba punkt6w sprzeda 2y napjw alkhlwych przeznacznych d spzycia pza miejscem sprzeda y ( sklepy) - 28, a liczba punkt6w sprzeda2y napj6w alkhlwych w miejscu sprzeda?y (lkale gastrnmiczne) - 8. Liczba punkt6w sprzedazy napj6w alkhlwych w gminie (stan na 31' r') wynsil lqcznie 36 punkt6w. W pr6wnaniu z rkiem20l0 liczba punkt6w sprzeda1y alkhlu w gminie zmniejszyla sip (byl 41, jest 36 punkt6w). Liczbamieszkaric w przypadaj4ca na jeden punkt sprzeda2y w 2010r' wynisla g6lem 227 sb, zas liczbamieszkaric6w pwyzej 18- g rku zyciaprzypadajqca na jeden punkt * k. 183 s6b. w 20llr. liczba mieszkaric w przypadajqcana jeden punkt sprzedazy wynisia g6lem 254 s6b' zal liczba mieszkaric6w pwyzej 18 -g rku zycia przypadajqca na jeden punkt - k. 206 sb. L4czny limit punkt6w sprzedaly napj6w alkhlwych uchwalny przez Radp Gminy na 2012 r' wynsil 70' Limit punkt6w sprzedaly alkhlu przeznacznych d spzycia pza miejscem sprzeda1y (sklepy)' 50, zas w miejscu sprzedaly Liczba punkt6w sprzedaly napjw alkhlwych przeznacznych d spzycia pza miejscem sprzeda2y (sklepy) - 26, a liczba punkt6w sprzeda2y napjw alkhlwych w miejscu sprzedazy (lkale gastrnmiczne) * 8. Liczba punkt6w sprzed,azy napj6w alkhlwych w gminie (stan na 3l' r.) wynsillqcznie 34 punkt6w. W pr6wnaniu z ubieglymi latami nieznacznie zmniejsza sig liczba punktw sptzeda2y alkhlu. Liczba mieszkaricw przypadajqca na jeden punkt sprzedazy w 2012r. wynisla g6lem k. 271 s6b, zas hczba mieszkaric6w pwyzej 18- g rku zycia przypadajeea najeden punkt - k. 222 sb. Z przedstawineg zestawienia wynika, 2e zmniejszyla sip dstppnsi alkhlu dla mieszkaric6w gminy Kriskwla. Jest t pzytywny trend, gdyl istniej4 naukw ptwierdzne dwdy na t, ze dstppnsi alkhlu ma wplyw na wielksi spzycia, a t z klei jest pwiqzane z rzpwszechnianiem prblem6w zw iezany ch z alkh lem. Zwi4zek alkhlu zprzestppczsci4 wyralnie pkazuj4 dane statystyczne Kmendy Gl6wnej plicji w Puiawach' Najczpsciej ppelnianym przestppstwem na terenie Gminy Kriskwla w 20ll i 2012r. byl prwadzenie pjazd6w w stanie nietrze2w6ci. W 20llr ujawnin 3l przypadk6w. W 2012r.- 40 przypadk6w. WSr6d innych zdarzert charakterze przestqpstwa dntwan przypadki znpcania siq frzyczneg lub psychiczneg nad rdzin4( 7 przypadk6w), spwdwanie wypadku drgweg (5), szustwa, przestgpstwa przeciwk ustawie przeciwdzialanianarkmanii (p a). 16

18 Pdsumwanie: Z przeprwadznych badari wynika, ze istnieje dule zagrzenie alkhlizmem i prblemami z tym zw iqzanymi wsr6d m i eszkaric 6w gminy Kt'rskw I a, W pr6wnaniu z ubiegtymi latami nieznacznie zmniejsza siq liczba punkt6w sprzedaly alkhlu, pprzez c zmniejsza siq dstqpnsi alkhlu. Rdziny z prblemami alkhlwymi s4 bardziej narazne na akty przemcy ze strny sb uzalezmnych, Prblemem zauwaaalnym w gminie jest znaczna ilsc rdzin z prblemem alkhlwym w kt6rych wychwujq siq dzieci i mldziez, kt6ra z jednej strny narazna jest na ryzyk pwstawania kreslnych szk6d, a z drugiej strny nie unikaj4c zachwah ryzykwnych d kt6rych nalezy tez picie alkhlu, przyczyniaj4 sip d wzrstu spzycia alkhlu w calej ppulacji w gminie, Odntwan duzy udzial nietrze2wych kierwc6w wsr6d przyazyn naruszania prawa prz4dku publiczneg, Niepj4cym zjawiskiem jest t, ze prblemy zwiqzane z naduzywaniem alkhlu dtyczq czpst bydwje rdzic6w, pzbawiaj4c tym samym dzieci dpwiednich warunk6w d prawidlweg rzwj u i prze c i wd zialania trudn 5 c im zyc iwym, Dzialania pmcwe pwinny bjai nie tylk sby naduzywaj4ce alkhl,lecz r6wniez ich rdziny. Dzial III. Adresaci prgramu Dzialania pdejmwane przez gminne instytucje w zakresie rzwrqzywania prblem6w dtycz4cych uzaleanien s4 zaadreswane d wszystkich mieszkaric6w, nie tylk d tych ktrzy pij4 alkhl i naduzywaj4 Srdkw durzaj4cych. Udzielenie pmcy dziecim z rdzin z prblemami jest zadaniem prirytetwym. Dzialania pdjpte w zakresie zmniejszenia zjawiska wystgpwania alkhlizmu i narkmanii s4 wielwymiarwe i dtugfalwe. Oczekiwanie efekt6w w kr6tkich ramach czaswych jest nierealne. Uznan, 2erealizacjarlnychdzialah pl4cznych, zintegrwanych, skierwanych na caly system rdziny bedzie najefektywniejsza dlateg pracwany zstal jeden prgram. Adresatami prgramu s4 w szczeg6lnsci:. sby uzaleanine d alkhlu i Srdk6w psychaktywnych raz sby nadmiernie pij4ce, a a a a rdziny, w tyrn sby wsp6luzaleznine raznajblilsze tczenie s6b z prblemem uzaleznieh, dzieci i mldzie szklna, uczniwie, ktrzy wykazuj4 pierwsze symptmy prblem6w (uptjaje siq, eksperymentuj4 z narktykami), pdmity prwadz4ce dzialania ksztaltuj4ce pstawy abstynencji (kluby, stwarzyszenia), sby pracuj4ce w bszarze prfilaktyki przeciwdzialaniauzale2nienim ichrny przed przemce. Dzial IV. Realizatrzy prgramu Za realizacjg prgramu dpwiedzialny jest Urz4d Gminy Kriskwla a wsp6healizatrami zadah pzstaj4 rwniez:. Gminna Kmisja Rzwi4zywania Prblem6w Alkhlwych, c Plac6wki Swiatwe z terenu grniny Kriskwla, OSrdek Pmcy Splecznej w Kriskwli, Zespl Interdyscyplinarny ds. Przeciwdzialania Przemcy w Rdzinie Organizacje pzarzqdwe i stwarzyszenia, Kmenda Pwiatwa Plicji w Pulawach, 17

19 . cminny O5rdek Kultury w Kfiskwli, SP ZOZ GOZ w Kfskwli.. Kicily i zwiqzki wyznaniwe, r Organy wyniaru sprawiedliwsci,. Inne. Dzial V. Zasby pdmit6w realizujqcych prgram warunkiem prawidlwej rearizacji zad,a6 ke$lnych w ramach Gminneg prgramu prfilaktyki i Rzwi4zyrvania Prblem6w Alkhlr.rych raz Przeciwdzialania Narkmanii jest wskazanie aktualnie dstqpnych w gminie zasb6w i ich deficyt6w. Mcn4 strn4 rganizacji dzialajqcych w bszarze prfilaktyki uzale2niei sa: Prwadzenie przez samrz4dzlalaf zapbiegaj4cych uzaleznienim,. Dbra wsp6tpraca instytucji zajmuj4cych sie prblematyk4rszaleinieh, Prwadzenie dzialari prfilakyczrych przez instytucje dziarai4ce na terenie gminy np. szkry, stwarzyszenia, r rganizwanie dziecim i mrdzieiy r6znrdnych frm spgdzania wrneg czasu tp. wyjazdy 9 na basen, zakup sprzqtu sprtweg d klub6w, wycieczki, ' wspieranie przez sarnrz4d rgmizzcji pzarzqduych i grup niefrmalnych dziarai4cych na terenie naszej gminy, realizuj4cych zadania gminneg prgramu. Obszarami wymagaj4cymi dsknalenia s4 natmiast: r Niska iwiadmsc spleczna i zaanga2wanie tczenia w realizwanie gminnej plityki splecznej w zakesie zapbiegania uzaleznienim, ' Brak dstatecznej wiedzy niek6rych pdmit6w uczestniczqcych w realizacji prgramu w zakesie skutecznych strategii rzwiqzywania prblemdw dtyczecych vzalezaieh, ' Niedstatecma riczba mldzie,wych lider6w kzewi4cych idee trzezwsci i prwadz4cych mldzie2we grupy abstlmenckie, ' Defic)'t instltucji, plac6wek i miejsc przeznacznych dla mldziezy d spqdzania wlneg czasu,. Utrudniny dstqp d inliastruktury kulturaln - rzrywkwej,. Niedstatecma efektywnsi prgram6w realizwanych wsr6d mldziezy szklnej. ' Brak krdynatra dzialah dtycz4cych zapbiegania uzaleznienim raz przeciwdzialania przemcy. Szans4 na ppraw wskazanej sytuacji se: v ' Prgramy pmcwe ferwane w ramach struktur Unii Eurpejskiej skierwane na prblemy lzaleiniefi. wdrzenie przez instytucje dziatai4ce na terenie gminy rekmendwanych prgram6w prfi laktycznych i pmcwych. Zidentyfikwanie dzialari zaanga2wanle ftznych pdmit6w d ziatajqcych na terenie naszej gminy w dzialania prfilaktyczne raz redukcjp szk6d wynikajqcych z nzalehnief'. Dzial VI. Cele prgramu Cele nadrz dne: ' Zapbieganie pwstawaniu prblem6w alkhlwych i zagrzei splecznych wsr6d mieszkafc6w gminy Kiskwla 18

20 . Ograniczente skali zjawiska uzywania alkhlu raz narktyk6w, szezeg6lnie przez sby niepetnletnie pprzezrealizacje prgram6w prfilaktycznych razprmwanie zdrweg, trze2weg stylu zycia. Zwiekszenie skutecznsci ddzialywari w zakresie prfilaktyki prblem6w alkhlwych i narkmanii Dsknalenie metd i zwiqkszanie zasb6w niezbgdnych d radzenia sbie z juz istnieiecymi prblemami pprzez realizujg prgram6w dydaktycznych dla pdmit6w realizuj4cych dzialania pmcy z zakresu prfilaktyki i uzaleznieri. Cele szczeg6lwe: Udzielanie pmcy psychlgicznej, pedaggicznej i prawnej rdzinm, w ktrych wystqpuj4 prblemy uzalelnieh ze szczeg6lnym uwzglqdnieniem ptrzeb dziecka. Pszerzenie wredzy spleczefistwa na temat przyczyn r zaburzen wynikaj4cych z u?ywania alkhlu i Srdk6w psychaktywnych raz mzliwsci uzyskania pmcy.. ZwiQkszenie skutecznsci dzialan graniczaj4cych skutki uzaleznien wsr6d dzieci i mldziezy pprzez r r m.in. wdrzenie efektywnych, rekmendwanych prgram6w prfilaktycznych realizwanych w Srdwisku szklnym i pzaszklnym. Wspmaganie dzialalnsci instytucji, stwarzyszeri i s6b frzycznych sluz4cej rzwi4zywaniu prblem6w uzaleznieri. Pdniesienie kwalifikacji s6b zajmuj4cych siq sbami i rdzinami zagrznymi prblemami uzalelnien i przemcy. Dzialania zmierzaiqce d graniczenia dstqpnsci alkhlu i zapewnienia bezpieczefistwa publiczneg w tym zakresie. Dzial VII. Zadania D si4gniqcia celu gl6wneg prgramu przewiduje siq realizacjq zadan i cel6w szczeglwych wyznacznych w aft. 4r ust. 1 ustawy wychwaniu w trzelwlci i przeciwdzialaniu alkhlizmwi raz prwadzenie dzialah wynikaj4cych z ptrzeb i mzliwsci ujawninych w analizie prblem6w lkalnych. Zadama ujqte w Gminnym Prgramie Prfilaktyki i Rzwi4zywania Prblemw Alkhlwych raz Przecrwdzialania Narkmanii dla Gminy Kriskwla na rk 2014 sq kntynuacj4 dzialan realizwanych w tyrn zakresie d kilku lat. Rzszerzenie katalgu zaplanwanych zadah wynika ze specyfiki prblemu jakim squzalelnienia, jak r6wniez sigganie mldych ludzi p alkhl i Srdki psychaktywne. Pnizsze zadama s4 zgdnie z rekmendacjami na rk 2014 i dtyczq realizwania i finanswania gminnych prgramw prfilaktyki i rzwiqzywania prblem6w alkhlwych : L Zwipkszenie dstqpnsci pmcy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla s6b uzalezninych d alkhlu. 2, Udzielenie rdzinm, w kt6rych wystepuj4 prblemy alkhlwe pmcy psychsplecznej i prawnej, a w szczeg6lnsci chrny przed przemcq w rdzinie. 3. Prwadzenie prfilaktycznej dzialalnscinfrmacyjnej i edukacyjnej w zakresie rzwiqzywania prblem6w alkhlwych i przeciwdzialania narkmanri, w szczeg6lnsci dla dzieci i mldziely, w tym prwadzenie pzalekcyjnych zajp( sprlwych, a takze dzialan na rzecz dzywania dziecr uczestnicz4cych w pzalekcyjnych prgramach piekuricz-wychwawczych i scj terapeutycznych. 4. Wspmaganie dzialalnscinstytucji, stwarzyszen i s6b fizycznych, sluz4cej rzwi4zywaniu prblem6w alkhlwych. 5. Pdejmwanie interwencji w zwrqzku znaruszeniem przepis6w kreslnych w arlykule l3' i l5 ustawy raz wystqpwanie przed s4dem w charakterze skarzyciela publiczneg 19

21 Zadania Gminnee Prgramu Prfilaktvki i Rzwi4zvwania Prblem6w Alkhlwvch ru, Przeciwdzialania Narkmanii dla gminv Kriskwla na rk 2014 Cel szczegdlwy 1. Udzielanie pmcy psychlgicznej, pedaggicznej i prawnej rdzinfr, w kt6rych wystgpuj4 prblemy uzaleilniefi ze szczeg6lnym uwzglpdnieniem ptrzeb dziecka. Zadania 1.1 Prwadzenie punktu infrmacyjn-knsultacyjneg w Kriskwli dl sb Wskazniki uzalezninych i ich rdzin, (m.in. wynagrdzenie dla psychlga, zakup I iteratury specj al i sty cznej). 1.2 plata za lkal na dzialalnsi prfilaktycznqmiedzy innymi klub abstynenta i grupy sampmcwe, 1.3 I(nsultacje indywidualne dla s6b naduzywajqcych alkhlu i Srdk6w psychaktywnych raz czlnk6w ich rdzin prwadzne przez psychlga w punkcie infrmacyjn-knsultacyjnym w Kriskwli. L5 1.4 Rzpznawanie i mnitrwanie zachwart prblemwych w rdziniekierwanie s6b uzalezninych raz czlnk6w ich rdzin d dpwiednich instytucj i pmcwych. Prwadzenie wstgpnych rzm6w i mtywwanie d pdjpcia leczenia dwykweg..6 Wsp6lpraca z rdzinau plicj4 pracwnikami scjalnymi, zesplem interdyscyplinarnym w zakresie mtywwania d leczenia sby uzaleamnej. 1.7 Zwipkszenie dzialan w ramach systemu pmcy fiarm i sprawcm przemcy L8 w rdzinie (wsp6lpraca z przedstawicielami sluzb d teg pwlanych np. zesp6l interdyscyplinarny, plicja, sluzba zdrwia, ps, pedagdzy). nauczyciele, wsp6tpraca z Pradni4 dwykw4 w pulawach, S4dem Rejnwym w Pulawach, Kmend4 Pwiatwq Plicji w Pulawach, punktem knsultacyjn - infrmacyjtryffi, kuratrami w celu zwigkszenia skutecznsci leczenia (kierwanie wnisku w sprawie pddania bwi4zkwi leczenia dwykweg). 1.9 l(ntynuwanie wsp6lpracy z pradni4 MONAR w Pulawach ( realizacja p r gram 6 w p r fi I a k ty c zny ch z zah e su uzale Zmef) l.l0 Kierwanie sby zglsznej na badanie przez lekarzy bieglych w celu l.ll wydania pinii w przedmicie uzalezmenia i wskazania zakladuleczniczeg. Finanswanie pinii bieglych rzekajqcych w przedmicie uzaleanienia d - Liczba udzielnych prad w punkcie infrmacyjnknsultacyjnym - Liczba s6b zglaszajecvch sip p prade - Liczba udzielnych prad - Liczba zllnych wnisk6w d pdjgcia leczenia - Liczba s6b uczestnicz4cych w prgramach - Liczba dzieci uczestniczqca w klniach, bzach - Liczba udzielnych Swiadczeri - Liczba krzystaj4cycl^t z prgram6w i imprez - IlSi imprez - Liczba pinii wydanych przez bieglych w a I kh lu (badan ie psyc h lg iczne i psychiat ry czne). I.12 Wsp6lpraca z instytucjami i rganizacjami pzarzqdwymi pmagaj4cymi 20