Wstępny monitoring poziomów wód powierzchniowych oraz gruntowych w wybranych małych zbiornikach wodnych na terenach rolniczych
|
|
- Władysława Kasprzak
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Inżynieria Ekologiczna Ecological Engineering Volume 19, Issue 1, February 2018, pages Received: Accepted: Published: Wstępny monitoring poziomów wód powierzchniowych oraz gruntowych w wybranych małych zbiornikach wodnych na terenach rolniczych Katarzyna Ligocka 1 1 Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Katedra Ekologii, Ochrony i Kształtowania Środowiska, ul. Juliusza Słowackiego 17, Szczecin, lk42559@zut.edu.pl STRESZCZENIE Celem podjętych badań był wstępny monitoring poziomów wód gruntowych oraz powierzchniowych na terenach rolniczych. Dla zrealizowania postawionego celu wytypowano oczka wodne na terenach rolniczych. Badania prowadzono od 2015 do 2017 roku w następujących miesiącach: od marca do października. W okresie badań wykonywano pomiary poziomów wód powierzchniowych oraz wód gruntowych. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, iż w szczególności poziom wód powierzchniowych analizowanych obiektów, pomimo zbliżonych sum opadów z roku na rok, ulegał obniżeniu. W szczególności oczka nr 2 i 3 zmniejszyły swoje powierzchnie. Poziomy wód powierzchniowych i gruntowych w okresie badań różniły się istotnie statystycznie w poszczególnych miesiącach. Słowa kluczowe: oczka wodne, mała retencja, wody powierzchniowe, wody gruntowe, tereny rolnicze Initial monitoring of surface and ground waters level and chosen small water bodies in the agricultural areas ABSTRACT Studies were aimed to perform an initial monitoring of ground- and surface water levels in the agricultural areas. In order to reach this goal, ponds in the agricultural areas were chosen. The studies were performed in March and October of each year from 2015 to During studies, the measurements of surface- and ground water levels were carried out. On the basis of the obtained results, it can be stated that especially the water surface levels, despite similar precipitation levels, were reduced. Particularly, the surfaces of pond no 2 and 3 were reduced. The surface- and ground water levels were statistically significantly varied in the research period. Keywords: ponds, small retention, surface waters, ground waters, agricultural areas WSTĘP Małe bezodpływowe zbiorniki wodne zwane potocznie również oczkami wodnymi są efektem kształtowania się powierzchni skorupy ziemskiej. Zbiorniki wodne powstawały w wyniku naturalnych procesów. Inne, nieglacjogeniczne akweny wodne są efektem masowego wyrębu lasu w okresie od XII XIV wieku (okres średniowiecza), wskutek czego nastąpiło gwałtowne podniesienie się poziomu wód gruntowych i zalanie wodą obniżeń terenu. [Fatyga i in. 2007; Pieńkowski i Podlasiński 2011; Sidoruk i Potasznik 2013; Luthardt 1996; Klafs i in. 1973; Mielczarek i Szydłowski 2017]. Oczka wodne szczególnie cenne są w kontekście funkcji, jakie pełnią w krajobrazie rolniczym. Pełnią one wiele funkcji biocenotycznych, fizjocenotycznych, klimatycznych oraz krajobrazowych, stanowią one bazę pokarmową, zapewniają kryjówki dla zwierząt, a także są miejscem bytowania i gniazdowania wielu gatunków zwierząt. Zbiorniki te pełnią również role mikro- 36
2 klimatyczne, poprzez podwyższenie wilgotności powietrza czy zmniejszanie wahań temperatury [Skwierawski i Szyperek 2002; Kochanowska i Raniszewska 1999; Koc i in. 2011; Ożgo 2010; Wesołowski i Brysiewicz 2014; Szydłowski i in. 2017]. Nieduża powierzchnia, a zarazem małe falowanie wody, sprzyjają rozwojowi podwodnych fitocenoz tj.: łąki z rogatkiem sztywnym (Ceratophyllum demersum L.), czy różnymi gatunkami rdestnic (Potamogeton L.). Obiekty te wraz z ich otoczeniem zasiedlane są przez wiele gatunków makrofitów, owadów, płazów a nawet ryb. [Cholewiński i Błaułciak 1995; Wesołowski i in. 2011; Szydłowski i Podlasińska 2017]. Monitoring wód powierzchniowych oraz gruntowych dostarcza aktualnych informacji nie tylko o ilości dostępnych do wykorzystania gospodarczo zasobów wody, ale także o stanie tych komponentów środowiska przyrodniczego [Kazimierski 2008]. Zmienność sezonowa i przestrzenna zasobów wodnych wynika z cyklicznie występujących ekstremalnych zjawisk przyrodniczych, jakim są powodzie i susze. W Polsce podejmowane były akcje dla poprawy struktury bilansu wodnego związanego rozwojem małej retencji wodnej. Podkreślano głównie konieczność zwiększenia zasobów wodnych dla potrzeb rolnictwa. Dla poprawy stosunków wodnych zalicza się m.in. działania dla zwiększenia pojemności retencyjnej gleb poprzez prawidłowe użytkowania rolnicze i leśne oraz zalesianie i zwiększanie udziału mokradeł w powierzchni zlewni [Mioduszewski 2008]. Prowadzenie prawidłowej gospodarki wodnej na terenach rolniczych, w tym eksploatacja systemów melioracyjnych, odpowiednie kształtowanie krajobrazu rolniczego w granicach małych zlewni mają istotny wpływ na wielkość oraz jakość dostępnych zasobów wód. Zlokalizowany na terenach rolniczych zbiornik wodny wpływa na zaspokojenie potrzeb do nawodnień roślin uprawnych i celów przeciwpożarowych, podniesienie, a także ustabilizowanie poziomu wód gruntowych i podziemnych. Z uwagi na dogodne warunki siedliskowe flory i fauny wodnej na terenie samego akwenu, jak i w jego bezpośrednim sąsiedztwie, dochodzi zazwyczaj do wzrostu bioróżnorodności biologicznej przy równoczesnym wzbogaceniu walorów krajobrazu rolniczego. W zlewni, w której około 40% powierzchni zajmują zbiorniki wodne i mokradła, zatrzymywanych jest około 90% zanieczyszczeń pochodzenia rolniczego, głównie związków biogenicznych, ale również pestycydów oraz metali ciężkich. [Nyc 2004, Mioduszewski 2003, Mioduszewski 2006; Szczykowska i Siemieniuk 2011]. Celem podjętych badań był wstępny monitoring poziomów wód gruntowych oraz powierzchniowych na terenach rolniczych. METODY I METODYKA BADAŃ Dla zrealizowania postawionego celu wytypowano oczka wodne, zlokalizowane w województwie zachodniopomorskim na terenie gmi- Rys. 1. Mapa lokalizacji badanych obiektów Fig. 1. Localisation of studied ponds 37
3 ny Barlinek, w obrębie miejscowości Mostkowo (rys. 1). Oczka wodne przylegają do terenów, gdzie prowadzona jest gospodarka rolna z wykorzystaniem racjonalnego nawożenia mineralnego (NPK). Obiekty badań charakteryzują się typową roślinnością szuwarową dla zbiorników wodnych, tj.: trzcina pospolita (Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steud), pałka szerokolistna (Typha latifolia L.), turzyca (Carex spp. L), sit rozpierzchły (Juncus effusus L.). W okresie badań poziom wód gruntowych oraz powierzchniowych ulegał wahaniom. Badania prowadzono od 2015 do 2017 roku od marca do października. W trakcie okresu badań wykonywano pomiary poziomu wód powierzchniowych oraz gruntowych. Analizowane oczka wodne charakteryzują się małym zróżnicowaniem konfiguracji dna i występują w nim podobne głębokości wypełniającej go wody. Zbiorniki te pełnią również wiele funkcji przyrodniczych, m.in. umożliwiają bytowanie ptactwa wodnego, płazów oraz stanowią miejsce wodopoju dla dzikiej zwierzyny leśnej oraz występującej na użytkach rolnych. Uzyskane wyniki opracowano statystycznie z wykorzystanie oprogramowania Statistica Dla uzyskanych wyników zastosowano test normalności Shapiro-Wilka (p 0,05), który potwierdził normalność rozkładów wyników. W celu określenia istotności różnic pomiędzy punktami pomiarowymi wykonano analizę testem Tukey a oraz wyliczono współczynnik korelacji liniowej Pearsona. Wszystkie wartości NIR oraz R istotne na poziome istotności p 0,05 wyrażono bezpośrednio w tekście. WYNIKI Rok 2015 Z punktu widzenia opadów atmosferycznych, rok 2015 był rokiem suchym, ze średnią sumą opadów wynoszącą zaledwie 525 mm, jest to ponad 135 mm mniej od wartości wieloletniej. Zdecydowanie największy niedobór opadów wystąpił w sierpniu, kiedy opad wynosił zaledwie 23% średniej wieloletniej sumy opadów [Raport IMGW 2015]. Sumy opadów na badanym obszarze kształtowały się podobnie jak średnie opady dla kraju. Rozkład rocznej sumy opadów atmosferycznych w województwie zachodniopomorskim w 2015 roku wskazuje na występowanie wartości w przedziale od około 550 mm do około 900 mm [Raport WIOŚ 2015]. Najwyższe sumy opadów w 2015 roku odnotowano w obszarze prowadzonych badań w czerwcu i lipcu, co przełożyło się na najwyższe poziomy wód gruntowych oraz wysokie poziomy lustra wód powierzchniowych, we wszystkich obiektach badań. Następnie w kolejnych miesiącach wystąpiła tendencja spadkowa poziomu wód powierzchniowych oraz obniżył sie poziom wód gruntowych (rys. 2). Najmniejsze sumy opadów atmosferycznych przełożyły się na najniższe poziomy wód gruntowych oraz wód powierzchniowych we wszystkich badanych obiektach. Ponadto należy dodać, iż w oczku nr 1 od marca do maja poziom wód powierzchniowych był bardzo wysoki i piezometr w tym okresie był zatopiony w wodzie. W 2015 stwierdzić można, że poziomy wód powierzchniowych badanych obiektów zależy Rys. 2. Wykres poziomów wód gruntowych i powierzchniowych w roku 2015 Fig. 2. Diagram of ground- and surface waters levels in
4 miedzy innymi od poziomu wód gruntowych, jak i sumy opadów atmosferycznych. Stwierdza się również, iż wszytki te elementy opad atmosferyczny-woda powierzchniowa-woda gruntowa są ze sobą ściśle powiązane oraz to, że w 2015 roku poziom lustra wód powierzchniowych zależy zarówno od poziomu wód gruntowych, jak i ilości opadów atmosferycznych. Z przeprowadzonych badań stwierdza się również, że powierzchnia lustra wód analizowanych obiektów największa była na początku okresu badawczego (marzec- -maj), a wraz z kolejnymi miesiącami ulegała stopniowo zmniejszeniu. Związane jest to gównie z wiosennymi roztopami śniegu, jednakże duże sumy opadów w czerwcu i lipcu spowodowały podniesienie się lustra wód powierzchniowych i gruntowych dla oczka nr 3 oraz w lipcu w oczku nr 2. W oczku nr 1 nie odnotowano takiej tendencji (rys. 2). Rok 2016 Rozkład rocznej sumy opadów atmosferycznych w województwie zachodniopomorskim w 2016 roku wskazuje na występowanie wartości w przedziale od około 600 mm do około 1000 mm. Przebieg opadów w ciągu roku wskazuje na występowanie wysokich sum opadów w lipcu. Niskie sumy opadów wyróżniają wrzesień, listopad i grudzień [Raport WIOŚ 2016]. W roku 2016 suma opadów w poszczególnych miesiącach nie wpływała już w takim stopniu na poziom wód powierzchniowych, jak w roku poprzednim. Najwyższe poziomy wód powierzchniowych odnotowano na początku okresu badań (marzec-maj), następnie poziom wód powierzchniowych obniżał się wraz z kolejnymi miesiącami. Duża powierzchnia wód wystąpiła na początku okresu badawczego, w szczególności w oczku nr 1, co przyczyniło się do występowania bardzo dużej ilości ptactwa wodnego. Lekkie podwyższenie poziomu wód zaobserwowano na końcu okresu badań (październik). Pomimo dużych opadów w lipcu, poziom wód gruntowych był niski, także nie stwierdzono podwyższenia się wód powierzchniowych. W lipcu i sierpniu poziom wód powierzchniowych znacznie się obniżył w stosunku do początku okresu badawczego (rys. 3). W tym roku poziom wód powierzchniowych badanych obiektów obniżał się wraz ze spadkiem poziomu wód gruntowych. W ostatnim miesiącu badań stwierdzono wzrost poziomu lustra wód powierzchniowych oraz podwyższenie się zwierciadła wód gruntowych, co spowodowane pośrednio jest z większą sumą opadów atmosferycznych. Wysoka suma opadów lipcowych nie wpłynęła tak istotnie na podwyższenie się poziomu wód gruntowych oraz powierzchniowych, jak zaobserwowano to w roku poprzednim (2015). W 2016 roku zaobserwowano w całym okresie badań (marzec-padziernika) niższe poziomy wód powierzchniowych i gruntowych, względem roku W lipcu, sierpniu i wrześniu w oczku nr 1 nie stwierdzono występowania lustra wód powierzchniowych oraz poziom wód gruntowych był poniżej 1 m. W oczku nr 2 rów- Rys. 3. Wykres poziomów wód gruntowych i powierzchniowych w roku 2016 Fig. 3. Diagram of ground- and surface waters levels in
5 nież poziom wód gruntowych obniżył się prawie do 1 m, co przełożyło się na najniższe poziomy wód powierzchniowych w 2016 roku (rys. 3). W końcówce 2016 roku podjęto próby udrożnienia drenów melioracyjnych w obrębie oczka nr 1, co pośrednio wpłynęło na poziomy wód w 2017 roku. Silne zmiany w powierzchni lustra wód powierzchniowych stwierdzono pomiędzy miesiącami marzec i kwiecień, w szczególności w oczku nr 1, gdzie powierzchnia badanych obiektów zmniejszyła się prawie o ¾. Rok 2017 Obserwacje analizowanych obiektów w 2017 roku pozwoliły stwierdzić, że z kolejnym rokiem na początku okresu badawczego notowano niższe poziomy wód powierzchniowych oraz gruntowych (rys. 4) pomimo, iż w 2015 roku średnia suma opadów była niższa, niż w 2017 roku. Pomimo wyższych miesięcznych sum opadów w 2017 roku (marzec, kwiecień, maj) w analizowanych obiektach, zarówno poziom wód gruntowych i powierzchniowych, znacznie się obniżył. Można stwierdzić, iż prowadzone prace melioracyjne mające na celu udrożnienie drenaży, prowadzone na obszarze badań spowodowały stały odpływ wód powierzchniowych z oczka nr 1 (rys. 4). Najniższe poziomy wód gruntowych w wybranych obiektach w 2017 roku odnotowano w lipcu oraz sierpniu, co też rzutowało na brak wód powierzchniowych w oczkach w tych miesiącach. W oczku nr 1 i 2 również w czerwcu nie stwierdzono poziomu lustra wód powierzchniowych, jednak osady tych zbiorników były bardzo wilgotne i nie było możliwości swobodnego poruszania się po tych obiektach. Pomimo wzrastających sum opadów poziom wód powierzchniowych w lipcu i sierpniu nie podniósł się, a osady tych zbiorników były bardzo wyschnięte. Dopiero obfite opady wrześniowe spowodowały podniesienie się poziomów wód gruntowych oraz powierzchniowych, jednakże należy dodać, iż powierzchnia tych zbiorników w porównaniu z poprzednimi latami była znacząco mniejsza. Rok 2017 dla badanych obiektów był rokiem bardzo krytycznym, jeśli chodzi o powierzchnie wód, ponieważ pomimo występowania zwierciadła wody powierzchniowej, obszar tych obiektów był bardzo mały względem roku 2015 oraz roku Analizowane obiekty w 2017 roku nie zbliżyły się obszarowo do stanu z 2015 roku. Analizując średnie roczne wartości poziomów wód powierzchniowych i gruntowych stwierdza się, iż wraz z kolejnymi latami, zarówno poziom wód powierzchniowych, jak i gruntowych w badanych obiektach obniżał się (rys. 5). Opracowanie statystyczne Obliczenia statystyczne wykazały statystyczne istotne różnice (test Tukeya p 0,05) wahań poziomów wód gruntowych i powierzchniowych dla analizowanych obiektów we wszystkich latach dla poszczególnych miesięcy (tab. 1-2). Rys. 4. Wykres poziomów wód gruntowych i powierzchniowych w roku 2017 Fig. 4. Diagram of ground- and surface waters levels in
6 Rys. 5. Średnie poziomy wód gruntowych i powierzchniowych z lat Fig. 5. Medium levels of ground- and surface waters, Tabela 1. Istotność zróżnicowania poziomów wód gruntowych badanych obiektów w latach Table 1. Significance of variation of ground waters levels in studied objects in Miesiąc Oczko nr 2 Oczko nr 3 Oczko nr 1 Rok badań Rok badań Rok badań Marzec * * * * * * n.i. n.i. * Kwiecień * * * n.i. n.i. * * * * Maj *. * * *. * * *. * * Czerwiec * * * * * * * * * Lipiec n.i. n.i. n.i * * * * * * Sierpień * * * * * * * * * Wrzesień * * * * * * * * * Październik * * * * * * n.i. * n.i. Tabela 2. Istotność zróżnicowania poziomów wód powierzchniowych badanych obiektów w latach Table 2. Significance of variation of surface waters levels in studied objects in Miesiąc Oczko nr 2 Oczko nr 3 Oczko nr 1 Rok badań Rok badań Rok badań Marzec * * * * * * * * * Kwiecień * * * * * * * * * Maj n.i. n.i. * *. * * *. n.i. n.i. Czerwiec * * * * * * * * * Lipiec * * * * n.i. n.i. * * * Sierpień * * * * n.i. n.i. * * * Wrzesień * * * * * * * * * Październik n.i. * n.i. * * * * * * Objaśnienia: * istotność przy poziomie p 0,05; n.i. nieistotne. Explanation: * significance at the level of p 0.05; n.i. not significant. 41
7 Rys. 6. Wykres korelacji liniowej Pearsona (p 0,05) dla oczka nr 1 [g kg -1 ] Fig. 6. Pearson s linear correlation graph (p 0.05) for the pond no. 3 [g kg -1 ] Opracowanie statystyczne wykazało istotnie statystycznie dodatnie korelacje (Pearsona p 0,05) pomiędzy poziomem wód gruntowych i powierzchniowych dla wszystkich badanych obiektów (rys. 6), dla których wartość R wynosi 0,764 (oczko nr 2), 0,671 (oczko nr 3) oraz 0,904 (oczko nr 1). PODSUMOWANIE Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, iż w szczególności powierzchnia wód powierzchniowych analizowanych obiektów, pomimo zbliżonych sum opadów w analizowany m okresie ( ), z roku na rok ulega zmniejszeniu. W szczególności oczka nr 1 i 3 zmniejszyły swoje powierzchnie. Poziom wód gruntowych i powierzchniowych uległ obniżeniu. Prawdopodobnie duży wpływ na takie zmiany, w szczególności dla obiektu nr 1, miały przeprowadzone prace udrożnienia drenów melioracyjnych. Można stwierdzić, iż bardzo mała suma opadów w 2015 roku spowodowała zaburzenia w funkcjonowaniu tych obiektów. Należy nadmienić, że takie zmiany wahań wód powierzchniowych i gruntowych powodują mniejsze możliwości do bytowania i rozrodu wielu gatunków fauny i flory. Na podstawie własnych obserwacji zauważono, iż w miesiącach, w których stwierdzono duże powierzchnie wód powierzchownych, obserwowano zwiększone ilości ptactwa wodnego. Natomiast w miesiącach, w których powierzchnia wód się zmniejszała, zaobserwowano znacznie mniejsze ilości ptactwa wodnego. W szczególności w roku 2017 ich liczba przez cały okres badań była znikoma względem poprzednich lat. Takie zmiany w środowisku wodnym wpływają również na zmniejszenie plonów roślin w zlewniach bezpośrednich. Polny zbóż w 2017 roku w obrębie oczka nr 1 były bardzo słabe. Wszelakie działania mające na celu powiększenie obszaru uprawy (m.in. prace melioracyjne) wpływają negatywnie na małe zbiorniki wodne, które nie są w stanie same się odbudować. Również wykonane obliczenia statystyczne potwierdziły statystycznie istotne różnice (test Tukeya p 0,05) wahań poziomów wód gruntowych i powierzchniowych dla analizowanych obiektów we wszystkich latach. Kolejne analizy statystyczne także wykazały istotnie statystycznie dodatnie korelacje (Pearsona p 0,05) dla poziomów wód powierzchniowych i gruntowych. Analiza ta potwierdziła, iż poziom wód powierzchniowych jest istotnie statystycznie skorelowany z poziomem wód gruntowych. LITERATURA 1. Cholewiński A., Błaułciak R Oczka wodne Pomorza Zachodniego i ocena zawartości wybranych składników chemicznych w ich wodach. Wszechświat. T. 96, nr 5, Fatyga J., Górecki A., Helis M Małe zbiorniki wodne na obszarze Powiatu Wrocławskiego ziemskiego. Woda Środowisko Obszary Wiejskie. T. 7, Z. 2a,
8 3. Kazimierski B Monitoring wód podziemnych przykład zastosowania lokalnego. Przegląd Geologiczny. Vol. 56. Nr 4, Klafs G., Jeschke L, Schmidt H Genese Und Systematik wasserfuehrender Ackerhohlformen In den Nordbezirken der DDR. Arch. Natursch. Landschaftsforsch 13 (4), Koc J., Cymes I., Skwierawski A., Szyperek U Znaczenie ochrony małych zbiorników wodnych w krajobrazie rolniczym. Zesz. Prob. Nauk Rol. 476, Kochanowska R., Raniszewska M Jak chronić śródpolne i śródleśne oczka wodne? Przegląd Przyrodniczy. X, 3-4, Luthard V., Dreger F Ist-Zustands-Analyse und Bewertung der Vegetation von Soellen in der Uckermark. Naturschutz und Landschaftspflege ib Branderburg. Sonderheft, Mielczarek M., Szydłowski K Rola, podział oraz klasyfikacja jakości osadów dennych zbiorników wodnych. Inżynieria Ekologiczna. Vol. 18, Iss. 3, Mioduszewski W Mała retencja: ochrona zasobów wodnych i środowiska naturalnego: Poradnik, Wydawnictwo Instytutu Melioracji i Użytków Zielonych Falenty. 10. Mioduszewski W Małe zbiorniki wodne; Wydawnictwo Instytutu Melioracji i Użytków Zielonych, Falenty. 11. Mioduszewski W Mała retencja w lasach elementem kształtowania i ochrony zasobów wodnych. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej. R. 10. Z. 2(8), Nyc K Mała retencja wodna zagadnienia ogólne, Przegląd Komunalny, Ożgo M Rola małych zbiorników wodnych wodnych Pojezierza Olsztyńskiego. Fragmenta Agronomica 2(74), Pieńkowski P., Podlasiński M Podział i geneza oczek wodnych na przykładzie wybranych obiektów w strefie moreny czołowej Pomorza Zachodniego. Folia Univ. Agric. Stetin. 221 Agriculatura (88), Raport IMGW Raport roczny z badań monitoringowych w 2015 roku. Wrocław, Raport WIOŚ w Szczecinie Roczna ocean jakości powietrza w województwie Zachodniopomorskim za rok Szczecin, Raport WIOŚ w Szczecinie Roczna ocean jakości powietrza w województwie Zachodniopomorskim za rok Szczecin, Sidoruk M., Potasznik A Ocena stanu zanieczyszczenia ołowiem, cynkiem i chromem osadów dennych jeziora Sunia. Proceedings of ECOpole. 7(2), Skwierawski A., Szyperek U Wpływ rolnictwa na jakość wody w małych zbiornikach wodnych Pojezierza Olsztyńskiego. Fragmenta Agronomica. XIX, nr 2 (74), Szczykowska J., Siemieniuk A Znaczenie zbiorników retencyjnych na terenach rolniczych oraz jakość ich wód. Inżynieria Ekologiczna. Nr 26, Szydłowski K., Brysiewicz A., Wesołowski P., Podlasińska J Quality of bottom sediments of midfield ponds and their evaluation for the potential threat of the aquatic environment. Journal of Ecological Engineering. Vol. 18. Iss.1, Szydłowski K., Podlasinska J Preliminary assessment of agriculture influence on heavy metal content in bottom sediments of small water reservoirs and in rushes. Infrastructure and Ecology of Rural Areas. Vol 3(1), Wesołowski P., Brysiewicz A Przyrodnicze znaczenie śródpolnych oczek wodnych na Obszarach Wiejskich. Biuletyn informacyjny Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej w Szczecinie, Wesołowski P., Brysiewicz A Zdolność przybrzeżnej roślinności szuwarowej śródpolnych oczek wodnych do kumulacji makro- i mikroskładników. Woda-Środowisko-Obszary- Wiejskie. T. 14. Z. 1 (45), Wesołowski P., Trzaskoś M., Brysiewicz A Skład botaniczny i zawartość wybranych pierwiastków chemicznych w roślinności szuwarowej strefy przybrzeżnej jeziora Starzyc. Woda-Środowisko- Obszary-Wiejskie. T. 11, Z. 1 (33),
Monitoring stężeń biogenów w wodzie powierzchniowej małego śródpolnego zbiornika wodnego położnego w zlewni rolniczej
Inżynieria Ekologiczna Ecological Engineering Volume 19, Issue 2, April 2018, pages 9 14 https://doi.org/10.12912/23920629/86045 Received: 2018.01.27 Accepted: 2018.03.01 Published: 2018.04.01 Monitoring
3. Warunki hydrometeorologiczne
3. WARUNKI HYDROMETEOROLOGICZNE Monitoring zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych jest jednym z najważniejszych zadań realizowanych w ramach ZMŚP. Właściwe rozpoznanie warunków hydrometeorologicznych
WPŁYW POŻARÓW NA LASY - POLSKA 2014 ROK
WPŁYW POŻARÓW NA LASY - POLSKA 2014 ROK Józef Piwnicki i Ryszard Szczygieł 1. Zagrożenie pożarowe w sezonie 2014 r. Sezonowość występowania pożarów lasu związana jest ściśle z warunkami pogodowymi. Na
Retencja wodna i jej znaczenie. cz. II
Retencja wodna i jej znaczenie cz. II Spis treści: 1. Cele lekcji 2. Podstawowe formy retencji 3. Pozytywne skutki retencjonowania wody 4. Ćwiczenia do materiału 5. Informacje zwrotne do ćwiczeń 7. Podsumowanie
MONITORING NIEDOBORU I NADMIARU WODY W ROLNICTWIE NA OBSZARZE POLSKI
MONITORING NIEDOBORU I NADMIARU WODY W ROLNICTWIE NA OBSZARZE POLSKI dr inż. Bogdan Bąk prof. dr hab. inż. Leszek Łabędzki Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Kujawsko-Pomorski Ośrodek Badawczy w Bydgoszczy
RYNEK WYBRANYCH NARZĘDZI I MASZYN ROLNICZYCH DO PRODUKCJI ROŚLINNEJ W POLSCE W LATACH
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 1/2009 Czesław Waszkiewicz Katedra Maszyn Rolniczych i Leśnych Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie RYNEK WYBRANYCH NARZĘDZI I MASZYN ROLNICZYCH DO PRODUKCJI
Prognoza temperatury i opadów w rejonie Bydgoszczy do połowy XXI wieku. Bogdan Bąk, Leszek Łabędzki
Prognoza temperatury i opadów w rejonie Bydgoszczy do połowy XXI wieku Bogdan Bąk, Leszek Łabędzki Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Kujawsko-Pomorski Ośrodek Badawczy w Bydgoszczy www.itp.edu.pl Aktualne
VI. MONITORING CHEMIZMU OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH I DEPOZYCJI ZANIECZYSZCZEŃ DO PODŁOŻA
VI. MONITORING CHEMIZMU OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH I DEPOZYCJI ZANIECZYSZCZEŃ DO PODŁOŻA Monitoring of rainfall chemistry and of the deposition of pollutants to the ground Przygotowano w oparciu o zlecone
WARUNKI HYDROMETEOROLOGICZNE
WARUNKI HYDROMETEOROLOGICZNE METEOROLOGIA Warunki hydrometeorologiczne stanowią podstawę rozpoznania uwarunkowań funkcjonowania i przemian geoekosystemów. Dlatego jednym z podstawowych zadań realizowanych
PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT SZCZYCIEŃSKI GMINA MIEJSKA SZCZYTNO
PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA 2016 2030 POWIAT SZCZYCIEŃSKI GMINA MIEJSKA SZCZYTNO 2016 1 Spis treści 1. Wstęp... 3 2. Ogólna charakterystyka gminy... 3 2.1. Położenie,
VI. MONITORING CHEMIZMU OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH I DEPOZYCJI ZANIECZYSZCZEŃ DO PODŁOŻA
VI. MONITORING CHEMIZMU OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH I DEPOZYCJI ZANIECZYSZCZEŃ DO PODŁOŻA Monitoring of rainfall chemistry and of the deposition of pollutants to the ground Przygotowano w oparciu o zlecone
KIELECKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE
KIELECKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCENA ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA W KIELCACH W 2011 ROKU NA PODSTAWIE BIOMONITORINGU JAKO ELEMENTU MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W REALIZACJI EKOROZWOJU ORAZ ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKIEM
3. Warunki hydrometeorologiczne
3. WARUNKI HYDROMETEOROLOGICZNE Monitoring zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych jest jednym z najważniejszych zadań realizowanych w ramach ZMŚP. Właściwe rozpoznanie warunków hydrometeorologicznych
WPŁYW POŻARÓW NA LASY - POLSKA 2012 ROK
Temperatura powietrza [ o C] WPŁYW POŻARÓW NA LASY - POLSKA 212 ROK Autorzy: Józef Piwnicki i Ryszard Szczygieł 1. Zagrożenie pożarowe w sezonie 212 r. Sezonowość występowania pożarów lasu związana jest
ZMIENNOŚĆ NAJWYŻSZYCH DOBOWYCH i MIESIĘCZNYCH OPADÓW W KOMPLEKSIE LEŚNYM W STRÓŻY W OKRESIE V-IX ( )
ZMIENNOŚĆ NAJWYŻSZYCH DOBOWYCH i MIESIĘCZNYCH OPADÓW W KOMPLEKSIE LEŚNYM W STRÓŻY W OKRESIE V-IX (1982-2006) Marta CEBULSKA Instytut Inżynierii i Gospodarki Wodnej Politechnika Krakowska Cel: określenie
Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej - 2002 -
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ministerstwo Środowiska Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej - 2002 - Zespół redakcyjny: Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa 1. Doc. dr hab. Irena Duer 2. Prof.
WPŁYW POŻARÓW NA LASY - POLSKA 2016 ROK
WPŁYW POŻARÓW NA LASY - POLSKA 2016 ROK Józef Piwnicki i Ryszard Szczygieł 1. Zagrożenie pożarowe w sezonie 2016 r. Warunki pogodowe miały wpływ na kształtowanie się zagrożenia pożarowego w lasach i występowanie
WSTĘPNY MONITORING MAKRO- I MIKROSKŁADNIKÓW W OSADACH DENNYCH RZEKI GOWIENICY
Inżynieria Ekologiczna Ecological Engineering Volume 19, Issue 6, December 2018, pages 114 120 https://doi.org/10.12912/23920629/99549 Received: 2018.09.19 Accepted: 2018.11.02 Published: 2018.12.01 WSTĘPNY
PORÓWNANIE STĘŻENIA SKŁADNIKÓW CHEMICZNYCH W WODZIE ZE ŚRÓDPOLNEGO OCZKA WODNEGO ORAZ W WODZIE GRUNTOWEJ Z PRZYLEGAJĄCYCH TERENÓW ROLNICZYCH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2013 (IV VI). T. 13. Z. 2 (42) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s. 17 31 pdf: www.itep.edu.pl/wydawnictwo Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach,
Ogólna charakterystyka zlewni górmej Zgłowiączki (Kanału Głuszyńskiego)
Ogólna charakterystyka zlewni górmej Zgłowiączki (Kanału Głuszyńskiego) Zygmunt Miatkowski Karolina Smarzyńska IMUZ Falenty Wielkopolsko-Pomorski Ośrodek Badawczy w Bydgoszczy Projekt finansowany przez
Waldemar Mioduszewski
PROBLEMY WDRAśANIA RAMOWEJ DYREKTYWY WODNEJ NA OBSZARACH WIEJSKICH Waldemar Mioduszewski Zakład Zasobów Wodnych Instytut Melioracji i UŜytków Zielonych Falenty, 05-090 Raszyn e-mail: w.mioduszewski@imuz.edu.pl
Susza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia
Susza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia Irena Otop IMGW-PIB Warszawa, 24.02.2016 r. Seminarium PK GWP PLAN PREZENTACJI 1. Wprowadzenia: definicja suszy i fazy rozwoju suszy 2. Czynniki cyrkulacyjne
Zasoby leśne Polski funkcje lasów / zadrzewień
Zasoby leśne Polski funkcje lasów / zadrzewień czym jest las? Las (biocenoza leśna) kompleks roślinności swoistej dla danego regionu geograficznego, charakteryzujący się dużym udziałem drzew rosnących
WPŁYW POŻARÓW NA LASY - POLSKA 2013 ROK
Temperatura powietrza [ o C] WPŁYW POŻARÓW NA LASY - POLSKA 213 ROK Józef Piwnicki i Ryszard Szczygieł 1. Zagrożenie pożarowe w sezonie 213 r. Sezonowość występowania pożarów lasu związana jest ściśle
Obieg materii w skali zlewni rzecznej
WODY PODZIEMNE Wody podziemne stanowią nie tylko formę retencji wody w zlewni, ale równocześnie uczestniczą w procesach przemieszczania rozpuszczonej materii w zlewni. W ramach ZMŚP na Stacjach Bazowych
JAKOŚĆ ŚRODOWISKA WODNEGO LESSOWYCH OBSZARÓW ROLNICZYCH W MAŁOPOLSCE NA PRZYKŁADZIE ZLEWNI SZRENIAWY
6. Konferencja Naukowa Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 27-28 listopada 2013 roku JAKOŚĆ ŚRODOWISKA WODNEGO LESSOWYCH OBSZARÓW ROLNICZYCH W MAŁOPOLSCE NA PRZYKŁADZIE ZLEWNI SZRENIAWY dr inż. Sylwester
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPIDCA PHYSICA 3, 1998 Grzegorz Szalach, Grzegorz Żarnowiecki KONSEKWENCJE ZMIANY LOKALIZACJI STACJI METEOROLOGICZNEJ W KIELCACH THE CONSEQUENCES OF THE TRANSFER
Regulacja stosunków wodnych przez lasy w Polsce; założenia i realizacja programu małej retencji w lasach
POLFOREX Lasy jako dobro publiczne. Oszacowanie społecznych i środowiskowych korzyści z lasów w Polsce w celu poprawy efektywności ich zarządzania Regulacja stosunków wodnych przez lasy w Polsce; założenia
CELE I ELEMENTY PLANU GOSPODAROWANIA WODĄ W LASACH. Edward Pierzgalski Zakład Ekologii Lasu
CELE I ELEMENTY PLANU GOSPODAROWANIA WODĄ W LASACH Edward Pierzgalski Zakład Ekologii Lasu ZAKRES PREZENTACJI 1.Wprowadzenie 2.Informacja o projekcie : Metodyczne podstawy opracowywania i wdrażania planu
UCHWAŁA Nr XCI/1603/10 RADY MIEJSKIEJ w ŁODZI z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie ustanowienia zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Źródła Neru.
UCHWAŁA Nr XCI/1603/10 RADY MIEJSKIEJ w ŁODZI z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie ustanowienia zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Źródła Neru. Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1, art. 18 ust. 2 pkt 15 oraz
PRZEDMIOT ZLECENIA. Odebrano z terenu powiatu Raciborskiego próbki gleby i wykonano w Gminie Kornowac:
PRZEDMIOT ZLECENIA Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego na terenie Gminy Kornowac o powierzchni 598,25ha.
PRZEDMIOT ZLECENIA :
PRZEDMIOT ZLECENIA : Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego na terenie Gminy Racibórz o powierzchni
WPŁYW POŻARÓW NA LASY - POLSKA 2017 ROK
WPŁYW POŻARÓW NA LASY - POLSKA 2017 ROK Józef Piwnicki i Ryszard Szczygieł 1. Zagrożenie pożarowe w sezonie 2017 r. Warunki meteorologiczne decydowały o kształtowaniu się zagrożenia pożarowego w lasach
OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA. gleba lekka szt./ % 455/2200 0/0 119/26 53/12 280/61 3/1
OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA Wyniki badań odczynu gleby i zawartości makroelementów w próbkach gleby przedstawiono w tabelach zasobności gleby ( Zestawienie zasobności gleby na obszarze
a. ph, zawartości makroskładników (P, K, Mg) w 700 próbkach gleby, b. zawartości metali ciężkich (Pb, Cd, Zn, Cu, Ni i Cr ) w 10 próbkach gleby,
Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego w Gminie Krzanowice z powierzchni 1670,94 ha. Odebrano z terenu
KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE ROLNICZYM
Inżynieria Rolnicza 13/2006 Zenon Grześ, Ireneusz Kowalik Instytut Inżynierii Rolniczej Akademia Rolnicza w Poznaniu KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE
a. ph, zawartości makroskładników (P, K, Mg) w 899 próbkach gleby, b. zawartości metali ciężkich (Pb, Cd, Zn, Cu, Ni i Cr ) w 12 próbkach gleby,
Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego w Gminie Krzyżanowice z powierzchni 1577ha. odebrano z terenu
CENY ZAKUPU I DZIERŻAWY KWOTY MLECZNEJ W GOSPODARSTWACH KRAJÓW EUROPEJSKICH W LATACH
FOLIA UNIVERSITATIS AGRICULTURAE STETINENSIS Folia Univ. Agric. Stetin. 2007, Oeconomica 256 (48), 117 122 Bogusław GOŁĘBIOWSKI, Agata WÓJCIK CENY ZAKUPU I DZIERŻAWY KWOTY MLECZNEJ W GOSPODARSTWACH KRAJÓW
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ LICZBY DNI Z OPADEM W KRAKOWIE
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Robert Twardosz WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ LICZBY DNI Z OPADEM W KRAKOWIE LONG-TERM VARIABILITY OF THE NUMBER OF DAYS WITH PRECIPITATION IN CRACOW
od 1 kwietnia do 31 maja 2018 roku, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na obszarze Polski
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski (2478 ) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych ach aktualny stan zagrożenia suszą
Suche zbiorniki przeciwpowodziowe. Michał Szydłowski, prof.pg Kierownik Katedry Hydrotechniki Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska PG
Michał Szydłowski, prof.pg Kierownik Katedry Hydrotechniki Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska PG Trzy integralne strategie ograniczania skutków powodzi Trzymać wodę z daleka od ludzi Trzymać ludzi
Problemy wodnej rekultywacji wyrobisk kruszyw naturalnych
Problemy wodnej rekultywacji wyrobisk kruszyw naturalnych Krzysztof Polak, Marcin Chodak, Szymon Sypniowski Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Katedra Górnictwa Odkrywkowego Kraków, 05.04.2011 Kierunek
MIKRORETENCJA JAKO ELEMENT OBIEGU WODY W ROLNICTWIE, SADOWNICTWIE I HODOWLI
MIKRORETENCJA JAKO ELEMENT OBIEGU WODY W ROLNICTWIE, SADOWNICTWIE I HODOWLI Waldemar Mioduszewski Instytut Technologiczno-Przyrodniczy 1 października 2015 r. ZAKRES WYSTĄPIENIA 1. Wprowadzenie nowe wyzwania
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS KSZTAŁTOWANIE SIĘ WIELKOŚCI OPADÓW NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA MIEJSKIEGO KRAKOWSKIEGO
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Elżbieta Cebulak KSZTAŁTOWANIE SIĘ WIELKOŚCI OPADÓW NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA MIEJSKIEGO KRAKOWSKIEGO THE PRECIPITATION ON THE AREA OF CRACOW
a. ph, zawartości makroskładników (P, K, Mg) w 956 próbkach gleby, b. zawartości metali ciężkich (Pb, Cd, Zn, Cu, Ni i Cr ) w 14 próbkach gleby,
Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego w Gminie Pietrowice Wielkie z powierzchni 2018 ha. Odebrano z
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WRAZ Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI GMINY MICHAŁOWICE
Załącznik do Uchwały Rady Gminy nr XXII/170/2004, z dnia 24.06.2004 r. Gmina Michałowice PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WRAZ Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI GMINY MICHAŁOWICE PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY
Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy
Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy Retencja, sposób na susze i powodzie w warunkach zmieniającego się klimatu Andrzej Ruszlewicz Retencja, sposób na susze i powodzie w warunkach zmieniającego
Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce
Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce Rok: 2015; okres: 09 (21.VI - 20.VIII) Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, zgodnie z wymogami Obwieszczenia
Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce
Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce Raport III (21.IV - 20.VI.2015) Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, zgodnie z wymogami Obwieszczenia
VII. MONITORING CHEMIZMU OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH I DEPOZYCJI ZANIECZYSZCZEŃ DO PODŁOŻA
VII. MONITORING CHEMIZMU OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH I DEPOZYCJI ZANIECZYSZCZEŃ DO PODŁOŻA Monitoring of rainfall chemistry and of the deposition of pollutants to the ground Przygotowano na podstawie zleconych
Program Mikroretencji
Program Mikroretencji 1 Klimatyczny Bilans Wodny - 2015; okres 1.VI-31.VIII. 2 Dawne mapy pokazują nam dobitnie jak wiele obiektów mikroretencji utraciliśmy na przestrzeni ostatnich lat. Na zdjęciu mapa
Ocena jakości wody górnej Zgłowiączki ze względu na zawartość związków azotu
Ocena jakości wody górnej Zgłowiączki ze względu na zawartość związków azotu Zygmunt Miatkowski Karolina Smarzyńska Jan Brzozowski IMUZ Falenty W-P OBw Bydgoszczy IBMER Warszawa Projekt finansowany przez
RYNEK CIĄGNIKÓW I PRZYCZEP ROLNICZYCH W POLSCE W LATACH
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2008 Czesław Waszkiewicz Katedra Maszyn Rolniczych i Leśnych Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie RYNEK CIĄGNIKÓW I PRZYCZEP ROLNICZYCH W POLSCE W LATACH
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE NĘDZA
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE NĘDZA Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych badań
SPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska gminy.
Program ochrony środowiska Gmina Izbicko str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka
Ocena presji rolnictwa na zanieczyszczenia wód gruntowych azotanami w Polsce
Ocena presji rolnictwa na zanieczyszczenia wód gruntowych azotanami w Polsce Artur Łopatka Tamara Jadczyszyn Jan Jadczyszyn Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy Polska
Monitoringu krajobrazu prace realizowane w roku 2013
Monitoringu krajobrazu prace realizowane w roku 2013 Marek Rycharski, Zuzanna Oświecimska-Piasko Instytut Technologiczno-Przyrodniczy www.itep.edu.pl PLAN 1. Krajobraz obszarów wiejskich 2. Założenia ogólne
PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT NIDZICKI GMINA KOZŁOWO
PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA 2016 2030 POWIAT NIDZICKI GMINA KOZŁOWO 2016 Spis treści 1. Wstęp... 3 2. Ogólna charakterystyka gminy... 3 2.1. Położenie, wybrane
ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z WODĄ NA OBSZARACH WIEJSKICH
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Konferencja naukowo-techniczna p.n.: Uwarunkowania przebiegu zjawisk hydrologiczno-meteorologicznych na obszarach wiejskich Falenty, 1-2.12.2010 r. ZAGROŻENIA ZWIĄZANE
Ocena jakości wód powierzchniowych rzeki transgranicznej Wisznia
VI KONFERENCJA NAUKOWA WODA - ŚRODOWISKO - OBSZARY WIEJSKIE- 2013 Ocena jakości wód powierzchniowych rzeki transgranicznej Wisznia A. Kuźniar, A. Kowalczyk, M. Kostuch Instytut Technologiczno - Przyrodniczy,
Zleceniodawca: Eco Life System Sp. z o. o., ul. Królewiecka 5 lok. 3, 11-700 Mrągowo
UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA Sprawozdanie z wykonania monitoringu jakości wody i osadów dennych w zbiorniku wodnym w miejscowości Modła - gmina Jerzmanowa, przed
ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska Powiatu
Program ochrony środowiska Powiat Strzelce Opolskie Spis treści str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka opracowania... 4 1.3. Informacje
WPŁYW ZABIEGÓW AGROTECHNICZNYCH NA RETENCJONOWANIE WODY W GLEBIE
UNIWERSYTET ROLNICZY im. Hugona Kołłątaja w Krakowie WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I GEODEZJI KATEDRA MELIORACJI I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA WPŁYW ZABIEGÓW AGROTECHNICZNYCH NA RETENCJONOWANIE WODY W GLEBIE
WÓJT GMINY ŁAZISKA PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY ŁAZISKA
WÓJT GMINY ŁAZISKA PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY ŁAZISKA (2004-2015) Łaziska 2004 Autorzy opracowania: dr Witold Wołoszyn mgr Tomasz Furtak Ważniejsze skróty użyte w tekście ARiMR - Agencja Restrukturyzacji
Nowe prawo wodne oraz jego wpływ na gospodarkę wodami opadowymi i roztopowymi Mariusz Gajda Podsekretarz Stanu Ministerstwo Środowiska
Nowe prawo wodne oraz jego wpływ na gospodarkę wodami opadowymi i roztopowymi Mariusz Gajda Podsekretarz Stanu Ministerstwo Środowiska Gdańsk, 27 marca 2017 r. Wody opadowe charakterystyka problemu Ustalenie
Warunki meteorologiczne w Bydgoszczy oraz prognozowane zmiany dr inż. Wiesława Kasperska Wołowicz, dr inż. Ewa Kanecka-Geszke
Warunki meteorologiczne w Bydgoszczy oraz prognozowane zmiany dr inż. Wiesława Kasperska Wołowicz, dr inż. Ewa Kanecka-Geszke XI KLIMATYCZNE FORUM METROPOLITALNE Adaptacja do zmian klimatu: rozwiązania
Propozycja działań naprawczych zwiększających potencjał ekologiczny Zbiornika Sulejowskiego
Propozycja działań naprawczych zwiększających potencjał ekologiczny Zbiornika Sulejowskiego Dr Aleksandra Ziemińska-Stolarska Politechnika Łódzka Wydział Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Smardzewice,
NOWE SPOJRZENIE NA GOSPODAROWANIE ROLNICZYMI ZASOBAMI WODNYMI
Konferencja Naukowa Instytut Technologiczno Przyrodniczy dla nauki, praktyki i doradztwa NOWE SPOJRZENIE NA GOSPODAROWANIE ROLNICZYMI ZASOBAMI WODNYMI I ROZWÓJ J MAŁEJ RETENCJI Waldemar Mioduszewski Zakład
Program ochrony środowiska Gmina Ujazd str. 1 SPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska.
Program ochrony środowiska Gmina Ujazd str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka opracowania...
IDENTYFIKACJA EKSTREMALNYCH WARTOŚCI TEMPERATURY POWIETRZA I OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH NA PODSTAWIE ODCHYLEŃ OD NORMY I PRAWDOPODOBIEŃSTWA
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2005: t. 5 z. specj. (14) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 367 373 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2005 IDENTYFIKACJA EKSTREMALNYCH
CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH W REJONIE DOŚWIADCZEŃ ŁĄKOWYCH W FALENTACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. specj. (17) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 15 22 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH
Dr hab. inż. Andrzej MISZTAL, prof. UR
Dr hab. inż. Andrzej MISZTAL, prof. UR Urodzony 15 października 1947 r. w Jurkowie w województwie świętokrzyskim. Studia ukończył na Wydziale Rolniczym Akademii Rolniczej w Krakowie, uzyskując w 1973 r.
ZWYKŁA DOBRA PRAKTYKA ROLNICZA IRENA DUER
ZWYKŁA DOBRA PRAKTYKA ROLNICZA IRENA DUER Zakres prezentacji Definicja ZDPR Podstawy prawne ZDPR Jaki jest cel upowszechniania ZDPR Kto ma obowiązek przestrzegać ZDPR Zakres ZDPR Kto kontroluje ZDPR Definicja
EROZJA A ZMIANY KLIMATU
EROZJA A ZMIANY KLIMATU mgr inż. Damian Badora Zakład Gleboznawstwa, Erozji i Ochrony Gruntów PLAN PREZENTACJI Susza i erozja Tendencje zmian klimatu Przyszłe zmiany klimatu Projekt KLIMADA Adaptacja do
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 20 grudnia 2016 r. Poz. 5650 UCHWAŁA NR XXVI/111/2016 RADY MIEJSKIEJ W KOLUSZKACH z dnia 29 listopada 2016 r. w sprawie uznania za użytek ekologiczny
Zawartość węgla organicznego a toksyczność osadów dennych
VIII Krajowa Konferencja Bioindykacyjna Praktyczne wykorzystanie systemów bioindykacyjnych do oceny jakości i toksyczności środowiska i substancji chemicznych Kraków, 18-20.04.2018 Zawartość węgla organicznego
Wyniki pomiarów jakości powietrza prowadzonych metodą pasywną w Kolonowskiem w 2014 roku
WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W OPOLU Wyniki pomiarów jakości powietrza prowadzonych metodą pasywną w Kolonowskiem w 2014 roku Opole, luty 2015 r. 1. Podstawy formalne Niniejsze opracowanie
UTRZYMANIE I ROZBUDOWA OBSZARÓW RETENCJI NA TERENIE ŁODZI
UTRZYMANIE I ROZBUDOWA OBSZARÓW RETENCJI NA TERENIE ŁODZI Anita Waack-Zając Wydział Gospodarki Komunalnej UMŁ RETENCJA Retencja to możliwość gromadzenia deszczu lub wód roztopowych w miejscu powstania.
Leszek ŁABĘDZKI, Bogdan BĄK, Ewa KANECKA-GESZKE, Karolina SMARZYNSKA, Tymoteusz BOLEWSKI
MONITOROWANIE I PROGNOZOWANIE DEFICYTÓW I NADMIARÓW WODY W ROLNICTWIE W POLSCE Z WYKORZYSTANIEM WSKAŹNIKÓW STANDARYZOWANEGO OPADU SPI I WILGOTNOŚCI GLEBY SMI Leszek ŁABĘDZKI, Bogdan BĄK, Ewa KANECKA-GESZKE,
kierunek Ochrona Środowiska Kierunek zamawiany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
kierunek Ochrona Środowiska Kierunek zamawiany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego Studia inżynierskie I stopnia trwają: - stacjonarne (dzienne) 3,5 roku - niestacjonarne (zaoczne) 4 lata Studia
ZMIANY WYBRANYCH WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI WODY RZEKI PROSNY PRZEPŁYWAJĄCEJ PRZEZ ZBIORNIK PSURÓW
Proceedings of ECOpole Vol. 4, No. 2 2010 Mirosław WIATKOWSKI 1 ZMIANY WYBRANYCH WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI WODY RZEKI PROSNY PRZEPŁYWAJĄCEJ PRZEZ ZBIORNIK PSURÓW CHANGES OF SELECTED INDICATORS ON WATER QUALITY
CHARAKTERYSTYKA OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO W LATACH
Acta Agrophysica, 24, 3(1), 5-11 CHARAKTERYSTYKA OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO W LATACH 2-22 Barbara Banaszkiewicz, Krystyna Grabowska, Zbigniew Szwejkowski Katedra
mapę wartości klimatycznego bilansu wodnego (załącznik 2), zestawienie statystyczne zagrożenia suszą dla upraw (załącznik 3),
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski (2478 ) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych ach aktualny stan zagrożenia suszą
4. Depozycja atmosferyczna
4. DEPOZYCJA ATMOSFERYCZNA Jednym z podstawowych czynników, które mają wpływ na obieg materii w geoekosystemie jest depozycja atmosferyczna. Powietrze ulega silnemu zanieczyszczeniu. Związki powodujące
WYNIKI BADAŃ WARTOŚCIOWANIA PROCESU OBSŁUGI TECHNICZNEJ CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH O RÓŻNYM POZIOMIE WYKORZYSTANIA
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2009 Zenon Grześ Instytut Inżynierii Rolniczej Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu WYNIKI BADAŃ WARTOŚCIOWANIA PROCESU OBSŁUGI TECHNICZNEJ CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH O RÓŻNYM
FORECASTING THE DISTRIBUTION OF AMOUNT OF UNEMPLOYED BY THE REGIONS
FOLIA UNIVERSITATIS AGRICULTURAE STETINENSIS Folia Univ. Agric. Stetin. 007, Oeconomica 54 (47), 73 80 Mateusz GOC PROGNOZOWANIE ROZKŁADÓW LICZBY BEZROBOTNYCH WEDŁUG MIAST I POWIATÓW FORECASTING THE DISTRIBUTION
Energia słoneczna i cieplna biosfery Zasoby energii słonecznej
Dr inż. Mariusz Szewczyk Politechnika Rzeszowska im. I. Łukasiewicza Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa Katedra Termodynamiki 35-959 Rzeszów, ul. W. Pola 2 Energia słoneczna i cieplna biosfery Zasoby energii
SPRAWOZDANIE Z MONITORINGU JAKOŚCI POWIETRZA W 2009 ROKU
WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W RZESZOWIE DELEGATURA W JAŚLE SPRAWOZDANIE Z MONITORINGU JAKOŚCI POWIETRZA W 2009 ROKU Stanowisko pomiarowe: ŻYDOWSKIE Jasło, luty 2010 r. 1. Położenie i najbliższe
Babiogórski Park Narodowy.
Babiogórski Park Narodowy. Lokalizacja punktów pomiarowych i wyniki badań. Na terenie Babiogórskiego Parku Narodowego zlokalizowano 3 punkty pomiarowe. Pomiary prowadzono od stycznia do grudnia 2005 roku.
Załącznik 2. Analiza i ocena wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony środowiska
Załącznik 2 Analiza i ocena wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony 1 Tabela 6.1. Analiza i ocena wpływu działań adaptacyjnych o charakterze organizacyjnym [O] lub informacyjno-edukacyjnym [IE] służących
KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ. Wybrane zagadnienia i metody ochrony zasobów wodnych w Polsce. Informacja. Nr 9
KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ Wybrane zagadnienia i metody ochrony zasobów wodnych w Polsce Grudzień 1991 Elżbieta Berkowska Informacja Nr 9 - 1 - Rozwój przemysłu, intensyfikacja rolnictwa
Rolnictwo integrowane - zarys systemu. Produkcja zielarska. Integrowana produkcja ziół
Rolnictwo integrowane - zarys systemu. Produkcja zielarska. Integrowana produkcja ziół aspekt ekonomiczny i społeczny, wykorzystanie środków produkcji, ujęcie przyrodnicze Wnioski. Fot. 1. Rośliny arniki
Wpływ czynników atmosferycznych na zmienność zużycia energii elektrycznej Influence of Weather on the Variability of the Electricity Consumption
Wpływ czynników atmosferycznych na zmienność zużycia energii elektrycznej Influence of Weather on the Variability of the Electricity Consumption Wojciech Zalewski Politechnika Białostocka, Wydział Zarządzania,
Zasobność gleby. gleba lekka szt./ % /810,64 0/0 107/15 332/47 268/38 0/0 16/29 0/0 3/19 0/0 13/81 0/0. szt./ %
OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA Wyniki badań makro- i mikroelementów przedstawiono w tabelach zasobności gleby ( Zestawienie zasobności gleby na terenie gminy Kuźnia Raciborska i w Zestawieniu
WYNIKI DWULETNICH OBSERWACJI ZMIAN WARUNKÓW HYDROLOGICZNYCH W LESIE ŁĘGOWYM
WYNIKI DWULETNICH OBSERWACJI ZMIAN WARUNKÓW HYDROLOGICZNYCH W LESIE ŁĘGOWYM Paweł Rutkowski, Marcin Gorzelańczyk Abstrakt W pracy przedstawiono wyniki obserwacji zmian poziomu wód gruntowych, prowadzonych
TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 5-11 marca 2014r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne w regionach
Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny
Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Borucino-Kościerzyna-Ostrzyce KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdaoski Nr 1 (50) Lipiec 2010 ISSN 2081-884X Od Redakcji: Opracowanie
WPŁYW SUMY I ROZKŁADU OPADÓW NA PLONOWANIE PSZENŻYTA OZIMEGO UPRAWIANEGO NA RÓŻNYCH KOMPLEKSACH GLEBOWO-ROLNICZYCH W POŁUDNIOWEJ CZĘŚCI POLSKI
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 5: t. 5 z. specj. (14) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 353 365 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 5 WPŁYW SUMY I ROZKŁADU OPADÓW NA PLONOWANIE
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE PIETROWICE WIELKIE Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych
WPŁYW POŻARÓW NA LASY - POLSKA 2015 ROK
WPŁYW POŻARÓW NA LASY - POLSKA 2015 ROK Józef Piwnicki i Ryszard Szczygieł 1. Zagrożenie pożarowe w sezonie 2015 r. Warunki pogodowe w dużej mierze decydowały o zagrożeniu pożarowym lasów i w efekcie o