Oszczędności emerytalne rekomendacje

Transkrypt

1 Oszczędności emerytalne rekomendacje W. Bogdanowicz, J. Fijałkowska, D. Okseniuk, D. Tymoczko, A. Wojciechowski, J. Zasadzińska Narodowy Bank Polski i Szkoła Główna Handlowa Poznań, Wrzesień 2017

2 Agenda 1. Trendy panujące w oszczędnościach emerytalnych. 2. Koszty jako kluczowy czynnik kształtujący przyszłe emerytury. 3. Polskie fundusze inwestycyjne najdroższe w Europie. 4. Zarządzanie pasywne jako narzędzie obniżenia kosztów. 5. Jak spopularyzować oszczędności emerytalne i uczynić je tańszymi? 2

3 Przeniesienie decyzji o alokacji aktywów z instytucji finansowych na gospodarstwa domowe Przekształcenie otwartych funduszy emerytalnych w fundusze inwestycyjne. Wprowadzenie quasi-obowiązkowych składek emerytalnych dla pracodawców i pracowników. Alokacja nowej składki zależna od decyzji gospodarstw domowych. 3

4 Koszty jako kluczowy element systemu emerytalnego Gromadzenie kapitału drogie fundusze vs. fundusze niskokosztowe i=5,0%, k=0,1% i=5,0%, k=1,5% i=5,0%, k=2,5% i stopa zwrotu 300% i=2,5%, k=0,1% i=2,5%, k=1,5% i=2,5%, k=2,5% k - koszty 250% Koszty Stopa zwrotu 2,5% 5,0% 200% 150% 0,1% - - 1,5% 38% 44% 2,5% 71% 84% 100% 50% 0% Źródło: obliczenia własne. Okres Period Oszczędzający może zarobić 44% więcej wybierając fundusz niskokosztowy (k=0,1%) zamiast funduszu o opłacie za zarządzanie w wysokości 1,5%. 4

5 Zmiana w kierunku inwestowania pasywnego powodowana przez koszty W 40-letnim horyzoncie inwestycyjnym klient przeciętnego amerykańskiego funduszu inwestycyjnego traci 40% zysków w porównaniu do funduszu indeksowego szerokiego rynku (M. Edesess). W USA od 2002 r. do 2010 r. udział funduszy pasywnych wzrósł z 14% do 22% (M. Cremers et al.). W 2016 udział funduszy pasywnych wynosił już 34% (Financial Times). 5

6 Zarządzanie pasywne Zarządzanie pasywne ma na celu odwzorowanie struktury indeksu benchmarkowego, aby wykorzystać efektywność rynku. Zakłada dostosowania portfela inwestycyjnego do struktury rynku. Niemożliwym jest systematyczne uzyskiwanie ponadprzeciętnych stóp zwrotu (W.F. Sharpe 1966, E.F. Fama 1970). Dlatego inwestowanie pasywne jest najprostszym sposobem na osiągnięcie najbardziej efektywnych stóp zwrotu w długim terminie. Inwestowanie pasywne jest znacznie tańsze od aktywnego, co daje istotne oszczędności na kosztach. Obecność funduszy pasywnych na rynku znacznie zwiększa konkurencję i presję na koszty. Średnio 20% funduszy deklarujących aktywną politykę inwestycyjną w rzeczywistości naśladuje indeks (stosują closet indexing). 6

7 Closet indexing Polskę charakteryzuje jeden z najwyższych udziałów closet indexerów na świecie. Umacnia to pozostawanie opłat za zarządzanie na wysokim poziomie. Źródło: M.C. Cremers, M.A. Ferreira, P. Maros, L. Starks, Indexing and active fund management: International evidence, Journal of Financial Economics, 120 (2016),

8 Koszty funduszy inwestycyjnych w Polsce i w wybranych krajach rozwiniętych Źródło: M.C. Cremers, M.A. Ferreira, P. Maros, L. Starks, Indexing and active fund management: International evidence, Journal of Financial Economics, 120 (2016),

9 Fundusze naprawdę aktywne i closet indexerzy wśród krajowych funduszy inwestycyjnych akcji polskich Liczba WAN Udział w Średnie opłaty za zarządzanie (%) w sprawozdaniu funduszy (mld PLN) aktywach (%) stałe finansowym Suma 26 7,64 100,00 3,77 3,85 Zarządzane aktywnie 8 0,58 7,61 3,47 4,43 Closet indexers 18 7,06 92,39 3,91 3,60 Źródło: obliczenia własne na podstawie danych Analiz Online i NBP. Wśród funduszy akcji deklarujących aktywną politykę inwestycyjną, ponad 90% naśladuje indeks WIG. 9

10 Management fee (%) Opłata za zarządzanie w krajowych funduszach inwestycyjnych otwartych akcji Management fee (%) Wg prospektu informacyjnego Wg sprawozdania finansowego 8,00 8,00 7,00 7,00 6,00 6,00 5,00 5,00 4,00 4,00 3,00 3,00 2,00 2,00 1,00 1,00 0, Active share (%) 0, Active share (%) Źródło: obliczenia własne na podstawie danych Analiz Online i NBP. Poziom opłaty za zarządzanie nie zależy od tego, czy fundusz jest naprawdę aktywny, czy też jest closet indexerem. 10

11 Porównanie poziomu kosztów Polska (w g spraw ozdania) Średnio w w ybranych państw ach europejskich Akcji 3,52% 1,27% Dłużne 1,29% 0,74% Rynku pieniężnego 0,83% 0,15% Aktyw nej alokacji 3,69% 1,47% Alternatyw ne 4,14% 1,25% Ogółem 2,93% 1,00% Źródło: Analizy Online; N.H. Mikkelsen, European Fund Expenses Are Decreasing in Percentage but investors pay more in nominal values, Morningstar, August Opłata za zarządzanie pobierana przez krajowe fundusze inwestycyjne jest istotnie wyższa niż w przypadku wielu krajów europejskich. 11

12 Transparentność kosztów produktów emerytalnych Koszty pokrywane z aktywów funduszy: opłata za zarządzanie Koszty pokrywane ze środków własnych zarządzającego: depozytariusz, agent transferowy, audyt, sprawozdawczość, likwidacja funduszu Pełna transparentność kosztów Niższe koszty 12

13 Brak transparentności kosztów Indywidualne konta emerytalne w formie ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym: Załad ubezpieczeń ALLIANZ ŻYCIE Produkt IKE opłata dystrybucyjna/ manipulacyjna mająca na celu pokryć koszty zakładu zw iązane z zaw arciem umow y 3% składki rok, 2% składki rok, 0% od 7. roku) opłata za zarządzanie i administrację UFK 1,5%-3,0% opłata ochronna, jeśli IKE/IKZE w formie umow y ubezpieczenia na życie z UFK uzależniona od w ieku ubezpieczonego, pobierana od każdej w płaty opłata likw idacyjna/ transferow a/ za zw rot w 1. roku oszczędzania 50% IKE, maks. 300 zł Inne opłaty opłaty za zarządzanie pobierane przez TFI, opłata za zmianę alokacji składki//przeniesienie środków między funduszami (20 zł, gdy >5 operacji w roku) AVIVA TUnŻ IKE 160 zł, pobierana w ratach - 4% składki do czasu, gdy IKE= zł 1,25%-3,25%, max. 5% brak 500 zł, częściow y zw rot - 50 zł opłata za odstąpienie w 60 dni od zaw arcia umow y (4%) od każdej składki, w ysokość brak - w ynika z konstrukcji opłaty za zarządzanie GENERALI ŻYCIE IKE* 1,9%-3,1% 4% IKE, maks. 200 zł określona w umow ie produktu pobierane przez TFI NATNIONALE- brak - w ynika z konstrukcji opłaty za zarządzanie FI IKE* 100 zł, od pierw szej składki 2% 50% w ypłaty NEDENRLANDEN TUnŻ produktu pobierane przez TFI malejąca przez 10 lat, 1,7%-0,5% od opłaty za zarządzanie PZU ŻYCIE IKE brak raz w roku - 50 zł 10% IKE każdej składki pobierane przez TFI SKOK ŻYCIE IKE 5% każdej składki 0,8%-1,2% raz w roku - 46 zł 50% w ypłaty brak Na podstawie ogólnych warunków ubezpieczeń, tabel opłat i regulaminów ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych dostępnych na stronach zakładów ubezpieczeń 1 marca 2017 r. Znaczne zróżnicowanie kosztów pobieranych przez poszczególne zakłady. Utrudniony wybór dla oszczędzających. Zaburzona konkurencja. 13

14 Portfel inwestycyjny ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych mld W większości przekazane w zarządzanie TFI Aktywa UFK zarządzane przez ZU Tytuły uczestnictwa krajowych FI Tytuły uczestnictwa zagranicznych FI Źródło: UKNF. 14

15 Nieefektywność oszczędności emerytalnych w formie ubezpieczenia na życie z UFK zgodnie z obecnymi regulacjami Niejasna struktura kosztów Wysokie koszty dla oszczędzającego Przekazywanie zarządzania aktywami do TFI Mniejsza finalna wartość oszczędności emerytalnych w porównaniu z innymi instytucjami 15

16 Wewnętrzna stopa zwrotu 20% 10% 0% -10% -20% -30% OFE PFE FI UFK Źródło: obliczenia własne na podstawie danych Analiz Online, NBP i UKNF. Średni IRR w latach OFE 4,2% PFE 3,2% FI 2,7% UFK -1,1% Najniższy IRR odnotowały ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe. 16

17 Rekomendacje Koszty pobierane od oszczędności emerytalnych powinny być limitowane. Struktura kosztów musi być jasna i transparentna. Nadmierna różnorodność produktów dostępnych na rynku powinna być wyeliminowana. Każdy zarządzający aktywami na rynku emerytalnym powinien oferować przynajmniej jeden niskokosztowy pasywny fundusz. 17