Spis treści. Wprowadzenie , vol. 3, no. 5

Transkrypt

1 Wprowadzenie , vol. 3, no. 5 Spis treści Wprowadzenie (Anna Wach-Kąkolewicz i Bartosz Sławecki)... 3 Anna Sajdak Przygotowanie nauczycieli akademickich do prowadzenia zajęć dydaktycznych możliwości wsparcia i przykłady dobrych praktyk... 7 Aldona Andrzejczak Projektowanie celów zajęć według koncepcji kształcenia opartego na efektach Anna Wach-Kąkolewicz Ewaluacja zajęć jako instrument podnoszenia jakości kształcenia na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu badania, refleksje, kierunki zmian Waldemar W. Budner Znaczenie ekonomii przestrzennej w wykształceniu ekonomisty Magdalena Szyszko, Karolina Tura Nauczanie polityki pieniężnej na studiach wyższych przykłady rozwiązań Anna Bernatowicz, Zuzanna Rataj Wsparcie procesu dydaktycznego grami planszowymi na przykładzie gry społeczność w działaniu Helena Gaspars-Wieloch O kursie optymalizacja czasowo-kosztowa projektu, czyli o mojej przygodzie z e-learningiem Paweł Topol Szkolenie zawodowe i biznesowe w światach wirtualnych 3D Anna Bernaciak, Tomasz Brańka Gra jako narzędzie dydaktyczne w kształceniu na poziomie akademickim. Park Manager Game Filip Nowacki, Jakub Ryfa Zastosowanie klasyfikacji użytkowników gier w nauczaniu opartym na grywalizacji

2 2 Wprowadzenie

3 Wprowadzenie 3 WPROWADZENIE Oddajemy w ręce Czytelników kolejny numer tematyczny czasopisma Studia Oeconomica Posnaniensia, tym razem poświęcony problematyce dydaktyki na uczelniach ekonomicznych. Zmiany, jakie obecnie dokonują się w szkołach wyższych, sprawiły, że postanowiliśmy przyjrzeć się bliżej jakości procesu edukacyjnego oraz możliwościom podnoszenia skuteczności kształcenia na poziomie uniwersyteckim. Redagując zaproszenie do potencjalnych autorów artykułów, staraliśmy się możliwie szeroko zakreślić ramy niniejszej publikacji. Ważna wydała nam się potrzeba określenia aktualnych trendów w dydaktyce uczelni ekonomicznych oraz zdiagnozowanie problemów, z jakimi borykają się w codziennej pracy nauczyciele akademiccy. Zależało nam także na stworzeniu warunków do dzielenia się tzw. dobrymi praktykami w zakresie projektowania i realizacji zajęć dydaktycznych. Obok diagnozy obecnej sytuacji istotna była również refleksja nad wyzwaniami w obszarze organizacji zajęć i rozwoju kompetencji dydaktycznych, przed jakimi stają współcześni nauczyciele i władze uczelni ekonomicznych. Tak szeroka problematyka numeru tematycznego sprawiła, że otrzymaliśmy wiele interesujących tekstów o różnorodnym zakresie i przedmiocie badań, a także o nieraz bardzo zróżnicowanym charakterze prezentacji. Ostatecznie w publikacji znalazło się dziesięć artykułów, zarówno teoretycznych, jak i empirycznych, a także nieco bardziej refleksyjnych, zawierających opisy własnych doświadczeń dydaktycznych nauczycieli akademickich. Pierwsze trzy artykuły stanowią swoiste wprowadzenie w problematykę dydaktyki akademickiej. Dają one szerszy kontekst i tło dla tekstów, które ukazują bardziej konkretne i praktyczne rozwiązania edukacyjne. Anna Sajdak porusza problem systemowego przygotowywania nauczyciela akademickiego do prowadzenia zajęć ze studentami oraz wspierania jego rozwoju w roli nauczyciela. W artykule przedstawia możliwości doskonalenia kompetencji dydaktycznych. Są one wynikiem pogłębionych studiów Autorki nad teorią i praktyką dydaktyki akademickiej w Polsce i w Niemczech. Podejmuje temat centrów dydaktyki akademickiej, które prowadzą działalność wynikającą z osiągnięć interdyscyplinarnych zespołów dydaktyków akademickich (pedagogów, psychologów, dydaktyków przedmiotowych, specjalistów IT i edukacji zdalnej). Opisane przez

4 4 Wprowadzenie Autorkę rozwiązania mają uniwersalny charakter i mogą być zaaplikowane niezależnie od typu uczelni. Tekst zawiera propozycje osadzone głównie w paradygmacie konstruktywistycznym (warsztaty, seminaria, treningi) oraz humanistycznym (co-teaching, coaching, superwizja, grupy superwizyjne). Drugi artykuł, autorstwa Aldony Andrzejczak, także dotyczy kompetencji dydaktycznych nauczycieli. Poświęcony został projektowaniu celów zajęć według koncepcji kształcenia opartego na efektach. Autorka prezentuje tę koncepcję na tle ogólnie zarysowanych zmian w obrębie kształcenia wyższego, które doprowadziły do wdrożenia Krajowych Ram Kwalifikacji i w konsekwencji wytworzyły praktykę, by cele kształcenia zapisywać w języku mierzalnych efektów. W tekście bardzo silnie została zaakcentowana potrzeba uwzględniania nie tylko wiedzy deklaratywnej, ale i proceduralnej, co z kolei wymaga zmiany podejścia do sposobu prowadzenia zajęć na rzecz wszechstronnej aktywizacji studentów. Artykuł Anny Wach-Kąkolewicz jest poświęcony ewaluacji zajęć dydaktycznych jako instrumentu podnoszenia jakości kształcenia w szkole wyższej. Autorka wychodzi z założenia, że na większości polskich uczelni dbałość o ocenę procesu kształcenia sprowadza się głównie do badania opinii studentów na temat zajęć i wykładowców po zakończeniu semestru. Jako przykład takiej praktyki prezentuje wyniki badań prowadzonych w Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Inną popularną formą dbania o jakość kształcenia są hospitacje zajęć. Z reguły są one po prostu formalnym wymogiem i przykrym obowiązkiem przełożonych. Na tle ograniczeń związanych z powszechnymi na uczelniach metodami Autorka omawia sposoby ewaluacji zajęć dydaktycznych, które służą rzeczywistemu rozwojowi i doskonaleniu kompetencji dydaktycznych nauczycieli akademickich i mogą się przyczyniać do podnoszenia jakości kształcenia na poziomie uniwersyteckim. Waldemar W. Budner zajął się problemem nauczania ekonomii przestrzennej na studiach wyższych. Autor przekonuje, że znajomość zagadnień związanych z przestrzennym zróżnicowaniem zjawisk społecznych i gospodarczych jest niezwykle ważna w wykształceniu współczesnego ekonomisty. W artykule zostały zaprezentowane cele nauczania ekonomii przestrzennej na kierunkach ekonomicznych oraz konkretne efekty kształcenia. Dodatkowo Autor przedstawił zakres zainteresowań tej dyscypliny, sytuując ją na tle innych pokrewnych dyscyplin nauki. Tekst dostarcza wiedzy na temat założeń i elementów projektu konkretnego przedmiotu studiów, nie dotyka natomiast kwestii jego realizacji. Kolejny artykuł ma inny charakter. Pokazuje bowiem konkretne ćwiczenia i zadania, które jego Autorki wykorzystują w nauczaniu polityki

5 Wprowadzenie 5 pieniężnej na wyższych studiach ekonomicznych. Magdalena Szyszko i Karolina Tura przedstawiają szereg własnych pomysłów bazujących na wspólnej idei nauczania zorientowanego na studenta. Tekst ma bardzo praktyczny charakter dostarcza cennych przemyśleń i konkretnych rozwiązań związanych z nauczaniem przedmiotu, który jest uważany za jeden z trudniejszych w toku studiów. Obok opisu wdrożonych rozwiązań autorki zaprezentowały także założenia koncepcji samodzielnego dochodzenia do wiedzy przez studentów oraz specyfikę polityki pieniężnej jako przedmiotu studiowania. Również Anna Bernatowicz i Zuzanna Rataj skupiły się na omówieniu sposobu realizacji zajęć dydaktycznych. Autorki szczegółowo przedstawiły założenia i przebieg ćwiczeń z użyciem gry planszowej pt. Społeczność w działaniu. Artykuł jest niezwykle ciekawym i praktycznym przykładem prowadzenia zajęć w ujęciu konstruktywistycznym. Pokazuje cele, efekty kształcenia i kolejne fazy realizacji zajęć, a także przybliża rolę prowadzącego zajęcia w poszczególnych fazach cyklu uczenia się-nauczania. Ostatnia grupa artykułów jest poświęcona zagadnieniom edukacji realizowanej za pomocą mediów elektronicznych. Autorzy tych opracowań dzielą się swoimi doświadczeniami, a także systematyzują wiedzę na temat możliwości zastosowań kształcenia przez internet, światów wirtualnych i gier elektronicznych w szkolnictwie wyższym. Helena Gaspars-Wieloch w bardzo osobistym i refleksyjnym tekście omawia zalety i wady kształcenia zdalnego przez internet. Przykład kursu e-learningowego Optymalizacja czasowo-kosztowa projektu, przygotowanego w ramach unijnego projektu Kadry dla Gospodarki, posłużył Autorce do prezentacji procesu tworzenia tego typu rozwiązań. W tekście przedstawione zostały osobiste motywacje związane z wykonaniem tego zadania, kulisy odsłaniające techniczne aspekty użytkowania kursów e-learningowych, a także krytyczna analiza ich mocnych i słabych stron. Z kolei Paweł Topol zaprezentował koncepcję trójwymiarowych światów wirtualnych jako przestrzeni skutecznie wykorzystywanej do szkoleń zawodowych i biznesowych. Autor wprowadza Czytelnika w środowiska światów wirtualnych 3D, następnie ogólnie przedstawia ich funkcjonalność w odniesieniu do właściwych cech światów wirtualnych, by w końcu ukazać akademicki kontekst wykorzystywania tego typu rozwiązań. W artykule omówione są przykłady uczelni, które programowo wykorzystują światy wirtualne w kursach zawodowych i biznesowych, a także konferencji naukowych prowadzonych w takich środowiskach. Autor zaprezentował także wnioski z badań na temat efektywności szkoleń wirtualnych.

6 6 Wprowadzenie Anna Bernaciak i Tomasz Brańka jako cel postawili sobie identyfikację efektów edukacyjnych, które można osiągnąć dzięki zastosowaniu elektronicznych gier dydaktycznych w kształceniu na poziomie akademickim. Autorzy omówili grę jako metodę pracy ze studentami oraz scharakteryzowali rolę nauczyciela jako lidera aktywności w trakcie zajęć prowadzonych tą metodą. W części praktycznej została zaprezentowana gra decyzyjna Park Manager, której twórcami są m.in. autorzy artykułu. Ostatni tekst Filipa Nowackiego i Jakuba Ryfa w spójny i uporządkowany sposób prezentuje metodyczne podejście do projektowania komputerowych gier biznesowych. Potencjał tego typu przedsięwzięć i znaczenie w edukacji menedżerów rośnie nie tylko wraz z rozwojem technologii informacyjnych, ale przede wszystkim wraz z coraz większym zrozumieniem ich przydatności i skuteczności przez nauczycieli akademickich. W artykule Autorzy podkreślają konieczność uwzględniania oczekiwań użytkowników wobec gier. Odnosząc się do literatury przedmiotu, wyróżniają i omawiają cztery kategorie użytkowników o różnych preferencjach, co ma szczególne znaczenie z punktu widzenia projektowania rozwiązań i ich przydatności w procesie dydaktycznym. Mamy nadzieję, że zredagowana przez nas publikacja spotka się z zainteresowaniem, wzbudzi dyskusję w gronie nauczycieli akademickich i doprowadzi do głębszej refleksji nad własnym sposobem projektowania i realizacji zajęć dydaktycznych. Anna Wach-Kąkolewicz i Bartosz Sławecki