POLSKA POŁUDNIOWA 2015 Potencjał rozwoju usług dla biznesu

Transkrypt

1 POLSKA POŁUDNIOWA 215 Potencjał rozwoju usług dla biznesu ZASOBY LUDZKIE RYNEK NIERUCHOMOŚCI

2 Spis treści Wstęp 3 Kraków 6 Wrocław 7 Katowice 8 Kielce 9 Rzeszów 1 Opole 11 Słowniczek HR 12 Zielona certyfikacja 14 2

3 Wstęp Kraków oraz Wrocław to niekwestionowani liderzy sektora /BPO w południowej części Polski. Miasta te rozwijają się z roku na rok w bardzo szybkim tempie. Ośrodkiem, który może z nimi konkurować, jest Aglomeracja Katowicka, która niewątpliwie zyskała na bliskości Krakowa w ostatnich latach. Rozwój w obszarze F&A, HR i CS w porównaniu z rokiem poprzednim w wymienionych wcześniej miastach kształtuje się na podobnym poziomie. Różnica pojawia się w IT, gdzie zauważalny jest bardzo duży wzrost wynagrodzeń, zwłaszcza we Wrocławiu. Rosnące zapotrzebowanie na specjalistów powoduje zwiększoną rotację pracowników w firmach oraz WYNAGRODZENIA W SEKTORZE /BPO KRAKÓW KATOWICE WROCŁAW KIELCE* RZESZÓW* OPOLE* Q1 Q3 Q1 Q3 Q1 Q3 Q1 Q3 Q1 Q3 Q1 Q3 Manager TL F&A HR IT CS Senior Spec Spec Junior Spec Manager TL Senior Spec Spec Junior Spec Manager TL Senior Spec Spec Junior Spec Manager TL Senior Spec Spec Junior Spec F&A -Finance and Accounting, HR - Human Resources, IT - Information Technology, CS -Customer Service Q1: Dolny (pierwszy) kwartyl: odpowiada poziomowi, przy którym 75% obserwowanych podmiotów ma wynik lub wartość wyższą niż ten poziom, a pozostałych 25% wartość niższą. Q3: Górny (trzeci) kwartyl: odpowiada poziomowi, przy którym 25% obserwowanych podmiotów ma wynik lub wartość wyższą od tego poziomu, a pozostałych 75% wartość niższą. Źródło - Advisory Group TEST Human Resources, w oparciu o dane płacowe przekazywane bezpośrednio przez pracodawców biorących udział w badaniu RaportPlacowy.pl oraz w oparciu o ekspercką wiedzę konsultantów TEST i wyselekcjonowane źródła zewnętrzne. Wynagrodzenia w PLN. * Przedziały wynagrodzeń dla Kielc, Rzeszowa i Opola zostały opracowane w oparciu o ekspercką wiedzę konsultantów Advisory Group TEST Human Resources i wyselekcjonowane źródła zewnętrze. Ich podstawą nie są, jak w przypadku 3 pozostałych miast, dane płacowe przekazywane bezpośrednio przez pracodawców biorących udział w badaniu Raport Płacowy.

4 wzrost ich oczekiwań płacowych, które pracodawcy chętnie lub nie, muszą spełnić. Trend ten ma swoje odzwierciedlenie w wyższym trzecim kwartylu płac. Mocno rozwijającym się ośrodkiem na mapie centrów /BPO jest Rzeszów. Miasto to zyskuje dużo poprzez niestabilną sytuację polityczno-gospodarczą po wschodniej stronie granicy i przenoszeniu do naszego kraju inwestycji z Ukrainy. Taka sytuacja stwarza wiele możliwości, które miasto dobrze wykorzystuje. Ze względu na specyfikę ulokowanych dotychczas firm w roku obecnym największy wzrost wynagrodzeń można zaobserwować w obsłudze klienta. Kielce, jako siedziba centrów /BPO, nie rozwijają się w tak dynamicznym stopniu, jak sąsiedzi. Wynagrodzenia są tu najniższe w całym regionie południowo-wschodnim. Szansą może być branża IT, gdzie wzrost wynagrodzeń jest największy w porównaniu do roku ubiegłego. Mające w tym roku swój koniec projekty systemowe dotyczące rewitalizacji regionu stwarzają dobre warunki do inwestycji pod względem wyszkolonej kadry i niskich kosztów pracy. Minusem jest jednak wciąż niewystarczająco rozwinięta infrastruktura. Nową lokacją dla centrów usług wspólnych stało się Opole. Najbardziej poszukiwanymi pracownikami są w tym rejonie specjaliści z językiem niemieckim. Choć miasto nie jest jeszcze rozwiniętym ośrodkiem, bliskość Wrocławia sprawia, iż pracodawcy w Opolu zmuszeni są do wdrożenia konkurencyjnych stawek płacowych. Najwyższymi wynagrodzeniami w branży /BPO mogą poszczycić się pracownicy obszaru IT. Ich zarobki na poszczególnych szczeblach są wyższe niż w innych rodzinach sektora usług wspólnych. Wynagrodzenia w branży IT charakteryzują się również największymi różnicami pomiędzy trzecim a pierwszym kwartylem. Rozpiętość wynagrodzeń spowodowana jest w dużym stopniu przez zróżnicowane zarobki dla programistów różnych technologii. W związku z dużym zapotrzebowaniem na specjalistów IT górna granica wynagrodzeń wyznaczana jest również przez oczekiwania płacowe pożądanych kandydatów w przypadku tych stanowisk dynamika płacowa jest największa i oczekiwania kandydatów w dużym stopniu kształtują aktualne stawki.

5 Dodatki pozapłacowe Na wykresie przedstawione zostały najczęściej oferowane dodatki pozapłacowe w firmach branży /BPO. W przeciwieństwie do wynagrodzeń, dynamika zmian w zakresie oferowanych benefitów jest mała. Zdecydowana większość firm wciąż oferuje podstawowy pakiet dodatków pozapłacowych, którego stałymi elementami są: opieka medyczna, dopłaty na cele kulturalno-rozrywkowe, dopłaty do zajęć sportowych czy edukacji oraz dodatkowe ubezpieczenia. Wielkość i rodzaj pakietów w dużej mierze zależy od kultury organizacyjnej firmy. Na tym tle, ze względu na bardziej rozwinięte techniki motywacji pracowników, lepiej wypadają firmy o zagranicznej strukturze kapitału. Różnice są jednak nieznaczne. Jako nieformalny dodatek do wynagrodzenia można traktować pracę w domu. Firmy z branży /BPO oferują często taką możliwość, zwłaszcza w przypadku osób posiadających małe dzieci. W takich sytuacjach nierzadko zdarza się również, iż pracodawca oferuje dofinansowanie do żłobka/przedszkola. Long life learning żyje dzięki. W myśl zasady ciągłego rozwoju, już od najniższych stanowisk asystenckich można oczekiwać dopłat do edukacji. Zazwyczaj są to liczne kursy zawodowe, językowe czy dofinansowanie studiów, programów MBA. W branży /BPO wraz ze stażem pracy rośnie wartość pakietu benefitów, tzn. w ramach tych samych dodatków pracownik ma do wykorzystania większy budżet, bądź może objąć dodatkiem wybrane osoby. Co więcej, część firm decyduje się na przyznanie dodatkowych dni urlopu po przepracowaniu przez zatrudnionego określonej liczby lat. Większość Centrów Usług Biznesowych oferuje też swoim pracownikom dodatki specyficzne dla obszaru ich działalności, np. wycieczki turystyczne, czy preferencyjne warunki zakupu określonych dóbr i usług. Praktyka ta rzadziej stosowana jest w firmach sektora usług dla biznesu. Warto zaznaczyć, iż firmy nieoferujące żadnych dodatków pozapłacowych dla swoich pracowników, są zdecydowaną rzadkością i stanowią około 1% ogółu. 92% 85% 85% 8% 7% 22% 2% 1% 15% Opieka medyczna Dopłaty na cele kulturalnorozrywkowe (pakiety kafeteryjne) Dopłaty do zajęć sportowych Dopłaty do edukacji - studia, MBA, kursy językowe, itp. Dodatkowe ubezpieczenia Rabat na produkty/usługi firmowe Fundusz emerytalny Samochód służbowy lub świadczenie samochodowe* Inne Opieka medyczna Dopłaty na cele kulturalnorozrywkowe (pakiety kafeteryjne) Dopłaty do zajęć sportowych Dopłaty do edukacji - studia, MBA, kursy językowe, itp. Dodatkowe ubezpieczenia Rabat na produkty/usługi firmowe Fundusz emerytalny Samochód służbowy lub świadczenie samochodowe* Inne *dotyczy stanowisk kierowniczych Żródło - Advisory Group TEST Human Resources, w oparciu o dane płacowe przekazywane bezpośrednio przez pracodawców biorących udział w badaniu RaportPlacowy.pl oraz w oparciu o ekspercką wiedzę konsultantów TEST i wyselekcjonowane źródła zewnętrzne.

6 Kraków Trzy pierwsze kwartały 215r. charakteryzowały się niewielkim przyrostem podaży. Do użytku oddano jedynie 1 tys. m 2, co znacząco kontrastuje z wynikami z 214r. (87 tys. m 2 ). Należy jednak zaznaczyć, że większość powierzchni planowanej do ukończenia w bieżącym roku trafi na rynek dopiero w ostatnim kwartale. Obecnie w Krakowie w fazie realizacji znajduje się ponad 15 tys. m 2 powierzchni biurowej, z czego połowa zostanie ukończona jeszcze w tym roku. Wśród największych projektów, które zostaną oddane do użytkowania do końca 215r. można wymienić: Opolska Office Park I (19,2 tys. m 2 ), Aleja Pokoju 5 (13 tys. m 2 ), K1 (13 tys. m 2 ), Bonarka 4 Business F (1 tys. m 2 ) oraz Quattro Business Five (8,7 tys. m 2 ). Podobnie jak w ubiegłym roku Kraków nie odnotował znaczących zmian w poziomie wskaźnika pustostanów (około 4%). Przewidujemy, że trend ten zostanie odwrócony w IV kw. 215r. (z uwagi na wysoki poziom nowej podaży). Kraków pozostaje rynkiem wynajmującego; możemy jednak oczekiwać, że rosnąca konkurencja między deweloperami (szczególnie w przypadku nowo ukończonych biurowców oraz inwestycji w budowie) przełoży się na korzystniejsze warunki najmu. Źródło: Colliers International, III kw. 215 WYBRANI NAJEMCY Z SEKTORA USŁUG NAJEMCA SEKTOR Amway Business Center Europe Capgemini Capita BPO Delphi Automotive R&D Electrolux Poland GENPACT BPO HCL Poland Lufthansa Global Business Services Philip Morris Klasa A Klasa B KLIKNIJ jeżeli chcesz zobaczyć aktualną listę budynków RYNEK BIUROWY GŁÓWNE WSKAŹNIKI m 2 PODAŻ 1 m 2 NOWA PODAŻ I-III KW m 2 4,1% WSPÓŁCZYNNIK PUSTOSTANÓW 1 2 POWIERZCHNIA BIUROWA (M 2 ) WOLNA POWIERZCHNIA ISTNIEJĄCA PODAŻ POWIERZCHNIA PLANOWNA. STAWKI CZYNSZU ZA POWIERZCHNIĘ BIUROWĄ W ISTNIEJĄCYCH OBIEKTACH (M 2 /MIESIĄC) 13,5-15, STOPA BEZROBOCIA uniwersytety UNIWERSYTETY techniczne TECHNICZNE techniczne rolnicze ROLNICZE rolnicze ekonomiczne EKONOMICZNE pedagogiczne PEDAGOGICZNE medyczne MEDYCZNE medyczne AWF AWF AWF artystyczne ARTYSTYCZNE artystyczne teologiczne TEOLOGICZNE teologiczne KRAKÓW MAŁOPOLSKA KRAKÓW MAŁOPOLSKA ,2% 9,9% RANKING UCZELNI* Uniwersytet Jagielloński (1. miejsce w Polsce) Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie (6. miejsce w Polsce) LICZBA POZOSTAŁE Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki (38. miejsce w Polsce) Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie (39. miejsce w Polsce) 21x 31x Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie (47. miejsce w Polsce) Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie ( miejsca w Polsce) Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie (61-7. miejsca w Polsce) Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie (61-7. miejsca w Polsce) Krakowska Akademia Frycza Modrzewskiego (71-8. miejsca w Polsce) Akademia Ignatianum w Krakowie (8+ miejsce w Polsce) ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH wśród absolwentów na poziomie minimum średnim (B1) w województwie małopolskim** ANGIELSKI 85% ROSYJSKI 5,4% HISZPAŃSKI 2,9% NIEMIECKI 1,6% FRANCUSKI 3,8% WŁOSKI Źródło: GUS, 214 *Źródło: Ranking Szkół Wyższych 215 przygotowany przez miesięcznik edukacyjny Perspektywy ( **Źródło: Dane Advisory Group TEST Human Resources 215, na próbie obserwacji, osoby w wieku 25-4 lat, z tytułem co najmniej licencjata. 2%

7 Wrocław STOPA BEZROBOCIA WROCŁAW DOLNOŚLĄSKIE 4,3% 1,6% LICZBA WROCŁAW DOLNOŚLĄSKIE 25x 38x KLIKNIJ jeżeli chcesz zobaczyć aktualną listę budynków RYNEK BIUROWY GŁÓWNE WSKAŹNIKI m 2 PODAŻ 78 6 m 2 NOWA PODAŻ I-III KW m 2 9,7% WSPÓŁCZYNNIK PUSTOSTANÓW uniwersytet UNIWERSYTETY uniwersytet techniczne TECHNICZNE techniczne rolnicze ROLNICZE rolnicze ekonomiczne EKONOMICZNE pedagogiczne PEDAGOGICZNE medyczne MEDYCZNE medyczne AWF AWF AWF artystyczne ARTYSTYCZNE teologiczne TEOLOGICZNE teologiczne POZOSTAŁE Wrocławski rynek nieustannie cieszy się dużym zainteresowaniem ze strony deweloperów. Od początku roku do użytku oddano siedem obiektów biurowych o łącznej powierzchni 79 tys. m 2. Największe nowe inwestycje to m.in. kompleks Dominikański (35,8 tys. m 2 ), West Gate (16 tys. m 2 ) oraz Dubois 41 (7 tys. m 2 ). Aktywność deweloperska nie spowalnia, co potwierdza ilość realizowanych projektów. Obecnie w budowie znajduje się ponad 178 tys. m 2 powierzchni, która w większości trafi na rynek w 216 roku. Popyt na powierzchnię biurową odnotowany w trzech pierwszych kwartałach wyniósł ponad 6 tys. m 2. Najwyższy udział w aktywności przypadł nowym umowom (74%) oraz renegocjacjom obowiązujących kontraktów (17%). Z uwagi na wysoki poziom absorpcji powierzchni biurowej, współczynnik pustostanów odnotował spadek do poziomu 9,7%. STAWKI CZYNSZU ZA POWIERZCHNIĘ BIUROWĄ W ISTNIEJĄCYCH OBIEKTACH (M 2 /MIESIĄC) WYBRANI NAJEMCY Z SEKTORA USŁUG NAJEMCA Geoban Google Hewlett Packard IBM McKinsey & Company Randstad Payroll Solutions Tieto Volvo WIPRO SEKTOR KPO HRO POWIERZCHNIA BIUROWA (M 2 ) WOLNA POWIERZCHNIA ISTNIEJĄCA PODAŻ. POWIERZCHNIA PLANOWNA RANKING UCZELNI* Politechnika Wrocławska (4. miejsce w Polsce) Uniwersytet Wrocławski (7. miejsce w Polsce) Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu (15. miejsce w Polsce) Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu (3. miejsce w Polsce) Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu (33. miejsce w Polsce) Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu (61-7. miejsca w Polsce) ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH wśród absolwentów na poziomie minimum średnim (B1) w województwie dolnośląskim** ANGIELSKI 8% ROSYJSKI 4,8% HISZPAŃSKI NIEMIECKI 17% FRANCUSKI 2,5% WŁOSKI Klasa A 12,5-16,5 Dolnośląska Wyższa Szkoła we Wrocławiu (8.+ miejsce w Polsce) 2,1% 1,2% Klasa B 1, Źródło: Colliers International, III kw Źródło: GUS, 214 *Źródło: Ranking Szkół Wyższych 215 przygotowany przez miesięcznik edukacyjny Perspektywy ( **Źródło: Dane Advisory Group TEST Human Resources 215, na próbie obserwacji, osoby w wieku 25-4 lat, z tytułem co najmniej licencjata.

8 Katowice RYNEK BIUROWY GŁÓWNE WSKAŹNIKI STOPA BEZROBOCIA KATOWICE ŚLĄSKIE 4,7% 9,6% LICZBA KATOWICE ŚLĄSKIE 18x 41x m 2 PODAŻ KLIKNIJ jeżeli chcesz zobaczyć aktualną listę budynków m 2 NOWA PODAŻ I-III KW m 2 14,4% WSPÓŁCZYNNIK PUSTOSTANÓW UNIWERSYTETY uniwersytety techniczne TECHNICZNE techniczne rolnicze ROLNICZE rolnicze EKONOMICZNE ekonomiczne PEDAGOGICZNE pedagogiczne medyczne MEDYCZNE medyczne AWF AWF AWF ARTYSTYCZNE artystyczne teologiczne TEOLOGICZNE POZOSTAŁE Podaż nowoczesnej powierzchni biurowej w Katowicach kształtuje się na poziomie 287,3 tys. m 2, co czyni miasto trzecim co do wielkości rynkiem biurowym Polski Południowej. W okresie od stycznia do września do użytku został oddany tylko jeden budynek biurowy oferujący na wynajem 9,1 tys. m 2 (A4 Business Park II, Echo Investment). W budowie znajduje się ponad 7 tys. m 2 nowych biur, z czego większość to kolejne fazy już istniejących kompleksów: Silesia Business Park II / III (łącznie 23 tys. m 2 ), A4 Business Park III (12 tys. m 2 ) czy GPP Business Park IV (7,5 tys. m 2 ). Dzięki kilku znaczącym umowom najmu, m.in. PKP Cargo w A4 Business Park (7,6 tys. m 2 ) czy Capgemini w Silesia Business Park (5,6 tys. m 2 ), popyt na powierzchnię biurową przekroczył 3 tys. m 2. Najemcy zawierali najczęściej nowe umowy, które w omawianym okresie stanowiły ponad 65% zarejestrowanej aktywności. Na koniec września 215r. współczynnik pustostanów ukształtował się na poziomie 14,4% (wobec 11,2% we wrześniu 214r.). Wzrost odsetka powierzchni niewynajętej dotyczył w szczególności starszych obiektów biurowych (z uwagi na relokację dotychczasowych najemców do nowo ukończonych inwestycji). WYBRANI NAJEMCY Z SEKTORA USŁUG NAJEMCA SEKTOR Archidoc BPO Capgemini Contact Center ING Services Poland Mentor Graphics Centre R&D PwC Rockwell Automation Unilever UPC Klasa A Centre POWIERZCHNIA BIUROWA (M 2 ) 5 Katowice WOLNA POWIERZCHNIA ISTNIEJĄCA PODAŻ POWIERZCHNIA PLANOWNA STAWKI CZYNSZU ZA POWIERZCHNIĘ BIUROWĄ W ISTNIEJĄCYCH OBIEKTACH (M 2 /MIESIĄC) RANKING UCZELNI* Uniwersytet Śląski w Katowicach (17. miejsce w Polsce) Politechnika Śląska w Gliwicach (22.miejsce w Polsce) Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach (31. miejsce w Polsce) Politechnika Częstochowska (42. miejsce w Polsce) Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach (44. miejsce w Polsce) Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie (71-8. miejsca w Polsce) Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej (71-8. miejsca w Polsce) Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej ( miejsca w Polsce) Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa im. W. Korfantego w Katowicach (8.+ miejsce w Polsce) ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH wśród absolwentów na poziomie minimum średnim (B1) w województwie śląskim** ANGIELSKI 79,1% ROSYJSKI 3,4% HISZPAŃSKI 1,5% NIEMIECKI 1,5% FRANCUSKI 2,6% WŁOSKI 1,5% Klasa B 9-11 Źródło: Colliers International, III kw Źródło: GUS, 214 *Źródło: Ranking Szkół Wyższych 215 przygotowany przez miesięcznik edukacyjny Perspektywy ( **Źródło: Dane Advisory Group TEST Human Resources 215, na próbie obserwacji, osoby w wieku 25-4 lat, z tytułem co najmniej licencjata.

9 Kielce KIELCE RYNEK BIUROWY GŁÓWNE WSKAŹNIKI STOPA BEZROBOCIA ŚWIĘTOKRZYSKIE 9,8% 14,2% LICZBA KIELCE ŚWIĘTOKRZYSKIE 11 x 15 x Sytuacja na kieleckim rynku biurowym pozostaje względnie stabilna. W ciągu trzech kwartałów 215r. podaż powierzchni biurowej odnotowała niewielki wzrost, osiągając poziom 59,5 tys. m 2 na koniec września 215r. Obecnie w Kielcach w budowie znajduje się ponad 5 tys. m 2 w dwóch projektach: Aqua (2,2 tys. m 2 ) oraz Stacja Biznesu (2,9 tys. m 2 ). Współczynnik pustostanów w istniejących budynkach biurowych ukształtował się na poziomie 9,4%. Największe powierzchnie biurowe dostępne na rynku sięgają 2 m 2, jednak ich ilość jest ograniczona. Większość ofert to moduły od 4 do 1 m 2. Deweloperzy działający na kieleckim rynku mają w planach kolejne inwestycje, jednak ich realizacja jest uzależniona od sytuacji rynkowej i zainteresowania potencjalnych najemców. STAWKI CZYNSZU ZA POWIERZCHNIĘ BIUROWĄ W ISTNIEJĄCYCH OBIEKTACH (M 2 /MIESIĄC) WYBRANI NAJEMCY Z SEKTORA USŁUG NAJEMCA Infover Inter Galactica Medicover Teledirect UCMS Group Poland SEKTOR Centre Centre Centre BPO m 2 PODAŻ 5 1 m 2 9,4% WSPÓŁCZYNNIK PUSTOSTANÓW POWIERZCHNIA BIUROWA (M 2 ) Kielce WOLNA POWIERZCHNIA ISTNIEJĄCA PODAŻ POWIERZCHNIA PLANOWNA RANKING UCZELNI* uniwersytety UNIWERSYTETY uniwersytety techniczne TECHNICZNE techniczne rolnicze ROLNICZE rolnicze ekonomiczne EKONOMICZNE ekonomiczne pedagogiczne PEDAGOGICZNE medyczne MEDYCZNE medyczne AWF AWF AWF artystyczne artystyczne ARTYSTYCZNE teologiczne teologiczne TEOLOGICZNE POZOSTAŁE Politechnika Świętokrzyska w Kielcach (49. miejsce w Polsce) Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach ( miejsca w Polsce) ANGIELSKI 69% ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH wśród absolwentów na poziomie minimum średnim (B1) w województwie świętokrzyskim** ROSYJSKI 6,3% HISZPAŃSKI NIEMIECKI 8,8% FRANCUSKI 1,4% WŁOSKI Klasa B/B+ 8-1,6%,7% Źródło: Colliers International, III kw Źródło: GUS, 214 *Źródło: Ranking Szkół Wyższych 215 przygotowany przez miesięcznik edukacyjny Perspektywy ( **Źródło: Dane Advisory Group TEST Human Resources 215, na próbie obserwacji, osoby w wieku 25-4 lat, z tytułem co najmniej licencjata.

10 Rzeszów RZESZÓW STOPA BEZROBOCIA PODKARPACKIE 7,8% 14,8% LICZBA RZESZÓW PODKARPACKIE 4x 14x RYNEK BIUROWY GŁÓWNE WSKAŹNIKI Na koniec III kw. 215r. zasoby biurowe Rzeszowa wyniosły 46,7 tys. m 2. Warto jednak zaznaczyć, że do końca bieżącego roku rynek wzrośnie o blisko 2 tys. m 2 dostarczone w ramach jednej inwestycji (Skyres Warszawska). W porównaniu do zeszłego roku współczynnik pustostanów odnotował znaczący spadek. Na koniec września 215r. odsetek powierzchni wolnej w Rzeszowie wyniósł 7,8%, co przełożyło się na 3,6 tys. m 2 biur przeznaczonych na wynajem lub sprzedaż. Sytuacja na rynku ulegnie zmianie wraz z dostarczeniem nowej podaży w IV kw. br., dzięki której Rzeszów odnotuje wzrost dostępności modułów o powierzchni przekraczającej 1 m 2. Obecnie w Rzeszowie w budowie znajduje się 24 tys. m 2, z czego większość zostanie oddana do użytku jeszcze w tym roku. Wśród planowanych inwestycji można wymienić drugą fazę kompleksu Skyres (17 tys. m 2 ). Zgodnie z zapowiedziami dewelopera, budowa biurowca ma ruszyć już w 216r. WYBRANI NAJEMCY Z SEKTORA USŁUG NAJEMCA Carlson Wagonlit Contact Center ContactPoint PKO BP SoftSystem ZETO- Rzeszów SEKTOR BPO Centre Centre Centre 46 7 m 2 PODAŻ 24 m 2 7,8% WSPÓŁCZYNNIK PUSTOSTANÓW POWIERZCHNIA BIUROWA (M 2 ) RANKING UCZELNI* Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza (45. miejsce w Polsce) Uniwersytet Rzeszowski ( miejsca w Polsce) uniwersytety UNIWERSYTETY techniczne TECHNICZNE techniczne rolnicze ROLNICZE rolnicze ekonomiczne EKONOMICZNE pedagogiczne PEDAGOGICZNE medyczne MEDYCZNE medyczne AWF AWF AWF artystyczne ARTYSTYCZNE artystyczne teologiczne TEOLOGICZNE teologiczne POZOSTAŁE ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH wśród absolwentów na poziomie minimum średnim (B1) w województwie podkarpackim** ANGIELSKI 77% ROSYJSKI 4,8% NIEMIECKI 1% FRANCUSKI,9% STAWKI CZYNSZU ZA POWIERZCHNIĘ BIUROWĄ W ISTNIEJĄCYCH OBIEKTACH (M 2 /MIESIĄC) WOLNA POWIERZCHNIA ISTNIEJĄCA PODAŻ POWIERZCHNIA PLANOWNA HISZPAŃSKI WŁOSKI Klasa B/B+ 8-1,5,8%,8% Źródło: Colliers International, III kw Źródło: GUS, 214 *Źródło: Ranking Szkół Wyższych 215 przygotowany przez miesięcznik edukacyjny Perspektywy ( **Źródło: Dane Advisory Group TEST Human Resources 215, na próbie obserwacji, osoby w wieku 25-4 lat, z tytułem co najmniej licencjata.

11 Opole OPOLE Opole to najmniejszy z analizowanych rynków całkowita podaż nowoczesnej powierzchni biurowej w tym mieście jest szacowana na 23,1 tys. m 2. Największe istniejące inwestycje oferują 3-4 tys. m 2 powierzchni na wynajem, przy czym w ofercie znajdują się również budynki poniżej 1 tys. m 2. Podobnie jak w przypadku pozostałych mniejszych rynków biurowych, istniejące budynki oferują standard klasy B/ B+. Współczynnik pustostanów w Opolu kształtuje się na poziomie 15,5%, co przekłada się na około 3,6 tys. m 2 dostępnej od zaraz powierzchni. Obecnie w budowie jest 6,1 tys. m 2. W fazie planowania natomiast znajduje się ponad 2 tys. m 2 biur. Uwzględniając duże zainteresowanie firm nowymi powierzchniami, przewidujemy, że w nadchodzącym roku Opole odnotuje wzrost aktywności budowlanej. WYBRANI NAJEMCY Z SEKTORA USŁUG NAJEMCA Capgemini ISTA Opta Data Future Processing Inter Galactica IFM Ecolink JCommerce PZU SEKTOR Center R&D RYNEK BIUROWY GŁÓWNE WSKAŹNIKI 23 1 m 2 PODAŻ 6 1 m 2 15,5% WSPÓŁCZYNNIK PUSTOSTANÓW POWIERZCHNIA BIUROWA (M 2 ) Opole STOPA BEZROBOCIA OPOLSKIE 9,5% 11,9% RANKING UCZELNI* Politechnika Opolska (48. miejsce w Polsce) Uniwersytet Opolski ( miejsca w Polsce) LICZBA UNIWERSYTETY uniwersytety techniczne TECHNICZNE rolnicze ROLNICZE rolnicze ekonomiczne EKONOMICZNE PEDAGOGICZNE pedagogiczne medyczne MEDYCZNE medyczne AWF AWF AWF artystyczne ARTYSTYCZNE teologiczne TEOLOGICZNE POZOSTAŁE OPOLE OPOLSKIE 4x 6x ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH wśród absolwentów na poziomie minimum średnim (B1) w województwie opolskim** ANGIELSKI 75,6% ROSYJSKI NIEMIECKI 17,3% FRANCUSKI STAWKI CZYNSZU ZA POWIERZCHNIĘ BIUROWĄ W ISTNIEJĄCYCH OBIEKTACH (M 2 /MIESIĄC) WOLNA POWIERZCHNIA ISTNIEJĄCA PODAŻ POWIERZCHNIA PLANOWNA 3,2% 1,6% HISZPAŃSKI WŁOSKI Klasa B/B+ 7-9,5,6%,5% Źródło: Colliers International, III kw Źródło: GUS, 214 *Źródło: Ranking Szkół Wyższych 215 przygotowany przez miesięcznik edukacyjny Perspektywy ( **Źródło: Dane Advisory Group TEST Human Resources 215, na próbie obserwacji, osoby w wieku 25-4 lat, z tytułem co najmniej licencjata.

12 Słowniczek HR ASSESSMENT CENTRE to najbardziej efektywna metoda diagnozy potencjału i kompetencji zawodowych. Jej skuteczność oparta jest na wielostronnej ocenie umiejętności kandydatów w różnorodnych zadaniach, dokonywanej przez kilku asesorów. Pomimo symulowanych, a więc sztucznych warunków obserwacji zachowań kandydatów, możliwa jest dogłębna analiza ich umiejętności i wyciąganie trafnych wniosków dotyczących potencjału zawodowego. BADANIA SATYSFAKCJI PRACOWNIKÓW to doskonałe narzędzie poznania opinii zatrudnionych osób na temat różnych aspektów działalności firmy. Stosuje się je zarówno cyklicznie, prowadząc systematyczny monitoring potrzeb pracowników, jak i jednorazowo zbierając informacje potrzebne do przygotowania istotnych dla firmy zmian lub badając opinie pracowników po ich wdrożeniu. DEVELOPMENT CENTRE to najbardziej efektywna metoda diagnozy potencjału i kompetencji zawodowych pracowników, służąca do planowania ich rozwoju. Jej skuteczność oparta jest na wielostronnej ocenie umiejętności pracowników w różnorodnych zadaniach, dokonywanej przez kilku asesorów. Dzięki sesjom feedbackowym uczestnicy DC pogłębiają rozumienie swoich zachowań w kontekście odbioru społecznego i wymagań organizacji oraz mają okazję zaplanować swój rozwój. EXECUTIVE SEARCH to sprawdzona metoda rekrutacji kandydatów kluczowych osób z poziomu kadry zarządzającej i menedżerskiej oraz wysokiej klasy specjalistów. Metoda Executive Search pozwala dotrzeć do kandydatów, którzy pracując osiągają sukcesy zawodowe. Są to osoby, które najczęściej nie szukają pracy, dlatego zadaniem konsultanta jest ich wyszukanie, przedstawienie oferty pracy i zachęcenie do udziału w rekrutacji. OCENA 36 to narzędzie do wszechstronnego, a jednocześnie precyzyjnego zbierania informacji zwrotnych na temat funkcjonowania w firmie ocenianego pracownika. W ocenie mogą uczestniczyć: przełożeni, podwładni, współpracownicy z innych działów, członkowie zespołów stałych i projektowych oraz klienci. RAPORTY PŁACOWE są kluczowym narzędziem do optymalizacji kosztów oraz do planowania budżetów płacowych w przedsiębiorstwie. Poprzez prezentację rynkowych wynagrodzeń Raporty Płacowe prowadzą do maksymalizacji zysków. SYSTEMY OCEN OKRESOWYCH to narzędzie do kompleksowego zarządzania pracownikami w firmach. W zależności od potrzeb organizacji, można zaprojektować systemy oparte o kompetencje, zarządzanie przez cele powiązane z wynagradzaniem i premiowaniem, polityką awansowania, szkolenia i rozwoju pracowników. Systemy ocen okresowych mogą mieć charakter tradycyjnej oceny przez przełożonego (systemy oceny 18 ) lub wielostronnej oceny Logotyp p 1.1.Logotyp pod Logotyp Advisory elementy stanowią zewnętrznej. Logotyp jest pods materiałach wycho Logotyp, ze wzglę hasła challenging

13 Advisory Group TEST Human Resources TEST jest firmą konsultingową z 25-letnią tradycją, dostarczającą centrom usług biznesowych i IT wysokiej jakości usługi HR, poprzez 5 wyspecjalizowanych linii biznesowych: TEST Executive, TEST Recruitment, TEST Consulting HR, TEST Training & Development, TEST Salary Survey. TEST wsparł powstanie ponad 5 centrów w Polsce, obsadzając w nich ponad 38 osób od poziomu szefów centrów, poprzez managerów pionów do specjalistów, badając potencjał zawodowy kilku tysięcy pracowników centrów w Assessment/Development Centre, wydając kilkanaście edycji Raportów Płacowych dla branży centrów usług. Firma jest organizatorem cyklicznej konferencji HR w Centrach Usług Biznesowych i IT ( pl), pierwszego w Polsce wydarzenia dla HR Managerów z centrów usług biznesowych i IT. DZIAŁ REKRUTACJI Marcin Sojka marcin.sojka@testhr.pl Tel.: Tel. kom.: DZIAŁ KONSULTINGU Agata Broś agata.bros@testhr.pl Tel.: Tel. kom.: DZIAŁ ANALIZ I RAPORTÓW PŁACOWYCH Agnieszka Keiper agnieszka.keiper@raportplacowy.pl Tel.:

14 Zielona Certyfikacja W kwietniu 214 r. łączna liczba projektów, publikowana przez jednostki przyznające certyfikaty BREEAM i LEED, obejmowała 94 budynki biurowe. W ciągu kolejnych 12 miesięcy, liczba ta wzrosła o ponad 76%. Według informacji publikowanych przez BRE (Building Research Establishment) i GBCI (Green Building Certification Institute) w Polsce znajduje się już 166 projektów biurowych, które uzyskały certyfikat ekologiczny. BREEAM i LEED pozostają najbardziej popularnymi certyfikatami na polskim rynku. Właściciele i deweloperzy najczęściej decydują się na certyfikację swoich budynków w ramach systemu BREEAM. Tylko co czwarty certyfikowany budynek biurowy korzysta z systemu certyfikacji LEED. Oba systemy posiadają warianty dedykowane dla budynków istniejących i nowo projektowanych. W związku z rosnącą podażą nowej powierzchni biurowej, starsze budynki coraz częściej poddają się procesowi certyfikacji, optymalizując efektywność operacyjną oraz uzyskując niezależne potwierdzenie dobrych praktyk zarządzania nieruchomością. Tym samym budynek jest lepiej pozycjonowany na rynku nieruchomości komercyjnych. KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z CERTYFIKACJI NIŻSZE KOSZTY UTRZYMANIA 13% MNIEJSZE ZUŻYCIE ENERGII 26%-5% 27% WYŻSZA SATYSFAKCJA UŻYTKOWNIKÓW REDUKCJA EMISJII CO % REDUKCJA ZUŻYCIA WODY 4% REDUKCJA ŚMIECI (wywożonych na wysypisko) 7% + KORZYŚCI WIZERUNKOWE LICZBA CERTYFIKOWANYCH OBIEKTÓW W SYSTEMIE BREEAM I LEED 76% BREEAM CERTYFIKOWANYCH BUDYNKÓW BREEAM 81% - 22 certified buildings 24% LEED - 4 CERTYFIKOWANYCH BUDYNKÓW WIĘCEJ ZNAJDZIESZ W NASZYM RAPORCIE: Zielone budynki w Polsce 215 Certyfikacja w liczbach 2

15 52 biura w 67 krajach na 6 kontynentach Stany Zjednoczone: 14 Kanada: 31 Ameryka Łacińska: 24 Azja Pacyfik: 199 EMEA: 18 1,75 mld roczny przychód w mln m 2 zarządzanych powierzchni 16 3 pracowników Colliers International Colliers International Group Inc. (Nasdaq: CIGI) (TSX: CIG) jest globalną firmą doradczą działającą w obszarze rynku nieruchomości komercyjnych. Posiada sieć 52 biur w 67 krajach zatrudniającą ponad 16 3 pracowników. Colliers International oferuje pełen zakres usług podmiotom związanym z rynkiem nieruchomości. Firma doradza najemcom komercyjnym, właścicielom nieruchomości oraz inwestorom. Zajmuje się pośrednictwem w zakresie wynajmu i sprzedaży, zarządzaniem nieruchomościami, a także zarządzaniem projektami budowlanymi, wyceną oraz badaniami rynku. Colliers International po raz dziesiąty z rzędu znalazł się w rankingu Global Outsourcing 1 liście czołowych firm działających w sektorze outsourcingu. Autorem rankingu jest International Association of Outsourcing Professionals. Colliers International w Polsce działa od 1997 roku i posiada biura w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu, Gdańsku, Katowicach i Łodzi, w których łącznie zatrudnia ponad 2 specjalistów. Firma została uhonorowana wieloma prestiżowymi nagrodami przyznanymi m.in. w konkursach: Eurobuild, CIJ Journal, CEE Quality Awards, International Property Awards. Ostatnio otrzymane przez Colliers wyróżnienia to nagroda Outsourcing Star dla jednej z firm nieruchomościowych najprężniej działających w sektorze outsourcingu oraz Gazele Biznesu przyznawane najdynamiczniej rozwijającym się firmom w Polsce. Więcej o nas na: Dominika Jędrak Director Research and Consultancy Services dominika.jedrak@colliers.com Robert Z. Karniewski Partner Director Poland Regional Markets robert.karniewski@colliers.com Anna Galicka-Bieda Regional Director Kraków anna.galicka-bieda@colliers.com Ewa Grudzień Analyst Research and Consultancy Services ewa.grudzien@colliers.com Kamil Pakosz Regional Manager Wrocław kamil.pakosz@colliers.com

16 SZUKASZ NOWEJ NIERUCHOMOŚCI? NASZE WYSZUKIWARKI NASZA WIEDZA TWOJA NOWA LOKALIZACJA Mapa ulic i centrów handlowych Znajdź swoje nowe biuro Znajdź swój nowy magazyn

17