Katalityczne odwadnianie alkoholi
|
|
- Tadeusz Kozłowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Zarządzanie Środowiskiem Pracownia Podstawy technologii chemicznej i zarządzanie chemikaliami Wprowadzenie i instrukcja do ćwiczenia Katalityczne odwadnianie alkoholi dr Hanna Wilczura-Wachnik Uniwersytet Warszawski Wydział Chemii Zakład Dydaktyczny Technologii Chemicznej 1
2 Wprowadzenie podstawy teoretyczne Niemal wszystkie reakcje zachodzące w organizmach żywych a także większość reakcji w przemyśle przebiega w obecności katalizatorów. Ponadto, w dzisiejszych czasach kataliza należy do najważniejszych technologii stosowanych w ochronie środowiska szczególnie w obszarze prewencji emisji toksycznych substancji. Powszechnie znanym przykładem jest stosowanie katalitycznych dopalaczy w samochodach. Termin kataliza wprowadził Berzelius w 1836r. Pracując nad różnymi reakcjami stwierdził, że substancja nazwana katalizatorem wpływa na szybkość reakcji. Wiele lat później Ostwald zaproponował następującą definicję katalizatora: katalizator to substancja przyspieszająca reakcję chemiczną nie zmieniając jej stanu równowagi a po reakcji pozostaje w niezmienionej postaci. Definicję tę uzupełniono w sposób następujący: katalizator to substancja, która zwiększa szybkość, z jaką reakcja chemiczna osiąga stan równowagi, sama się jednak nie zużywa. Symbol katalizatora nie występuje w równaniu stechiometrycznym. Obecnie obowiązuje następująca definicja katalizatora: katalizator zmienia szybkość dochodzenia układu do stanu równowagi, ale go nie zmienia. Katalizator nie może wywołać reakcji termodynamicznie niemożliwej w danych warunkach. Katalizator zmienia jedynie szybkość reakcji przebiegającej samorzutnie i bez udziału katalizatora. O przydatności katalizatora w procesie przemysłowym decydują następujące właściwości: aktywność, selektywność i stabilność. Aktywność katalizatora określa się jako różnicę między szybkością reakcji zachodzącej w obecności katalizatora i bez udziału katalizatora. Pojęcie aktywność katalizatora ma sens tylko w odniesieniu do danego układu katalizator-reagenty (danego typu reakcji) np.: aktywność kat V 2 O 5 w reakcji utleniania węglowodorów aromatycznych aktywność kat V 2 O 5 w reakcji utleniania SO 2 do SO 3. Selektywność katalizatora to stosunek ilości wybranego produktu reakcji do całkowitej ilości produktów otrzymywanych w danej reakcji. Definicja katalizatora zakłada, że nie ulega on zmianom podczas reakcji chemicznej. W rzeczywistości jego aktywność ulega zmniejszeniu w rezultacie zmian odwracalnych lub nieodwracalnych zachodzących w funkcji czasu na jego powierzchni. Obniżenie aktywności katalizatora może być odwracalne lub 2
3 nieodwracalne. Przywrócenie aktywności katalizatora następuje w wyniku jego regeneracji i aktywacji. Jeśli dezaktywacja katalizatora jest nieodwracalna konieczna jest jego wymiana. Stabilność katalizatora jest istotną cechą z punktu widzenia przydatności w procesach przemysłowych, ponieważ trwałość chemiczna, mechaniczna i termiczna determinuje czas jego życia. Pośród wielu czynników wpływających na stabilność katalizatora najistotniejszymi są: - zmniejszenie powierzchni aktywnej w wyniku rekrystalizacji lub spiekania, - zatrucie, - uszkodzenie mechaniczne. Procesy technologiczne, w których stosowane są reakcje chemiczne nazywane są procesami katalitycznymi. W zależności od mechanizmu reakcji procesy katalityczne dzielimy na: - reakcje utleniania i redukcji (reakcje redox): uwodornienia, odwodornienia, utleniania. Katalizatorami są: metale, półprzewodnikowe tlenki metali i siarczki. - reakcje kwas-zasada: hydroliza, izomeryzacja, kraking, alkilowanie. Typowymi katalizatorami są kwasy i zasady Brensteda i Lewisa, tlenki glinu, magnezu i glinokrzemiany. - reakcje o mechanizmie koordynacyjnym: polimeryzacja, oligomeryzacja, karbonylowanie, uwodornienie, hydroformylowanie. Typowymi katalizatorami są: kompleksy metali (zwykle metali przejściowych bloku d), układy bimetaliczne. Klasyfikacja katalizatorów Różnorodność cech katalizatorów sprawia, że nie powstało generalne ogólnie obowiązujące kryterium ich klasyfikacji. Zwykle porównuje się takie właściwości jak: stan fazowy reagentów i katalizatora, budowa katalizatora, skład, typy reakcji katalizowanych. Najczęściej stosowanym kryterium podziału katalizatorów jest stan fazowy układu reagenty-katalizator nazywany układem katalitycznym. Według tego kryterium rozróżnia się katalizatory heterogeniczne, homogeniczne i enzymatyczne, stanowiące odrębną grupę katalizatorów o specyficznych właściwościach. 3
4 Katalizatory heterogeniczne należą do najpowszechniej stosowanych w procesach przemysłowych. Heterogeniczne układy katalityczne znajdują zastosowanie w procesach technologii organicznej oraz nieorganicznej. Zaletami katalizatorów heterogenicznch są: - możliwość oddzielenia od reagentów i produktów a w konsekwencji łatwość odzysku i trwałość - możliwość stosowania w nieruchomych i fluidalnych złożach - wysoka aktywność w szerokim zakresie reakcji (np. uwodornienia, izomeryzacji olefin, redukcji aromatów i estrów) - dobra stabilność termiczna w szerokim zakresie warunków reakcji - relatywnie łatwe manipulowanie w operacjach o dużej skali Do wad katalizatorów heterogenicznych należą: - niejednorodność tzn. więcej niż jedno centrum aktywne - niezdefiniowana powierzchnia - trudności w projektowaniu i udoskonalaniu są wynikiem niezdefiniowanych centrów aktywnych - mniejsza selektywność (jako rezultat heterogenicznej natury centrów reakcyjnych, także często przez ostre warunki reakcji). Zastosowanie katalizy heterogenicznej w procesach technologii organicznej ma istotne znaczenie. Poniżej podano przykłady technologii działających w skali produkcyjnej. Przykłady katalizy heterogenicznej w technologii organicznej: - kraking katalityczny zeolity / Al 2 O 3 SiO 2 - hydrokraking Pd - zeolit (lub Ni, Mo, Pt) - reforming katalityczny Pt Al 2 O 3, Pt Re Al 2 O 3 - izomeryzacja np. alkanów Pd zeolit, Al 2 O 3 - uwodnienie np. alkenów kationity wodorowe - polimeryzacja np. alkenów H 3 PO 4 / glinokrzemiany Jak wspomniano katalizator i reagenty tworzą układ katalityczny. W zależności od stanu skupienia (rodzaju fazy) katalizatora i reagentów układy katalityczne są klasyfikowane w sposób następujący: 4
5 Rodzaj fazy Kataliza katalizator substraty Przykłady reakcji homogeniczna hydroliza estrów obecności kwasów nieorganicznych, utlenianie SO 2 do SO 3 w obecności NO 2, rozkład KClO 3 w obecności MnO 2 heterogeniczna cało stałe + + CH 2 =CH 2 + O 2 > CH 3 CHO w obecności roztworu PdCl 2 + CuCl 2, uwodornienie węgla w obecności kompleksów metali przejściowych, odwodnienie wyższych alkoholi na Al 2 O 3 SiO 2, utlenianie etylenu na Ag 2 O, uwodornienie nienasyconych kwasów tłuszczowych na Ni Katalizatory występują zarówno w stanie stałym, ciekłym jak i owym. Znaczenie przemysłowe mają katalizatory stałe i ograniczonym zakresie w ciekłym stanie skupienia. Procesami katalitycznymi są technologie organiczne: otrzymywania polimerów, barwników, farmaceutyków, procesy chemicznego przerobu frakcji destylacji rurowo-wieżowej ropy naftowej (np.kraking katalityczny) a także nieorganiczne: synteza kwasu siarkowego, synteza amoniaku, konwersja amoniaku do kwasu azotowego. Z udziałem katalizatorów przebiegają reakcje odwadniania, odwodornienia, odwodornienia, cyklizacji, aromatyzacji i wiele innych. Szczegółowe omówienie katalizy z uwzględnieniem mechanizmów działania, struktury katalizatorów i ich właściwości można znaleźć w Podręczniku do ćwiczeń z technologii chemicznej pod redakcją T.Kasprzyckiej-Guttman. Reakcja eliminacji cząsteczki wody (dehydratacji, odwadniania) jest charakterystyczna dla alkoholi. Reakcja może przebiegać pod wpływem stężonego kwasu siarkowego lub w obecności tlenku glinu w podwyższonej temperaturze. W zależności od temperatury produktami reakcji są odpowiedni alken i/lub eter. 5
6 Historycznie, po raz pierwszy reakcję eliminacji cząsteczki z alkoholu etylowego na stałym katalizatorze przeprowadził Priestley w 1787r. Było to odkrycie przypadkowe i początkowo niewyjaśnione. Wiele lat później wykazano że katalizatorem w tej reakcji były tlenki glinu i krzemu wchodzące w skład kaolinu, z którego wykonana była rurka przez która Priestley przepuszczał pary etanolu. Dalsze badania reakcji pozwoliły ustalić optymalne warunki jej prowadzenia. Okazało się, że w obecności tlenku glinu w zależności od temperatury może powstawać eten (etylen), eter dietylowy lub/i aldehyd octowy. Na skalę przemysłową reakcję dehydratacji alkoholi stosuje się do otrzymywania alkenów w krajach, w których brak innych źródeł olefin ewentualnie istniejące są niewystarczające. Proces dehydratacji alkoholu może być prowadzony w fazie owej lub ciekłej. Stosowanie fazy owej wymaga temperatury w zakresie 350 o C 400 o C, warunków normalnego ciśnienia i obecności tlenków glinu, toru, chromu lub innych metali jako katalizatorów. Prowadząc proces w fazie ciekłej jako katalizator stosuje się kwasy siarkowy lub fosforowy. Procesy dehydratacji alkoholi na skalę przemysłową prowadzi się zwykle w fazie owej w obecności tlenku glinu jako katalizatora. Tlenek glinu przed reakcją wymaga odpowiedniej aktywacji prowadzonej w odrębnym procesie. Wyjaśnianie mechanizmu reakcji odwadniania alkoholi zajmowało badaczy od czasów Priestley a. Kolejne teorie wynikały z aktualnego stanu wiedzy o katalizie. Jedną pierwszych teorii jest teoria związków pośrednich Sabatiera. Według tej teorii reakcja biegnie w dwóch etapach zgodnie z równaniami: Zastosowanie zeolitów jako katalizatorów w reakcji dehydratacji spowodowało nowe spojrzenie na mechanizm tej reakcji. Obecność centrów aktywnych Bronsteda i Lewisa charakterystyczna dla zeolitów pozwala na wyjaśnienie mechanizmu dehydratacji powstawaniem karbokationów. W trakcie reakcji proton z grupy hydroksylowej obecnej na powierzchni trójtlenku glinu przechodzi do zaadsorbowanej 6
7 cząsteczki alkoholu tworząc karbokation z równoczesnym wydzieleniem cząsteczki wody. W następnym etapie reakcji karbokation zaadsorbowany na powierzchni katalizatora ulega rozpadowi tworząc odpowiedni alken. Z kolei proton powraca do katalizatora. Schemat reakcji przedstawia się następującymi reakcjami: R-CH 2 -CH 2 -CH 2 OH + H + R-CH 2 -CH 2 -CH* 2 + H 2 O R-CH 2 -CH 2 -CH* 2 H + + R-C 3 H 5 W trakcie dehydratacji reakcje tworzenia karbokationu i jego rozpadu powtarzają się. Poza reakcjami prowadzącymi do alkenów istnieje niebezpieczeństwo przebiegu niekorzystnych reakcji zmniejszających aktywność katalizatora na skutek blokowania centrów aktywnych. Powoduje to konieczność regeneracji katalizatora. Literatura 1. Praca zbiorowa pod redakcją T.Kasprzyckiej Guttman, Podręcznik do ćwiczeń z technologii chemicznej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, W.Kuczyński, Podręcznik do ćwiczeń z technologii chemicznej, PWN B. Grzybowska-Świergosz, Elementy katalizy heterogenicznej, PWN S. Matar, M.J.Mirbach, H.A.tayim, Catalysis In petrochemical processes, Kluwer Academic Publishers J.Hagen, Industrial catalysis: a practical approach, Wiley,
8 Instrukcja ćwiczenia Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z procesem odwodnienia alkoholu alifatycznego. Proces prowadzony jest w skali laboratoryjnej w układzie heterofazowym z nieruchomym złożem stosując, jako katalizator Al 2 O 3. W trakcie ćwiczenia bada się powstające produkty metodą chromatografii owej stosując aparat Hewlett-Packard GC Porównuje się przebieg reakcji w różnych temperaturach, zmieniając szybkości dozowania surowca i czas reakcji. Szczegółowy opis instalacji przebieg ćwiczenia oraz kolejność czynności podany jest w wersji angielskojęzycznej. Opracowanie wyników 1. Obliczyć ilości alkenu i nieprzereagowanego alkoholu. 2. Wykonać bilans materiałowy przeprowadzonych reakcji krakingu i przedstawić je na wykresach Sankey a. 3. Obliczyć wydajność alkenu. 4. Opisać otrzymane chromatogramy (odczytać i podać w tabeli: czasy retencji i powierzchnie poszczególnych pików). 5. Przedyskutować otrzymane wyniki i sformułować wnioski w tym czy cel ćwiczenia został osiągnięty. 8
Kraking katalityczny węglowodorów
Zarządzanie Środowiskiem Pracownia Podstawy technologii chemicznej i zarządzanie chemikaliami Wprowadzenie i instrukcja do ćwiczenia Kraking katalityczny węglowodorów dr Hanna Wilczura-Wachnik Uniwersytet
Bardziej szczegółowoOpracowała: mgr inż. Ewelina Nowak
Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr
Bardziej szczegółowoWęglowodory poziom podstawowy
Węglowodory poziom podstawowy Zadanie 1. (2 pkt) Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 19. W wyniku całkowitego spalenia 1 mola cząsteczek węglowodoru X powstały 2 mole cząsteczek wody i 3 mole cząsteczek tlenku
Bardziej szczegółowoĆwiczenie IX KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ
Wprowadzenie Ćwiczenie IX KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ opracowanie: Barbara Stypuła Celem ćwiczenia jest poznanie roli katalizatora w procesach chemicznych oraz prostego sposobu wyznaczenia wpływu
Bardziej szczegółowoPlan dydaktyczny z chemii klasa: 2TRA 1 godzina tygodniowo- zakres podstawowy. Dział Zakres treści
Anna Kulaszewicz Plan dydaktyczny z chemii klasa: 2TRA 1 godzina tygodniowo- zakres podstawowy lp. Dział Temat Zakres treści 1 Zapoznanie z przedmiotowym systemem oceniania i wymaganiami edukacyjnymi z
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 26 KATALITYCZNE ODWODNIENIE HEPTANOLU
Ćwiczenie 26 KATALITYCZNE ODWODNIENIE HEPTANOLU Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie z procesem heterogenicznej katalizy oraz z metodami określania parametrów kinetycznych procesu takich jak:
Bardziej szczegółowoPochodne węglowodorów, w cząsteczkach których jeden atom H jest zastąpiony grupą hydroksylową (- OH ).
Cz. XXII - Alkohole monohydroksylowe Pochodne węglowodorów, w cząsteczkach których jeden atom jest zastąpiony grupą hydroksylową (- ). 1. Klasyfikacja alkoholi monohydroksylowych i rodzaje izomerii, rzędowość
Bardziej szczegółowoTECHNOLOGIA CHEMICZNA JAKO NAUKA STOSOWANA GENEZA NOWEGO PROCESU TECHNOLOGICZNEGO CHEMICZNA KONCEPCJA PROCESU
PODSTAWY TECHNOLOGII OGÓŁNEJ wykład 1 TECHNOLOGIA CHEMICZNA JAKO NAUKA STOSOWANA GENEZA NOWEGO PROCESU TECHNOLOGICZNEGO CHEMICZNA KONCEPCJA PROCESU Technologia chemiczna - definicja Technologia chemiczna
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 12 KATALITYCZNE ODWODORNIENIE HEPTANU
Ćwiczenie 12 KATALITYCZNE ODWODORNIENIE HEPTANU Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie z procesem heterogenicznej katalizy oraz z metodami określania parametrów procesu takich jak: stopień przemiany,
Bardziej szczegółowo1. Zaproponuj doświadczenie pozwalające oszacować szybkość reakcji hydrolizy octanu etylu w środowisku obojętnym
1. Zaproponuj doświadczenie pozwalające oszacować szybkość reakcji hydrolizy octanu etylu w środowisku obojętnym 2. W pewnej chwili szybkość powstawania produktu C w reakcji: 2A + B 4C wynosiła 6 [mol/dm
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie III
WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie III Nr lekcji Temat lekcji Treści nauczania (pismem pogrubionym zostały zaznaczone treści Podstawy Programowej) Węgiel i jego związki z wodorem Wymagania i kryteria ocen Uczeń:
Bardziej szczegółowowykład monograficzny O niektórych sposobach udoskonalania procesów katalizowanych metalami i ich związkami
wykład monograficzny niektórych sposobach udoskonalania procesów katalizowanych metalami i ich związkami rocesy katalizowane kompleksami metali Wybrane przykłady ydroodsiarczanie ropy naftowej e, Mo ydroformylacja
Bardziej szczegółowo1. Określ, w którą stronę przesunie się równowaga reakcji syntezy pary wodnej z pierwiastków przy zwiększeniu objętości zbiornika reakcyjnego:
1. Określ, w którą stronę przesunie się równowaga reakcji syntezy pary wodnej z pierwiastków przy zwiększeniu objętości zbiornika reakcyjnego: 2. Określ w którą stronę przesunie się równowaga reakcji rozkładu
Bardziej szczegółowoOdwracalność przemiany chemicznej
Odwracalność przemiany chemicznej Na ogół wszystkie reakcje chemiczne są odwracalne, tzn. z danych substratów tworzą się produkty, a jednocześnie produkty reakcji ulegają rozkładowi na substraty. Fakt
Bardziej szczegółowoPodstawowe pojęcia i prawa chemiczne
Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne Pierwiastki, nazewnictwo i symbole. Budowa atomu, izotopy. Przemiany promieniotwórcze, okres półtrwania. Układ okresowy. Właściwości pierwiastków a ich położenie w
Bardziej szczegółowoZadanie: 2 (4 pkt) Napisz, uzgodnij i opisz równania reakcji, które zaszły w probówkach:
Zadanie: 1 (1 pkt) Aby otrzymać ester o wzorze CH 3 CH 2 COOCH 3 należy jako substratów użyć: a) Kwasu etanowego i metanolu b) Kwasu etanowego i etanolu c) Kwasu metanowego i etanolu d) Kwasu propanowego
Bardziej szczegółowoSZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA
SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Reakcja między substancjami A i B zachodzi według
Bardziej szczegółowoProjektowanie Biznesu Ekologicznego Wykład 2 Adriana Zaleska-Medynska Katedra Technologii Środowiska, p. G202
Projektowanie Biznesu Ekologicznego Wykład 2 Adriana Zaleska-Medynska Katedra Technologii Środowiska, p. G202 Wykład 2 1. Jak przejść od pomysłu do przemysłu? 2. Projekt procesowy: koncepcja chemiczna
Bardziej szczegółowoZestaw pytań egzaminu inŝynierskiego przeprowadzanego w Katedrze Fizykochemii i Technologii Polimerów dla kierunku CHEMIA
Zestaw pytań egzaminu inŝynierskiego przeprowadzanego w Katedrze Fizykochemii i Technologii Polimerów dla kierunku CHEMIA 1. Metody miareczkowania w analizie chemicznej, wyjaśnić działanie wskaźników 2.
Bardziej szczegółowoWymagania na poszczególne oceny z chemii w klasie III VII. Węgiel i jego związki z wodorem
Wymagania na poszczególne oceny z chemii w klasie III VII. Węgiel i jego związki z wodorem 1 Uczeń: wyjaśnia, czym zajmuje się chemiaorganiczna (2) definiuje pojęcie węglowodory (2) wymienia naturalne
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE na poszczególne oceny śródroczne i roczne. Z CHEMII W KLASIE III gimnazjum
WYMAGANIA EDUKACYJNE na poszczególne oceny śródroczne i roczne Z CHEMII W KLASIE III gimnazjum Program nauczania chemii w gimnazjum autorzy: Teresa Kulawik, Maria Litwin Program realizowany przy pomocy
Bardziej szczegółowoKINETYKA INWERSJI SACHAROZY
Dorota Warmińska, Maciej Śmiechowski Katedra Chemii Fizycznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska KINETYKA INWERSJI SACHAROZY Wstęp teoretyczny Kataliza kwasowo-zasadowa Kataliza kwasowo-zasadowa
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY. Katedra Technologii Chemicznej. Technologia Chemiczna laboratorium
POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY Katedra Technologii Chemicznej Technologia Chemiczna laboratorium Kataliza heterogeniczna w zielonej chemii dr hab. inż., prof. PW Marek Gliński dr inż. Urszula
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ. Laboratorium LABORATORIUM Z TECHNOLOGII CHEMICZNEJ
WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ Laboratorium LABORATORIUM Z TECHNOLOGII CHEMICZNEJ Instrukcja do ćwiczenia pt. PROCES WYTWARZANIA WODORU Prowadzący: dr inż. Bogdan
Bardziej szczegółowoEgzamin końcowy obejmujący wykład i laboratorium Średnia arytmetyczna przedmiotów wchodzących w skład modułu informacje dodatkowe
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: Technologia Chemiczna poziom I Sylabus modułu: Kataliza i procesy katalityczne 022 Nazwa wariantu modułu (opcjonalnie): - 1. Informacje
Bardziej szczegółowoSprawdzian końcowy obejmujący wykład i laboratorium Średnia arytmetyczna przedmiotów wchodzących w skład modułu informacje dodatkowe
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: Chemia, poziom I Sylabus modułu: Moduł A związany ze specjalnością 025 Nazwa wariantu modułu (opcjonalnie): Kataliza 023 1. Informacje
Bardziej szczegółowo1. REAKCJA ZE ZWIĄZKAMI POSIADAJĄCYMI KWASOWY ATOM WODORU:
B I T E C N L CEMIA G GANICZNA I A Własności chemiczne Związki magnezoorganiczne wykazują wysoką reaktywność. eagują samorzutnie z wieloma związkami dając produkty należące do różnych klas związków organicznych.
Bardziej szczegółowoCHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne
CHEMIA Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Uczeń: zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach [
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ
POLITECHNIA POZNAŃSA ZAŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ATALIZA HOMOGENICZNA WSTĘP ataliza: Jest to zjawisko przyspieszenia reakcji w obecności katalizatora. atalizator to substancja, która choć uczestniczy w reakcji
Bardziej szczegółowoZidentyfikuj związki A i B. w tym celu podaj ich wzory półstrukturalne Podaj nazwy grup związków organicznych, do których one należą.
Zadanie 1. (2 pkt) Poniżej przedstawiono schemat syntezy pewnego związku. Zidentyfikuj związki A i B. w tym celu podaj ich wzory półstrukturalne Podaj nazwy grup związków organicznych, do których one należą.
Bardziej szczegółowoKATALIZA HETEROGENICZNA
Ćwiczenie nr 43 KATALIZA HETEROGENICZNA I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczanie rzędu i stałej szybkości reakcji katalitycznej rozkładu wody utlenionej na koloidalnym MnO 2. II. Zagadnienia wprowadzające
Bardziej szczegółowoAkademia Ciekawej Chemii II edycja (2010/2011) Wykaz zagadnień do Konkursu Chemicznego
Kwiecień 2011 Akademia Ciekawej Chemii II edycja (2010/2011) Wykaz zagadnień do Konkursu Chemicznego Wykład Nr 1 Natura wiązania chemicznego dr hab. prof. UŁ Marcin Palusiak 1. Opisz budowę atomu. 2. Wyjaśnij
Bardziej szczegółowoKATALITYCZNE ODWODORNIENIE HEKSANU CWICZENIE 12
KATALITYCZNE ODWODORNIENIE HEKSANU CWICZENIE 12 Kataliza wiadomości wstępne Kataliza jest to zjawisko polegające na zwiększeniu szybkości reakcji chemicznej i/lub skierowaniu reakcji na jedną z kilku możliwych
Bardziej szczegółowoI. Węgiel i jego związki z wodorem
NaCoBeZU z chemii dla klasy 3 I. Węgiel i jego związki z wodorem 1. Poznajemy naturalne źródła węglowodorów wymieniam kryteria podziału chemii na organiczną i nieorganiczną wyjaśniam, czym zajmuje się
Bardziej szczegółowoWykład z Chemii Ogólnej i Nieorganicznej
Wykład z Chemii Ogólnej i Nieorganicznej Część 5 ELEMENTY STATYKI CHEMICZNEJ Katedra i Zakład Chemii Fizycznej Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Prof. dr hab. n.chem.
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA PROGRAMOWE Z CHEMII DLA KLASY II. Ocena Semestr I Semestr II
WYMAGANIA PROGRAMOWE Z CHEMII DLA KLASY II Ocena Semestr I Semestr II Wymagania konieczne( ocena dopuszczająca ) - zna treść prawa zachowania masy i prawa stałości składu związku chemicznego - potrafi
Bardziej szczegółowoKATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ
Dorota Warmińska, Maciej Śmiechowski Katedra Chemii Fizycznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ Wstęp teoretyczny Kataliza homo- i heterogeniczna Zwiększenie
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab CZĄSTECZKA I RÓWNANIE REKCJI CHEMICZNEJ potrafi powiedzieć co to jest: wiązanie chemiczne, wiązanie jonowe, wiązanie
Bardziej szczegółowoPRZYKŁADOWE ZADANIA WĘGLOWODORY
PRZYKŁADOWE ZADANIA WĘGLOWODORY INFORMACJA DO ZADAŃ 678 680 Poniżej przedstawiono wzory półstrukturalne lub wzory uproszczone różnych węglowodorów. 1. CH 3 2. 3. CH 3 -CH 2 -CH C CH 3 CH 3 -CH-CH 2 -C
Bardziej szczegółowoChemia ogólna nieorganiczna Wykład XII Kinetyka i statyka chemiczna
Chemia ogólna nieorganiczna Wykład 10 14 XII 2016 Kinetyka i statyka chemiczna Elementy kinetyki i statyki chemicznej bada drogi przemiany substratów w produkty szybkość(v) reakcji chem. i zależność od
Bardziej szczegółowoKierunki chemicznejprzeróbki frakcji ropy naftowej. Destylacja ropy naftowej. Proces oligomeryzacji. Proces alkilowania. Proces oligomeryzacji
Destylacja ropy naftowej Kierunki chemicznejprzeróbki frakcji ropy naftowej frakcja proces Gazowe Benzyna lekka Benzyna cięŝka Nafta napędowy mazut lekki średni gudron cięŝki izomeryzacja Reformowanie
Bardziej szczegółowoBeata Mendak fakultety z chemii II tura PYTANIA Z KLASY PIERWSZEJ
Beata Mendak fakultety z chemii II tura Test rozwiązywany na zajęciach wymaga powtórzenia stężenia procentowego i rozpuszczalności. Podaję również pytania do naszej zaplanowanej wcześniej MEGA POWTÓRKI
Bardziej szczegółowoZn + S ZnS Utleniacz:... Reduktor:...
Zadanie: 1 Spaliny wydostające się z rur wydechowych samochodów zawierają znaczne ilości tlenku węgla(ii) i tlenku azotu(ii). Gazy te są bardzo toksyczne i dlatego w aktualnie produkowanych samochodach
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu
Przedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu Ćw. 4 Kinetyka reakcji chemicznych Zagadnienia do przygotowania: Szybkość reakcji chemicznej, zależność szybkości reakcji chemicznej
Bardziej szczegółowoWĘGLOWODORY. Uczeń: Przykłady wymagań nadobowiązkowych Uczeń:
WĘGLOWODORY Wymagania na ocenę dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą pisze wzory sumaryczne, zna nazwy czterech początkowych węglowodorów nasyconych; zna pojęcie: szereg homologiczny; zna ogólny
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych CHEMIA klasa III Oceny śródroczne:
Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych CHEMIA klasa III Oceny śródroczne: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: -określa, co to są
Bardziej szczegółowoCzynniki wpływające na szybkość reakcji
Czynniki wpływające na szybkość reakcji 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń zna: pojęcia: szybkość reakcji, katalizator, inhibitor, kontakt, energia aktywacji, biokatalizator, kataliza homogeniczna, kataliza
Bardziej szczegółowoTYPY REAKCJI CHEMICZNYCH
1 REAKCJA CHEMICZNA: TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH REAKCJĄ CHEMICZNĄ NAZYWAMY PROCES, W WYNIKU KTÓREGO Z JEDNYCH SUBSTANCJI POWSTAJĄ NOWE (PRODUKTY) O INNYCH WŁAŚCIWOŚCIACH NIŻ SUBSTANCJE WYJŚCIOWE (SUBSTRATY)
Bardziej szczegółowoTEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II
TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II Czas trwania testu 120 minut Informacje 1. Proszę sprawdzić czy arkusz zawiera 10 stron. Ewentualny brak należy zgłosić nauczycielowi. 2. Proszę rozwiązać
Bardziej szczegółowoPlan wynikowy z chemii do klasy III gimnazjum w roku szkolnym 2017/2018. Liczba godzin tygodniowo: 1.
1 Plan wynikowy z chemii do klasy III gimnazjum w roku szkolnym 2017/2018. Liczba godzin tygodniowo: 1. Tytuł rozdziału w podręczniku Temat lekcji podstawowe Węgiel i jego związki z wodorem 1.Omówienie
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 14. Maria Bełtowska-Brzezinska KINETYKA REAKCJI ENZYMATYCZNYCH
Ćwiczenie 14 aria Bełtowska-Brzezinska KINETYKA REAKCJI ENZYATYCZNYCH Zagadnienia: Podstawowe pojęcia kinetyki chemicznej (szybkość reakcji, reakcje elementarne, rząd reakcji). Równania kinetyczne prostych
Bardziej szczegółowoZagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej
Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej 1) Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 2) Roztwory (zadania rachunkowe zbiór zadań Pazdro
Bardziej szczegółowoZagadnienia do pracy klasowej: Kinetyka, równowaga, termochemia, chemia roztworów wodnych
Zagadnienia do pracy klasowej: Kinetyka, równowaga, termochemia, chemia roztworów wodnych 1. Równanie kinetyczne, szybkość reakcji, rząd i cząsteczkowość reakcji. Zmiana szybkości reakcji na skutek zmiany
Bardziej szczegółowoALKENY WĘGLOWODORY NIENASYCONE
Alkeny ALKENY WĘGLOWODORY NIENASYCONE WĘGLOWODORY ALIFATYCZNE SKŁĄDAJĄ SIĘ Z ATOMÓW WĘGLA I WODORU ZAWIERAJĄ JEDNO LUB KILKA WIĄZAŃ PODWÓJNYCH WĘGIEL WĘGIEL ATOM WĘGLA WIĄZANIA PODWÓJNEGO W HYBRYDYZACJI
Bardziej szczegółowoKinetyka reakcji chemicznych. Dr Mariola Samsonowicz
Kinetyka reakcji chemicznych Dr Mariola Samsonowicz 1 Czym zajmuje się kinetyka chemiczna? Badaniem szybkości reakcji chemicznych poprzez analizę eksperymentalną i teoretyczną. Zdefiniowanie równania kinetycznego
Bardziej szczegółowoCHEMIA klasa 3 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery.
CHEMIA klasa 3 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery. Dział - Węgiel i jego związki. określa, czym zajmuje się chemia organiczna definiuje
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO kod Uzyskane punkty..... WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie
Bardziej szczegółowoKinetyka chemiczna jest działem fizykochemii zajmującym się szybkością i mechanizmem reakcji chemicznych w różnych warunkach. a RT.
Ćwiczenie 12, 13. Kinetyka chemiczna. Kinetyka chemiczna jest działem fizykochemii zajmującym się szybkością i mechanizmem reakcji chemicznych w różnych warunkach. Szybkość reakcji chemicznej jest związana
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp 11
Technologia chemiczna organiczna : wybrane zagadnienia / pod red. ElŜbiety Kociołek-Balawejder ; aut. poszczególnych rozdz. Agnieszka Ciechanowska [et al.]. Wrocław, 2013 Spis treści Wstęp 11 1. Węgle
Bardziej szczegółowoVIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016
III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 015/016 ETAP I 1.11.015 r. Godz. 10.00-1.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 (10 pkt) 1. Kierunek której reakcji nie zmieni się pod wpływem
Bardziej szczegółowoOcenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:
Kryteria oceniania z chemii dla klasy 3A i 3B Gimnazjum w Borui Kościelnej Rok szkolny: 2015/2016 Semestr: pierwszy Opracowała: mgr Krystyna Milkowska, mgr inż. Malwina Beyga Ocenę niedostateczną otrzymuje
Bardziej szczegółowoOpis modułu kształcenia Podstawy chemii ropy naftowej i produktów naftowych
Opis modułu kształcenia Podstawy chemii ropy naftowej i produktów naftowych Nazwa podyplomowych Nazwa obszaru kształcenia, w zakresie którego są prowadzone studia podyplomowe Nazwa kierunku, z którym jest
Bardziej szczegółowoWykład 21 XI 2018 Żywienie
Wykład 21 XI 2018 Żywienie Witold Bekas SGGW Elementy kinetyki i statyki chemicznej bada drogi przemiany substratów w produkty szybkość(v) reakcji chem. i zależność od warunków przebiegu reakcji pomaga
Bardziej szczegółowoZagadnienia. Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I
Nr zajęć Data Zagadnienia Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I 9.10.2012. b. określenie liczby cząstek elementarnych na podstawie zapisu A z E, również dla jonów; c. określenie
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE z chemii dla klasy trzeciej
Lucyna Krupa Rok szkolny 2016/2017 Anna Mikrut WYMAGANIA EDUKACYJNE z chemii dla klasy trzeciej Wyróżnia się wymagania na: ocenę dopuszczającą ocenę dostateczną (obejmują wymagania na ocenę dopuszczającą)
Bardziej szczegółowoOtrzymywanie halogenków alkilów
Otrzymywanie halogenków alkilów 1) Wymiana grupy OH w alkoholach C O H HX 2) reakcja podstawienia alkanów C X H 3 C CH CH 2 HBr C H 3 OH H 3 C CH CH 2 C H 3 Br h + + CH CH 2 3 Cl 2 Cl HCl CH CH 3 3 CH
Bardziej szczegółowoTerminy. Omówienie kolokwium I. Poprawa kolokwium I. Poprawa kolokwium II g. 15, s g. 15, s g. 15, s.
Tomasz Lubera Omówienie kolokwium I 14.05 g. 15, s. 402 Poprawa kolokwium I 21.05 g. 15, s. 402 Poprawa kolokwium II 28.05 g. 15, s. 402 Terminy Ćwiczenia rachunkowe z chemii fizycznej - Kolokwium II 2
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Brak
WYDZIAŁ Podstawowych Problemów Techniki KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim Podstawy chemii ogólnej Nazwa w języku angielskim General chemistry Język wykładowy polski Kierunek studiów Optyka Specjalność
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z chemii kl VII
Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co
Bardziej szczegółowoKATALITYCZNE ODWODORNIENIE HEPTANU
Zakład Technologii Chemicznej Pracownia z Technologii Chemicznej Ćwiczenie 12 KATALITYCZNE ODWODORNIENIE HEPTANU WARSZAWA 2012 Prowadzi dr inż. Jadwiga Skupińska Ćwiczenie 12 KATALITYCZNE ODWODORNIENIE
Bardziej szczegółowoTreść podstawy programowej
CHEMIA ZR Ramowy rozkład materiału w kolejnych tomach podręczników I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna Tom I 1. Masa atomowa I.2. 2. Izotopy I.1., I.3. 3. Reakcje jądrowe I.4. 4. Okres półtrwania
Bardziej szczegółowoFascynujący świat chemii
Opracowanie pochodzi ze strony www.materiaienergia.pisz.pl Zeskakuj telefonem kod QR i odwiedź nas w Internecie Fascynujący świat chemii Szybkość reakcji chemicznych i katalizatory Wstęp Celem prowadzenia
Bardziej szczegółowoKATALIZA I KATALIZATORY
AKADEMIA CIEKAWEJ CEMII 2010/2011 KATALIZA I KATALIZATRY WYKŁAD IV dr Anna Zawisza Katedra Chemii rganicznej i Stosowanej UŁ 12.01.2011 REAKCJE CEMICZNE SZYBKIE WLNE TERIA ZDERZEŃ musi dochodzić do zderzeń
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 4
KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Chemia organiczna Organic chemistry Kod Punktacja ECTS* 4 Koordynator dr Waldemar Tejchman Zespół dydaktyczny dr Waldemar Tejchman Opis kursu (cele kształcenia) Celem
Bardziej szczegółowoInformacja do zadań 1. i 2. Zadanie 1. (2 pkt) Zadanie 2. (2 pkt)
Informacja do zadań 1. i 2. Tworzywa sztuczne znajdują szerokie zastosowanie praktyczne. Do ważnych polimerów zaliczamy polietylen (polieten) i polichlorek winylu (polichloroeten). Zadanie 1. (2 pkt) W
Bardziej szczegółowoEstry. 1. Cele lekcji. 2. Metoda i forma pracy. 3. Środki dydaktyczne. a) Wiadomości. b) Umiejętności
Estry 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: wie, jak zbudowane są cząsteczki estrów, wie, jakie jest zastosowanie estrów, wie, jakie są właściwości fizyczne octanu etylu zna pojęcia: stan równowagi dynamicznej,
Bardziej szczegółowoKonspekt lekcji chemii w klasie III gimnazjum. Temat: Węglowodory i pochodne węglowodorów powtórzenie wiadomości.
Konspekt lekcji chemii w klasie III gimnazjum. Temat: Węglowodory i pochodne węglowodorów powtórzenie wiadomości. Cel główny: przypomnienie i utrwalenie wiadomości dotyczących węglowodorów i pochodnych
Bardziej szczegółowoMateriał powtórzeniowy do sprawdzianu - reakcje egzoenergetyczne i endoenergetyczne, szybkość reakcji chemicznych
Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu - reakcje egzoenergetyczne i endoenergetyczne, szybkość reakcji chemicznych I. Reakcje egzoenergetyczne i endoenergetyczne 1. Układ i otoczenie Układ - ogół substancji
Bardziej szczegółowoProjekty realizowane w ramach Programu Operacyjnego Rozwój j Polski Wschodniej
Projekty realizowane w ramach Programu Operacyjnego Rozwój j Polski Wschodniej dr inż. Cezary Możeński prof. nadzw. Projekty PO RPW Wyposażenie Laboratorium Wysokich Ciśnień w nowoczesną infrastrukturę
Bardziej szczegółowoRepetytorium z wybranych zagadnień z chemii
Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii Mol jest to liczebność materii występująca, gdy liczba cząstek (elementów) układu jest równa liczbie atomów zawartych w masie 12 g węgla 12 C (równa liczbie
Bardziej szczegółowopodstawowa/chemia/jak-zmienia-sie-podreczniki-dostosowane-do-nowej-podstawy-
Jak zmienią się podręczniki dostosowane do nowej podstawy programowej? Nowa podstawa programowa wprowadza nauczanie chemii do szkoły podstawowej. Na nauczanie chemii zostały przewidziane po dwie godziny
Bardziej szczegółowoUniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział. Praca ze wskazaną literaturą przedmiotu, rozwiązywanie zadań problemowych
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: Chemia, drugi Sylabus modułu: Moduł przedmiotów specjalizacyjnych B 0310-CH-S2-005 Nazwa wariantu modułu: Elementy chemii metaloorganicznej
Bardziej szczegółowoInżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16
Inżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16 Ćwiczenia 1 7.10.2015 1. Załóżmy, że balon ma kształt sfery o promieniu 3m. a. Jaka ilość wodoru potrzebna jest do jego wypełnienia, aby na poziomie morza
Bardziej szczegółowoWYBRANE METODY MODYFIKACJI ASFALTÓW. Prof. dr hab. inż. Irena Gaweł emerytowany prof. Politechniki Wrocławskiej
WYBRANE METODY MODYFIKACJI ASFALTÓW Prof. dr hab. inż. Irena Gaweł emerytowany prof. Politechniki Wrocławskiej Modyfikacja asfaltów gumą Modyfikacja asfaltów siarką Modyfikacja asfaltów produktami pochodzenia
Bardziej szczegółowoSZKOŁA PODSTAWOWA IM. JANA PAWŁA II W DOBRONIU. Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny CHEMIA KLASA 3 GIMNAZJUM
SZKOŁA PODSTAWOWA IM. JANA PAWŁA II W DOBRONIU Dział 9. Węglowodory Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny CHEMIA KLASA 3 GIMNAZJUM rozumie pojęcia: chemia nieorganiczna, chemia organiczna; wie, w
Bardziej szczegółowoCZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWE ZBADANIE SZYBKOŚCI ROZPADU NADTLENKU WODORU.
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWE ZBADANIE SZYBKOŚCI ROZPADU NADTLENKU WODORU. Projekt zrealizowany w ramach Mazowieckiego programu stypendialnego dla uczniów szczególnie uzdolnionych
Bardziej szczegółowoa) jeżeli przedstawiona reakcja jest reakcją egzotermiczną, to jej prawidłowy przebieg jest przedstawiony na wykresie za pomocą linii...
1. Spośród podanych reakcji wybierz reakcję egzoenergetyczną: a) Redukcja tlenku miedzi (II) wodorem b) Otrzymywanie tlenu przez rozkład chloranu (V) potasu c) Otrzymywanie wapna palonego w procesie prażenia
Bardziej szczegółowoimię i nazwisko, nazwa szkoły, miejscowość Zadania I etapu Konkursu Chemicznego Trzech Wydziałów PŁ V edycja
Zadanie 1 (2 pkt.) Zmieszano 80 cm 3 roztworu CH3COOH o stężeniu 5% wag. i gęstości 1,006 g/cm 3 oraz 70 cm 3 roztworu CH3COOK o stężeniu 0,5 mol/dm 3. Obliczyć ph powstałego roztworu. Jak zmieni się ph
Bardziej szczegółowoReakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy
Reakcje chemiczne Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna dla studentów biologii.
Bardziej szczegółowoPlan i kartoteka testu sprawdzającego wiadomości i umiejętności uczniów
Plan i kartoteka testu sprawdzającego wiadomości i umiejętności uczniów Dział: Reakcje chemiczne. Podstawy obliczeń chemicznych. Kl. I LO Nr programu DKOS-4015-33-02 Nr zad. Sprawdzane wiadomości iumiejętności
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne na poszczególne oceny w klasie III
Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny w klasie III rozumie pojęcia: chemia nieorganiczna, chemia organiczna; pisze wzory sumaryczne, zna nazwy czterech początkowych węglowodorów zna pojęcie: szereg
Bardziej szczegółowoDział 9. Węglowodory. Wymagania na ocenę. dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą. Przykłady wymagań nadobowiązkowych
Dział 9. Węglowodory rozumie pojęcia: chemia nieorganiczna, chemia organiczna; wie, w jakich postaciach występuje węgiel w przyrodzie; pisze wzory sumaryczne, zna nazwy czterech początkowych węglowodorów
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... 9
Spis treści Wstęp... 9 1. Szkło i sprzęt laboratoryjny 1.1. Szkła laboratoryjne własności, skład chemiczny, podział, zastosowanie.. 11 1.2. Wybrane szkło laboratoryjne... 13 1.3. Szkło miarowe... 14 1.4.
Bardziej szczegółowoSpis treści 1. Struktura elektronowa związków organicznych 2. Budowa przestrzenna cząsteczek związków organicznych
Spis treści 1. Struktura elektronowa związków organicznych 13 2. Budowa przestrzenna cząsteczek związków organicznych 19 2.1. Zadania... 28 3. Zastosowanie metod spektroskopowych do ustalania struktury
Bardziej szczegółowoChemia organiczna. Zagadnienia i przykładowe pytania do kolokwiów dla Biotechnologii (I rok)
Chemia organiczna Zagadnienia i przykładowe pytania do kolokwiów dla Biotechnologii (I rok) Zakład Chemii Organicznej Wydział Chemii Uniwersytet Wrocławski 2005 Lista zagadnień: Kolokwium I...3 Kolokwium
Bardziej szczegółowoOFERTA TEMATÓW PROJEKTÓW DYPLOMOWYCH (MAGISTERSKICH) do zrealizowania w Katedrze INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ
OFERTA TEMATÓW PROJEKTÓW DYPLOMOWYCH (MAGISTERSKICH) do zrealizowania w Katedrze INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ Badania kinetyki utleniania wybranych grup związków organicznych podczas procesów oczyszczania
Bardziej szczegółowoWybrane procesy oparte na gazie syntezowym
Wybrane procesy oparte na gazie syntezowym Produkcja gazu syntezowego z gazu ziemnego i lekkich węglowodorów Dr hab. inŝ. Anna Skwierawska Przygotowanie surowca metan Usunięcie zanieczyszczeń stałych Metody
Bardziej szczegółowoPRACOWNIA CHEMII. Kinetyka reakcji chemicznych (Fiz1)
PRACOWNIA CHEMII Ćwiczenia laboratoryjne dla studentów II roku kierunku Zastosowania fizyki w biologii i medycynie Biofizyka molekularna Projektowanie molekularne i bioinformatyka Kinetyka reakcji chemicznych
Bardziej szczegółowo