Transport pęcherzykowy

Transkrypt

1 Transport pęcherzykowy sortowanie przenoszonego materiału zachowanie asymetrii zachowanie odrębności organelli precyzyjne oznakowanie

2 Transport pęcherzykowy etapy transportu

3 Transport pęcherzykowy przemieszczanie i sortowanie białek (i innych substancji) cargo rozpuszczalne i błonowe carriers - przenośniki selekcja cargo - mikrodomeny lipidowe - rekrutacja białek płaszcza

4 pączkowanie z przedziału macierzystego Opłaszczenie pęcherzyków: płaszcz klatrynowy płaszcz koatomerowy COP typu I płaszcz koatomerowy COP typu II formowanie błony przy tworzeniu pęcherzyka udział w wychwytywaniu cząsteczek cargo

5 Transport pęcherzykowy tworzenie płaszcza klatrynowego film

6 pączkowanie - tworzenie płaszcza klatrynowego adaptyny: 1 - aparat Golgiego; 2 - błona komórkowa

7 tworzenie płaszcza klatrynowego Mikrografie elektronowe błony komórkowej oocytu kury - tworzenie dołka, pęcherzyka opłaszczonego klatryną (pobieranie lipidów i białek)

8 pączkowanie z przedziału macierzystego tworzenie płaszcza COP II (COP I) Arf wiązanie białek płaszcza GEF wiązanie cargo

9 pączkowanie z przedziału macierzystego sygnalizacja przez białka wiąŝące GTP (GTP-azy z rodziny ARF) Arf/Sarmolekularne wyłączniki GEF- czynnik wymiany nukleotydu GAP- białko zwiększające aktywność GTP-azową

10 pęcherzyki opłaszczone klatryną białkami COP Mikrografia elektronowa (metoda zamraŝania i rytowania) wewnętrznej powierzchni błony komórkowej fibroblastów skóry (dołki i pęcherzyki klatrynowe) Mikrografia elektronowa cystern aparatu Golgiego izolowanych z komórek (odpączkowujące pęcherzyki opłaszczone białkami COP)

11 Transport pęcherzykowy transport, dokowanie, fuzja SNARE (SNAP receptors)(soluble N-ethylmaleimide sensitive factor attachment protein receptor) v-snare (vehicle) na powierzchni pęcherzyków transportowych t-snare (target) na powierzchni przedziałów docelowych

12 transport, dokowanie kompleks Rab- GDP/GDI GDI -inhibitor dysoscjacji nukleotydu cykl GTP-azowy Rab rekrutacja białek motorycznych dokowanie pęcherzyków - białka wiąŝące (tethering factors)

13 Transport pęcherzykowy transport, dokowanie, fuzja

14 Transport pęcherzykowy lokalizacja białek Rab Rab1 ER, aparat Golgiego Rab2 sieć cis Golgiego Rab3A pęcherzyki synaptyczne i wydzielnicze Rab4 wczesne endosomy Rab5A błona komórkowa, pęcherzyki klatrynowe Rab5B wczesne endosomy Rab6 cysterny Golgiego (trans i środkowe) Rab7 późne endosomy Rab9 późne endosomy, sieć trans Golgiego około 70 róŝnych białek Rab w komórkach ssaków

15 Transport pęcherzykowy fuzja pęcherzyka transportującego SNAP NSF NSF (N-ethylmaleimide-sensitive fusion protein) SNAP s (soluble NSF attachment protein) film

16 Transport pęcherzykowy białka SNARE mogą pośredniczyć w fuzji błon <1.5 nm

17 Transport pęcherzykowy dysocjacja białek SNARE

18 Transport pęcherzykowy transport anterogradowy transport retrogradowy

19 transport retrogradowy - endocytoza

20 Drogi endocytozy Fagocytoza Pierwotniaki pobieranie pokarmu Fagocyty (kręgowce) makrofagi osiadłe (komórki Kupffera Browicza; komórki pyłowe;) makrofagi wędrujące leukocyty obojętnochłonne obrona przed infekcją

21 Fagocytoza średnica pęcherzyka > 250nm duŝe cząstki: bakterie, wirusy, obumarłe komórki.. pył nieorganiczny (azbest, pył krzemowy)

22 Fagocytoza przymocowanie (rozpoznanie cząstki) tworzenie kubka fagocytarnego zamknięcie fagosomu fuzja z lizosomem degradacja (dyfuzja cząsteczek; ciałka resztkowe)

23 Fagocytoza Mikrografia elektronowa fagocytującego neutrofilu (10 11 erytrocytów dziennie) Fagocytoza cząstek azbestu, pyłu krzemowego uaktywnienie receptora fagocyta przeciwciała (Fc); oligosacharydy; fosfatydyloseryny sygnał don t eat me

24 Pinocytoza (endocytoza fazy płynnej) średnica pęcherzyka < 150nm niedyskryminacyjna szybkość Endocytoza kierowana receptorami (adsorpcyjna) selektywna (1000 x)

25 Endocytoza kierowana receptorami ( endocytoza LDL) cholesterol trudno rozpuszczalny cholesterol transportowany w krwioobiegu jako LDL polarna powierzchnia apolarny rdzeń Apo B

26 Endocytoza kierowana receptorami endosomy wczesne i endosomy późne film

27 endocytoza kierowana receptorami (np. endocytoza LDL) uszkodzony gen kodujący receptor dla LDL -kumulacja cholesterolu we krwi predyspozycja do powstawania arteriosklerozy (rodzinna hipercholesterolemia)

28 endocytoza kierowana receptorami Pobieranie: cholesterol transferyna (Ŝelazo) niektóre witaminy (B12) hormony białkowe czynniki wzrostu niektóre enzymy cytokiny wirusy (grypy, HIV) toksyny bakteryjne