(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 2014/03 EP B1 (13) (51) T3 Int.Cl. A01N 57/20 ( ) A01N 25/30 ( ) A01N 59/02 ( ) A01P 13/00 ( ) (54) Tytuł wynalazku: Ciekła, homogeniczna kompozycja herbicydowa, sposób zwalczania chwastów, sposób wytwarzania ciekłej, homogenicznej kompozycji herbicydu i zastosowanie ciekłej, homogenicznej kompozycji herbicydowej do zwalczania chwastów (30) Pierwszeństwo: (43) Zgłoszenie ogłoszono: w Europejskim Biuletynie Patentowym nr 2011/28 (45) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: Wiadomości Urzędu Patentowego 2014/06 (73) Uprawniony z patentu: Sn Biotech Technologies Sp. Z O.o. Sp. K., Suchy Las, PL Woźnica, Zenon, Poznań, PL (72) Twórca(y) wynalazku: PL/EP T3 ZENON WOŹNICA, Poznań, PL (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Piotr Godlewski JWP RZECZNICY PATENTOWI DOROTA RZĄŻEWSKA SP. J. ul. Żelazna 28/30 Sienna Center Warszawa Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 19236/14/P-RO/PG EP Ciekła, homogeniczna kompozycja herbicydowa, sposób zwalczania chwastów, sposób wytwarzania ciekłej, homogenicznej kompozycji herbicydu i zastosowanie ciekłej, homogenicznej kompozycji herbicydowej do zwalczania chwastów Opis [0001] Wynalazek dotyczy ciekłej, homogenicznej kompozycji herbicydowej, sposobu zwalczania chwastów i sposobu wytwarzania ciekłej homogenicznej kompozycji herbicydowej. Bardziej szczegółowo, wynalazek dotyczy ciekłej, skoncentrowanej mieszaniny herbicydu zawierającej glifosat, jako składnik aktywny i mieszaninę modyfikująco-aktywujących adjuwantów o wielofunkcyjnym działaniu, niwelującą antagonistyczny wpływ soli mineralnych stwierdzonych w wodzie stosowanej do rozcieńczania i zastosowania herbicydu, jak również ułatwiającej zatrzymywanie kropelek aerozolu i zwilżającej powierzchnię opryskiwanych roślin, intensyfikującej absorpcję aktywnego składnika herbicydu przez komórki roślinne i jego transport do miejsca działania, zapewniającej w rezultacie wysoką i stabilną skuteczność glifosatu stosowanego w kompozycji w różnych warunkach technicznych i środowiskowych. [0002] Glifosat [N-(fosfonometylo)glicyna] jest jednym z herbicydów najczęściej stosowanych do nie-selektywnego zwalczania chwastów i niepożądanych roślin w rolnictwie i na obszarach pozarolniczych. W ostatnich latach glifosat znalazł również szersze zastosowanie w selektywnym zwalczaniu chwastów w gatunkach roślin uprawnych uodpornionych na tę substancję aktywną poprzez modyfikację genetyczną (gatunki RoundupReady ). Glifosat jest kwasem organicznym o bardzo niskiej rozpuszczalności w wodzie. Z tego powodu, handlowo stosowane formulacje tego herbicydu otrzymuje się na bazie rozpuszczalnych w wodzie soli glifosatu, z których najczęściej występują sole izopropyloaminy, amonowe i trimesium (w formulacjach ciekłych) i sole amonowe (w formulacjach stałych). Opracowano inne rozpuszczalne w wodzie sole glifosatu, opisane między innymi w patentach USA , USA , USA , USA , USA , WO , WO , DD218366, EP73574, EP115176, EP124351, EP i EP [0003] Glifosat jest herbicydem stosowanym nalistnie o działaniu układowym, tj. po zatrzymaniu kropelek aerozolu na nadziemnych częściach roślin i absorpcji składnika aktywnego do komórek roślinnych, jest on transportowany w układzie rośliny do miejsca działania i tam wywołuje efekt fitotoksyczny, prowadząc w rezultacie do śmierci roślin. Ze względu na obecność naturalnych barier roślinnych - takich jak: hydrofobowa powierzchnia liści (kutykula) i lipoproteinowa konstrukcja błon komórkowych, tylko niewielka ilość zastosowanego herbicydu pozostaje na powierzchni rośliny i dociera do miejsca działania. Stresowe warunki środowiska, szczególnie niska wilgotność gleby (wysuszenie gleby) i niska temperatura oraz wilgotność powietrza mają silny negatywny wpływ na zatrzymywanie, absorpcję i transport glifosatu, a w rezultacie zmniejszają aktywność biologiczną. Również pewne sole mineralne występujące w wodzie stosowanej do rozcieńczania herbicydu i jego zastosowania, szczególnie sole wapnia i magnezu (powodujące tak zwaną twardość wody),

3 - 2 - sole sodu, żelaza, manganu i innych metali, mogą reagować chemicznie z glifosatem lub, po wytrącaniu na powierzchni liścia, mogą fizycznie ograniczać absorpcję i w rezultacie zmniejszyć aktywność chwastobójczą. [0004] Aby osiągnąć wysoki poziom zwalczania chwastów przez glifosat, do mieszania w zbiorniku wymaga się odpowiednio dobranego, bardzo specyficznego adjuwanta. Adjuwanty, wykazujące wysoką odpowiedniość do stosowania z tym herbicydem, obejmują pewne niejonowe, kationowe i amfoteryczne substancje powierzchniowo czynne (surfaktanty) o dużej hydrofilowości, jak również pewne związki mineralne i organiczne, jak na przykład siarczan amonu i kwas cytrynowy. [0005] Adjuwanty wprowadza się bezpośrednio do formulacji glifosatu w sposobie wytwarzania (tak zwane "wbudowane adjuwanty"), a także można uzupełniać nimi, jako odrębnymi produktami, zbiornik opryskiwacza przez operatora opryskiwania podczas otrzymywania roztworu aerozolu. [0006] Według opisu patentowego WO surfaktanty zwiększają aktywność glifosatu w wyniku zmniejszania wielkości kropli aerozolu wytwarzanych podczas opryskiwania oraz obniżenia napięcia powierzchniowego. Zmiana własności kropli aerozolu ułatwia ich zatrzymywanie na powierzchni traktowanych roślin, umożliwia dobry kontakt i zwiększa absorpcję substancji aktywnej do komórek roślinnych przez kutykularną hydrofobową warstwę wosku. [0007] Według opisu patentowego USA , surfaktanty odpowiednie do aktywacji glifosatu obejmują, między innymi, czwartorzędowe sole amonowe, aminoetery, alkilopoliglikozydy, szczawiany kwasów tłuszczowych, oksyetylowane alkohole drugorzędowe i trzeciorzędowe, związki krzemoorganiczne, niektóre glicerydy, poliglicerol i jego pochodne i inne surfaktanty oraz ich mieszaniny. W rozwiązaniu opisanym w patencie USA w ciekłych lub stałych formulacjach glifosatu można stosować także inne surfaktanty, takie jak: alkilomonoglikozydy, alkilopoliglikozydy, estry alkilowe, sacharozy, trzeciorzędowe i czwartorzędowe etoksylowane i nieetoksylowane alkiloaminy, tlenki alkiloamin, alkilobetainy, z kolei według opisu patentowego USA korzystne jest dodanie do formualcji soli potasowej glifosatu mieszaniny dwóch surfaktantów, z których jeden jest alkiloglikozydem, a drugi jest oksyetylenowaną alkiloaminą. [0008] Surfaktanty wymienione w opisywanych wynalazkach, zwłaszcza oksyetylenowane aminy tłuszczowe, które najczęściej wprowadza się do formulacji handlowych glifosatu lub dodaje się przez aplikator do roztworu aerozolu jako dodatkowe produkty, nie zapewniają wysokiej skuteczności glifosatu w sytuacjach, kiedy stosuje się "twardą wodę", bogatą w jony wapnia i magnezu. Podobny efekt występuje, gdy wodę zawierającą duże ilości innych soli antagonistycznych, na przykład sodu i żelaza, stosuje się do wytwarzania roztworu aerozolu. [0009] Powszechnie wiadomo, że siarczan amonu - popularny nawóz mineralny, skutecznie niweluje antagonistyczne działanie kationów antagonistycznych metali w wodzie, a jego działanie jest szczególnie wyraźne, jeśli stosuje się go jednocześnie z odpowiednio wybranym surfaktantem. Jednak otrzymywanie roztworu aerozolu z dodatkiem formy nawozu siarczanu

4 - 3 - amonu jest niewygodne dla użytkownika, ponieważ wymaga żmudnego wstępnego rozpuszczania tego związku w wodzie, a następnie filtrowania uzyskanego roztworu przed wlaniem do zbiornika opryskiwacza, aby oddzielić nierozpuszczalne zanieczyszczenia techniczne. Aby uniknąć tej niedogodności, opracowano szereg homogenicznych roztworów, a zarazem wygodnych formulacji adjuwantów zawierających siarczan amonu w mieszaninie z odpowiednio wybranym surfaktantem. [0010] Według opisu patentowego USA i jego kontynuacji RE36149, kompozycja adjuwantu przeznaczona do zastosowania z herbicydami zawierającymi glifosat i dodawana do zbiornika opryskiwacza jako oddzielny produkt, składa się z niejonowego surfaktantu z grupy alkilopolisacharydu, siarczanu amonu i wody. W opisie patentowym USA kompozycja adjuwantu lub nawozu składa się z amfoterycznego surfaktantu, różnych soli amonowych, wody i środka zmniejszającego znoszenie aerozolu. Według opisu patentowego USA i USA (WO 2003/092373), homogeniczne i stabilne formulacje adjuwantu zawierające siarczan amonu można uzyskać również poprzez mieszanie tego surfaktantu z amfoterycznymi surfaktantami reprezentowanymi przez tlenki aminowe, betainy i iminodipropioniany. Opis patentowy PL wskazuje również możliwość włączania do homogenicznej i stabilnej formulacji kationowego surfaktantu - wodorotlenku alkilodimetylopolioksyetylenoamonu i siarczanu amonu. W opisie austriackiego zgłoszenia patentowego WO formulacje adjuwantów przedstawiono jako mieszaninę amfoterycznych surfaktantów z fosfolipidami i solą amonową pochodnej etoksylowanego estru fosforanowego, a także soli, takich jak: siarczan amonu, siarczan alkiloamonu, fosforan potasu, pirofosforan tetrapotasu, trisiarczan sodu, siarczan sodu i wodorowęglan amonu. [0011] Z punktu widzenia użytkowników herbicydu najbardziej korzystne byłoby stosowanie takiej formulacji glifosatu, która miałaby "wbudowany" adjuwant lub kompleks adjuwantów, które niwelują różne bariery ograniczające jego działanie i neutralizują negatywny wpływ niekorzystnych warunków technicznych i środowiskowych. Wbudowywanie skutecznego adjuwantu, ściślej mieszaniny adjuwantów, do formulacji herbicydu, jest tym samym uzasadnione, ponieważ eliminuje konieczność ich dodawania uzupełniającego przy otrzymywaniu roztworu aerozolu. [0012] Dodawanie kompleksu różnych adjuwantów, zwłaszcza mieszaniny surfaktantów i soli mineralnych bezpośrednio do formulacji glifosatu jest stosunkowo proste tylko w przypadku otrzymywania bardzo rzadko stosowanych stałych formulacji tego herbicydu, kiedy to możliwość wystąpienia reakcji chemicznych pomiędzy zawartymi składnikami jest praktycznie nieistotna. Według opisu patentowego USA niejonowe, anionowe, kationowe lub amfoteryczne surfaktanty z solami mineralnymi, reprezentowanymi przez siarczan amonu, siarczan potasu, chlorek potasu, siarczan sodu i mocznik w formie stałej, można wprowadzać do stałej formulacji glifosatu. Niestety, w przypadku większości formulacji ciekłych najkorzystniej stosowanych w praktyce, jest to znacznie trudniejsze ze względu na możliwość utraty stabilności formulacji, przy czym objawia się to wytrącaniem siarczanu amonu i innych składników już niedługo po otrzymaniu. Niemniej jednak opis patentowy EP wskazuje na możliwość uzyskania stabilnej, ciekłej formulacji soli

5 - 4 - izopropyloaminy glifosatu z siarczanem amonu, w wyniku wprowadzenia do mieszaniny surfaktantów z grupy czwartorzędowych soli amonowych. Niestety czwartorzędowych soli amonowych, ze względu na niekorzystny wpływ na zdrowie ludzi i na środowisko, nie dopuszczono do zastosowania z pestycydami. Według opisu patentowego USA , ciekłą i stabilną formulację glifosatu z wbudowanym wieloskładnikowym adjuwantem można otrzymać przez dodanie do soli herbicydu (np. izopropyloaminy lub potasu) mieszaniny adjuwantów składających się z kationowego surfaktantu z grupy oksyetylenowanych amin tłuszczowych, kwasu cytrynowego, glicerolu, glikolu etylenowego i glikolu propylenowego. Wprowadzenie małej ilości kwasu cytrynowego do opisanej formulacji glifosatu radykalnie zmniejsza własności drażniące obecnego tam kationowego surfaktantu, bez negatywnego wpływu na jego skuteczność, wspomagając działanie chwastobójcze glifosatu, podczas gdy dodanie glikolu propylenowego gwarantuje utrzymanie małej lepkości formulacji w szerokim zakresie temperatur. [0013] W opisie JP , kompozycję herbicydową przedstawiono w oparciu o N- (fosfonometylo)glicynę i jej zastosowanie. Celem rozwiązania było uzyskanie ciekłej kompozycji zawierającej specyficzną N-(fosfonometylo)glicynę, jako aktywny składnik herbicydu, siarczan amonu i specyficzny liniowy lub cykliczny surfaktant z wbudowanym tlenkiem etylenu lub propylenu, tj. surfaktant oksyetylenowany lub oksypropylowany. [0014] Pomimo prowadzonych prac i badań, dotychczas uzyskane ciekłe kompozycje glifosatu, zawierające mieszaninę adjuwantów, składające się z surfaktantu, siarczanu amonu i innych składników, nie mogą w pełni zoptymalizować działania biologicznego glifosatu w skrajnych zróżnicowanych warunkach technicznych i środowiskowych występujących w praktyce. Wynika to z faktu, że wybór surfaktantów do tych kompozycji określa się w pierwszej kolejności przez ich zgodność z glifosatem i innymi składnikami pomocniczymi, zwłaszcza substancjami nieorganicznymi, takimi jak na przykład siarczan amonu, a niekoniecznie przez optymalne oddziaływanie tych surfaktantów na skuteczność chwastobójczą glifosatu. Ponadto, niektórych dotychczas uzyskanych formulacji nie można stosować w praktyce ze względu na zagrożenie dla środowiska, jakie stwarzają. [0015] Celem wynalazku jest opracowanie wieloskładnikowej kompozycji herbicydowej zawierającej glifosat i inne składniki, która zniwelowałaby antagonistyczną interakcję soli mineralnych, występujących w wodzie stosowanej do rozcieńczania i zastosowania herbicydów, ułatwiłaby zatrzymywanie kropelek roztworu aerozolu, a także zwilżanie powierzchni opryskiwanych roślin i zintensyfikowałaby absorpcję aktywnego składnika glifosatu do komórek roślinnych i jego transport do miejsca działania, co w rezultacie zapewniłoby wysoką i trwałą skuteczność herbicydu w kompozycji według wynalazku herbicydu w różnych warunkach technicznych i środowiskowych. [0016] W wynalazku osiągnięto realizację tak określonego celu i rozwiązanie problemów opisanych w stanie techniki, związanych z wyborem surfaktantów i innych substancji pomocniczych w kompozycjach herbicydu, przy unikaniu komplikacji opisanych powyżej.

6 - 5 - Przedmiotem wynalazku jest ciekła, homogeniczna kompozycja herbicydowa, zawierająca co najmniej jedną rozpuszczalną w wodzie sól glifosatu i mieszaninę adjuwantów, w tym co najmniej jednego surfaktantu, siarczan amonu, co najmniej jeden kwas karboksylowy i substancje dodatkowe, charakteryzujące się tym, że sól glifosatu rozpuszczalna w wodzie to izopropyloamina, sól sodowa, potasowa, amonowa i/lub sól trimesium w zakresie od 120 do 400 g/l równoważnika kwasu glifosatu, i że mieszanina adjuwantów składa się z: a) co najmniej jednego niejonowego surfaktantu alkilopoliglikozydowego lub mieszaniny surfaktantów z tej grupy b) siarczanu amonu zawartego w zakresie od 20 do 240 g/l, c) co najmniej jednego kwasu karboksylowego i/lub mieszaniny kwasów karboksylowych i/lub soli kwasów karboksylowych zawartych w kompozycji w zakresie od 1 do 50 g/l, d) substancji dodatkowych, reprezentowanych przez trietanoloaminę i glicerol w stosunku od 0,8:1,2 do 1,2:0,8, a całkowita zawartość tych substancji wynosi od 50 do 200 g/l. Korzystnie surfaktanty są surfaktantami alkilopoliglikozydowymi, korzystnie surfaktantami alkilopoliglikozydowymi o rozgałęzionych łańcuchach alkilowych składających się z 8 do 16 atomów węgla (C 8 do C 16 ) o wzorze: gdzie: R oznacza liniowy łańcuch alkilowy C 8 do C 16 ; x oznacza liczbę całkowitą od 0 do 3, a zawartość surfaktantu lub ich mieszaniny w kompozycji herbicydu zawiera się w zakresie od 5 do 150 g/l, korzystnie od 50 do 150 g/l. Korzystnie, kwas karboksylowy jest kwasem cytrynowym lub solą amonową kwasu cytrynowego, zawartymi w zakresie od 5 do 50 g/l. Korzystnie, kompozycję dodatkowo uzupełniono rozpuszczalną w wodzie solą 2,4-D (kwasu 2,4-dichlorofenoksyoctowego) i/lub MCPA (kwasu 4-chloro-2-metylofenoksyoctowego) i/lub dikamby (kwasu 3,6-dichloro-o-anyżowego). Korzystnie, kompozycja zawiera dodatkowo środki przeciw pienieniu i/lub środki przeciwkorozyjne i/lub środki przeciw zamarzaniu i/lub środki przeciwdziałające znoszeniu kropelek aerozolu i/lub barwniki i/lub środki biostatyczne.

7 - 6 - [0017] Kolejnym przedmiotem wynalazku jest sposób zwalczania chwastów za pomocą opryskiwania chwastów roztworem zawierającym kompozycję według zastrzeżenia 1, w stężeniu od 0,1 do 20% objętościowych. [0018] Korzystnie stosowane surfaktanty są surfaktantami alkilopoliglikozydowymi, bardziej korzystnie surfaktantami alkilopoliglikozydowymi o rozgałęzionych łańcuchach alkilowych składających się z 8 do 16 atomów węgla (C 8 do C 16 ) o wzorze: gdzie: R oznacza liniowy łańcuch alkilowy C 8 do C 16 ; x oznacza liczbę całkowitą od 0 do 3, a zawartość surfaktantu lub ich mieszaniny w kompozycji chwastobójczej zawiera się w zakresie od 5 do 150 g/l, korzystnie od 50 do 150 g/l. Korzystnie, kwas karboksylowy jest kwasem cytrynowym lub solą amonową kwasu cytrynowego, w ilości od 5 do 50 g/l. Korzystnie, kompozycja dodatkowo zawiera rozpuszczalną w wodzie sól 2,4-D (kwasu 2,4- dichlorofenoksyoctowego) i/lub MCPA (kwasu 4-chloro-2-metylofenoksyoctowego) i/lub dikamby (kwasu 3,6-dichloro-o-anyżowego). Korzystnie, kompozycja zawiera dodatkowo środki przeciw pienieniu i/lub środki przeciwkorozyjne i/lub środki przeciw zamarzaniu i/lub środki przeciwdziałające znoszeniu kropelek aerozolu i/lub barwniki i/lub środki biostatyczne. Kolejnym przedmiotem wynalazku jest sposób produkcji ciekłej, homogenicznej kompozycji herbicydowej, zawierającej co najmniej jedną rozpuszczalną w wodzie sól glifosatu i mieszaninę adjuwantów, w tym co najmniej jeden surfaktant, siarczan amonu, co najmniej jeden kwas karboksylowy, substancje dodatkowe i wodę, charakteryzujące się tym, że w etapie 1) mieszaninę adjuwantów otrzymuje się z: a) co najmniej jednego niejonowego surfaktantu alkilopoliglikozydowego lub mieszaniny surfaktantów z tej grupy, b) siarczanu amonu zawartego w zakresie od 20 do 240 g/l, c) co najmniej jednego kwasu karboksylowego i/lub mieszaniny kwasów karboksylowych i/lub soli kwasów karboksylowych zawartych w kompozycji w zakresie od 1 do 50 g/l, substancji dodatkowych, umożliwiających trwałe wymieszanie wszystkich składników z glifosatem, reprezentowanych przez trietanoloaminę i glicerol w stosunku od 0,8:1,2 do 1,2:0,8, przy czym całkowita zawartość tych substancji w

8 - 7 - kompozycji wynosi od 50 do 200 g/l, a następnie w etapie 2 do mieszaniny tej dodaje się sól izopropyloaminy glifosatu zawartą w zakresie od 120 do 400 g/l równoważnika kwasu glifosatu i substancje umożliwiające zmieszanie wszystkich składników w homogeniczną i trwałą kompozycję. Korzystnie stosowane surfaktanty są surfaktantami alkilopoliglikozydowymi, bardziej korzystnie surfaktantami alkilopoliglikozydowymi o rozgałęzionych łańcuchach alkilowych składających się z 8 do 16 atomów węgla (C 8 do C 16 ) o wzorze: gdzie: R oznacza liniowy łańcuch alkilowy C 8 do C 16 ; x oznacza liczbę całkowitą od 0 do 3, a zawartość surfaktantu lub ich mieszaniny w kompozycji herbicydu zawiera się w zakresie od 5 do 150 g/l, korzystnie od 50 do 150 g/l. Korzystnie, dodatkowo wprowadza się do kompozycji rozpuszczalną w wodzie sól 2,4-D (kwasu 2,4-dichlorofenoksyoctowego) i/lub MCPA (kwasu 4-chloro-2- metylofenoksyoctowego) i/lub dikamby (kwasu 3,6-dichloro-o-anyżowego). Korzystnie, dodatkowo wprowadza się do kompozycji środki przeciw pienieniu i/lub środki przeciwkorozyjne i/lub środki przeciw zamarzaniu i/lub środki przeciwdziałające znoszeniu kropelek aerozolu i/lub barwniki i/lub środki biostatyczne. [0019] Substancje umożliwiające zmieszanie wszystkich składników w homogeniczną i trwałą kompozycję, mianowicie trietanoloamina i glicerol, stanowią niezwykle znaczącą część kompozycji glifosatu będącą przedmiotem wynalazku. Nieoczekiwanie stwierdzono, że składniki te dodane do preparatu w ilości od 20 do 75 g/l każdy i w stosunku 1:1 umożliwiają uzyskanie homogenicznej mieszaniny, która jest trwała przez okres co najmniej 180 dni w zakresie temperatur od 0 do 30 C. Glicerol w formulacji dodatkowo pełni funkcję adjuwanta, ściślej humektanta - substancji ograniczającej całkowite odparowywanie wody z kropelek aerozolu i umożliwiającej dzięki temu bardziej kompletną absorpcję glifosatu w komórkach roślinnych. [0020] Kompozycje będące przedmiotem wynalazku można otrzymać przez mieszanie wszystkich składników w określonych ilościach w mieszadle mechanicznym lub

9 - 8 - hydraulicznym. Bardziej korzystne jest stosowanie odpowiedniej ilości jednej soli glifosatu (ilość soli będzie zależeć od zamierzonej zawartości równoważnika kwasu glifosatu w formulacji), a następnie dodanie do mieszadła wcześniej przygotowanej mieszaniny adjuwantów do określonej objętości i mieszanie do momentu uzyskania homogenicznej kompozycji. [0021] Kompozycja herbicydowa, przedmiot tego wynalazku, przeznaczona jest do zwalczania chwastów na obszarach rolniczych i pozarolniczych po rozcieńczeniu z wodą i otrzymaniu roztworu aerozolu ze wszystkimi rodzajami opryskiwaczy i aplikatorów. W przypadku opryskiwaczy hydraulicznych, preparat dodaje się w wymaganym stopniu do określonej ilości wody, w zależności od objętości aerozolu opryskiwacza. Ilość roztworu aerozolu, w którym formulacja herbicydu stanowi zwykle od 1 do 10%, zmienia się w warunkach praktycznych od 50 do 400 l/ha. [0022] Wynalazek przedstawiono w poniższych przykładach, które jednak nie wyczerpują wszystkich możliwych sposobów otrzymywania i zastosowania. Przykład 1 [0023] W przykładzie podano sposób otrzymywania kompozycji herbicydowej zawierającej 240 g/l równoważnika kwasu glifosatu i mieszaninę adjuwantów według dwuetapowego sposobu. a) etap 1 - otrzymywanie mieszaniny adjuwantów i substancji umożliwiających trwałe wymieszanie wszystkich składników z glifosatem. Do 1 -litrowej kolby Erlenmeyera dodano następujące: 1, 500 g (50% wag.), siarczanu amonu w postaci 40% roztworu wodnego, g (4% wag.) kwasu cytrynowego, g (20,6% wag.) niejonowego surfaktantu z grupy alkilopoliglikozydów (produkt handlowy GLUCOPON 650 WE od Cognis Co. będący 50% roztworem wodnym surfaktantu alkilopoliglikozydowego), g (12% wag.) trietanoloaminy, g (13% wag.) glicerolu, 6. 4 g (0,4% wag.) środka przeciw pienieniu (produkt STRUKTOL SB 2032 od ICSO Chemical Production Spółka z o.o.) Wszystkie zmieszano za pomocą mieszadła magnetycznego w temperaturze ok. 20 C przez około 10 minut, aż do osiągnięcia całkowitej jednorodności. Uzyskano przezroczysty, słomkowożółty roztwór, zawierający 20% wag. czystego siarczanu amonu, 4% wag. kwasu cytrynowego, 10,3% wag. czystego nie-jonowego surfaktantu z grupy alkilopoliglikozydów, 12% wag. trietanoloaminy, 13% wag. glicerolu, 0,4% wag. środka przeciw pienieniu i 40,3% wag. wody. Gęstość tak otrzymanej mieszaniny równała się 1,20 g/cm 3, a ph 5,5. b ) etap 2 - otrzymywanie kompozycji końcowej. Do 1-litrowej kolby Erlenmeyera dodano 516 g 62% soli izopropyloaminy glifosatu, a następnie 696,4 g (do objętości 1 litra) mieszaniny adjuwantu otrzymanej w etapie 1 z

10 - 9 - substancjami umożliwiającymi wymieszanie wszystkich składników do homogenicznego i trwałego preparatu. Wszystkie mieszano za pomocą mieszadła magnetycznego do momentu uzyskania homogenicznego słomkowożółtego roztworu. W jednym litrze tak otrzymanej kompozycji herbicydu obecne były następujące: 516 g 62% soli izopropyloaminy glifosatu (odpowiadające 240 g równoważnika kwasu), 138,9 g siarczanu amonu, 27,8 g kwasu cytrynowego, 71,5 g czystego niejonowego surfaktantu z grupy alkilopoliglikozydów, 83,3 g trietanoloaminy 90,3 g glicerolu, 2,8 g środka przeciw pienieniu. Woda stanowiła pozostałą część formulacji. Gęstość formulacji wynosiła 1,21 g/cm 3, a ph 4,7. Przykład 2 [0024] Kompozycję uzyskaną w przykładzie 1, oznaczoną jako EXPH SL (o zawartości równoważnika kwasu glifosatu 240 g/l) i formulację EXPH SL uzyskaną w podobny sposób jak w przykładzie 1 (o zawartości równoważnika kwasu glifosatu180 g/l) badano w różnych dawkach w doświadczeniu polowym, aby określić skuteczność chwastobójczą przeciw perzowi właściwemu [Elymus repens (L.) Gould]. Doświadczenie przeprowadzono w strefie nieużytkowanej rolniczo, równomiernie porośniętej perzem właściwym ( pędów na 1 m 2 ). Herbicydy EXPH SL i EXPH SL zastosowano w dawkach 360, 720 i 1080 g/ha (według równoważnika kwasu) z wodą o twardości całkowitej równej 22 stopniom niemieckim. Dla porównania dwie formulacje wzorcowe zastosowano w tych samych dawkach według równoważnika kwasu glifosatu - Roundup 360 SL i Roundup Energy 450 SL - formulacje produkcji Monsanto Co. Operację opryskiwania przeprowadzono na etapie 4-8 liści perzu właściwego, z użyciem hydraulicznego opryskiwacza z poziomą rurą rozdzielczą produkcji R & D, wyposażonego w 4 dysze TeeJet-11002VP, zapewniające objętość opryskiwania wynoszącą 170 1/ha. Doświadczenie przeprowadzono z zastosowaniem układu randomizowanych bloków kompletnych w czterech powtórzeniach - a powierzchnia pojedynczego pola wynosiła 20 m 2. Wizualna ocena skuteczności chwastobójczej względem perzu właściwego przeprowadzono w 2, 4 i 8 tygodni po traktowaniu. Wyniki przedstawione w tabeli 1 wskazują, że EXPH SL , a zwłaszcza EXPH SL, wykazały większą skuteczność chwastobójczą niż porównawcze wzorcowe herbicydy zawierające glifosat, zwłaszcza gdy stosowano je w niższych dawkach. Tabela 1. Skuteczność herbicydów zawierających glifosat względem perzu właściwego (Elymus repens) Herbicyd Dawka glifosatu (g ai/ha) Tygodni po traktowaniu* zwalczanie perzu właściwego [%] Roundup 360 SL Roundup Energy 450 SL EXPH SL

11 EXPH SL Roundup 360 SL Roundup Energy 450 SL EXPH SL EXPH SL Roundup 360 SL Roundup Energy 450 SL EXPH SL EXPH SL NIR(0.05) * traktowanie opryskiwaniem przeprowadzono

12 Zastrzeżenia patentowe 1. Ciekła, homogeniczna kompozycja herbicydowa, zawierająca co najmniej jedną rozpuszczalną w wodzie sól glifosatu i mieszaninę adjuwantów, w tym co najmniej jeden surfaktant, siarczan amonu, co najmniej jeden kwas karboksylowy i substancje dodatkowe, znamienna tym, że sól glifosatu rozpuszczalna w wodzie to izopropyloamina, sól sodowa, potasowa, amonowa i/lub sól trimesium w zakresie od 120 do 400 g/l równoważnika kwasu glifosatu i że mieszanina substancji pomocniczych składa się z: a) co najmniej jednego niejonowego surfaktantu alkilopoliglikozydowy lub mieszaniny surfaktantów z tej grupy b) siarczanu amonu zawartego w zakresie od 20 do 240 g/l, c) co najmniej jednego kwasu karboksylowego i/lub mieszaniny kwasów karboksylowych i/lub soli kwasów karboksylowych zawartych w kompozycji w zakresie od 1 do 50 g/l, d) substancji dodatkowych, reprezentowanych przez trietanoloaminę i glicerol w stosunku od 0,8:1,2 do 1,2:0,8, a całkowita zawartość tych substancji wynosi od 50 do 200 g/l. 2. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że surfaktanty są surfaktantami alkilopoliglikozydowymi, korzystnie surfaktantami alkilopoliglikozydowymi o rozgałęzionych łańcuchach alkilowych składających się z 8 do 16 atomów węgla (C 8 do C 16 ) o wzorze: gdzie: R oznacza liniowy łańcuch alkilowy C 8 do C 16 ; x oznacza liczbę całkowitą od 0 do 3, a zawartość surfaktantu lub ich mieszaniny w kompozycji herbicydu zawiera się w zakresie od 5 do 150 g/l, korzystnie od 50 do 150 g/l. 3. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że kwas karboksylowy jest kwasem cytrynowym lub solą amonową kwasu cytrynowego, zawartym w zakresie od 5 do 50 g/l. 4. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że kompozycję dodatkowo uzupełniono rozpuszczalną w wodzie solą 2,4-D (kwasu 2,4-dichlorofenoksyoctowego)

13 i/lub MCPA (kwasu 4-chloro-2-metylofenoksyoctowego) i/lub dikamby (kwasu 3,6- dichloro-o-anyżowego). 5. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że kompozycja zawiera dodatkowo środki przeciw pienieniu i/lub środki przeciwkorozyjne i/lub środki przeciw zamarzaniu i/lub środki przeciwdziałające znoszeniu kropelek aerozolu i/lub barwniki i/lub środki biostatyczne. 6. Sposób zwalczania chwastów za pomocą opryskiwania chwastów roztworem zawierającym kompozycję określoną zastrzeżeniem 1, w stężeniu od 0,1 do 20% objętościowych. 7. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że stosowane surfaktanty są surfaktantami alkilopoliglikozydowymi, korzystnie surfaktantami alkilopoliglikozydowymi o rozgałęzionych łańcuchach alkilowych składających się z 8 do 16 atomów węgla (od C 8 do C 16 ) o wzorze: gdzie: R oznacza liniowy łańcuch alkilowy C 8 do C 16 ; x oznacza liczbę całkowitą od 0 do 3, a zawartość surfaktantu lub ich mieszaniny w kompozycji herbicydu zawiera się w zakresie od 5 do 150 g/l, korzystnie od 50 do 150 g/l. 8. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że kwas karboksylowy jest kwasem cytrynowym lub solą amonową kwasu cytrynowego w ilości od 5 do 50 g/l. 9. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że kompozycja dodatkowo zawiera rozpuszczalną w wodzie sól 2,4-D (kwasu 2,4-dichlorofenoksyoctowego) i/lub MCPA (kwasu 4-chloro-2-metylofenoksyoctowego) i/lub dikamby (kwasu 3,6-dichloro-oanyżowego). 10. Sposób według zastrz. 6 znamienny tym, że kompozycja dodatkowo zawiera środki przeciw pienieniu i/lub środki przeciwkorozyjne i/lub środki przeciw zamarzaniu i/lub środki przeciwdziałające znoszeniu kropelek aerozolu i/lub barwniki i/lub środki biostatyczne.

14 Sposób wytwarzania ciekłej, homogenicznej kompozycji herbicydowej, zawierającej co najmniej jedną rozpuszczalną w wodzie sól glifosatu i mieszaninę adjuwantów, w tym co najmniej jeden surfaktant, siarczan amonu, co najmniej jeden kwas karboksylowy, substancje dodatkowe i wodę, znamienny tym, że w etapie 1) mieszaninę substancji pomocniczych otrzymuje się z: a) co najmniej jednego niejonowego surfaktantu alkilopoliglikozydowego lub mieszaniny surfaktantów z tej grupy b) siarczanu amonu zawierającego się w zakresie od 20 do 240 g/l, c) co najmniej jednego kwasu karboksylowego i/lub mieszaniny kwasów karboksylowych i/lub soli kwasów karboksylowych zawartych w kompozycji w zakresie od 1 do 50 g/l, substancji dodatkowych, umożliwiając trwałe mieszanie wszystkich składników z glifosatem, reprezentowanym przez trietanoloaminę i glicerol w stosunku od 0,8:1,2 do 1,2:0,8, przy czym całkowita zawartość tych substancji w kompozycji wynosi od 50 do 200 g/l, a następnie w etapie 2 do mieszaniny tej dodaje się sól izopropyloaminy glifosatu zawartą w zakresie od 120 do 400 g/l równoważnika kwasu glifosatu i substancje umożliwiające wymieszanie wszystkich składników w homogeniczną i trwałą kompozycję. 12. Sposób według zastrz. 11, znamienny tym, że stosowane surfaktanty są surfaktantami alkilopoliglikozydowymi, korzystnie surfaktantami alkilopoliglikozydowymi o rozgałęzionych łańcuchach alkilowych składających się z 8 do 16 atomów węgla (C 8 do C 16 ) o wzorze: gdzie: R oznacza liniowy łańcuch alkilowy C 8 do C 16 ; x oznacza liczbę całkowitą od 0 do 3, a zawartość surfaktantu lub ich mieszaniny w kompozycji herbicydu zawiera się w zakresie od 5 do 150 g/l, korzystnie od 50 do 150 g/l. 13. Sposób według zastrz. 11, znamienny tym, że dodatkowo wprowadza się do kompozycji rozpuszczalną w wodzie sól 2,4-D (kwasu 2,4-dichlorofenoksyoctowego) i/lub MCPA (kwasu 4-chloro-2-metylofenoksyoctowego) i/lub dikamby (kwasu 3,6- dichloro-o-anyżowego).

15 Sposób według zastrz. 11, znamienny tym, że dodatkowo wprowadza się do kompozycji środki przeciw pienieniu i/lub środki przeciwkorozyjne i/lub środki przeciw zamarzaniu i/lub środki przeciwdziałające znoszeniu kropelek aerozolu i/lub barwniki i/lub środki biostatyczne.