Wycena patentu w warunkach wysokiego ryzyka na wczesnym etapie procesu komercjalizacji.

Transkrypt

1 Wycena patentu w warunkach wysokiego ryzyka na wczesnym etapie procesu komercjalizacji. Andrzej Podszywałow Własność przemysłowa w innowacyjnej gospodarce. Wycena patentu i ocena ryzyka związanego z wdrożeniem. Kraków, 4-5 września 2008 r. Uniwersytet Jagielloński, Collegium Novum

2 Precyzja w ustaleniu przedmiotu wyceny Technologia niechroniona patentami Technologia chroniona patentem (portfelem patentów) Patent (składnik portfela patentów lub portfela IP) Umowa licencyjna o stosowanie technologii chronionej patentem (wartość kontraktu) SPV lub inne rozwiązanie biznesowe powołane w celu komercjalizacji technologii chronionej patentem (kapitał własny / rozwiązania hybrydowe)

3 Wczesny etap komercjalizacji

4 Formy eksploatacji Generowanie nadwyżki finansowej - własna działalność operacyjna. Udział w nadwyżce finansowej generowanej przez licencjobiorcę. Udział w zyskach podmiotu zależnego. Kreowanie instrumentów finansowych oraz aktywów i zobowiązań warunkowych. Kombinacja powyższych.

5 Schemat rozwoju niszowego Gromadzenie wiedzy Definiowanie nisz rynkowych oraz zapewnianie ochrony praw Identyfikowanie Istoty i okresu przewagi konkurencyjnej Inwestowanie w rozwój potencjału rynkowego na polach eksploatacji Inwestowanie w rozwój dźwigni operacyjnej Ustanowienie systemu zarządzania procesem komercjalizacji Kreowanie wartości dodanej dla klienta i inwestora

6 Wysoki poziom ryzyka wczesnego etapu komercjalizacji

7 Potrzeba wyceny na wczesnym etapie komercjalizacji

8 Dobór metody wyceny Szczegółowa metoda wyceny

9 Cele wyceny

10 Podstawowe uwarunkowania prawne - standardy

11 Granice standaryzacji Czy wycena jest sztuką, której nie powinno się narzucać zbyt sztywnych ram? Czy kreowanie standardów w tej materii nie prowadzi jedynie do zapewnienia złudnego spokoju CEO oraz urzędników w obszarze rachunkowości i podatków?

12 Dobór metody wyceny Zmienność Złożoność Unikalność Niepewność

13 Narzędzia stosowane w procesie wyceny

14 Metoda standardów branżowych Wymaga dostępu do informacji o parametrach cenowych transakcji, zawartych pomiędzy niepowiązanymi stronami, dotyczących porównywalnych technologii na porównywalnym etapie komercjalizacji. Ustalając transakcje porównywalne bierzemy pod uwagę co najmniej następujące elementy, które je różnicują: cechy wycenianej technologii (np.: jakość, znaczenie, innowacyjność i rozwojowość technologii, pola eksploatacji), zakres praw i zobowiązań (np.: wyłączność na określonych polach eksploatacji, możliwość sublicencjonowania, okres użytkowania, asysta przy wdrożeniu, opcje rozwoju skali użytkowania i odstąpienia od umowy) sposób płatności poziom opłat licencyjnych w relacji do sprzedaży lub dochodu, opłaty wnoszone z góry, opłaty wnoszone pod warunkiem zajścia zdarzenia tzw. milestone payments, warunkowe zmiany poziomu opłat licencyjnych np.: przy przekroczeniu określonego poziomu sprzedaży tzw. royalty adjustments, stałe opłaty roczne, koszty sprzedanych opcji realnych i inne.

15 Metoda standardów branżowych Metoda trudna do zastosowania w przypadku unikalnych technologii na wczesnym etapie komercjalizacji. W przypadku zidentyfikowania rynkowego poziomu opłat licencyjnych w relacji do sprzedaży lub zysku, metoda wymaga przeprowadzenia analiz właściwych dla podejścia dochodowego, w celu kapitalizacji prognozowanego strumienia opłat licencyjnych: Prognoza okresu eksploatacji Prognoza strumienia sprzedaży w okresie eksploatacj Ocena ryzyka i stopy dyskontowej

16 Metoda Rating / Ranking Metoda przydatna jako uzupełnienie metody standardów branżowych oraz w przypadku porównań technologii w kategoriach jakościowych, pozwala na ominięcie poważnej trudności jaką w podejściu rynkowym stanowi unikalność przedmiotu wyceny. Mankamentem tej metody jest problem skalowania. Jeśli przykładowo, pewien zbiór transakcji uzyskał sumaryczny wynik punktowy 9 a wyceniana wartość niematerialna i prawna uzyskała wynik 11, to nie oznacza to że średnie parametry cenowe, które charakteryzują zbiór transakcji np.: kwotę płatną na wstępie oraz stawkę opłat licencyjnych należy przemnożyć przez 11/9. Brak podstaw do założenia, że istnieje liniowa zależność pomiędzy relacją wyników rankingu i relacją wartości zbioru transakcji i wycenianej technologii.

17 Metoda Aukcyjna Pozwala na uzyskanie wartości rynkowej w procesie negocjacji Występuje jednak konieczność użycia innych metod wyceny na różnych etapach tego procesu Istnieje poważne ryzyko, że zwycięzca aukcji nie wypełni swojej oferty, w sytuacji braku umowy wstępnej (przed-aukcyjnej) Warunki skutecznej aukcji: siła przetargowa oferującego technologię, wystarczający okres czasu i łatwość w przeprowadzeniu due diligence przez potencjalnych licencjobiorców, jednoznaczność i uczciwość - najlepsza oferta wygrywa, prawo sprzedawcy do wyłączenia niepoważnych uczestników, dobrze określona i znana uczestnikom procedura wyboru zwycięzcy aukcji

18 Metoda praktykowanych reguł Rule of Thumb 25% Metoda stosowana w przypadku braku możliwości ustalenia rynkowego poziomu opłat licencyjnych w grupie transakcji porównywalnych. 25% 48% Opłaty licencyjne są zależne od: rentowności możliwej do uzyskania w wyniku zastosowania patentu na danym polu eksploatacji, prognozowanych kosztów komercjalizacji ponoszonych przez licencjobiorcę.

19 Metoda praktykowanych reguł Rule of Thumb 25% Przemysł Opłata licencyjna Rentowność operacyjna Opłata / zysk chemiczny 3,0% 12,0% 25,0% elektroniczny 4,5% 13,1% 34,3% Internet 5,0% 10,4% 48,0%. Źródło: Przykładowe dane na podstawie badań publikowanych w Royalty Rates For Licensing Intellectual Property Russell Parr, New Jersey 2007, Wiley & Sons

20 Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych - DCF Metoda uniwersalna i możliwa do zastosowania na każdym etapie komercjalizacji oraz w warunkach wysokiego ryzyka. Zgodna z definicją wartości : suma przyszłych przepływów pieniężnych związanych z eksploatacją patentu, sprowadzonych do porównywalności na datę wyceny przy pomocy kosztu kapitału, który odzwierciedla także ryzyko inwestycyjne. FCF = NOPLAT + DEP I WC N PV = T FCF ( k) t= 1 1+ t t FCF przepływy pieniężne NOPLAT zysk operacyjny netto DEP amortyzacja I nakłady inwestycyjne WC N kapitał obrotowy netto PV wartość bieżąca k stopa dyskontowa T okres przewagi konkurencyjnej

21 Zasada inkrementacji w ocenie przyszłych pożytków Premia cenowa Wzrost popytu Oszczędność w kosztach materiałowych bez utraty jakości Wzrost wydajności Poprawa jakości spadek kosztów zwrotów i napraw Redukcja zużycia limitowanych zasobów np.: emisja CO2 Redukcja kosztów obsługi maszyn np.: spadek przestojów Eliminacja / ograniczenie procesów (koszty operacyjne i nakłady inwestycyjne) Redukcja lub eliminacja kosztów środowiska naturalnego Dodatkowe koszty wczesnego okresu komercjalizacji

22 Zasada alokacji zysku Zysk operacyjny Koszt kapitału pracującego Koszt aktywów rzeczowych Koszt aktywów poza operacyjnych Zysk operacyjny alokowany do portfela aktywów niematerialnych Koszt poz. akt. niematerialnych Zysk operacyjny alokowany do patentu Kapitał pracujący Aktywa operacyjne rzeczowe trwałe netto Aktywa nie związane z działalnością operacyjną Inne IP Patent Aktywa operacyjne niematerialne Złożone aktywa niematerialne Zainwestowany kapitał Wartość rynkowa Wartość długu Wartość kapitału własnego

23 Analiza symulacyjna model ze zmiennymi losowymi WEJŚCIE ANALIZA WYJŚCIE Rozkłady zmiennych losowych i wartości zmiennych deterministycznych Struktura, funkcje, powiązania, schemat przetwarzania Rozkłady zmiennych obserwowanych i wyniki analizy wrażliwości

24 Analiza symulacyjna i wycena opcji realnych

25 Pomiar ryzyka w kategoriach ilościowych Miary wrażliwości Miary zagrożenia Miary zmienności