OPRACOWANIE WYNIKÓW BADAŃ

Transkrypt

1 MIŁOMŁY Obszar nr - r st. na obszarze r st. w miejscowości RTOWICE DI RCHEOLOGICE W ORĘIE IWETYCJI 7 ODCIKU MIŁOMŁYOLTYEK ODODCIKU MIŁOMŁY - WĘEŁ OTRÓD ÓŁOC MODERICJI DROGI KRJOWEJ R MJ 0 r. ORCOWIE WYIKÓW DŃ Raszyn 0 r.

2 I TREŚCI. Rafał Maciszewski WTĘ s.. Tomasz apaśnik GEOMORFOLOGIC s.. Elżbieta Jelińska RY HITORYCY s.. eata ęśko TRTYGRFI TOWIK s.. eata ęśko CHRKTERYTYK FORM, ROMIRÓW, CHROOLOGII OIEKTÓW IERUCHOMYCH s. FUKCJI I. aweł Uściłko, Igor Maciszewski s. CHRKTERYTYK KULTUROWO-CHROOLOGIC MTERIŁÓW RUCHOMYCH 7. eata ęśko CHRKTERYTYK F IEDLEI TOWIK s. 8. LY s. TLICE

3 Rafał Maciszewski. WTĘ race badawcze prowadzone były na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i utostrad Oddział w Olsztynie zgodnie z umową nr GDDKi-0/0L-R---07/, w ramach ratowniczych badań archeologicznych w obrębie inwestycji modernizacji drogi krajowej nr 7 na odcinku Miłomłyn-Olsztynek na pododcinku Miłomłyn - węzeł Ostróda ółnoc... ODIŁ RETREI DWCEJ odział przestrzeni badawczej został oparty na siatce arowej. ry lokalizowane były w ryc. oparciu o przynależność do poszczególnego hektara, oznaczonego dużymi literami. oszczególne ary w obrębie hektara oznaczane były cyframi arabskimi od 0 w pasach pionowych i oznaczeniami literowymi od a j w pasach poziomych, począwszy od lewego górnego rogu C ryc.. W związku z tym poszczególny ar oznaczany został symbolem hektara oraz symbolem literowo cyfrowym np. c8. Wewnętrznie ar podzielony został na cztery ćwiartki oznaczane małymi literami a,b,c,d C ryc..

4 ryc. oszczególne jednostki składowe stanowiska archeologicznego, takie jak obiekty, warstwy oraz zabytki ruchome lokalizowane były w oparciu o numer hektara i ara. oszczególne obiekty oraz warstwy pozaobiektowe oznaczane były w zbiorach rozdzielnych cyframi arabskimi, przy czym humus oznaczony został zawsze jako warstwa nr a calec jako warstwa nr 0. Warstwom obiektowym przyporządkowany został numer obiektu oraz oznaczenie literowe (np. a). W przypadku wystąpienia podobiektów, nadawany został im numer obiektu głównego oraz oznaczenie cyfrowe (np..). Wewnętrzny podział stratygraficzny podobiektów wyróżniony został przy pomocy oznaczeń literowych przyporządkowanych numerowi podobiektu (np..a) C ryc.. obiekt nr w. a w..a obiekt nr. w. b w..b w. c ryc... RYJĘTE DY DOKUMETCJI. odstawę dokumentacji stanowią rysunki planów poszczególnych arów wykonywane w skali :0 z nanoszonymi zarysami rzutów poziomych obiektów i warstw pozaobiektowych, ich numeracją i wartościami niwelacyjnymi (przeliczonymi) oraz liniami cięć profilowych. Obok tego wykonywane były rysunki przekrojów poszczególnych obiektów w skali :0 z podaną ich numeracją i wartością niwelacyjną stropu (przeliczoną). Uzupełnienie stanowił plan zbiorczy wykonywany w skali :00.

5 Dokumentację fotograficzną wykonano w technice cyfrowej. rofile obiektów fotografowane były bez obrysu. oszczególne zdjęcia grupowane były w folderach tematycznych (np. ary, obiekty profile, obiekty plany). oszczególne pliki opisywane były numerami odpowiadającymi numerom obiektów lub arów (np. obiekty profile_). Dokumentacja opisowa opierała się na sformalizowanych formularzach tzw. kartach. tosowano: KRTĘ OIEKTU, KRTĘ WRTWY OOIEKTOWEJ, KRTĘ YTKU WYDIELOEGO. a KRCIE OIEKTU umieszczano zminiaturyzowane zdjęcie profilu obiektu oraz cyfrowy jego obrys. astosowanie tej podwójnej dokumentacji rysunkowej umożliwia weryfikację rysunków polowych i tym samym ułatwia późniejsze opracowanie... RYJĘTE DY ODHUMUOWI I EKLORCJI rzestrzeń badawcza odhumusowana była przy użyciu sprzętu mechanicznego, koparkami skarpówkami. Humus zdejmowano warstwami do poziomu stropowego przestrzeni reliktowej. ył on magazynowany poza lub w obrębie stanowiska w hałdach. ole badań, po odhumusowaniu było doczyszczany ręcznie przy pomocy grac i łopat. o zarejestrowaniu stropów obiektów archeologicznych były one eksplorowane połówkami lub ćwiartkami, warstwami mechanicznymi 0 w obrębie warstw obiektowych. Wypełniska obiektów składowano w obrębie wykopów. Wynikało to z zalecenia, aby wyrobiska zasypywane były gruntem rodzimym... CHRKTERYTYK RETREI DWCEJ tanowisko położone jest na wschodnim, łagodnym stoku doliny schodzącej do Kanału Elbląskiego (ryc. ). Teren o podłożu gliniastym obfituje w zaklęśnięcia tworzące oczka wodne. tanowisko zlokalizowano na skraju jednego z nich.

6 ryc.. djęcie lotnicze z naniesionymi stanowiskami archeologicznymi tanowisko zostało odkryte podczas badań powierzchniowych prowadzonych metodą w 00 roku przez W. krobota. onownie zweryfikowano je pozytywnie w trakcie rozpoznania archeologicznego prowadzonego w związku z planowaną rozbudową drogi krajowej nr 7 do parametrów drogi szybkiego ruchu 7. Wykonał je. artczak i M. Migal.

7 adania wykopaliskowe przeprowadzono na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i utostrad Oddział w Olsztynie przez konsorcjum sinus Igor Maciszewski i UUI Rafał Maciszewski, w okresie od r. do r. pod kierunkiem mgr ylwestra iłatowskiego. adania wykopaliskowe objęły całość wyznaczonego na podstawie badań powierzchniowych i sondażowych obszaru stanowiska. Łącznie przebadano arów powierzchni stanowiska L TOWIK kala :00 a a w. 0 ob. w. 0 ob. ob. ob. ob., 0 ob. 9 ob. ob. 7 ob. 0 ob. ob. 0 ob. w. 0 w. w. w. 0 w. ob. 8 ob. ob. b b ob. b ob. 7 ob. 8 ob. w. ob. 9 ob. 9 w. 0 ob.,. ob. w. ob. 8 w. 0 ob.,. ob. 7 ob. Miłomłyn o 9 E 9o 9 8 r działki geodezyjnej /, /. W toku prac badawczych natrafiono na relikty osadnictwa z wczesnej epoki żelaza w postaci dwóch jam i dwóch dołków posłupowych, w których wypełniskach wystąpił materiał ceramiczny związany najprawdopodobniej z kulturą łużycką. Okres wczesnośredniowieczny reprezentowany był przez siedem obiektów, w tym trzy tzw. konstrukcje wziemne szeroko płaszczyznowe duże założenia przestrzenne o bliżej nie sprecyzowanej funkcji i cztery jamy. W ich wypełniskach znaleziono fragmenty ceramiczne o cechach naczyń z -I w.

8 Okres osadnictwa nowożytnego manifestował się w postaci dwóch niewielkich jam, datowanych wstępnie na podstawie ceramiki na VII VIII w. a materiał ceramiczny związany z tym okresem natrafiono również w stropach trzech obiektów wczesnośredniowiecznych. Obok tego wystąpił szereg obiektów (dwadzieścia jeden) pozbawionych materiału datującego. yły to w przeważającej większości dołki posłupowe oraz niewielkie jamy. a stanowisku zaznaczyła się strefowość w występowaniu obiektów związanych z poszczególnymi fazami zasiedlenie. Osadnictwo z okresu wczesnego średniowiecza oraz nowożytnego koncentrowało się w części E stanowiska natomiast z wczesnej epoki żelaza w części środkowej i wschodniej. W części zachodniej wystąpił układ wielowarstwowy najprawdopodobniej związany z osadnictwem wczesnośredniowiecznym.

9 dr Tomasz apaśnik geolog, upr. nr V-88. GEOMORFOLOGI OII na temat kwalifikacji skał występujących na stanowisku archeologicznym Miłomłyn W celu opracowania niniejszej opinii, w dniu maja 0 roku autor przeprowadził wizję terenową stanowiska, wykonał dokumentację fotograficzną, odwiercił jedną sondę badawczą do głębokości, m oraz pobrał reprezentatywną próbę występujących na stanowisku skał, z której została wykonana analiza granulometryczna.. Lokalizacja tanowisko archeologiczne Miłomłyn zlokalizowane jest około,8 km na północny-zachód od miejscowości Miłomłyn, około 0 metrów na wschód od siedliska Wydmuch i około metrów na zachód od Kanału Ostródzko-Elbląskiego. Rzędna stanowiska wynosi 08 metrów npm. od względem administracyjnym Miłomłyn jest miastem należącym do woj. warmińsko-mazurskiego, powiatu ostródzkiego. Jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. nalizowane stanowisko zlokalizowane jest w obrębie południowej części ojezierza Iławskiego, w strefie zasięgu lądolodu fazy poznańsko-dobrzyńskiej zlodowacenia północnopolskiego. W otoczeniu Miłomłyna, dominującym elementem krajobrazu są wzgórza moren czołowych i moren martwego lodu, wzgórza zbudowane z gliny zwałowej oraz rozległe jeziora i dawne misy jeziorne wypełnione w dużym stopniu osadami (. Makowska, Warszawa 980. Objaśnienia do Mapy Geologicznej olski, arkusz Iława, skala : ).

10 fg gz m m Fragment Mapy Geologicznej olski, arkusz Iława, skala : (. Makowska, 980). - stanowisko archeologiczne Miłomłyn, fgm piaski i żwiry wodnolodowcowe (faza pomorska, neoplejstocen), gzm gliny zwałowe (faza pomorska, neoplejstocen). tanowisko archeologiczne Miłomłyn widok ogólny nalizowane stanowisko zlokalizowane jest na zachodnim brzegu Kanału OstrudzkoElbląskiego zbudowanym z glin zwałowych fazy pomorskiej.

11 . Litologia Makroskopowo, w obrębie stanowiska Miłomłyn została rozpoznana glina barwy brunatno-szarej z nielicznymi głazami skał skandynawskich, w odwierconej sondzie, do głębokości, m. Wyniki analizy granulometrycznej Uziarnienie [w mm] >,0,0 0,0 0,0 0,00 <0,00 % udział frakcji w badanym -E IO 88 gruncie ze stanowiska (norma międzynarodowa),0 Glina pylasta,,0, godnie z wprowadzaną w olsce międzynarodową normą -E IO 88 asady klasyfikacji gruntów, występujące na stanowisku Miłomłyn skały kwalifikują się jako gliny pylaste.

12 Elżbieta Jelińska. RY HITORYCY Miłomłyn (niem. Liebemühle, prus. Mīlimalūns) znajduje się na terenie krainy historycznej zwanej do 9 roku Oberlandem, rusami Górnymi, ogórzem lub Mazurami Górnymi. Miasto położone jest nad rzeką Liwą, u jej ujścia z Jeziora Liwskiego. ierwsze wzmianki o Miłomłynie pochodzą z r. W dokumencie z r. wymieniono proboszcza parafii miłomłyńskiej o imieniu Ludwik. anim powstało miasto Miłomłyn, wcześniej na przełomie III i wieku istniała na tym terenie obok osady pruskiej Liwy warownia krzyżacka strzegąca przejścia pomiędzy jeziorami. Miasto założyli Krzyżacy na półwyspie wcinającym się w wody jeziora, wcześniej na początku wieku zbudowali tam zamek i młyn. Obok powstała osada targowa Liebemühle. azwa miasta wzięła pochodzenie od młynu nad Liwą i pierwotnie brzmiała Liwemühle. óźniej została przekształcona na Lybenmühle, Liebemühle, Liebemohle (tzn. Młyn nad Liwą). olska nazwa Miłomłyn spotykana jest w źródłach od V w., używano także nazwy Miłomłynek i Liwski Młyn. W czasach krzyżackich Miłomłyn należał do komturstwa dzierzgońskiego. rawa miejskie (herb i przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim) Miłomłyn otrzymał w roku od komtura dzierzgońskiego Hartwiga (Hartunga von onnenborn). Herb miasta jest ściśle związany z jego nazwą. rzedstawia zębate koło młyńskie, a w środku symbol zakonu krzyż. ajstarszy znany przywilej miasta z r. określał prawa lokatora - sołtysa Tylego z Herzogenwalde, któremu nadano dwadzieścia włok na prawie chełmińskim i zwolniono od podatków na okres trzynastu lat. rzywilej zezwalał też sołtysowi i jego następcom ważyć i sprzedawać piwo. Od połowy wieku Miłomłyn miał swoje władze miejskie radę, której przewodził burmistrz oraz ławę czyli sąd miejski ( wcześniej mieszkańcy w sprawach sądowych zwracali się do Dzierzgonia). Miasto zbudowano na tzw. surowym korzeniu, lecz w jego układ przestrzenny włączono odcinek starego traktu komunikacyjnego, co miało wpływ na mocno wydłużone proporcje rynku. Wokół rynku powstała regularna, ciasna zabudowa na planie zbliżonym do prostokąta. W narożniku południowo-wschodnim znajdował się zamek, po którym nie pozostał ślad. ymetrycznie do rynku, w narożniku południowo-zachodnim stanął kościół.

13 Kościół pod wezwaniem św. artłomieja był konsekrowany w r. i ze względu na lokalizację włączony był w system murów miejskich, dzwonnica pełniła funkcje militarne. ajpóźniej, w połowie wieku wzniesiono mury obronne, z dwiema bramami na osi wschód-zachód, rozebrane w 9 roku. W tym samym roku rozebrano też średniowieczny ratusz, powstały na przełomie i V wieku. abudowa miejska wielokrotnie była niszczona przez wojny i pożary. ajpoważniejsze straty przyniosły pożary: w 9 roku, w ocalały tylko cztery domy i kościół oraz w 700 roku i na początku I wieku po tym na nowo zabudowano w 808 roku rynek i wzniesiono nowy ratusz w 8. W czasie wojny polsko-krzyżackiej w r. i w trakcie wojny trzynastoletniej miasto na krótko przechodziło w ręce polskie w roku, oraz w 0 roku. W wieku VII Miłomłyn zniszczyli zwedzi, a w roku 807 i 8 kolejne przemarsze wojsk francuskich, pruskich i rosyjskich. W 70 roku epidemia dżumy znacząco wyniszczyła ludność Miłomłyna, zmarła wtedy prawie jedna piąta mieszkańców. W połowie grudnia 8 r. po klęsce powstania listopadowego stacjonowały tu jedną dobę wycofujące się oddziały polskie z korpusu gen. Macieja Rybińskiego. o sekularyzacji akonu Miłomłyn należał w latach -7 do rus Książęcych stanowiących lenno olski i wchodził w skład starostwa ostródzkiego, chociaż okresowo był wydzielony jako odrębne starostwo. W roku lbrecht von Finckenstein otrzymał w zastaw starostwo w Miłomłynie w zamian za pożyczone księciu pruskiemu dziesięć tysięcy grzywien. o jego śmierci starostą książęcym był jego syn Feliks. W latach 7-87 rezydowali na tutejszym zamku ostatni ewangeliccy biskupi pomezańscy: w latach 7-7 Jerzy Venediger, który tu zmarł, i w latach 7-87 Jan Wigand. otem zamek stał się siedzibą zarządu domen książęcych. W latach 7-87 Miłomłyn należał do powiatu morąskiego, a od roku 88 do 9 do wschodniopruskiego powiatu ostródzkiego. o 9 roku administracyjnie należał do do 998 roku do województwa olsztyńskiego, obecnie warmińsko-mazurskiego (powiat ostródzki). Korzystnym okresem dla rozwoju miasta był I wiek. rzyczyniła się do tego przede wszystkim budowa Kanału Elbląskiego oraz doprowadzenie kolei (trasa Ostróda Elbląg). Druga linia kolejowa łączyła Ostródę i Morąg (zbudowana w 90 r.). W tym czasie Miłomłyn stał się węzłem dróg wodnych i kolejowych oraz ośrodkiem handlu drewnem. W latach 8-87 trwała budowa kanału Ostróda - Elbląg i

14 jego odnogi w kierunku Iławy. W Miłomłynie znajduje się śluza komorowa używana do dzisiaj. We wrześniu 89 r. otwarto linię kolejową z Elbląga przez Ostródę do Olsztyna, na trasie której leżał Miłomłyn. Linia kolejowa została rozebrana w 9 r. W II połowie I wieku i na początku wieku zbudowano w Miłomłynie tartak parowy oraz stocznię naprawy statków rzecznych, a także cegielnie w tym jedną parową, które sprzedawały cegłę w Ostródzie, Elblągu i Królewcu. W latach 99-9 nastąpiła znaczna emigracja ludności do zagłębia węglowego w Westfalii. Działania II wojny światowej doprowadziły do 90 % zniszczenia zabudowy miasta. odupadły po zakończeniu wojny Miłomłyn utracił po 9 roku prawa miejskie, a ponownie odzyskał je dopiero w 998. iewiele ocalało obiektów z historycznej zabudowy Miłomłyna. ochodzący z czasów krzyżackich kościół rozebrano w końcu I wieku. achowała się jedynie część muru północnej nawy włączona w mury nowego kościoła oraz wieża dzwonnicza z r. z okienkami w kształcie strzelnic. W miejscu starego, wybudowano w latach nowy kościół neogotycki oraz dziedziniec z ostrołukowymi arkadami. W kościele znajduje się część wyposażenia wnętrza z dawnego kościoła - późnobarokowy ołtarz główny oraz. późnobarokowa ambona z około 70 roku. W pobliżu kościoła zachował się fragment muru obronnego z pochodzących z wieku obwarowań miejskich W Miłomłynie zachowały się także zabytkowe domy murowane z przełomu wieków VIII - I. a miejscowym entarzy znajdują się nagrobki z I i początku wieku.

15

16 Widok rynku przed 9 r. ocztówka ze zbiorów rchiwum aństwowego w Olsztynie.

17 Wykorzystana literatura:. oetticher, Die au- und Kunstdenkmäler der rovinz Ostpreussen, d. III, Oberland, Königsberg 89, s. -. K. ürger, Das Gewerk der chirr-, tell- und Rademacher in Liebemühl 78-89, ltpreusssische Geschlechterkunde, eue Folge, Jg., 98. E. Hartmann, Geschichte der tadt Liebemühl, Ostdeutsche eiträge aus dem Göttinger rbeitskreis, and I, Würzburg 9. Kreisbuch Osterode Ostpreussen, opr. Klaus ürger, Osterode am Harz 977, s , il. na s. 87. Kronika Miasta Miłomłyna 800-9, Dąbrówno 00. T. Oracki, Dzieje Miłomłyna, w: Ostróda. dziejów miasta i okolic, Olsztyn 97, s... Rzempołuch, rzewodnik po zabytkach sztuki dawnych rus Wschodnich, Olsztyn 99, s. -.. emrau, Die Kerpau (später Liebemühl ) Komturei Christburg im Mittelalter, Elbing 9. łownik Geograficzny Królestwa olskiego, pod red. F. ulimierskiego,. Chlebowskiego, W. Walewskiego, t. VI, s. 7,8. Wykaz źródeł ikonograficznych: H. onk, Die tädte und ürgen in ltpreussen, 89, Tafel VII.. M. Kałamajska-aeed, lbum Dewitza nieznane źródło ikonograficzne z połowy VIII w., w: sztuka obrzeża ałtyku. Materiały esji towarzyszenia Historyków sztuki, warszawa 978, s. 9, il. 9. rusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji. biory fotograficzne dawnego Urzędu Konserwatora w Królewcu, Warszawa 00 (płyta CD-ROM), nr inw ). Verzeichnis der ost- und westpreussischen tadtpläne, opr. Erich Keyser, Königsberg 99, s. 0. trona internetowa ildarchiv Ostpreussen trona internetowa Kreisgemeinschaft Osterode Ostpreussen trona internetowa miasta i gminy Miłomłyn

18 eata ęśko. TRTYGRFI TOWIK Cały obszar stanowiska Miłomłyn - ary od a do b, stanowiący przed rozpoczęciem inwestycji teren niezabudowany łąkę, pokrywał humus, oznaczany w dokumentacji jako warstwa nr. alegała bezpośrednio nad wszystkimi warstwami, tj. warstwami pozaobiektowymi nr,, i pierwotnie w sprawozdaniu określonej mylnie jako nr - oraz warstwa nr 0 (calcem) i pozostawała z nimi w styku powierzchniowym. Warstwa nr 0 (calec) zalegała bezpośrednio pod wszystkimi warstwami i pozostawała z nimi w styku. Warstwy nr i pozostawały ze sobą w styku bocznym. odobnie warstwy i. Warstwy i nie pozostawały ze sobą w styku. Warstwa nr nie pozostawała w styku z warstwami,, tylko z warstwą nr i 0 ( ryc. ). w. w. w. w. w. w. 0 - humus,,, warstwy pozaobiektowe 0- calec ryc.. Charakterystyka warstw pozaobiektowych Warstwa nr. Wystąpiła na arach b i b. godnie z opisem zawartym w Karcie opisu warstwy pozaobiektowej stanowi ona glinę barwy żółto szarej z wytrąceniami ciemno szarej.

19 Warstwa nr. Wystąpiła na arach a i b. godnie z opisem zawartym w Karcie opisu warstwy pozaobiektowej stanowi ona glinę barwy szaro żółto brązowej z wytrąceniami szarej. Warstwa nr. Wystąpiła na arach a i b. godnie z opisem zawartym w Karcie opisu warstwy pozaobiektowej stanowi ona glinę barwy żółto brązowej z wytrąceniami szarej. Warstwa nr. Wystąpiła na arze b. tanowi ją glina barwy szaro-żółto-brązowej. ezpośrednio pod warstwami,, i na części W stanowiska oraz pod warstwą na pozostałym obszarze zalegał calec, określony w dokumentacji stanowiska jako warstwa 0. Warstwa nr 0. Występuje na całym obszarze stanowiska ary od a do b. godnie z opisem zawartym w Karcie opisu warstwy pozaobiektowej stanowi ona glinę barwy szaro żółto brązowej. W warstwie calca posadowione są obiekty z części E stanowiska. ryc.

20 ETWIEIE WRTW MIŁOMŁY nr hektar nr ar nr 0 na charakter opis calec glina barwy szaro żółto brązowej obszarze na całym humus glina barwy szaro żółto brązowej obszarze b; b warstwa spływowa glina barwy warstwa spływowa szarej. glina barwy szaro żółto brązowej z wytrąceniami a; b całym żółto szarej z wytrąceniami ciemno a; b warstwa spływowa szarej. glina barwy żółto brązowej z wytrąceniami szarej a warstwa spływowa glina barwy szaro żółto brązowej eata ęśko

21 . CHRKTERYTYK FORM, ROMIRÓW, FUKCJI I CHROOLOGII OIEKTÓW IERUCHOMYCH Obiekty archeologiczne są to naziemne lub wziemne konstrukcje, złożone bądź proste (jednoelementowe) lub też relikty takich konstrukcji manifestujące się w postaci widocznych na poziomie eksploracyjnym odcisków negatywowych. azwyczaj klasyfikuje się je pod względem funkcjonalnym. amiennie stosuje się także określenie archeologiczne zabytki nieruchome. Lista tego typu obiektów jest bardzo długa i trudno ją uznać za zamkniętą. W przypadku stanowiska Miłomłyn obiekty nieruchome wystąpiły w postaci jam, dołów posłupowych oraz wziemnych konstrukcji szerokoprzestrzennych... DOŁKI OŁUOWE Tzw. dołki posłupowe stanowią najczęściej spotykany, obok jam, typowy rodzaj obiektu archeologicznego. ą to różnego kształtu i rozmiarów pozostałości konstrukcji drewnianych stanowiących element stanowiska archeologicznego. punktu widzenia interpretacji funkcjonalnej nieruchomych zabytków archeologicznych podstawą zaklasyfikowania do kategorii dołków posłupowych są zazwyczaj ich niewielkie rozmiary zarówno w przekroju poziomym (średnio do 0 ) jak i pionowym. W przeważającej

22 większości przypadków są pozbawione ruchomego materiału zabytkowego, co uniemożliwia bezpośrednie datowanie. a stanowisku Miłomłyn tylko obiekt (nr ) posiadał w swoim wypełniku materiał datujący w postaci pojedyńczego fragmentu ceramiki wiążący obiekt z fazą zasiedlenia kultury łużyckiej. Generalnie, słup jako forma konstrukcji występuje w dwóch wariantach, jako jeden z elementów konstrukcyjnych złożonej struktury przestrzennej (budowle słupowe, palisady itd.) lub jako forma samodzielna (słupy graniczne, totemiczne itp.). od względem form związania z podłożem można wydzielić słupy wkopywane, wbijane oraz stawiane. W pierwszym wariancie słup lokowany jest w uprzednio wykopanym dole. azwyczaj w takim przypadku jest on tępo zakończony w celu zapobieżenia osiadania konstrukcji. łupy wbijane tworzą ostro zakończony, zbliżony do trójkąta profil natomiast stawiane manifestują się w postaci płytkich, w przekroju nieckowatych lub prostokątnych zagłębień w podłożu o odmiennym od otoczenia wypełnisku. a stanowisku Miłomłyn grupa dołków posłupowych obejmuje 9 obiektów (ryc., ) w tekście podano tzw. numery robocze obiektów

23 tosując kryterium kształtu przekroju pionowego podzielono je na następujące typy: Typ I ( ryc. ) tanowi % zbioru. aliczono do niego obiekty nr, i 7 o przekroju nieforemnym z przegłębieniami w partii spągowej.

24 W oparciu o dokumentację fotograficzną profili. można wnosić, że są to prawdopodobnie pozostałości konstrukcji złożonej, słupa wzmacnianego jednym lub nawet kilkoma słupami stabilizującymi. Taką formę stosuje się zazwyczaj w przypadku konstrukcji narażonych na silne i zmienne naprężenia (np. słupy bramne, wolno stojące, filary). W wypadku obiektów i z kształtu partii stropowej wynika dodatkowo, że słupy posadowione zostały w dość płytkich jamach. Obiekt funkcja dołek posłupowy hektar ar b poziom niw. stropu 0,7 m. npm. długość szerokość 8 głębokość 7 plan okrągły profil nieckowaty chronologia? wypełnisko różnorodne a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno szary piasek b silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno brunatny piasek Obiekt funkcja dołek posłupowy hektar ar b poziom niw. stropu 0,9 m. npm. długość 8 szerokość

25 głębokość plan okrągły profil workowaty chronologia? wypełnisko jednorodne a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno szary piasek Obiekt 7 funkcja dołek posłupowy hektar ar b poziom niw. stropu 0,89 m. npm. długość szerokość 0 głębokość plan okrągły profil nieckowaty chronologia? wypełnisko jednorodne 7a silnie zgliniony drobnoziarnisty beżowo brązowy piasek Typ II (ryc. ). tanowił % zbioru. Do tego typu zaliczono obiekty 0; 8; 9; ;.; oraz. Wiązać je należy ze słupami wstawianymi w uprzednio wykopane jamy. Świadczyć o tym może kształt wypełniska w partii stropowej. ajpierw zapewne wykopano płykie, nieregularne jamy a następnie posadowiono w nich słupy. W przypadku obiektu. wyodrębnionego z onbiektu, ta hipoteza wynika jedynie z relatywnie dużej głębokości dołka posłupowego oraz płasko ukształtowanego spągu obiektu - a co za tym idzie trudności w zastosowaniu innej techniki ustawienia słupa. ierwotny kształt partii stropowej jest

26 niemożliwy do ustalenia. odobnie rzecz się ma z obiektem, wyodrębnionym z konstrukcji szerokoprzestrzennej. Obiekt 0 funkcja dołek posłupowy hektar ar a poziom niw. stropu 0, m. npm. długość szerokość głębokość plan nieforemny profil nieckowaty chronologia? wypełnisko jednorodne 0a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno brunatny piasek Obiekt 8

27 funkcja dołek posłupowy hektar ar b poziom niw. stropu 0,8 m. npm. długość szerokość głębokość plan okrągły profil workowaty chronologia? wypełnisko jednorodne 8a silnie zgliniony drobnoziarnisty brunatny piasek Obiekt 9 funkcja dołek posłupowy hektar ar b poziom niw. stropu 0,7 m. npm. długość szerokość głębokość plan okrągły profil stożkowaty chronologia? wypełnisko jednorodne 9a silnie zgliniony drobnoziarnisty brunatno szary piasek Obiekt. funkcja dołek posłupowy hektar ar b poziom niw. stropu 0,8 m. npm. długość szerokość? głębokość plan okrągły profil trapezowaty chronologia? wypełnisko jednorodne.a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno szary piasek Obiekt funkcja dołek posłupowy hektar ar b poziom niw. stropu 0,8 m. npm. długość szerokość głębokość 7 9 8

28 plan okrągły profil workowaty chronologia? wypełnisko jednorodne a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno szary piasek Obiekt funkcja dołek posłupowy hektar ar b poziom niw. stropu 0,7 m. npm. długość szerokość? głębokość 7 plan? profil workowaty chronologia? wypełnisko jednorodne a silnie zgliniony drobnoziarnisty brunatno szary piasek uwagi: obiekt wydzielony z profilu ob. nr 0 Typ III ( ryc. ). tanowił % zbioru. a ten typ składały się obiekty nr 8,,,,.,, 0 oraz - o partii spągowej posiadającej przekrój trójkątny. Kształt wypełniska w partii stropowej świadczyć zaś może o tym, że i w tym przypadku mogą być to pozostałości po słupach wbijanychw uprzednio wykopane, niewielkie jamy. W wypadku obiektów,., a zwłaszcza obiektów 0 i, z uwagi na fakt wyodrębnienia ich z większych obiektów, kształt partii stropowej nie jest w pełni możliwy do odtworzenia.

29 Obiekt 8 funkcja dołek posłupowy hektar ar a poziom niw. stropu 0,0 m. npm. długość szerokość 9 głębokość plan okrągły profil workowaty faza zasiedlenia? chronologia? wypełnisko różnorodne 8a silnie zgliniony drobnoziarnisty szaro brunatny piasek Obiekt funkcja dołek posłupowy hektar ar a poziom niw. stropu 0,8 m. npm. długość szerokość głębokość 7 plan owalny profil workowaty ceramika faza zasiedlenia kultura łużycka chronologia w.e.ż. wypełnisko jednorodne a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno brunatny piasek

30 Obiekt funkcja dołek posłupowy hektar ar a poziom niw. stropu 0,7 m. npm. długość 9 szerokość 8 głębokość 9 plan nieregularny profil workowaty chronologia? wypełnisko jednorodne a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno brunatny piasek Obiekt funkcja dołek posłupowy hektar ar b poziom niw. stropu 0,0 m. npm. długość szerokość 9 głębokość 7 plan okrągły profil stożkowaty chronologia? wypełnisko jednorodne a silnie zgliniony drobnoziarnisty rudo brunatny piasek Obiekt. funkcja dołek posłupowy hektar ar b poziom niw. stropu 0,0 m. npm. długość szerokość? głębokość plan okrągły profil stożkowaty chronologia? wypełnisko jednorodne.a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno szary piasek Obiekt funkcja hektar dołek posłupowy ar b

31 poziom niw. stropu 0,0 m. npm. długość szerokość głębokość 9 plan okrągły profil workowaty chronologia? wypełnisko jednorodne a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno szary piasek Obiekt 0 funkcja dołek posłupowy hektar ar a poziom niw. stropu 0,78 m. npm. długość 0 szerokość? głębokość plan owalny profil workowaty chronologia? wypełnisko jednorodne 0a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno brunatny piasek uwagi: obiekt wydzielony z profilu ob. nr Obiekt funkcja dołek posłupowy hektar ar b poziom niw. stropu 0,7 m. npm. długość szerokość? głębokość plan? profil stożkowaty chronologia? wypełnisko jednorodne a silnie zgliniony drobnoziarnisty brunatno szary piasek uwagi: obiekt wydzielony z profilu ob. nr 0 Typ II (ryc. ). tanowił % zbioru. Do tego typu zaliczono obiekty nr 7 i 8.

32 Regularny kształt planu w części stropowej, niewielkie rozmiary oraz spiczasty, trójkątny przekrój obiektów świadczyć mogą, iż są to pozostałości słupów wbijanych bezpośrednio w podłoże. Obiekt 7 funkcja dołek posłupowy hektar ar b poziom niw. stropu 0,8 m. npm. długość 9 szerokość głębokość plan okrągły profil stożkowaty chronologia? wypełnisko jednorodne 7a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno brunatny piasek Obiekt 8 funkcja dołek posłupowy

33 hektar ar b poziom niw. stropu 0,0 m. npm. długość 9 szerokość 9 głębokość 0 plan okrągły profil workowaty chronologia? wypełnisko jednorodne 8a silnie zgliniony drobnoziarnisty brązowy piasek Dołki posłupowe wystąpiły głównie w zgrupowaniach - w części E stanowiska (ary a- i b-), oraz w części W (ar b i+ obiekt w przylegającej części ara b) (ryc.7). L TOWIK kala :00 a a w. 0 ob. w. 0 ob. ob. ob. ob., 0 ob. 9 ob. ob. 7 ob. 0 ob. ob. 0 ob. w. 0 w. w. w. 0 w. ob. 8 ob. ob. b b ob. b ob. 7 ob. 8 ob. w. ob. 9 ob. 9 w. 0 ob.,. ob. w. ob. 8 w. 0 ob.,. ob. 7 ob. Ryc.7 Obiekty tworzą tu skupiska pozwalające zakładać, iż są częścią jakiejś większej konstrukcji.. W wypadku dołków posłupowych towarzyszących duzej jamie (podobiekty wyodrębnione) niewykluczone jest też, iż stanowiły one fragment zadaszenia jam odpadowych. oza wspomnianymi skupiskami wystąpił obiektnr, zaliczany do typu I słupów wzmacnianych dodatkowym(i) słupkiem (słupkami). Mógł być to główny element budowli typu szałasowego ze słupem wspornikowym lokalizowanym centralnie, pozostałe części mogły nie pozostawić widocznych śladów.

34 naliza przestrzenna rozmieszczenia dołków posłupowych pozostających w skupiskach nie pozwala na precyzyjne wydzielenie jakichkolwiek konstrukcji w których skład mogłyby wchodzić. Można wysnuć wniosek, iż opisane obiekty stanowiły zapewne podstawowy (najtrwalszy) element budowli, których pozostałe części nie pozostawiły widocznych śladów bądź ślady te uległy zniszczeniu. W wypadku dołkow posłupowych, których cechą charakterystyczną są niewielkie rozmiary a w wypadku niektórych typów (słupy stawiane na gruncie lub bardzo płytko wkopywane) także bardzo niewielka miąższość warstwy istnieje duże prawdopodobieństwo całkowitego zniszczenia wielu obiektów. Również z uwagi na specyfikę tego typu zabytku nieruchomego trudno jest ocenić chronologię i przynależność kulturową obiektów. Tylko w wypadku (obiekt nr ) w wypełnisku odnaleziono pojedyńczy fragment ceramiki kultury łużyckiej, co w połączeniu z podobnym datowaniem sąsiadujących obiektów (jamy, nr. 9 i 0) pozwala zakładać penetrację osadniczą z okresu WEŻ na stanowisku... JMY Jamy stanowiły podstawowy nośnik materiału ceramicznego pozwalającego na określenie chronologii stanowiska Miłomłyn i za tym idąc faz jego zasiedlenia. W oparciu o to wydzielono obiekty związane z osadnictwem kultury łużyckiej, datowanym na wczesną epokę żelaza ; obiekty wczesnośredniowieczne, datowane na I w. oraz obiekty osadnictwa nowożytnego, datowane na wiek VI VII i VII-VIII. Oprócz tego jamy pozbawione były jakiegokolwiek materiału datującego..a. WCE EOK ŻEL (ryc.8) osadnictwem okresu wczesnej epoki żelaza na stanowisku Miłomłyn 9 wiązać można obiekty o charakterze jam nr 7, 9 oraz.

35 W wypełniskach w/w obiektów odnaleziono fragmenty ceramiki pozwalające łączyć je z kulturą łużycką. tosując kryterium wielkości i kształtu przekroju pionowego wszystkie jamy zaliczyć można do jednego typu. TY I Duże jamy o przekroju nieckowatym. Obiekt 7 funkcja jama hektar ar a poziom niw. stropu 0, m. npm. długość 0 szerokość głębokość 0 plan nieforemnyt profil nieckowaty ceramika faza zasiedlenia kultura łużycka chronologia w.e.ż. wypełnisko różnorodne 7a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno brunatny piasek 7b szaro zielonkawo brązowy silnie zgliniony drobnoziarnisty piasek Obiekt 9 funkcja jama hektar ar a poziom niw. stropu 0, m. npm. długość 7 szerokość głębokość plan nieforemny profil nieckowaty ceramika 9

36 faza zasiedlenia kultura łużycka chronologia w.e.ż. wypełnisko różnorodne 9a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno brunatny piasek 9b szaro zielonkawo brązowy silnie zgliniony drobnoziarnisty piasek 9c brązowo rudy silnie zgliniony drobnoziarnisty piasek Obiekt funkcja jama hektar ar a poziom niw. stropu 0,70 m. npm. długość 00 szerokość głębokość plan nieregularny profil nieckowaty ceramika faza zasiedlenia kultura łużycka chronologia w.e.ż. wypełnisko różnorodne a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno szaro brunatny piasek b silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno brunatny piasek..b. WCEE ŚREDIOWIECE (ryc.9) Reliktami osadnictwa wczesnośredniowiecznego na stanowisku Miłomłyn są obiekty wziemne szerokoprzestrzenne oraz jamy (obiekty nr.,, oraz 9). W ich wypełniskach znaleziono fragmenty ceramiczne o cechach naczyń z -I w. tosując kryterium wielkości i kształtu przekroju pionowego oraz regularności planu, jamy powyższe podzielono na typy. TY I Duże, regularne jamy o przekroju nieckowatym. aliczają się tu obiekty nr i. osiadają plan okrągły oraz relatywnie dużą głębokość.

37 Obiekt funkcja jama hektar ar b poziom niw. stropu 0,0 m. npm. długość 8 szerokość głębokość 7 plan okrągły profil nieckowaty ceramika faza zasiedlenia wczesne średniowiecze chronologia -I w. wypełnisko jednorodne a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno szary piasek Obiekt funkcja jama hektar ar b poziom niw. stropu 0,0 m. npm. długość szerokość głębokość plan okrągły profil nieckowaty ceramika 9 faza zasiedlenia wczesne średniowiecze chronologia -I w. wypełnisko jednorodne a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno szary piasek TY II Duże, płytkie jamy o przekroju czerpakowatym. aliczyć tu można obiekt nr 9, charakteryzujący się bardzo nieregularnym kształtem partii stropowej, niedużą głębokością z nierównomiernymi przegłębieniami w spągu. Obiekt 9 funkcja jama hektar ar poziom niw. stropu długość 0 szerokość 9 głębokość 0 b 0,0 m. npm.

38 plan nieregularny profil nieckowaty ceramika faza zasiedlenia wczesne średniowiecze chronologia -I w. wypełnisko jednorodne 9a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno szary piasek TY III Duże jamy o przekroju workowatym (czerpakowatym). aliczyć tu prawdopodobnie należy obiekt nr. - brak pewności spowodowany jest niemożnością precyzyjnego określenia kształtu obiektu w partii stropowej został on wyodrębniony z konstrukcji szerokoprzestrzennej. Obiekt. funkcja jama hektar ar a, b poziom niw. stropu 0,09 m. npm. długość 0 szerokość? głębokość 0 plan? profil workowaty ceramika faza zasiedlenia wczesne średniowiecze chronologia -I w. wypełnisko jednorodne.a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno szaro brunatny piasek uwagi: ob. wydzielony z profilu ob. nr..b. OWOŻYTOŚĆ (ryc.0, ) Okres osadnictwa nowożytnego manifestował się w postaci dwóch jam - obiekty nr. oraz nr 0 - datowanych wstępnie na podstawie ceramiki na VII VIII w. Obiekt nr. (ryc.0) wyodrębniony został z konstrukcji ziemnej szerokoprzestrzennej, co uniemożliwiło określenie jego kształtu w partii stropowej.

39 Obiekt. funkcja jama hektar ar a poziom niw. stropu 0, m. npm. długość 80 szerokość? głębokość plan? profil nieregularny ceramika faza zasiedlenia nowożytność chronologia VII-VIII w. wypełnisko jednorodne.a silnie zgliniony drobnoziarnisty brunatny piasek uwagi: ob. wydzielony z profilu ob. nr Obiekt 0 (ryc.) funkcja jama hektar ar b poziom niw. stropu 0,7 m. npm. długość 0 szerokość 0 głębokość 0 plan owalny profil nieckowaty ceramika faza zasiedlenia nowożytność chronologia VI-VII wypełnisko jednorodne 0a silnie zgliniony drobnoziarnisty brunatno szary piasek..d. JMY O IEUTLOEJ CHROOLOGII

40 Obok omówionych wyżej grup jam zawierających w swych wypełniskach materiał zabytkowy pozwalający na ich datowanie na stanowisku Miłomłyn wystąpiły jamy pozbawione elementów pozwalających na ustalenie ich chronologii. ą to obiekty nr.,., (ryc.) oraz nr (ryc.) Obiekty. oraz. wyodrębnione zostały z konstrukcji ziemnej szerokoprzestrzennej, co uniemożliwiło określenie ich kształtu w partiach stropowych. Obiekt. funkcja jama hektar ar a poziom niw. stropu 0, m. npm. długość szerokość? głębokość plan? profil nieregularny chronologia? wypełnisko jednorodne.a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno szary piasek uwagi: ob. wydzielony z profilu ob. nr Obiekt. funkcja jama hektar ar a poziom niw. stropu 0, m. npm. długość szerokość? głębokość 0 plan? profil nieregularny chronologia? wypełnisko jednorodne.a silnie zgliniony drobnoziarnisty brunatno brązowy piasek uwagi: ob. wydzielony z profilu ob. nr

41 Obiekt (ryc.) funkcja jama hektar ar a poziom niw. stropu 0,9 m. npm. długość szerokość 8 głębokość plan owalnykształt profil nieckowaty faza zasiedlenia? chronologia? wypełnisko jednorodne a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno brunatny piasek b silnie zgliniony drobnoziarnisty brunatny piasek.. KOTRUKCJE WIEME EROKORETREE Obok powyżej opisanych, najpowszechniej występujących archeologicznych form zabytków nieruchomych, jakimi są opisywanym stanowisku Miłomłyn stwierdzono istnienie na stanowiskach jamy i dołki posłupowe, na dużych, nieregularnych założeń szerokopłaszczyznowych o bliżej nie sprecyzowanej funkcji. najdowały się one w pobliżu siebie, w części W stanowiska. Oznaczone zostały numerami, i. Wypełnisko jednej z nich (obiekt nr ) ma charakter jednorodny, pozostałe (nr i ) posiadają wypełnisko różnorodne, wielowarstwowe a ponadto w ich obrębie wydzielono jeszcze odrębne obiekty w postaci jam (.,.,. i.) W w wypełnisku wszystkich kostrukcji szerokoprzestrzennych stwierdzono obecność wczesnośredniowiecznych fragmentów ceramiki o cechach naczyń z -I w.

42 Dodatkowo, w stropach wszystkich tych obiektów natrafiono na ceramikę nowożytną, datowaną wstępnie na VII VIII w. Obiekt (ryc.) funkcja konstrukcja wziemna szerokoprzestrzenna hektar ar a, b poziom niw. stropu 0,9 m. npm. długość 00 szerokość głębokość plan nieregularny profil nieregularny ceramika 8 szt. nowożytna + 7szt.wczesnośr. faza zasiedlenia nowożytność / wczesne średniowiecze chronologia VII-VIII w. / -I w. wypełnisko jednorodne a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemnoszary piasek z domieszką materiału organicznego Obiekt (ryc.) funkcja konstrukcja wziemna szerokoprzestrzenna hektar ar a, b poziom niw. stropu 0,09 m. npm. długość 00 szerokość głębokość plan nieregularny profil nieregularny ceramika szt.nż+ szt. WŚ faza zasiedlenia nowożytność / wczesne średniowiecze chronologia VII-VIII w. / -I w. wypełnisko różnorodne a silnie zgliniony drobnoziarnisty szary piasek a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemnoszary piasek z domieszką materiału organicznego

43 Obiekt (ryc.) funkcja konstrukcja wziemna szerokoprzestrzenna hektar ar a poziom niw. stropu 0, m. npm. długość 00 szerokość głębokość plan nieregularny profil nieregularny ceramika szt.nż + szt. WŚ faza zasiedlenia nowozytność/wczesne średniowiecze chronologia VII-VIII w. / -I w. wypełnisko różnorodne a silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno brunatny piasek b silnie zgliniony drobnoziarnisty ciemno szary piasek c silnie zgliniony drobnoziarnisty szary piasek d silnie zgliniony drobnoziarnisty jasno szary piasek

44 ETWIEIE TELRYCE OIEKTÓW r roboczy r inż. Miłomłyn / Miłomłyn / Miłomłyn /. Miłomłyn / Miłomłyn / Miłomłyn / Miłomłyn / Miłomłyn / Miłomłyn / 9 8 Miłomłyn / 0 9 Miłomłyn / 0 Miłomłyn / Miłomłyn / Miłomłyn / Miłomłyn / Miłomłyn / Miłomłyn / 7 7 Funkcja konstrukcja wziemna szerokoprze strzenna konstrukcja wziemna szerokoprze strzenna jama konstrukcja wziemna szerokoprze strzenna jama jama jama jama dołek posłupowy jama dołek posłupowy dołek posłupowy jama dołek posłupowy jama dołek posłupowy dołek Lokalizacja (hektar/ar) a, b oziom eksploracyjny oziom niwelacyjny stropu (m.n.p.m.) Długość x szerokość x głębokość (w ) Kształt abytki ruchome plan profil ceramika 0,9 0xx nieregular ny nieregularny 0,09 00xx nieregular ny nieregularny 0,09 0x?x0? workowaty 0, 00xx nieregular ny nieregularny 0, 0, 0, 0, x?x 80x?x x?x0 0xx0? nieregularny? nieregularny? nieregularny nieckowaty 0,0 x9x nieforem ny okrągły 0, 7xx nieckowaty 0, xx nieforem ny nieforem ny 0,8 xx7 owalny workowaty 0,9 0,7 x8x 9x8x9 0,70 00xx kości metal Uwagi inne I a, b I a, b I a I a a a a I I I I a I a I a I a I a I a I a I b I b I nieckowaty workowaty nieckowaty stożkowaty x8x7 0,8 9xx okrągły nieckowaty owalny 0,7 workowaty nieregular ny nieregular ny okrągły nieckowaty ob. wydzielony z profilu ob.

45 Miłomłyn / 8 8 Miłomłyn / 9 9 Miłomłyn / 0 0 Miłomłyn / Miłomłyn / Miłomłyn /. Miłomłyn / Miłomłyn /. Miłomłyn / Miłomłyn / 7 Miłomłyn / 8 Miłomłyn / 9 7 Miłomłyn / 0 8 Miłomłyn / 9 Miłomłyn / 0 Miłomłyn / Miłomłyn / posłupowy dołek posłupowy dołek posłupowy jama dołek posłupowy dołek posłupowy dołek posłupowy dołek posłupowy dołek posłupowy jama jama dołek posłupowy dołek posłupowy dołek posłupowy jama dołek posłupowy dołek posłupowy dołek posłupowy b I b I b I b I b II b II b II b II b b II II b II b II b II b II a I a I a I 0,8 xx okrągły workowaty 0,7 xx okrągły stożkowaty 0, x0x0 x9x7 owalny nieckowaty okrągły stożkowaty 0,8 7x9x8 okrągły workowaty 0,8 x?x okrągły trapezowaty 0,0 xx9 okrągły workowaty 0,0 x?x okrągły stożkowaty 0,0 0,0 0,9 8xx7 xx 8xx okrągły nieckowaty okrągły nieckowaty okrągły workowaty 0,89 x0x okrągły nieckowaty 0,0 9x9x0 okrągły workowaty 0,0 0x9x0 nieckowaty 0,78 0x?x nieregular ny? 0,7 x?x? stożkowaty 0,7 x?x7? workowaty workowaty ob. wydzielony z profilu ob. ob. wydzielony z profilu ob. ob. wydzielony z profilu ob. ob. wydzielony z profilu ob. 0 ob. wydzielony z profilu ob. 0

46 aweł Uściłko, Igor Maciszewski. LI YTKÓW RUCHOMYCH W trakcie prac badawczych, prowadzonych na stanowisku Miłomłyn, pozyskano sumarycznie 98 zabytków ruchomych, przy czym była to wyłącznie ceramika naczyniowa (tab. ). Wśród niej wyróżniono ułamków naczyń kultury łużyckiej (KŁ), 78 związanych z okresem wczesnego średniowiecza (WŚ) oraz fragmenty ceramiki nowożytnej. Tabela. Miłomłyn, gm. loco, stan.. Występowanie materiału zabytkowego w poszczególnych obiektach. r obiektu Lokalizacja a/b a/b a/b a a a a a a b b b b Ilość ceramiki Chronologia WŚ WŚ WŚ WŚ owożytność KŁ KŁ KŁ KŁ owożytność WŚ WŚ WŚ. naliza ceramiki kultury łużyckiej ardzo nikła ilość ceramiki łużyckiej ( sztuk), jaką pozyskano w trakcie badań wykopaliskowych na stanowisku Miłomłyn, nie uprawnia do przeprowadzenia szerszej analizy tego zbioru. arówno bardzo silny stopień destrukcji omawianej ceramiki (w przypadkach zarejestrowano tzw. łuski, tj. fragmenty posiadające tylko jedną ściankę), jak i brak fragmentów charakterystycznych, tzn. wylewów, den oraz ułamków ornamentowanych, spowodowały, iż można było przeprowadzić jedynie obserwację makroskopową oraz analizę

47 technologiczną. Dominowały fragmenty średniościenne (7-9 mm, 8 sztuk), przy niewielkim udziale ceramiki cienko i grubo ściennej (odpowiednio i fragmenty). W pięciu wypadkach stopień destrukcji był zbyt duży, by określić jakiekolwiek cechy makroskopowe. Miłomłyn, ceramika kultury łużyckiej.. naliza technologiczna rzeprowadzając analizę technologiczną materiałów łużyckich oparto się na systemie badań technologicznych ceramiki, opracowanym przez M. Ignaczaka (Ignaczak 00). azuje on na propozycji systemowego ujęcia technologii produkcji naczyń w społeczeństwach pradziejowych (Kośko, Czerniak 980). Definiowane w ramach tego systemu są wszystkie czynności podjęte w trakcie wytwarzania naczyń, takie jak: a przygotowanie masy ceramicznej, b wylepienie naczynia oraz c wypalenie gotowej formy. W ramach tych czynności opisujemy: aa rodzaj domieszki, ab granulometrię domieszki, ac ilość domieszki, ba grubość naczynia, bb charakter wykończenia ścianki zewnętrznej, ca barwę wypału. Wszystkie te cechy przedstawione łącznie dla jednego naczynia opisują typ technologiczny I stopnia (tt I st.). Lista cech dystynktywnych przedstawia się następująco: Cecha aa rodzaj domieszki domieszka organiczna roślin - włóknista (identyfikowalna tylko na powierzchni) włóknista (identyfikowalna w przełomie i na powierzchni)

48 sieczki roślinnej tłuczonych muszli - kości domieszka mineralna piasek tłuczeń kamienny o barwie niejednorodnej o barwie białej o barwie różowej o barwie kremowej i żółtej mika wapień asfalt krzemień 7 krwawik domieszka szamotu 0 pył ceramiczny (bardzo drobny szamot, trudno identyfikowalny makroskopowo; cecha typowa np. dla technologii ceramiki stołowej KCWR) (jej wystąpienie w ramach cechy aa warunkuje zawsze wystąpienie cechy ad w wersji 0) - w formie cętek drobnych kawałków (jej wystąpienie w ramach cechy aa warunkuje zawsze występowanie cechy ad w wersji ) w formie dużych kawałków (jej wystąpienie w ramach cechy aa warunkuje zawsze występowanie cechy ad w wersji ) (brak szamotu w ramach cechy aa warunkuje zawsze występowanie cechy ad w wersji ) Cecha ab granulometria domieszki domieszka drobna (średnica ziaren do mm) przewaga domieszki drobnej z obecnością średniej przewaga domieszki drobnej z obecnością średniej i grubej przewaga domieszki średniej z obecnością drobnej domieszka średnia (średnica ziaren od mm do mm) przewaga domieszki średniej z obecnością drobnej i grubej 7 przewaga domieszki średniej z obecnością grubej 8 przewaga domieszki grubej z obecnością drobnej i grubej 9 przewaga domieszki grubej z obecnością średniej 0 domieszka gruba (średnica ziaren powyżej mm) Cecha ac ilość domieszki mała duża Cecha ad charakter uwarstwienia przełomu przełom jednolity przełom warstewkowany blaszkowaty ; warwowany przełom gruzełkowaty Cecha ad domieszka szamotu identyfikowalna makroskopowo 0 pył ceramiczny - bardzo drobny szamot, trudno identyfikowalny makroskopowo (jej wystąpienie warunkowane jest wystąpieniem cechy aa w wersji 0) w formie cętek (jej wystąpienie warunkowane jest wystąpieniem cechy aa w wersji ) w formie dużych kawałków(jej wystąpienie warunkowane jest wystąpieniem cechy aa w wersji ) nieidentyfikowalna makroskopowo Cecha ba grubość ścianki naczynia ceramika cienkościenna - do mm ceramika średniościenna - od 7 mm do 9 mm ceramika grubościenna - powyżej 0 mm Cechy bb i bc charakter powierzchni ścianek naczynia (bb zewnętrznej, bc wewnętrznej)

49 tany wydzielane z pomocą poniższych tabel, z godnie z wyjaśnionymi poniżej zasadami. I 0 obmazywanie ze śladami palców 0 obmazywanie bez śladów palców 0 obmazywanie wiechciem 0 grubym i twardym (przecieranie) 0 delikatnym i miękkim (miotełkowanie) 0 obrzucanie glinką 0 obrzucanie glinką i przecieranie palcami 0 obrzucanie glinką i przecieranie wiechciem 0 przecieranie grzebykiem (forma zabiegu technologicznego!) II IIa wyznaczanie pierwszej cyfry wystawanie domieszki mineralnej na powierzchni naczynia a widoczne na powierzchni b bez tłucznia na powierzchni ślady użycia twardego gładzika (wygładzanie) a są b nie ma ierwszy etap korelacji cech powierzchni ścianek naczynia - część I. a b a I III C patynkowanie (angobowanie) Ca jest Cb nie ma ierwszy etap korelacji cech powierzchni ścianek naczynia - część II. Ca I II III 7 IIb wyznaczanie drugiej cyfry D pierwsza cecha faktury powierzchni Da powierzchnia równa Db powierzchnia pofałdowana E druga cecha faktury powierzchni Ea powierzchnia gładka Eb powierzchnia szorstka Korelacja cechy faktury powierzchni naczynia Da Ea 9 Eb b II Cb 8 Db 0 Cecha ca barwa przełomu ścianek naczynia przełom jednobarwny szary czarny o odcieniach żółto-czerwono-brązowych przełom dwubarwny przełom wielobarwny ( pstrokaty ), niemieszczący się w definicji jakiegokolwiek stanu poprzedniego.

50 Tabela. Miłomłyn, gm. loco, stan.. Definicje typów technologicznych II stopnia (wg. J. Czebreszuk 99 z uzupełnieniami) Lp. Cechy czynności technologicznych aa ab ac - ad ad ba, bb,,7,8-9,0 bc,,7,8-9,0 -,,,7-9,0,7-9, ,,,,,,,,,7,,7,8,0,,,,,,,,,,,,,8-9,0,,7,8-9.0,,7,8-9,0,8-9,0,8-9,0,8-9,0,,7,8-9,0,,7,8-9,0,8-9,0,,7,8-9,0,,7,8-9,0,8-9,8-9,8-9,0,,7,8-9,0,,7,8-9,0,,7,8,9, 0,,,,7,8-9,0,,7,8,9, 0,,, 0,0,,,7,89,0 0,0,,8-9,0,8-9,0,, 8,9,0 7,8,9 7,8,9,0,,,,,,,,7,,7,,7,8,9,0,,,,,,,,,,,8-9,0,,7,8-9,0,8-9,0,8-9,0,8-9,0,8-9,0,8-9,0,,7,8-9,0,8-9,0,,7,8-9,0,8-9,0,8-9,0,8-9,0,8-9,0,8-9,0,,7,8-9,0,,,,,,,,,,,,7,8,9,0,,, 8,9,0,,,,,,,,7,,7,,7,8,9,0,7,8,9,0,,,,,,,, -9,0,8-9,0,8-9,0,8-9,0,8-9,0,,7,8-9,0,,7,8-9,0,,,,,,, 9 0 8,9,0,,, 0,0,,,7,89,0-9,0,8-9,0,8-9,0,8-9,0,8-9,0,,7,8-9,0 0,0,,,7,89,0-9,0,8-9,0,,7,8-9, ca,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, -9,0,8-9,0,,8-9,0,8-9,0,,,,,,, 0 0,,8-9,0 0,8-9 0,8-9,0 0, ,,,,,,,,,,,,,,7,, 7 8 8,9,,, 0,0,,80, 0,0,,80, 8-9 0,0,,8-9, 0,0,,80, 0,0,,80,,8-9,0 0, ,,,,,,

51 Lp. 9 0 Cechy czynności technologicznych aa ab ac -, - - -,,, ad, ad, ba, bb -0, 0,0,8-9,8-9,0 bc -0, 0,0,8-9, ca,, 0,8-0,,8-9,,,,,,,,,,,,,,,,, 0,0,,8-8-9, 0,0 8-9, ,,, 0,0,8-9, 7,,,7,,, 8,,,,, ,,,,,,,,8-9,0 0,0,9,0, 0,0,,89,0, ,0 0,0,89,,8-0 0,0,,89,0, 0,0,,89,0, 0 0 0,0,,,,,,,,,-,,-,,,,,,,7,8-,,7,8-,,,7, 0,0,0 0,0,0,,,,,,,7,,,,-,,,,-,,,,,7,,7,8-,,7,8-,,,,,,,,,,,,,,,7,8-,,7,8-,,7,8-,,7,8-, ,,,8-9,,8-9,,,,,,,,,,,,,,,,8-9,,0,,8-9,,0,,,,,,8-9,0,8-9,0,,,,,8-9,,,0,0,0,8-9,,,,,,0,0,0, ,,,,,,,,, a podstawie zdefiniowanych typów technologicznych II stopnia (patrz tabela.), które zawierają również typy technologiczne charakterystyczne dla KŁ (Ignaczak 007), określona została technologia produkcji naczyń ze stanowiska Miłomłyn. estawienie typów technologicznych w badanym zbiorze, oraz ich kwalifikację taksonomiczną zawiera tabela..

52 Tabela. Miłomłyn, gm. loco, stan.. Charakterystyka technologiczna ceramiki kultury łużyckiej. Makrocykl Cykl I Ib Grupa technologiczna D E F IIa G H J II IIb K IIc III IIIa L M Typ technologiczny II stopnia Liczba ceramiki w zespołach 8 Wyniki analizy technologicznej wskazują na późną proweniencję omawianych tu materiałów. naczący udział typów technologicznych, oraz 0 jest cechą typową dla późnych faz kultury łużyckiej (Ignaczak 0). a tej podstawie możemy jedynie przypuszczać, iż materiał ten wiąże się z warmińsko- mazurską grupą kultury łużyckiej z

53 przełomu Epok rązu i Żelaza, aczkolwiek zbyt mała liczba zabytków tej kultury uniemożliwia zweryfikowanie tej tezy.. naliza średniowiecznych i nowożytnych materiałów ceramicznych Cała kolekcja wczesnośredniowiecznego i nowożytnego materiału ceramicznego opracowywana była pod kątem morfologicznym, technologicznym oraz stylistycznym. Wyniki analizy zostały zaprezentowane w ujęciu tabelarycznym. uwagi na zbyt małą ilość zabytków nie przeprowadzono analiz statystycznych, gdyż uznano, iż byłyby one niewiarygodne. a minimalną bowiem próbę uznaje się kolekcję liczącą ponad 00 sztuk... naliza morfologiczna W zależności od wielkości oraz stopnia złożoności danego fragmentu i jego przydatności dla dalszych analiz, a także możliwości rekonstrukcji wydzielone zostały kategorie wielkościowe na podstawie podziału zaproponowanego przez.uko (uko 990) I-fragmenty naczyń umożliwiające pełną rekonstrukcję naczynia II-duże ułamki naczyń obejmujące więcej niż jeden element morfologiczny naczynia, a więc partie przybrzeżne (wylew, szyja oraz brzusiec), a także partie przydenne( dno, stopka oraz brzusiec) III-stosunkowo niewielkie fragmenty naczyń, obejmujące więcej niż jeden element morfologiczny naczynia, a więc partie przybrzeżne (wylew, szyja i górna część brzuśca), partie przydenne (dno, stopka i część dolnej partii brzuśca bądź dno i fragment dolnej części brzuśca), a także elementy zawierające środkowe partie naczynia (znaczne części brzuśca i szyję). - fragment obejmujący jeden element morfologiczny naczynia (część wylewu, brzuśca lub dna). Wszystkie fragmenty naczyń (8), z racji silnego rozdrobnienia i zniszczenia materiału, mieszczą się w kategorii. awęziło to możliwości badawcze, uniemożliwiając m. in. wiarygodną rekonstrukcję form naczyń i określenie ich funkcji. Utrudniło to również

54 określenie bliższej chronologii tych materiałów. tych przyczyn analiza formalna ceramiki została oparta o typy wylewów. zczegółowy opis typologii wylewów, znajdujący się poniżej, opiera się na generalnym podziale zaproponowanym przez J.Kruppego (Kruppe 9), jednak został przekształcony na użytek tego opracowania i dostosowany do indywidualnego charakteru tego zbioru. ie podjęto analizy materiału według systemu zaproponowanego przez. uko (uko 990) z uwagi na zbyt silne rozdrobnienie i brak możliwości pewnej rekonstrukcji form naczyń.... Typologia wylewów W omawianym zbiorze wydzielone zostały cztery typy wylewów: Typ - Wylewy typu są łagodnie wychylone na zewnątrz, z lekko łukowato opracowaną krawędzią. Wyposażone są w okap. Typ - Wylewy typu charakteryzują się brakiem wrębu na pokrywkę, wyposażone są natomiast w okap. Całość silnie wychylona na zewnątrz. Typ - Wylewy typu posiadają te same cechy, co typ, z tą różnicą, iż nie występuje tu okap. Typ Wylewy typu są podobne do typu, jednakże posiadają również wrąb na pokrywkę.. naliza technologiczna nalizę technologiczną omawianego zbioru przeprowadzono w oparciu o systematykę zaproponowaną przez L. Kajzera (Kajzer 98, Kajzer 99). GRU Literą oznaczono ceramikę wypalaną w atmosferze słabo utleniającej, jest to odpowiednik grupy wg L. Kajzera. Mając na uwadze bardzo zły stan zachowania większości fragmentów wczesnośredniowiecznych całość materiału ceramicznego o takiej W omawianym zbiorze nie zaobserwowano bowiem fragmentów den L. Kajzer, Opracowanie zbioru ceramiki naczyniowej z wieży Karnkowskiego w zamku w Raciążku, KHKM, t., 98, s. 99-.

55 metryce przyporządkowano do tej grupy technologicznej. W przypadku ułamków oznaczonych literą można mówić o ceramice zazwyczaj źle wypalonej, ręcznie lepionej czy też obtaczanej. Ceramika z tej grupy jest grubościenna. Jej przełomy są dwubarwne oraz jednobarwne, a ich grubość wynosi średnio -0 mm. Masa garncarska do wyrobu naczyń z tej grupy zawiera zazwyczaj średnią ilość średnioziarnistego piasku jako domieszkę schudzającą. Fragmenty tych naczyń przybierają barwy od piaskowych przez czerwone do brunatnych na zewnętrznej części. aczynia grupy w przypadku tego zbioru utożsamiane są z ceramiką o metryce wczesnośredniowiecznej. GRU Grupa ceramiki charakteryzuje się wypałem redukcyjnym. Ceramika ta wykonana była dosyć starannie na szybkoobrotowym kole garncarskim. rzełomy są jednobarwne o średniej grubości - mm. azwyczaj można w nich zaobserwować małą ilość domieszki drobnoziarnistego piasku. decydowanie mniejszą grupę stanowią fragmenty u których zanotowano średnią ilość średnioziarnistego piasku. Ułamki ceramiki grupy często są barwy szarej bądź ciemnoszarej. W omawianym tu zbiorze nie zarejestrowano żadnego fragmentu naczynia wypalonego w tej technologii. GRU C W tej grupie znajdują się naczynia wypalane również w atmosferze redukcyjnej i o metryce późnośredniowiecznej. Jednak są one wykonane staranniej i z lepszych surowców niż naczynia z grupy. Ceramika z grupy C to ceramika stołowa. Wykonana jest techniką toczenia na szybkoobrotowym kole, zaś domieszką jest tylko drobnoziarnisty piasek. ie zarejestrowano występowania tej technologii w opisywanej tu kolekcji. GRU D Jest ona barwy od kremowej po jasnopomarańczową. azwyczaj są to naczynia cienkościenne, starannie wykonane, najczęściej dobrze wypalone w atmosferze utleniającej. Domieszka jaką można zauważyć w przełomach to najczęściej drobnoziarnisty lub L. Kajzer, W sprawie waloryzacji masowych zbiorów ceramiki późnośredniowiecznej i nowożytnej, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, r. 9,nr, 99, s. 7-8.

56 średnioziarnisty piasek. arejestrowano cztery fragmenty naczyń wypalonych w tej technologii. GRU E Ceramika grupy E to ceramika, której wyróżnikiem jest jej szkliwienie. W przypadku omawianego materiału jest to ceramika wypalana w atmosferze utleniającej. rzełomy są jednobarwne, najczęściej o grubości -mm. W większości przypadków do schudzenia masy ceramicznej wykorzystanej do wyrobu ceramiki grupy E użyto małej lub średniej ilości drobnoziarnistego piasku. ie zarejestrowano występowania tej technologii w opisywanej tu kolekcji. Miłomłyn, ceramika nowożytna

57 M M M M M Okopcenie rzepalenie aciek 0 rzywra 9 arwa 8 Ślady użytkowania owierzchnia 7 zkliwo Inny Utleniający Redukcyjny Wypał Gruboziarnista 0 Granulacja Średnioziarnista 9 Domieszka rzełom Drobnoziarnista 8 Ilość 7 Rodzaj arwa Grubość owierzchnia Motyw Malowany olewany Ryty 0 Wyświecany 9 Rodzaj Typ ucha Typ W Cm Ø 8 naki ? Technika zdjęcia okrywka Typ W W W W W Dno Cm Ø Typ Cm Ø Wielkość fragmentu a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b Rodzaj fragmentu naczynia Rodzaj naczynia Obiekt Lp. Lokalizacja Wylew Technika Cechy technologiczne Ornament L.KajzeraGrupa technologiczna wg. Cechy morfologiczne 7 8

58 owierzchnia L.KajzeraGrupa technologiczna wg. Technika Grubość arwa Rodzaj Średnioziarnista Gruboziarnista Redukcyjny Utleniający Inny owierzchnia arwa rzywra aciek Okopcenie Granulacja Drobnoziarnista?? Rodzaj rzełom Wypał rzepalenie okrywka zkliwo Domieszka Ilość Motyw Malowany olewany Ryty W W Wyświecany 7 Dno Typ ucha Typ b b b b b b b b b b b a a a a a a a a a a a a a a a Cm Ø naki Technika zdjęcia Typ Cm Ø Wielkość fragmentu Typ Rodzaj fragmentu naczynia Cm Ø Rodzaj naczynia Wylew Ornament 8

59 a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b a/b b b a/b a/b a/b a/b b b b b b b b b b a a b b W W W W III M D D D D M M M M M M

60 OI KRÓTÓW I OCEŃ TOOWYCH W TELI Rodzaj naczynia: K - kubek M - misa - nieokreślone Rodzaj fragmentu naczynia: - brzusiec D-dno U-ucho W-wylew owierzchnia: -zewnętrzna W-wewnętrzna Technika: - ręcznie lepiona - obtaczana - toczona na szybkoobrotowym kole arwa przełomu: -jednobarwny -dwubarwny Rodzaj domieszki: -piasek T-tłuczeń Ilość domieszki: M-mała Ś-średnia D-duża arwa szkliwa: J- jasnobrązowa C- ciemnozielona -zielona

61 .. naliza ornamentu W omawianym zbiorze zaobserwowano trzy typy ornamentów, przy czym zdobione były naczynia wyłącznie o metryce wczesnośredniowiecznej. Wszystkie typy cechuje ta sama technika wykonania; zdobienie w postaci dookolnych linii rytych, wykonanych grzebykiem lub rylcem. Łącznie zaobserwowano 8 fragmentów zdobionych, co stanowi 88% całego zbioru. ORMET TYU Dookolne linie ryte na całej powierzchni naczynia ORMET TYU onad cztery dookolne linie ryte z przerwą minimum jedną przerwą długości między nimi. ORMET TYU aprzemiennie szeroka linia ryta oraz przerwa szerokości do.

62 ibliografia: uko. 990 Ceramika Wczesnopolska. Wprowadzenie do badań, Wrocław Warszawa Kraków Gdańsk - Łódź. Czerniak L., Kośko. 980 agadnienie efektywności poznawczej analizy chronologicznej ceramiki na podstawie cech technologicznych, rcheologia olski (), s Ignaczak M. 007 Osadnictwo społeczności kultury łużyckiej, w: L. Czerniak (red.) Od aleolitu do nowożytności. rcheologiczne badania ratownicze na trasie budowy obwodnicy Wyszkowa, Gdańskie tudia rcheologiczne, s Gdańsk. J. Kruppe, 9 tudia nad ceramiką wieku ze tarego Miasta w Warszawie, Wrocław Warszawa Kraków Kajzer L. 98 Opracowanie zbioru ceramiki naczyniowej z wieży Karnkowskiego w zamku w Raciążku, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, t., s Kajzer L. 99 W sprawie waloryzacji masowych zbiorów ceramiki późnośredniowiecznej i nowożytnej, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, r. 9,nr, s. 7-8

63 Tablica I. - Ob., - Ob., - Ob.. Ceramika wczesnośredniowieczna.

64 Tablica II.,- Ob..,,7- Ob. 9. Ceramika wczesnośredniowieczna.

65 Tablica III. 8,9,0- Ob.. Ceramika wczesnośredniowieczna.

66 Tablica.,,- Ob.,,- Ob.. Ceramika wczesnośredniowieczna.

67 Tablica V.,7- Ob., 8- Ob.. Ceramika wczesnośredniowieczna.

68 eata ęśko 7. CHRKTERYTYK F IEDLEI TOWIK (ryc.) a stanowisku Miłomłyn stwierdzono ślady bytowania ludności z okresu wczesnej epoki żelaza, wczesnego średniowiecza oraz nowożytne. Można stwierdzić strefowość w występowaniu obiektów związanych z poszczególnymi fazami zasiedlenie. Osadnictwo z okresu wczesnego średniowiecza oraz nowożytnego koncentrowało się w części E stanowiska natomiast z wczesnej epoki żelaza w części E i środkowej. W części W wystąpił układ wielowarstwowy najprawdopodobniej związany z osadnictwem wczesnośredniowiecznym. Jedynie w przypadku fazy wczesnośredniowiecznej możemy mówić o osadnictwie, w pozostałych teren był zapewne strefą penetracyjną - dla ludności kultury łużyckiej we w.e.ż oraz w czasach nowożytnych w wieku VII VIII... F ŁUŻYCK (WCE EOK ŻEL) Osadnictwo kultury łużyckiej na stanowisku Miłomłyn manifestowało się w postaci jednego, niewielkiego zespołu. lokalizowany był on w części E stanowiska, na arze a oraz (jeden obiekt nr 7) na sąsiadującym skraju ara a. Tworzyły go cztery obiekty (nr 7, 9, i ). Obiekt nr

69 stanowi relikt słupa wbijanego w płytką jamę, pozostałe (nr 7,9 i) to duże, nieckowate jamy. Chronologię zespołu określa materiał ceramiczny w sumie fragmentów pochodzący ze wszystkich w/w obiektów. Można zakładać, że przynajmniej część sąsiadujących dołków posłupowych również może przynależec do kultury łużyckiej, jednak wobec typowego dla tej formy zabytku nieruchomego braku materiału datującego w wypełniskach obiektów, pozostaje to w sferze przypuszczeń. tąd też wyciągnięcie wniosków natury ogólnej odnoszących się do osadnictwa z wczesnej epoki żelaza,, poza stwierdzeniem o istnieniu w tym miejscu strefy penetracyjnej ludności kultury łużyckiej, nie wydaje się uprawnione... F ŚREDIOWIEC ozostałości osadnictwa wczesnośredniowiecznego koncentrowały się w części E stanowiska. twierdzono tam istnienie konstrukcji szerokoprzestrzennych (obiekty nr,, ) o trudnej do ustalenia funkcji oraz jam (obiekty nr.,,, 9). Materiał ceramiczny pochodzący z wypełnisk w/w obiektów nosi cechy naczyń z -I w. Duże rozmiary konstrukcji szerokopłaszczyznowych - zwłaszcza nr i - obiekt : 00 x ; głębokość i obiekt : 00 x ; głębokość a także ich wielowarstowość pozwalają przypuszczać, że były użytkowane przez dłuższy czas. W przypadku obiektu nr, o największej powierchni lecz wypełnisku jednowarstwowym na należy zakładać kontynuację przestrzeni reliktowej w kierunku W i W bezpośrednim otoczeniu konstrukcji szerokopłaszczyznowych natrafiono na kilka dołków posłupowych o nieokreślonej chronologii. ie stwierdzono w ich rozmieszczeniu jakiegoś logicznego układu. Można stąd wnosić, iż stanowiły trwale odznaczające się elementy konstrukcji nie pozostawiających innych śladów. (por. rozdział ). Cechą zwracająca uwagę przy analizie omawianej fazy zasiedlenia jest, że materiał ceramiczny występujący w poszczególnych obiektach ma charakter jednorodny pod względem cech pozwalających na jego klasyfikację umożliwiającą określenie ram chronologicznych. Całość znalezionych w wypełniskach fragmentów naczyń (8 fragmenty) można datować na okres pomiędzy a I w.

70 iorąc powyższe ustalenia pod uwagę można przyjąć, iż przebadana część stanowiska Miłomłyn kojarzona z wczesnośredniowieczną fazą użytkowania stanowi osadę o dłuższej kontynuacji zasiedlenia... F OWOŻYT Relikty osadnictwa nowożytnego wystąpiły w postaci dwóch konstrukcji szerokoprzestrzennych zawierających w partiach jam oraz spągowych trzech materiał wczesnośredniowieczny a materiał ceramiczny nowożytny w stropowych partiach obiektów. Ich charakter pozwala na wyciągnięcie jedynie ogólniejszych wniosków, o istnieniu w tym miejscu strefy penetracyjnej. Odkryty w wypełniskach obiektów materiał ceramiczny (w sumie 7 fragmentów) pozwala na zaklasyfikowanie ich do przedziału chronologicznego między VII a VIII w. Można zakładać kontynuację stanowiska z osadnictwem nowożytnym w kierunkach, W i.

71 Tab. VI

72 Ob. a 0 m Ob. a a.a b 0 0, m Ob. a.a b c a.a d.a d 0 Tab. VII 0, m

73 Ob. 9 Ob. 8 Ob. 7 9a 7a 9b 9c 7b Ob. 0 0a 0 Ob. 0 Ob. a 0 0 a 0a b 0 Ob Ob. a b 0 Tab.VIII 0

74 Ob. 7 7a Ob. 0 a Ob a b Ob. 9 9a 0 Ob. 0,, a 0a 0 0 0a a 0 a 0 0.a 0 Tab. I a.a 0 0 a 0

75 Ob. Ob. a a Ob. Ob. 7 Ob. 8 8a 7a a Ob. 9 9a 0 Tab

76 L TOWIK a a a w. 0 ob. w. 0 ob. ob. ob. ob., 0 ob. 9 ob. ob. 0 ob. 7 ob. 0 ob. ob. w. 0 w. w. w. 0 w. ob. 8 ob. ob. b b b ob. ob. 7 ob. 8 ob. w. ob. 9 ob. 9 w. 0 ob.,. ob. w. ob. 8 w. 0 ob.,. ob. 7 ob. 0 0 m

77 Miłomłyn skala :0000 wg. geoportal.gov.pl

78 Miłomłyn skala :000 wg. geoportal.gov.pl